YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/5131
KARAR NO : 2022/6963
KARAR TARİHİ : 24.10.2022
MAHKEMESİ : GAZİANTEP BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
İLK DERECE MAHKEMESİ : ŞIRNAK ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kararın, davacılar vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesi tarafından yapılan inceleme sonucunda; başvurunun esastan reddine dair verilen karar, süresi içinde davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle, Şırnak ili, …. ilçesi, …. ve …. Mahallesinde yapılan kadastro çalışmaları sırasında davacılara ait taşınmazların haksız ve hukuka aykırı bir şekilde davalı Hazine adına tespit ve tescil edildiğini, kök mirasçılar …. oğlu ….. ve….. kızı…..’dan davacılara miras yolu ile intikal ettiğini, davacılar dışında soy ismi …. olan başka mirasçıların da olduğunu, taşınmazların tapu kayıtlarının 1949 yılına ait olduğunu, davaya konu taşınmazların bir kısmının üzerinde jandarma karakolu, okul, lojman gibi kamu binalarının kurulduğunu, söz konusu kamu binalarının bir kısmının kadastro çalışmaları öncesinde bir kısmının da kadastro çalışmaları sonrasında yapıldığını ileri sürerek dava konusu 161 ada 1 parsel, 161 ada 2 parsel, 209 ada 10 parsel, 161 ada 13 parsel, 190 ada 35 parsel, 161 ada 12 parsel, 190 ada 44 parsel, 190 ada 45 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ve davacılar adına miras payları oranında tapuya tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Hazine, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Şırnak Asliye Hukuk Mahkemesinin 30/04/2019 tarihli ve 2018/1018 E., 2019/549 K. sayılı kararıyla dava şartı noksanlığı nedeni ile davanın usulden reddine karar verilmiştir.
1. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
2. İstinaf Nedenleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacıların haricindeki diğer mirasçıların dava konusu taşınmazlardaki haklarını zamanında fiilen davacı mirasçılara bıraktıklarını bu hususun emniyet araştırması ve tanık beyanlarına başvurularak çözülebilecekken tahkikat aşamasına geçmeden davanın usulden reddine karar verildiğini, Mahkeme tarafından kendilerine diğer hissedarlardan muvafakat alınması ya da terekeye temsilci atanması için süre verilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken herhangi bir süre verilmeden ve ihtaratta bulunulmadan davanın aktif dava ehliyeti yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesinin hatalı olduğunu belirterek, İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılmasını ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
3. Gerekçe ve Sonuç
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesinin 18/09/2020 tarihli ve 2020/757 Esas, 2020/733 Karar sayılı kararıyla, davaya konu taşınmazların davacıların kök murisi …..’tan intikalen geldiği ve ……’un davacılardan başka mirasçılarının bulunduğunun veraset ilamıyla sabit olduğu, TMK’nın 640/2 ve 702/2. maddeleri gereğince davacıların terekeye dahil bir taşınmaz için üçüncü kişilere karşı kendi miras paylarının iptali ile adlarına tescilini istemeyecekleri, böyle bir davada 11.10.1982 tarihli 3/2 sayılı YİBK’ya göre dava dışı paydaşların sonradan muvafakatlarının alınması, davacılar tarafından açılan davaya müdahil olmaları ya da miras şirketine mümessil tayini suretiyle taraf teşkilinin sağlanıp yürütülmesinin de mümkün olmadığı gerekçesiyle davacıların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
1. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Temyiz Nedenleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle, İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, istinaf dilekçesindeki taleplerini tekrarla ve resen araştırılacak sebeplerle ret kararının hükmen bozulmasını talep etmiştir.
3. Gerekçe
3.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, kadastro öncesi nedene dayalı miras payına yönelik açılan tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.
3.2. İlgili Hukuk
TMK’nın 599. maddesi hükmü uyarınca miras; murisin ölümüyle ve terekenin açılmasıyla mirasçılarına geçer ve mirasçılar terekedeki mallar (menkul- gayrimenkul) üzerinde bu tarih itibariyle hak sahibi olurlar.
TMK’nın “Miras ortaklığı” başlıklı 640. maddesinde de; “Birden çok mirasçı bulunması halinde, mirasın geçmesiyle birlikte paylaşmaya kadar, mirasçılar arasında terekedeki bütün hak ve borçları kapsayan bir ortaklık meydana gelir.
Mirasçılar terekeye elbirliğiyle sahip olurlar ve sözleşme veya kanundan doğan temsil ya da yönetim yetkisi saklı kalmak üzere, terekeye ait bütün haklar üzerinde birlikte tasarruf ederler.
Mirasçılardan birinin istemi üzerine sulh mahkemesi, miras ortaklığına paylaşmaya kadar bir temsilci atayabilir.
Mirasçılardan her biri, terekedeki hakların korunmasını isteyebilir. Sağlanan korumadan mirasçıların hepsi yararlanır…” hükmü öngörülmüştür.
Tereke (miras ortaklığı) TMK’nın 701 ve devam eden maddeleri uyarınca elbirliği (iştirak) mülkiyetine tâbidir. Elbirliği mülkiyeti, yasa veya yasada gösterilen sözleşmeler uyarınca, aralarında ortaklık bağı bulunan kişilerin, bu ortaklık nedeniyle bir mala veya hakka birlikte malik olmaları durumudur. TMK’nın 701-703. maddelerinde düzenlenen bu tür mülkiyetin (ortaklığın) tüzel kişiliği olmadığı gibi ortaklardan her birinin doğrudan doğruya bir hakkı da bulunmamaktadır. Mülkiyet, bir bütün olarak ortakların hepsine aittir. Başka bir deyişle, ortaklık tasfiye ile sona erinceye kadar ortaklardan her birinin ayrı bir mal veya hakkı olmayıp, hak sahibi ortaklıktır. Elbirliği (iştirak) halinde mülkiyet türünde malikler, mülkiyet payları ayrılmadığından paydaş değil, ortaktır. Bu ilke TMK’nın 701. maddesinde “…Kanun ve kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti, elbirliği mülkiyetidir.
3.3. Değerlendirme
Dosya içeriğine, toplanan delillere, Bölge Adliye Mahkemesince dayanılan yasal ve hukuksal gerekçeye göre (IV./3.) no.lu paragrafta yazılı şekilde karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
V. SONUÇ
Açıklanan nedenlerle davacılar vekilinin yerinde bulunmayan temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun olan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nın 370. maddesi uyarınca ONANMASINA, aşağıda yazılı 26.30 TL bakiye onama harcının davacılardan alınmasına, 24/10/2022 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.