YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/698
KARAR NO : 2023/5987
KARAR TARİHİ : 30.10.2023
MAHKEMESİ: Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/858 E., 2021/2392 K.
HÜKÜM/KARAR: Kabul / Esastan Ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: …2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/182 E., 2019/37 K.
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Hazine vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Hazine vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, 104 ada 14 parselde görülen taşınmazın davalı Hazine adına yolsuz olarak tespit edildiğini ileri sürerek kaydının iptali ile adına tescliline karar verilmesini istemiş, sunduğu 07.03.2017 tarihli dilekçesinde dava konusu taşınmazın aslında 104 ada 6 parsel olduğunu, dava dilekçesinde sehven 104 ada 14 parsel olarak yazdığını bildirmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine, …ilçesi …köyünde bulunan 104 ada 6 numaralı parselin 1963 tarihli toprak tevzii komisyonun 1 parsel numaralı taşınmazında revizyon gördüğünü, açılan davanın usul ve yasaya aykırı olduğunu, tespit edilen yerlerin Hazine adına kayıtlı bulunduğunu belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
…2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 12.02.2019 tarihli ve 2017/182 Esas, 2019/37 Karar sayılı kararıyla; davaya konu taşınmaz üzerinde 1963 yılında tesis edilen tapu kaydı öncesinde 20 yıl süreyle davasız ve aralıksız olarak malik sıfatıyla zilyetlik koşullarının davacı lehine oluştuğu, taşınmazın mera veya kamuya tahsisli yerlerden olmadığı, evveliyatından itibaren tarımsal amaçlı tarla olarak kullanıldığı, davalı … Hazinesinin ise davaya konu parselin Hazinenin mülkiyetinde olduğu iddiasını ispatlar nitelikte 53 Nolu Toprak Tevzii Komisyonu çalışmalarına dayanak belirtmelik tutanakları haricinde bir delil sunamadığı gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı Hazine vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının çekişmeli taşınmazla ilgili vergi kaydı ibraz etmesi eklemeli zilyetliğe dayanmakta ise önceki zilyetlerden kendisine olan geçişleri somut belgelerle ispatlaması gerektiğini, eksik inceleme ile karar verildiğini, aynı çalışma alanı içerisinde zilyetlikle iktisap edilen taşınmazların araştırılmadığını, sulu ve kuru toprak ayrımının 3083 sayılı Kanun hükümlerine göre belirlenmediğini, taşınmazın Hazinenin özel mülkiyetinde olup 1936 yılından bu yana Hazinenin hüküm ve tasarrufu altında bulunduğunu, 3402 sayılı Kanun’un 14 ve 46 ncı maddelerine göre belirlenen zilyetlik koşullarının davacı lehine gerçekleştiğinin ispatlanamadığını belirterek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 02.12.2021 tarihli ve 2019/858 Esas, 2021/2392 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesince verilen kararda usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davalı Hazine vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlarını yineleyip verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 114/1-i bendi ve 303 üncü maddesi,
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 28 inci ve 36 ncı maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Kadastro sırasında, …ilçesi … köyü çalışma alanında bulunan 104 ada 6 parsel sayılı 8.130,48 metrekare yüz ölçümündeki bataklık vasıflı taşınmaz, tutanağın beyanlar hanesinde davacının işgalinde olduğu gösterilmek suretiyle Toprak Tevzi Komisyonu çalışmaları sonucunda oluşan tapu kaydına dayanılarak Hazine adına tespit edilmiş, davacı tarafından taşınmazın tespitine itiraz edilmesi üzerine …Kadastro Mahkemesinin 2013/109 Esas sayılı dosyasında yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın reddine, taşınmazın tespit gibi tesciline karar verilmiş, böylece taşınmazın kadastro tespiti hükmen kesinleşmiştir.
2.Hemen belirtilmelidir ki; dava konusu taşınmazın hükmen tesciline esas alınan …Kadastro Mahkemesi’nin 31.10.2013 tarih, 2013/109 E., 2013/201 K. sayılı dosyasında, eldeki dosya davacısı … tarafından, dava konusu 104 ada 6 parsel sayılı taşınmaz hakkında kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği iddiasına dayalı olarak dava açılmış, yapılan yargılama sonucunda delil (keşif) avansının süresinde yatırılmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmiş ve anılan karar temyiz edilmeksizin 03.01.2014 tarihinde kesinleşmiştir.
3. Bilindiği üzere; 3402 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesi gereğince taraflardan her biri ikamesini talep ettiği delil için mahkemece belirlenecek avansı, verilen kesin süre içinde yatırmak zorunda olup avans yükümlülüğünün yerine getirilmemesi halinde ilgili kişi talep olunan delilin ikamesinden vazgeçmiş sayılacaktır. Bu durumda verilecek karar ise davanın esasına ilişkin olup taraflar arasında kesin hüküm oluşturacaktır.
4. Hal böyle olunca; HMK’nın 114/1-i maddesi uyarınca dava şartları arasında bulunan ve Mahkemece yargılamanın her safhasında re’sen gözetilmesi gereken kesin hüküm nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı Hazine vekilinin temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden Hazine harçtan muaf olduğundan bu hususta karar verilmesine yer olmadığına,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,30.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.