YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/7149
KARAR NO : 2023/3708
KARAR TARİHİ : 22.06.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı … vekili dava dilekçesinde; davaya konu 1900 ada 18 parsel sayılı taşınmazın yurt binası yapılması amacıyla 25/05/1970 tarihinde … İl Özel İdaresine satıldığını, bu amacın gerçekleştirilmemesi nedeniyle davacı … tarafından, … İl Özel İdaresi aleyhine 3533 sayılı Kanun uyarınca … Hakem Mahkemesinde açılan 1977/67 Esas sayılı davanın kabulü ile çekişmeli taşınmazın davacı … adına tesciline karar verildiğini, davalının itirazı reddedilerek kararın 22/05/1979 tarihinde kesinleştiğini, taşınmazın tescili talep edilmesine rağmen bugüne kadar tescil yapılmadığı gibi taşınmazın 6360 sayılı Kanun kapsamında 29/09/2014 tarihinde davalı … Belediyesine tashihen devredildiğini, davalı … adına yapılan tescilin yolsuz olduğu ileri sürerek … Hakem Mahkemesi ilamının kesinleştiğinin tespiti ile taşınmazın tapu kaydının davacı … adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı … vekili; taşınmazın davalı idareye devrine ilişkin … Valiliği Devir Tasfiye Ve Paylaştırma Komisyonu kararının iptalinin istenmesi gerektiğini, bu kararda anılan hakem dosyanın göz önüne alındığını, davanın taşınmazın aynına ilişkin olması nedeniyle … 7. Asliye Hukuk Mahkemesinin dosyaya hakem sıfatıyla görevsiz olarak baktığını, taşınmazın mülkiyetinin 6360 sayılı Kanun gereği … Valiliği Devir Tasfiye Ve Paylaştırma Komisyonu kararı gereğince müvekkili İdareye ait olduğunu, kararın kesinleştiğinin anlaşılamadığını, Hakem Mahkemesinin mülkiyetin aidiyetini belirlemekle görevli olup yetkisini aşarak tescile karar veremeyeceğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin ilk hükmüyle taşınmazın davalı adına tescilinin dayanağını oluşturan idari işlemlerin iptalinin istenmesi gerekçesiyle görev nedeniyle reddine, idari yargının görevli olduğuna karar verilmiş; … Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince yolsuz tescil iddiasına dayalı davada adli yargının görevli olduğu gerekçesiyle davacıların istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
2. Yeniden yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesince yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile … Hakem Mahkemesi kararının kesinleştiği ve buradaki hükmün kesin hüküm oluşturduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; cevap dilekçesini tekrarla Devir Tasfiye Ve Paylaştırma Komisyonu kararının iptalinin istenmesini, bu nedenle davanın görev yönüyle reddinin gerektiğini, taşınmazın aynına ilişkin uyuşmazlıkta Hakem Mahkemesinin görevsiz olarak önceki yargılamayı sonuçlandırdığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile verildiği tarih itibariyle itiraza tabi bulunan hakem kararına karşı yapılan itirazın reddi ile kararın kesinleştiği, mülkiyetin tescilden önce kesinleşmiş hakem kararıyla davacı Belediyeye geçtiği, davalı adına tescilin yolsuz hale geldiğinin anlaşıldığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde istinaf dilekçesindeki hususları tekrarlamıştır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yolsuz tescil hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4721 Sayılı … Medeni Kanunu’nun (TMK) 705. maddesinde; “Taşınmaz mülkiyetinin kazanılması, tescille olur. Miras, mahkeme kararı, cebrî icra, işgal, kamulaştırma hâlleri ile kanunda öngörülen diğer hâllerde, mülkiyet tescilden önce kazanılır. Ancak, bu hâllerde malikin tasarruf işlemleri yapabilmesi, mülkiyetin tapu kütüğüne tescil edilmiş olmasına bağlıdır.” 1022/1. maddesinde; “ Aynî haklar, kütüğe tescil ile doğar; sıralarını ve tarihlerini tescile göre alır.” düzenlemeleri mevcuttur.
2. Yukarıda yer verilen yasal düzenlemeler uyarınca, ayni haklar tapu siciline tescil ile doğar ve tescilin hukuki netice doğurabilmesi için de geçerli bir hukuki sebebinin bulunması zorunludur. Bu hususun tapunun illilik prensibinden kaynaklandığı açıktır. Oysa, oluşan sicilin hukuken geçerli bir sebebi bulunmadığı takdirde, tescilin yolsuz tescil niteliğini taşıyacağı ve sicilin iptali gerekeceğinde kuşku yoktur.
3. TMK’nin 1023. maddesinde; “Tapu kütüğündeki tescile iyiniyetle dayanarak mülkiyet veya bir başka aynî hak kazanan üçüncü kişinin bu kazanımı korunur.”, 1024/1. maddesinde; “ Bir ayni hak yolsuz olarak tescil edilmiş ise, bunu bilen veya bilmesi gereken üçüncü kişi bu tescile dayanamaz.” 1024/2. maddesinde; “Bağlayıcı olmayan bir hukukî işleme dayanan veya hukukî sebepten yoksun bulunan tescil yolsuzdur.” 1024/3. maddesinde; “ Böyle bir tescil yüzünden ayni hakkı zedelenen kimse, tescilin yolsuz olduğunu iyiniyetli olmayan üçüncü kişilere karşı doğrudan doğruya ileri sürebilir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, İlk Derece Mahkemesinin gerekçesinde Hakem Mahkemesi tarafından verilen kararın kesin hüküm teşkil ettiği belirtilmiş ise de anılan kararın HMK’nın 114/1-i maddesi uyarınca kesin hüküm niteliğinde olmayıp eldeki davada kesin delil olarak değerlendirilmesi gerektiği, ancak bu hususun sonuca etkili olmadığı anlaşıldığından davalı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 102.464,30 TL bakiye onama harcının temyiz temyiz edenden alınmasına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
22.06.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.