YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/9530
KARAR NO : 2022/4085
KARAR TARİHİ : 24.05.2022

MAHKEMESİ : SAMSUN BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 1. HUKUK DAİRESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ: ORDU 3. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, bedel davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın kısmen kabulüne ilişkin kararın, taraflarca istinafı üzerine Bölge Adliye Mahkemesince tarafların istinaf başvurularının esastan reddine dair verilen karar, davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma günü olarak saptanan 24/05/2022 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalılar vekili Avukat Mehtap Uçar ile temyiz edilen davacılar vekili Avukat … geldiler, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar, ortak mirasbırakanları …’nin davalı oğlu …’nin yönlendirmesi ile maliki olduğu 777 parsel sayılı taşınmazdaki 2 ve 6 nolu bağımsız bölümleri davalı torunu…’ya, 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlarını davalı torunu …’e satış suretiyle, 129 ada 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlarını ise davalı torunu …’e ölünceye kadar bakma akdi ile devrettiğini, yine 777 parsel sayılı taşınmazdaki 1 nolu bağımsız bölümü dava dışı … …’a satış suretiyle temlik ettiğini, satış bedelini ise davalı oğlu …’nin aldığını, tüm devirlerin mirastan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu, murisin mal satmaya ve bakıma ihtiyacı olmadığını ileri sürerek, tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adlarına tesciline, dava dışı … …’a satılan 1 nolu bağımsız bölümün satış tarihi itibariyle belirlenen değerinin miras payları oranında davalı …’den tahsiline karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
Davalılar, davalı …’nın dava konusu 2 ve 6 nolu bağımsız bölümleri mirasbırakandan değil dava dışı … …’dan satın aldığını, mirasbırakan tarafından yapılan bir temlik bulunmadığını, 1 nolu bağımsız bölümün satışı ile ilgili hiç bir bilgi ve bağlantılarının olmadığını, davacılardan … Bekçi’nin, 777 parsel sayılı taşınmazdaki tüm miras haklarını mirasbırakanın sağlığında 150.000,00 TL bedel karşılığında davalı …’ye devrettiğini, mirasbırakanın bir çok rahatsızlığı olup, bakıma muhtaç olduğunu, murisin tüm bakım ve gözetimi ile davalı …’in ilgilendiğini, bu konuda …’e zaman zaman anne ve babasının da destek olduğunu, 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazların satışının ise gerçek olduğunu belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davalı …’ya devredilen 777 parsel sayılı taşınmazdaki 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler ile, davalı …’a satış suretiyle temlik edilen 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, diğer taşınmazlara ilişkin tapu iptali tescil ve bedel isteği yönünden davanın reddine dair verilen kararın davalılar vekili tarafından istinafı üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince, muris muvazaasına dair yukarıda açıklanan ilke ve esaslar dahilinde ve ayrıca kabul hükmü kurulan dava konusu taşınmazlara ait tüm tedavülleri gösterir tapu kütüğünün onaylı sureti ile taşınmazlardaki tüm temliklere dair resmi senetler ilgili tapu dairesinden getirtilip, yasal mirasçı olmayan (3. Kişi konumundaki) davalılar ile muris ve davalı mirasçı arasındaki akdi ve ırsi ilişkiye yönelik taraf delilleri eksiksiz toplanıp değerlendirilmek suretiyle oluşacak sonucuna göre gerekçeli olacak şekilde bir karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş; gönderme kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda İlk Derece Mahkemesince, …’e devredilen 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, diğer taşınmazlar ve bedel isteği yönünden davanın reddine dair verilen kararın taraflarca istinafı üzerine Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince bu kez, davacıların istinaf başvurusunun kabulü ile, Miras bırakanın dava dışı …ve … … ile sözleşme yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunmaması, bu şahıslar tarafından satış bedelinin murise aktarıldığına ilişkin olarak davalı yanca dosyaya bir delil getirilmemiş olması, davalı torun … Bekçi (…) nin aynı tarihte iki adet bağımsız bölümü satın alması ve satış tarihindeki yaşı ve ekonomik durumu, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, birlikte değerlendirilip gözetildiğinde, murisin 3. Şahısları aracı kılarak yapmış olduğu davaya konu temlikin mirasçıdan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunun kabul edilmesi gerektiği, mahkemece davaya konu 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler yönünden de davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken delillerin yanılgılı değerlendirilmesi sonucunda yazılı olduğu şekilde hüküm kurulmasının doğru olmadığı gerekçesiyle İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılarak dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş; gönderme kararı üzerine yapılan yargılama sonucunda bu kez İlk Derece Mahkemesince, davalı …’ya temlik edilen 777 parsel sayılı taşınmaz üzerindeki 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler ile, davalı …’e temlik edilen 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, 129 ada 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlara ilişkin iptal-tescil isteği ve 1 nolu bağımsız bölüme ilişkin bedel isteği yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2.İstinaf Nedenleri
2.1. Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece delillerin değerlendirilmesinde hata edildiğini, davalı …’e ölünceye kadar bakma akdi ile temlik edilen taşınmazlar yönünden davanın reddine karar verilmesinin doğru olmadığını, her ne kadar temlikin ölünceye kadar bakma akdi yapılsa da davalının işlem tarihi itibari ile yaşı, öğrenci oluşu, mirasbırakanın yanında olmayışı,ekonomik gelirinin bulunmaması gibi nedenlerle, asıl amacın bakım değil, mal kaçırmak olduğunun açık olduğunu, davalı… yönünden davanın reddine karar verilmesinin de doğru olmadığını, mirasbırakanın bir kısım mallarının, oğlu… eli ile 3. kişilere satıldığını ve satış bedellerinin… tarafından alındığını, davanın tümden kabulüne karar verilmesi gerektiğini belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararın kaldırılmasını istemiştir.
2.2. Davalılar vekili istinaf dilekçesinde özetle;… adına kayıtlı 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğini, zira bu taşınmazların davalı … tarafından mirasbırakandan değil, dava dışı … …’dan satın alındığını, bu taşınmazların mirasbırakana ait olmadıklarını, binada mirasbırakanın mülkiyet hakkının bulunmadığını, mirasbırakanın arsayı 3. kişiye sattığını, 3. kişi tarafından arsaya inşa edilen binadaki bağımsız bölümlerin davalı … tarafından satın alındığını,bu durumda 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler için muris muvazaasının söz konusu olmadığını, …’nın dava konusu taşınmazları, babasının desteği ile bedelini nakden ödeyerek satın aldığını, ara malikler …ve … ’un müteahhit olup, taraflarla bir akrabalığı bulunmadığını, bu kişilerin, üzerlerine yaptıkları işyerlerini sattıklarını, davacı … Bekçi ‘nin 777 parsel sayılı taşınmaza ilişkin miras haklarını 150.000 TL karşılığında davalı …’ye devrettiğini, davacı …’in bu taşınmaz yönünden miras hakkı bulunmadığını, ayrıca davacı …, 777 parsel, 2 ve 6 nolu bağımsız bölümlerde hak ve hisselerini sattığını, mahkeme huzurunda kabul ettiğini, mahkemece bu sözleşmenin değerlendirmeye alınmadan, … yönünden de kabul kararı verilmesinin doğru olmadığını, davalı …’in mirasbırakandan satın aldığı 32 ve 63 parseller sayılı taşınmazların satışının gerçek olup, davalı …’in ailesinin desteği ile bu taşınmazları satın aldığını, mirasbırakanın maddi durumunun iyi olmayıp, taşınmaz satmaya ihtiyacı bulunduğunu, mirasbırakanın taşınmazlarını 15 yıl önce, …, … ve … arasında paylaştırdığını, bu nedenle 15 yıldır fındık geliri bulunmadığını, mirasbırakanın satış bedelleri ile hem kendi, hem de davacıların borçlarını ödediğini, mahkemece 1 nolu bb yönünden (…’nin bedelini aldığı iddia edilen taşınmaz) yönünden) davacının talep miktarının açıklatılmadığını, dava konusu taşınmazın değerinin tespit edilmediğini, bu talebe ilişkin değer tespiti yapılarak, bu miktar üzerinden de … lehine nispi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekirken bu talep yönünden, mirasbırakanın, 777 parseli mevcut bina yapılmadan önceki haliyle … ’a sattığı bedel üzerinden vekalet ücretine hükmedilmesinin doğru olmadığını, mahkemece kısmen kabul, kısmen ret kararı verilmesine rağmen, mahkemece tüm yargılama giderlerinden davalıların sorumlu olmasının da doğru olmadığını belirterek hükmün kaldırılmasını istemiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesinin 24/09/2021 tarihli ve 2021/1689 Esas 2021/1833 Karar sayılı kararıyla; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
1.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekili duruşma istekli temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davalılar vekili temyiz dilekçesinde; istinaf dilekçesindeki itirazlarını tekrar ile kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil ile bedel isteklerine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu’nun 706., Türk Borçlar Kanunu’nun 237. ve Tapu Kanunu’nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile mirasbırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
3.3. Değerlendirme
3.3.1. Dosya içeriği ve toplanan delillerden;
– 1935 doğumlu mirasbırakan …’nin 11.12.2015 tarihinde öldüğü, geride mirasçı olarak davacı oğulları… ve … ile davalı oğlu …, dava dışı eşi …’nin kaldığı,
– Mirasbırakan…’in …’den olma davalı torunu …’e; 108 ada 63 ve 128 ada 32 parsel sayılı taşınmazlarını 12.06.2013 tarihli 736 yevmiye nolu akitle satış suretiyle, 129 ada 67 ve 129 ada 70 parsel sayılı taşınmazlarını 25.08.2015 tarih 1689 yevmiye nolu akitle ölünceye kadar bakma akdi ile temlik ettiği,
– Dava konusu 777 parsel sayılı taşınmazın ½ payı mirasbırakan …, ½ payı dava dışı …adına kayıtlı iken, 15.11.2011 tarihli 16322 yevmiye nolu akitle her iki kayıt malikinin paylarını dava dışı … ’a satış suretiyle devrettikleri , taşınmaz … adına kayıtlı iken taşınmaz üzerine bina inşa edildiği ve 21.05.2012 tarihinde kat irtifakı tesisi ile 1, 2 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin … adına tescil edildiği, …’ın da 2 ve 6 nolu bağımsız bölümleri 8.6.2012 tarihinde mirasbırakanın …’den olma davalı torunu … (…) ’ye satış suretiyle devrettiği,
– …’ın adına kayıtlı 777 parsel sayılı taşınmazdaki 1 nolu bağımsız bölümü 24.05.2012 tarihinde 1/2’şer paylarla dava dışı …ve …’a satış suretiyle devrettiği, davacılarca …adına kayıtlı 1 nolu bağımsız bölüme ilişkin bedelin mirasbırakan yerine …’ye ödendiği iddiası ile …’den bedel talep ettikleri,
– Davacılardan … ile davalı … arasında tarihsiz “ hisse alım satım sözleşmesi “ başlıklı belge düzenlendiği, anılan belgede tarafların, mirasbırakanın ve iki şahidin de imzalarının bulunduğu, sözkonusu belge içeriğinde mirasbırakan…’e ait olan dava konusu 777 parsel sayılı taşınmazda mirasçı …’e düşecek payların 150.000,00 TL karşılığında …’ye satıldığı, satış bedelinin nakit olarak alındığı, …’in bu taşınmazdan hiç bir hak talep edemeyeceğinin belirtildiği, sözleşmeye yönelik davacı …’in duruşmada alınan beyanlarında ,sözleşmeyi kabul ettiği, anılan sözleşme nedeniyle davalı …’nin kendisine toplam 62.000,00 TL ödediğini beyan ettiği,
– İlk Derece Mahkemesince önce davalı …’ya satış yoluyla devredilen 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler ile davalı …’a satış suretiyle devredilen 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, davalı …’a ölünceye kadar bakma akdi ile temlik edilen 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlar ile 1 nolu bağımsız bölüme ilişkin davalı …’den talep edilen bedel isteği yönünden davanın reddine karar verildiği, hükmün davacılar tarafından istinaf edilmeyip, sadece davalılar tarafından istinaf edildiği, Bölge Adliye Mahkemesince davalıların istinaf isteğinin kabul edilerek hükmün kaldırıldığı ve dosyanın yerel mahkemesine gönderildiği, bu kez mahkemece kurulan hükümde; davalı …’a satış suretiyle devredilen 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, davalı …’ya devredilen 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler ile davalı …’a ölünceye kadar bakma akdi ile devredilen 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlar ve 1 nolu bağımsız bölüme ilişkin davalı …’den talep edilen bedel isteği yönünden davanın reddine karar verildiği,hükmün taraflarca istinafı üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacıların 2 ve 6 nolu bağımsız bölümlere yönelik istinaf isteğinin kabul edildiği, davalıların istinaf isteğinin ise reddine karar verilerek hükmün kaldırıldığı ve dosyanın yerel mahkemesine gönderildiği, mahkemece 3. kez kurulan hükümde 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler ve 32, 63 parsel sayılı taşınmazlar yönünden davanın kabulüne, 67 ve 70 parsel sayılı taşınmazlar ile …’ye yönelik bedel isteği yönünden davanın reddine karar verildiği, hükmün her iki tarafça istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların istinaf isteklerinin esastan reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
3.3.2. Dosya içeriği ve toplanan delillere, hükmün dayanağı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına, özellikle temliklerin muvazaalı ve mal kaçırma amacıyla yapıldığı tespit edilerek 32 ve 63 parsel sayılı taşınmazlar ile davacı … yönünden 2 ve 6 nolu bağımsız bölümler için davanın kabulüne karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.Davalı …’un tüm, davalı …’nın bu yöne değinen temyiz itirazları yerinde görülmediğinden reddine.
3.3.3. Davalı …’nın diğer temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; somut olayda davacı …’in mirasbırakandan intikal eden 777 parsel sayılı taşınmazdaki haklarını tarafların imzaya itirazları olmayan yazılı belge ile kardeşi …’ye devrettiği gözetildiğinde …’in bu taşınmaz yönünden açtığı davasında TMK’nın 2. maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralları çerçevesinde hareket ettiği söylenemez.
3.3.4. Hâl böyle olunca, davacı …’in davalı … adına kayıtlı 777 parsel sayılı taşınmazdaki 2 ve 6 nolu bağımsız bölümlere ilişkin davasının reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması doğru değildir.
3.3.5. Davalı …’nin temyiz itirazlarının incelenmesine gelince; davacıların 777 parsel sayılı taşınmazdaki 1 nolu bağımsız bölüm için davalı …’den talep ettikleri bedel isteği yönünden mahkemece verilen ilk hükümde bu talebin reddine karar verilerek davalı … lehine 6.290,00 TL vekalet ücreti ödenmesine karar verildiği, bu hükmün davacılarca istinaf edilmediği, sadece davalılarca istinaf edildiği, istinaf itirazları arasında da, reddedilen bu talep yönünden … lehine hükmedilen vekalet ücretine ilişkin herhangi bir itirazda bulunulmadığından, bu hususta davacılar lehine usuli kazanılmış hak oluştuğu gözetilerek yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.Davalı …’nin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddine.
VI. SONUÇ:
Yukarıda açıklanan nedenlerle davalı… …’nin değinilen yönden yerinde bulunan temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/1. maddesi uyarınca, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 Sayılı HMK’nin 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, 20.11.2021 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden davalı … vekili için 3.815.00 TL duruşma vekalet ücretinin davacı …’den alınmasına,dosyanın kararı veren Ordu 3.Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 24/05/2022 tarihinde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.