YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/8492
KARAR NO : 2021/7450
KARAR TARİHİ : 01.12.2021
MAHKEMESİ : … BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 16. HUKUK DAİRESİ
DAVA TÜRÜ : YARGILANMANIN İADESİ
Taraflar arasında görülen yargılamanın iadesi davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine ilişkin olarak verilen karar davacı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi …’nin raporu okundu, gereği görüşülüp düşünüldü;
-KARAR-
Dava, yargılamanın iadesi isteğine ilişkindir.
Davacı, tapu kaydındaki tedbir şerhini görmesi üzerine yaptığı harici araştırma sonucunda … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 1996/86 Esas, 2000/609 Karar sayılı kararı ile maliki olduğu … ada … parsel (yeni … ada … parsel) sayılı taşınmazın tapusunun kısmen iptaline, davalı Hazine adına tesciline karar verilmiş olduğunu öğrendiğini, ne var ki anılan davanın kendisine usulünce bir tebligat yapılmaksızın neticelendirildiğini, savunma hakkı tanınmadığını, tapunun iptaline karar verilen kısmının hatalı olarak fazla hesaplandığını ileri sürerek yargılamanın iadesini, dava dilekçesi ekinde sunulan ve sonradan elde edilen kroki doğrultusunda karar verilmesini istemiştir.
Davalı, yargılamanın iadesi istenen davada yapılan tüm araştırmalara rağmen adresine ulaşılamayan davalı şirkete (eldeki davada davacı) ilanen yapılan tebligatların usule uygun olduğunu, yargılamanın iadesini gerektirecek bir sebep bulunmadığını belirtip davanın reddini savunmuştur.
İlk Derece Mahkemesince, 6100 sayılı HMK’nın 375. maddesinde düzenlenen yargılamanın iadesi koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesince, davacı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1. maddesi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir.
Somut olayda; dava değer gösterilmeden 31,40 TL başvurma harcı ile açılmış ve başkaca harç alınmaksızın karara bağlanmıştır.
Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 16. maddesi uyarınca, gayrimenkulün aynına taalluk eden davalarda dava değerinin gayrimenkulün değerine göre belirleneceği öngörülmüştür. Dava değerinin belirlenmesinde taşınmazın dava tarihindeki keşfen saptanacak gerçek değerinin esas alınacağı kuşkusuzdur.
Aynı Yasanın 30. maddesi ise “Muhakeme sırasında tespit olunan değerin, dava dilekçesinde bildirilen değerden fazla olduğu anlaşılıyorsa, yalnız o celse için muhakemeye devam olunur, takip eden celseye kadar noksan değer üzerinden peşin karar ve ilam harcı tamamlanmadıkça davaya devam olunmaz. Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 409. maddesinde (HMK 150) gösterilen süre içinde dosyanın muameleye konulması noksan olan harcın ödenmesine bağlıdır.” şeklinde, 32. maddesi ise; “Yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemler yapılmaz. Ancak ilgilisi tarafından ödenmeyen harçları diğer taraf öderse işleme devam olunmakla beraber bu para muhakeme neticesinde ayrıca bir isteğe hacet kalmaksızın hükümde nazara alınır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Harçlar Kanunu’nun uygulaması kamu düzenini ilgilendirmesi nedeniyle hakim tarafından re’sen gözetilmesi gereken bir husustur.
Hal böyle olunca, dava konusu … ada … parsel (yeni … ada … parsel) sayılı taşınmazın dava tarihindeki keşfen saptanacak rayiç değeri üzerinden eksik harcın tamamlanması için davacıya süre verilmesi, bu gereklilik yerine getirildiği takdirde davaya devam edilmesi yerine, yazılı biçimde hüküm kurulması doğru değildir.
Davacının değinilen yön itibariyle yerinde görülen temyiz itirazının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 373/1 maddesi uyarınca … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, İlk Derece Mahkemesi kararının yukarıda yazılı nedenlerden dolayı 6100 HMK’nın 371/1-a maddesi uyarınca BOZULMASINA, bozma nedenine göre sair hususların incelenmesine şimdilik yer olmadığına, dosyanın kararı veren … 1. Asliye Hukuk Mahkemesine, kararın bir örneğinin … Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesine gönderilmesine, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 01/12/2021 tarihinde oybirliğiyle kesin olmak üzere karar verildi.