YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/9152
KARAR NO : 2022/4700
KARAR TARİHİ : 09.06.2022

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen tapu iptali-tescil, olmadığı takdirde tenkis ve tenkis davaları sonunda, Mahkemece asıl ve birleştirilen davaların kısmen kabulü ile kısmen reddine ilişkin olarak verilen karar, asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacılar … mirasçıları, … ve … ile bir kısım birleştirilen davalarda davalı … mirasçıları …, … ve … tarafından süresinde ve bir kısım birleştirilen davalarda davalı … mirasçısı … tarafından süresinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla; duruşma isteği değerden reddedildi, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
1. Asıl davada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 154 ada 15 parseldeki 5 nolu bağımsız bölümü eşi olan davalı …’ye bağış suretiyle temlik ettiğini, saklı paylarına müdahale edildiğini ileri sürerek, tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
2. Birleştirilen 2007/388 Esas sayılı dosyada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 519 ada 3 parsel sayılı taşınmazını oğlu olan davalı …’ye bağış suretiyle temlik ettiğini, davalı …’nin de taşınmazı …’e devrettiğini, temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu iptal ve tescile, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
3. Birleştirilen 2007/392 Esas sayılı dosyada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 154 ada 15 parseldeki 5 nolu bağımsız bölümü oğlu olan davalı …’ye satış suretiyle temlik ettiğini, davalı …’nin de taşınmazı …’e devrettiğini, temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu iptal ve tescile karar verilmesini istemişlerdir.
4. Birleştirilen 2007/390 Esas sayılı dosyada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 154 ada 15 parseldeki 4 nolu bağımsız bölümü eşi olan davalı …’ye satış suretiyle temlik ettiğini, temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu iptal ve tescile karar verilmesini istemişlerdir.
5. Birleştirilen 1998/305 Esas sayılı dosyada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 519 ada 11 ve 12 parsel sayılı taşınmazlarını oğlu olan davalı …’ye bağış suretiyle temlik ettiğini, devrin saklı paylarını ihlal etmek amacı ile yapıldığını ve taleplerinin mirasta iade istekli olduğunu ileri sürerek, taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile mirasbırakan … terekesine iadesine karar verilmesini istemişler, 26/03/1999 havale tarihli dilekçe ile davayı tenkis davası olarak ıslah ettiklerini bildirerek, tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
6. Birleştirilen 1998/291 Esas sayılı dosyada davacılar …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 154 ada 15 parseldeki 7 nolu bağımsız bölümü oğlu olan davalı …’ye bağış suretiyle temlik ettiğini, saklı paylarına müdahale edildiğini ileri sürerek, tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
7. Birleştirilen 2007/391 Esas sayılı dosyada …, … ve …, mirasbırakanları …’nin 514 ada 4 parsel sayılı taşınmazını oğlu olan davalı …’ye bağış suretiyle temlik ettiğini, davalı …’nin de anılan taşınmazı davalı …’ye, …’nin de diğer davalı …’e devrettiğini, temliklerin mirasçılardan mal kaçırmak amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek, tapu iptal ve tescile, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini istemişlerdir.
8. Birleştirilen 1998/431 Esas sayılı dosyada davacı …, mirasbırakanı …’nin 115 ada 15 parseldeki 3 nolu bağımsız bölümü kızı olan davalı …’ya (asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacı) bağış suretiyle temlik ettiğini, devrin saklı pay kurallarını ihlal ettiğini ileri sürerek, tenkise karar verilmesini istemiştir.
9. Birleştirilen 1998/429 Esas sayılı dosyada davacı …, mirasbırakanı …’nin 154 ada 15 parseldeki 1 nolu bağımsız bölümü kızı olan davalı …’a (asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacı) bağış suretiyle temlik ettiğini, devrin saklı pay kurallarını ihlal ettiğini ileri sürerek, tenkise karar verilmesini istemiştir.
10. Birleştirilen 1998/433 Esas sayılı dosyada davacı …, mirasbırakanı …’nin 154 ada 15 parseldeki 2 nolu bağımsız bölümü kızı olan davalı …’e (asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacı) bağış suretiyle temlik ettiğini, devrin saklı pay kurallarını ihlal ettiğini ileri sürerek, tenkise karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
1. Asıl ve bir kısım birleştirilen davalarda davalı …, dava konusu temlikler yönünden mirasbırakanın davacıların saklı paylarını zedeleme kastı olmadığını, mirasbırakanın davacılara ve diğer mirasçılarına da taşınmaz devrettiğini, amacının mal kaçırmak olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
2. Bir kısım birleştirilen davalarda davalı …, dava konusu konusu taşınmazların kayıtsız ve şartsız olarak bağışlandığını, uzun yıllardır Almanya’da çalıştığını, maddi ve manevi yönden yıllarca mirasbırakana yardım ettiğini, davacılar …, … ve …’ya da taşınmaz temlik edildiğini belirterek, davanın reddini savunmuştur.
3. Bir kısım birleştirilen davalarda davalı …, mirasbırakanın sağlığında malvarlığını taksim ettiğini, davacıların da bu şekilde haklarını almış olduklarını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
4. Bir kısım birleştirilen davalarda davalı …, terekeye 3. kişi konumunda olduğunu, davacıların iddiaları ile bir ilgisinin bulunmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
5. Birleştirilen 2007/391 Esas sayılı dosyada davalı …, kendisine husumet yöneltilemeyeceğini, kayıt maliki olmadığını, mirasbırakanın davacılara da taşınmaz devrettiğini, iddiaların doğru olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
6. Bir kısım birleştirilen davalarda davalılar …, … ve …, mirasbırakanın amacının davacı Perzet Mesci’nin saklı payını zedelemek olmadığını belirterek, davaların reddini savunmuşlardır.
III. MAHKEME KARARI
1. Mahkemenin 29/06/2006 tarihli ve 2006/373 E., 2006/304 K. sayılı kararı ile; 154 ada 15 parseldeki 4 nolu bağımsız bölüm yönünden davalı …’ye yapılan temlikin muvazaalı ve bedelsiz olduğu gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
2. Mahkemenin 29/06/2006 tarihli ve 2006/371 E., 2006/306 K. sayılı kararı ile; 154 ada 15 parseldeki 6 nolu bağımsız bölüm yönünden davalı …’ye yapılan temlikin muvazaalı ve bedelsiz olduğu, diğer davalı …’ün iyiniyetli kabul edilemeyeceği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
3. Mahkemenin 29/06/2006 tarihli ve 2006/375 E., 2006/303 K. sayılı kararı ile; 519 ada 3 parsel yönünden davalı …’ye yapılan temlikin muvazaalı ve bedelsiz olduğu, diğer davalı …’ün iyiniyetli kabul edilemeyeceği gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
4. Mahkemenin 29/06/2006 tarihli ve 2006/372 E., 2006/305 K. sayılı kararı ile; 519 ada 4 parsel yönünden davalı …’ye yapılan temlikin muvazaalı ve bedelsiz olduğu, diğer davalılar … ve …’ün iyiniyetli kabul edilemeyecekleri gerekçesi ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararlarına karşı süresi içinde davalılar …, … ve … temyiz başvurusunda bulunmuştur.
2. Bozma Kararları
2.1. Dairenin 14/05/2007 ve 23/05/2007 tarihli ve 2007/4089 E., 2007/5371 K. ve 2007/4579 E., 2007/5847 K. sayılı kararları ile; dava konusu 519 ada 3 ve 4 parsel sayılı taşınmazlar yönünden, bağış yoluyla yapılan temliklerde muvazaa iddiasının dinlenemeyeceği; ancak, muvazaa nedeniyle iptal ve tescil isteği yanında tenkis isteğinde de bulunulması ve koşullarının gerçekleşmesi halinde tenkise karar verilebileceği belirtilerek, iptal ve tescil isteğinin reddine karar verilmesi, mirasbırakan tarafından yapılan diğer temlikler de gözetilmek ve mirasçılar arasında görülen diğer davalar da birlikte değerlendirilmek suretiyle terditli tenkis isteği konusunda bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile Mahkeme kararları bozulmuştur.
2.2. Dairenin 07/06/2007 ve 14/05/2007 tarihli ve 2007/4518 E., 2007/6694 K. ve 2007/4088 E., 2007/5372 K. sayılı ilamları ile; dava konusu 154 ada 15 parseldeki 4 ve 6 nolu bağımsız bölümler yönünden, mirasbırakandan tüm mirascılarına intikal eden taşınır taşınmaz mallar ve hakların araştırılması, her bir mirasçıya nakledilen malların ve hakların nitelikleri ve değerleri hakkında uzman bilirkişiden rapor alınması ve mirasbırakanın paylaştırma kastının bulunup bulunmadığının açıklığa kavuşturulması, mirasçılar arasında görülen diğer davalardaki olguların da göz önünde tutulması ve hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile Mahkeme kararları bozulmuştur.
3.Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemece, davacılar …, … ve … tarafından davalılar …, …, …ve … ile davalı …’e karşı ayrı ayrı açılan davaların ve davacı … tarafından davalılar …, … ve …’e karşı ayrı ayrı açılan davaların birleştirilmesine karar verildikten sonra; mirasbırakan tarafından temlik edilen taşınmazlar yönünden 01/04/1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri bulunmadığı gerekçesi ile davacıların tapu iptal ve tescil isteğinin reddine, asıl ve birleştirilen bir kısım (1998/305, 1998/291, 2007/388 ve 2007/391 Esas sayılı dosyalar) davalarda davacı …’ın saklı payına müdahale edilmediği gerekçesi ile davacı …’ın tenkis isteminin reddine, davacılar … ve …’in saklı paylarına müdahale edildiği gerekçesi ile tenkis isteklerinin kabulüne, davacı … tarafından açılan bir kısım birleştirilen davaların (1998/431, 1998/429 ve 1998/433 Esas sayılı dosyalar) davacının saklı payına müdahale edilmediği gerekçesi ile reddine karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacılar … ve … ile … mirasçıları ve bir kısım birleştirilen davalarda davalı … mirasçıları Vahide, Bülent, Reyhan ve … temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
5.1. Asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacılar … ve … ile … mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı …’ın da saklı payına müdahale edildiğini, muvazaalı olarak davalı …’e devredilen taşınmazların hatalı olarak doğrudan tenkise tabi tutulduğunu, davacılara ödenmesi gereken tenkis bedellerinin denkleştirici adalete göre uyarlanması gerektiğini, tercih hakkının kullanıldığı tarih ile karar tarihi arasındaki 8 yıllık süre için faiz işletilmemesinin de doğru olmadığını belirterek, Mahkeme kararının bozulmasını talep etmiştir.
5.2. Birleştirilen bir kısım davalarda davalı … mirasçıları vekilleri temyiz dilekçelerinde özetle; davacılar … ve … ile …’e de taşınmaz temlik edildiğini ve davacılara devredilen taşınmazların değeri gözetildiğinde asıl davalı …’nin saklı payına müdahale edildiğinin sabit olduğunu, mirasbırakanın saklı payı zedeleme kastı bulunmadığını belirterek, Mahkeme kararının bozulmasını talep etmişlerdir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık; bir kısım birleştirilen davalarda, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis; asıl ve bir kısım birleştirilen davalar yönünden ise doğrudan tenkis isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. Yargıtay İçtihatlarında ve l-4-1974 tarih 1/2 sayılı İnançları Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu’nun 706, Türk Borçlar Kanunu’nun 213. ve Tapu Kanunu’nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler.
Hemen belirtmek gerekir ki bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşınmaktadır. Bunun içinde ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı,miras bırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı,davalı yanın alış gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Öte yandan miras bırakan sağlığında hak dengesini gözeten kabul edilebilir ölçüde ve tüm mirasçıları kapsar biçimde bir paylaştırma yapmışsa mal kaçırmak kastından söz edilmeyeceğinden olayda 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İnançları Birleştirme Kararının uygulanamayacağı da kuşkusuzdur.
6.2.2. Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (tebberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul;miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır.
6.3. Değerlendirme
Dairenin (IV.2.) no.lu paragrafta açıklanan ve hükmüne uyulan bozma kararlarında gösterildiği şekilde işlem yapılarak (IV/3.) no.lu paragraftaki gerekçe ile yazılı şekilde karar verilmesinde herhangi bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
V. SONUÇ:
Açıklanan nedenlerle; asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacılar … ve … ile … mirasçıları ve bir kısım birleştirilen davalarda davalı … mirasçılarının yerinde bulunmayan temyiz itirazının reddiyle, usul ve yasaya ve bozma kararlarının gerekçelerine uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı 1.608,10 TL bakiye onama harcının temyiz eden … mirasçılarından alınmasına, aşağıda yazılı 26,30 TL bakiye onama harcının temyiz eden asıl ve birleştirilen bir kısım davalarda davacılar … ve … ile … mirasçılarından alınmasına, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 09/06/2022 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.