YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/5164
KARAR NO : 2022/7498
KARAR TARİHİ : 14.11.2022

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen kadastro sırasında tespit harici bırakılan taşınmazın tescili istekli davanın yapılan yargılaması sonunda Mahkemece, davanın reddine dair verilen karar hakkında davacı vekili tarafından yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Mahkeme kararının bozulması üzerine bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne dair verilen karar, süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı …, sınırlarını gösterdiği taşınmazın kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayanarak adına tescilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine vekili, davanın yersiz ve yasal dayanaktan yoksun olduğunu, dava konusu taşınmazın 3402 sayılı Kadastro Yasası’nın 16. maddesi ve Türk Medeni Kanunu’nun 715. maddesinde belirtilen kamu mallarından olduğunu, davacının dava konusu taşınmazla ilgili olarak kanunun aradığı anlamda imar-ihya şartlarını da yerine getirmediğini, dava konusu yerin zilyetlikle kazanıma uygun yerlerden olmadığını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 05.05.2015 tarihli ve 2011/332 Esas, 2015/299 Karar sayılı kararıyla, davacı yararına kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle taşınmaz edinme şartlarının gerçekleşmediği gerekçesi ile davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Bozma Kararı
Hüküm, Yargıtay (Kapatılan) 16. Hukuk Dairesinin 08.12.2017 tarihli ve 2015/16321 Esas, 2017/8704 Karar sayılı kararıyla; “…dava tarihi olan 2011 yılından geriye doğru 15-20-25 yıl öncesine ait üç farklı stereoskopik hava fotoğraflarının bulunup bulunmadığı Harita Genel Müdürlüğünden sorularak var ise hava fotoğraflarının getirtilmesi, bundan sonra yeniden keşif yapılarak hava fotoğrafları ile çekişmeli taşınmazın zirai yönden değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmuştur.
3. Mahkemece Bozma Kararına Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 12.02.2020 tarihli ve 2018/89 Esas, 2020/56 Karar sayılı kararıyla, davacı lehine iktisap koşulları gerçekleştiği gerekçesiyle 25.04.2019 havale tarihli teknik krokide (B) harfi ile gösterilen 20.219,13 metrekare yüz ölçümlü taşınmazın davacı adına tapuya tesciline karar verilmiştir.
4. Bozma Sonrası Mahkeme Kararına Karşı Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine vekili ve davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Temyiz Nedenleri
Davalı Hazine vekili ve davalı … vekili temyiz dilekçesinde, davanın hak düşürücü süreden sonra açıldığını, bozma öncesi dosyaya alınan raporlar ile bozma sonrası alınan raporların çeliştiğini, çekişmeli taşınmaz bölümünün imar ihya olgusunun davacı tarafından tamamlanmadığını ve iktisap koşullarının davacı lehine gerçekleşmediğini belirterek, kararın bozulmasını talep etmişlerdir.
6. Gerekçe
6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, imar-ihya ve kazandırıcı zamanaşımı zilyetliğine dayalı olarak 4721 sayılı TMK’nın 713/1. ve 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. ve 17. maddeleri gereğince açılan tapusuz taşınmazın tescili isteğine ilişkindir.
6.2. İlgili Hukuk
6.2.1. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesi “Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir.”
6.2.2. 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 17. maddesi, “Orman sayılmayan Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan ve kamu hizmetine tahsis edilmeyen araziden, masraf ve emek sarfı ile imar ve ihya edilerek tarıma elverişli hale getirilen taşınmaz mallar 14. maddedeki şartlar mevcut ise imar ve ihya edenler veya halefleri adına, aksi takdirde Hazine adına tespit edilir.”
6.2.3. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 713/1. maddesi, “Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan bir taşınmazı davasız ve aralıksız olarak yirmi yıl süreyle ve malik sıfatıyla zilyetliğinde bulunduran kişi, o taşınmazın tamamı, bir parçası veya bir payı üzerindeki mülkiyet hakkının tapu kütüğüne tesciline karar verilmesini isteyebilir.” hükümlerini içermektedir.
6.3. Değerlendirme
6.3.1. Çekişmeli taşınmaz bölümü, 1972 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında 762 sayılı Tapulama Kanunu’nun 2. maddesi uyarınca tespit harici bırakılmıştır.
6.3.2. Mahkemece bozma kararına uyulduğu halde, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Bozma kararına uyulmakla taraflar yararına usuli kazanılmış hak oluşur. Bu hakkın zedelenmemesi için bozma gereklerinin tam ve eksiksiz olarak yerine getirilmesi gerekir. Mahkemece hükmüne uyulan bozma kararında çekişmeli taşınmaz bölümleri hakkında hava fotoğrafı incelemesi yapılması, 3 kişilik ziraat bilirkişi heyetinden taşınmaz bölümleri hakkında rapor alınarak imar-ihyaya muhtaç olup olmadığı, muhtaç ise ne zaman başlanıp tamamlandığı, geçmişte ne durumda olduğu, kim tarafından ne şekilde kullanıldığının araştırılarak davacı lehine zilyetlik koşullarının oluşup oluşmadığının tespit edilmesi istenilmiş olmasına rağmen, Mahkemece yapılan keşif sonucu hava fotoğrafı incelemesinde, Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasında 1961, 1978, 1988 ve 2001 tarihli hava fotoğraflarının bulunduğu görülmesine rağmen harita mühendisi tarafından hangi temele dayanak yapılarak incelendiği belli olmayan 1975 ve 1999 tarihli hava fotoğrafları incelenmiş, böylece geoportal sistemi ile incelenen hava fotoğrafları tarihlerinin birbiri ile örtüşmüyor oluşu raporun sıhhati bakımından tereddüt oluşturmuştur. Öte yandan, ziraat bilirkişisi kurulu bu bölüm hakkında yeterli inceleme yapmamış, imar-ihya hususunun kaç yıl önce tamamlandığı hususu değerlendirilmeden sadece uzun süredir mutlak tarım arazisi olduğu belirtilmiştir. Mahkemece hatalı jeodezi raporu ve yetersiz ziraat raporu ile yerel bilirkişi ve tanıkların soyut beyanlarına dayalı olarak karar verilmiştir.
6.3.3. Hal böyle olunca; doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, çekişmeli taşınmaza ait eski ve yeni tarihli ortofoto ve uydu fotoğrafları ile Harita Genel Müdürlüğü web sitesinin hava fotoğrafı sorgulama sayfasına girilerek taşınmaz bölümünün bulunduğu köyü/mahalleyi/mevkiyi kapsayacak şekilde hangi yıllara ait hava fotoğrafları bulunduğu araştırılıp belirlenmek ve (denetimin sağlanması bakımından) ilgili sayfanın çıktısı dosya içerisine konulmak suretiyle belirlenmeli, tespit tarihinden 15-20-25 yıl öncesine ait (bulunmadığı taktirde bulunan tüm hava fotoğrafları getirtilerek) stereoskopik hava fotoğraflarının en az üç tanesi tarihleri açıkça yazılmak suretiyle Harita Genel Müdürlüğünden getirilerek dosya arasına konulmalı, dosya ikmal edildikten sonra mahallinde yaşlı, tarafsız, yöreyi iyi bilen davada yararı bulunmayan şahıslar arasından seçilecek üç kişilik yerel bilirkişi ve taraf tanıkları, önceki keşiflerde görev almamış 3 kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, 3 jeodezi ve fotogrametri uzmanı bilirkişi ve fen bilirkişi huzuruyla keşif icra edilmeli, Mahkemenin, taşınmazın konumu ve niteliğine ilişkin gözlemi tutanağa geçirilmeli, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, ne zamandan beri ne suretle kullanıldığı, taşınmazın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerden olması halinde imar ve ihyaya konu edilip edilmediği, imar ve ihyaya konu edilmiş ise, ihyanın hangi tarihte başlayıp, ne zaman bitirildiği hususunda yerel bilirkişi ve tanıklardan maddi olaylara dayalı, ayrıntılı bilgi alınmalı, yerel bilirkişi ve tanık sözleri komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmeli, 3 kişilik ziraat mühendislerinden oluşan bilirkişi kurulundan komşu parsellerle karşılaştırmalı biçimde değerlendirilerek çekişmeli taşınmazın toprak yapısı, eğimi, bitki deseni ve diğer yönlerden tarımsal niteliğini belirten, taşınmazın değişik yönlerden çekilmiş fotoğrafları ile desteklenmiş somut verilere dayalı, önceki raporları irdeler şekilde ayrıntılı rapor alınmalı; jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi kurulundan, hava fotoğrafları ve uydu fotoğraflarının stereoskop aletiyle incelenmesi neticesinde taşınmazın sınırlarını ve niteliğini, taşınmazda imar-ihya tamamlanmış ise tamamlandığı tarih ile üzerinde sürdürülen zilyetliğin başlangıcını, şeklini ve süresini belirtir şekilde önceki raporlar ile karşılaştırmalı olarak rapor alınmalı; fen bilirkişisine keşif ve uygulamayı denetlemeye elverişli rapor ve harita düzenlettirilmeli, bundan sonra tüm deliller birlikte değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmelidir. Mahkemece, bu hususlar yerine getirilmeksizin eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle; yukarıda (IV/6.3.) numaralı paragrafta belirtilen hususlar göz ardı edilerek yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olduğundan temyiz itirazları açıklanan nedenlerle kabulü ile hükmün BOZULMASINA, temyiz eden davalı … Belediyesi tarafından yatırılan harcın istek halinde iadesine, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 14/11/2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.