YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/1782
KARAR NO : 2023/6501
KARAR TARİHİ : 20.11.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1294 E., 2021/1150 K.
DAVA TARİHİ : 31.01.2021
HÜKÜM/KARAR : Ret / Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Şavşat Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/8 E., 2021/189 K.
Taraflar arasındaki kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil mümkün değilse edimler arası oransızlığın giderilmesi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde, davacıların … Topcu’nun mirasçıları olduğunu, dedelerinden mirasbırakanları …’a intikal eden taşınmazlardan yalnızca 132 ada 1 parsel sayılı taşınmazın davacı … tarafından davalı şirket ortağı dava dışı …’a satılmasına rağmen mirasbırakan …’dan intikal eden 163 ada 44 parsel sayılı taşınmazın da kadastro sırasında davalı Şirket ortağı dava dışı … adına tespit ve tescil edildiğini, bu iki taşınmazın birleştirilerek Kocabey köyü 163 ada 50 parsel olduğunu, daha sonra …’ın davalı Şirkete taşınmazı satış suretiyle devrettiğini, 2009 yılında davacıların babası …’ın kısmi felç geçirmesi nedeniyle tespite itiraz edemediklerini ileri sürerek aynı taşınmaza ilişkin aynı Mahkemede dava dışı … Topcu’ya açtıkları dava dosyası ile bu dosyasının birleştirilmesini, dava konusu Artvin ili Şavşat ilçesi Kocabey köyü 163 ada 50 parsel sayılı taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacılar adına tescilini, bu mümkün olmadığı takdirde edimler arasındaki oransızlığın giderilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Şirket vekili cevap dilekçesinde, davanın eksik harçla açıldığını, dava konusu taşınmazın tapuya güven ilkesi sonucu satın alındığını, Kocabey köyü 163 ada 44 parsel ve Yavuzbey köyü 132 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 04.05.2011 yılında davalı Şirkete satıldığını, davalı Şirket tarafından taşınmaz üzerine otel yapılacağından bahisle taşınmazların tek parsel haline getirilmesinin talep edildiği, bu talebin kabulü ile taşınmazların 163 ada 50 parsel numarasıyla davalı Şirket adına 18.10.2011 tarihinde tescil edildiğini, Kadastro Kanunu’nun 12/3 hükmünde düzenlenen hak düşürücü sürenin geçtiğini belirterek davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacların davasını açtığı 31.01.2021 tarihi itibariyle 3402 sayılı Kanun’un 12/3 üncü maddesinde öngörülen 10 yıllık hak düşürücü sürenin geçtiği, ayrıca davalı … Turizm Hayvancılık Ltd. Şti’nin dava tarihi itibariyle taşınmazın maliki olmaması, tapu iptal davalarının kural olarak yalnızca tapu malikine karşı açılabileceğinden adı geçen davalının pasif husumetinin olmadığı gerekçesiyle davanın hak düşürücü süre ve pasif husumet yokluğu yönünden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle, eldeki dava ile aynı Mahkemede görülen 2020/100 Esas sayılı dosyanın birleştirilmesi halinde gerçeğin ortaya çıkacağını, dava konusu taşınmazın … tarafından önce ortağı olduğu davalı Şirkete devredildiği sonra ise kredi aldığı Halk Bankasına devredildiğini, taşınmazın sürekli el değiştirdiğini, davacıların babası …’ın 2016 yılında öldüğünü, davacı … tarafından dava dışı …’a 2006 yılında satılan taşınmaz haricindeki taşınmazların 2016 yılından sonra davacılara intikal ettiğini ileri sürerek, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; dava konusu Artvin ili Şavşat ilçesi Kocabey köyü 163 ada 50 parsel sayılı taşınmazın dava dışı Türkiye Halk Bankası AŞ. adına kayıtlı bulunduğu, Bankanın bu taşınmazı 27.12.2019 tarihinde yapılan satış işlemi ile edindiği, davanın açıldığı 31.01.2021 tarihi itibariyle taşınmaz malikinin tam hisse ile dava dışı Türkiye Halk Bankası AŞ. olduğu, tapu iptali ve tescil davalarının dava tarihinde kayıt maliki olan kişi ya da kişiler hasım gösterilmek suretiyle açılması gerektiğini, İlk Derece Mahkemesince dava konusu taşınmazın kadastro tutanakları temin edilmeden hak düşürücü sürenin geçmesi ve pasif husumet yokluğundan davanın reddine karar verilmişse de, HMK’nın 114 üncü maddesinde dava şartlarının genel ve özel olarak iki kısma ayrıldığı, ayrıca madde metnindeki sıralama ile de öncelikle hangi dava şartlarının denetlenmesi gerektiğinin belirlendiği, buna göre taraf ehliyeti, özel dava şartı olan hak düşürücü süreden daha önce aranması gereken bir dava şartı olup bu koşulun gerçekleşmemesi halinde daha sonra aranması gereken diğer dava şartlarına geçilemediğinden, dosya kapsamına göre pasif husumet yokluğu sebebiyle davanın usulden reddinin gerektiği belirtilerek davacılar vekilinin istinaf talebinin kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak davanın usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle, dava konusu taşınmazın davacılara babalarından intikal ettiğini, dava dışı …’ın kendisine satışı gerçekleştirilmeyen parseli adına tescil ettirdiğini, davacıların babası …’ın 2016 yılında ölmesi nedeniyle hak düşürücü sürenin 2016 yılından sonra başladığını ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını talep etmiş, temyiz dilekçesine ek dilekçesi ile dava konusu taşınmazın yeniden davalı Şirket adına tescil edildiğine dair güncel tapu kaydını dosyaya sunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi hukuki nedene dayalı tapu iptali ve tescil, mümkün değilse edimler arası oransızlığın giderilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
Kadastro Kanunu’nun 12/3 üncü maddesi
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacılar vekilinin aşağıdaki paragraf kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Kadastro sonucu Artvin ili Şavşat ilçesi Kocabey köyü çalışma alanında bulunan163 ada 44 parsel sayılı 8622,84 metrekare yüz ölçümündeki taşınmaz dava dışı … Topcu adına tespit ve tescil edilmiştir. Davacılar çekişmeli taşınmazın mirasbırakanlarından intikal ettiği iddiasına dayanarak tapu iptali ve tescil istemiyle dava açmıştır. Dava konusu taşınmazlara ilişkin tesis kadastrosu kesinleşme tarihinin 15.09.2009 olduğu, davanın ise Kadastro Kanunu’nun 12/3 üncü maddesinde düzenlenen 10 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra 31.01.2021 tarihinde açıldığı anlaşıldığından davanın bu gerekçe ile reddi gerekirken yazılı gerekçe ile reddine karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Ne var ki, anılan husus yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, sonucu itibarıyla doğru bulunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilip düzeltilerek onanması 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin dördüncü fıkrası hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacılar vekilinin Bölge Adliye Mahkemesince yapılan değerlendirmeye yönelik temyiz itirazının kabulü ile sonucu itibarıyla doğru olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilerek ve DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
İstek hâlinde peşin alınan temyiz harcının ilgiliye iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.11.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.