YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2020/2954
KARAR NO : 2020/5969
KARAR TARİHİ : 12.11.2020
MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tenkis, tapu iptali ve tescil-bedel- olmazsa tenkis istekli davalar sonunda yerel mahkemece, asıl ve birleştirilen davaların kabulüne ilişkin olarak verilen karar asıl ve birleştirilen davalarda davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde duruşma istekli temyiz edilmiş olmakla, duruşma günü olarak saptanan 25.02.2020 Salı günü için yapılan tebligat üzerine temyiz eden davalılardan … ve vekili Avukat … ile temyiz edilen davacı vekili Avukat … … geldiler, duruşmaya başlandı, süresinde verildiği ve kayıt olunduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra gelen vekillerin sözlü açıklamaları dinlendi, duruşmanın bittiği bildirildi, iş karara bırakıldı. Bilahare Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor okundu, düşüncesi alındı. Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü:
-KARAR-
Asıl dava, tenkis; birleştirilen davalar, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil ile bedel, olmazsa tenkis isteklerine ilişkindir.
Davacı, davalı …’na yönelttiği asıl davada, mirasbırakan babası …’nun 01.02.2002 tarihli vasiyetname ile tüm taşınmazlarını oğullarına vasiyet ettiğini, bu vasiyetnameden 22.03.2010 tarihinde okununca haberdar olduğunu, vasiyetnameden önce de mirasbırakanın tüm taşınmazlarını kadastro sırasında oğullarının üzerine yazdırdığını, son kalan dava konusu 92,128 ve 133 parsel sayılı taşınmazların vasiyetnameye konu edildiğini ileri sürerek bu taşınmazların aynen olmadığı taktirde nakten tenkisini istemiştir.
Davacı, … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/220 Esas 2014/91 Karar sayılı birleştirilen ve davalılar …, … ile …’na yönelttiği davada; mirasbırakanın rızası hilafına evlilik yaptığını, mirasbırakanın bu davranışı affetmediği için taşınmazlarını üç oğluna kaçırdığını ileri sürerek dava konusu 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazda bulunan 1, 2, 4 no’lu bağımsız bölümlerin muris muvazaası nedeniyle tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tescilini, bu taşınmazla ilgili heyelan nedeniyle devlet tarafından tahsis edilen tapu kaydı var ise tapu kayıtlarının iptali ile miras payları oranında adına tescilini, dava dışı 3. kişiye devredilen 3 no’lu bağımsız bölüm yönünden bedelin tahsilini, dava dışı 3. kişiye devredilen dava konusu 6 parsel sayılı taşınmaz yönünden bedelin davalı …’dan tahsilini, olmadığı taktirde tenkisini istemiş; davacı 05/01/2016 tarihli dilekçesinde, dava konusu 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazda davalılar tarafından dava dışı … ve … …’a pay satışları yapıldığını, heyelan nedeniyle afet konutları verildiğini, 3. kişilere satılan paylar bakımından bedelin ödenmesi, aksi taktirde tenkisin değerlendirilmesi gerektiğini; 21/03/2016 tarihli dilekçesinde, dava konusu 15 ada 7 parselde 1, 2, 4 no’lu bağımsız bölümlerin heyelandan dolayı yıkılması nedeniyle yerine tahsis edilen 120 ada 93 ve 94 parseller üzerine inşaa edilen F-5, V-5, M-5, H-5 no’lu b.b.lerin iptal tescilini istemiştir.
Davacı, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/126 Esas 2011/155 Karar sayılı birleştirilen ve davalı …’na yönelttiği davada; mirasbırakanın 1.2.2002 tarihli vasiyetnamesinin iptali için Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/135 esas sayılı dosyası üzerinden dava açtığını, dava konusu 124, 132, 126, 71, 119, 123, 132, 156 parsel sayılı taşınmazların mirasbırakan tarafından muvazaalı olarak oğlu …’e devredildiğini, onun tarafından da muvazaalı olarak 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla davalı oğlu Uğur Selçuk’a temlik edildiğini ileri sürerek dava konusu taşınmazların tapu kayıtlarının iptali ile miras payı oranında adına tescilini, olmadığı taktirde tenkisini istemiş; birleştirilen davanın 10.11.2011 tarihli duruşma tutanağına göre, dava konusu taşınmazlardan … Mevkii 132 parsel olarak gösterilen taşınmazın parsel numarasının 137 parsel olarak düzeltildiği belirtilmiştir.
Davacı, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/32 Esas 2012/97 Karar sayılı birleştirilen ve davalılar …, …, …’na yönelttiği davada, mirasbırakanın kendi parası ile davalı çocuklarına 1222 ada 11 parselin ½ payını 2.2.1973 tarihinde, ½ payını da 14.07.1982 tarihinde satın aldığını ve üzerindeki binanın da mirasbırakan tarafından yaptırıldığını, davalıların yaş itibariyle bu taşınmazı almalarının mümkün olmadığını ileri sürerek tenkisini istemiş; ön incelemede uyuşmazlık konusu, iptal tescil, olmadığı taktirde tenkis olarak nitelendirilmiştir.
Davacı, … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/136 Esas 2011/104 Karar sayılı birleştirilen ve davalılar …, …, …’na yönelttiği davada, mirasbırakanın bir kısım taşınmazının kadastroda davalılar üzerine tespit gördüğünü, bir kısmını muvazaalı olarak devrettiğini, kardeşinden alması gereken hisseleri davalı oğullarına devrettirdiğini, bazı tapuları kendi aralarında ve akrabaları arasında trampa ederek danışıklı işlemler yaptıklarını ileri sürerek dava konusu 115 ada 24, 108 ada 48 parseller, 75, 158, 154, 145, 142, 121, 83 parseller, 109, 63, 64, 68, 69, 90, 91, 106, 14, 108 parseller, 117 ada 24 parsel, 110, 111, 112, 114, 116, 155, 107 parseller, 117 ada 20 parsel, 115 ada 26, 116 ada 5, 117 ada 21 parseller, 124, 13, 125, 132, 137, 156, 159, 126, 67, 71, 119, 120, 122, 123, 155 ada 1 parsel sayılı taşınmazların tapu kayıtlarının miras payı oranında iptali ile adına tescilini, olmadığı taktirde tenkisini istemiştir.
Davalılar, dava konusu bazı taşınmazların 3. kişilerden edinildiğini ve mirasbırakanla ilgisi bulunmadığını, 1222 ada 11 parseldeki binanın son üç katının kendileri tarafından inşaa edildiğini, afet konutlarında davalı … ve …’a tahsis edilen bölüm bulunmadığını, hayatları boyunca anne ve babalarını hiç yalnız bırakmadıklarını, onlara baktıklarını, davacının ise ailenin rızasına aykırı şekilde kaçarak evlendiğini, bayramlarda dahi ziyaret etmediğini, mirasbırakanın minnet duygusuyla tasarrufta bulunduğunu, vasiyetnamenin iptalini gerektirecek bir neden olmadığını, mirasbırakanın 3. kişilerden satın aldığı taşınmazları davalılar adına kaydettirmesi durumunda muris muvazaasının söz konusu olmayacağını, kadastro sırasındaki tasarruflara karşı ancak tenkis istenebileceğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden, eksiğin giderilmesi suretiyle getirtilen kayıtlardan; 1927 doğumlu mirasbırakan …’nun 19.11.2009 tarihinde ölümü üzerine davacı kızı … ile davalı oğulları … (1959 doğumlu), … (1953 doğumlu), …’nun (1964 doğumlu) mirasçı kaldıkları, davalılardan …’nun ise davalı …’in oğlu olduğu, … 3. Noterliğinin 01.02.2002 tarih 1532 yevmiye no’lu düzenleme şeklindeki vasiyetnamesine göre, mirasbırakan …’nun “128 ve 133 parsel sayılı taşınmazlarımı oğlum …’na ve yine evlatlarım …, …, … ile aralarında yapmış olduğum rızai taksim neticesinde kendilerine isabet eden taşınmazlar aynen rızai taksim sonundaki şekli ile baki ve muteber olmak şartı ile kendilerine düşen taşınmazları yine kendilerine vasiyet ediyorum” şeklinde vasiyette bulunduğu, vasiyetnamenin açılmasına ilişkin … Sulh Hukuk Mahkemesinin 2010/20 Esas 2010/56 Karar sayılı dosyasında davacıya 25.02.2010 tarihinde tebligat yapıldığı, davacının 22.03.2010 tarihli duruşmaya katıldığı ve vasiyetnameyi kabul etmediğini beyan ettiği, anılan duruşmada vasiyetnamenin açılıp okunduğunun tespitine karar verildiği anlaşılmaktadır. Tapu kayıtlarının, kadastro tespit tutanaklarının ve dayanak kayıtların incelenmesinde;
Asıl davada dava konusu;
1-) 92 parsel sayılı taşınmazın 1/4’er paylarla 21.03.1984 tarihli tapulama işlemiyle dava dışı Halil …, … …, … … ve mirasbırakan … adlarına kayıtlı olduğu,
2-) 128 parselin tamamının 21/03/1984 tarihli tapulama ile mirasbırakan … adına kayıtlı olduğu,
3-) 133 parselin tamamının 21/03/2984 tarihli tapulama işlemiyle mirasbırakan … adına kayıtlı olduğu anlaşılmaktadır.
Birleştirilen … 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/220 Esas 2014/91 Karar sayılı dosyasında dava konusu;
1-) 6 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespitine göre, eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi mirasbırakan … adına kayıtlı iken 1971 yılında haricen, tamamını davalı …’na sattıkları, taşınmazın 3.5.1982 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, Kadastro Mahkemesince 20.12.1996 tarihli karar ile tespit gibi tesciline karar verildiği, tapu kütüğüne göre dava konusu 6 parsel sayılı taşınmazın tamamı davalı … adına kayıtlı iken 4.5.2000 tarihli satış işlemiyle 1/2’şer paylarla dava dışı…ve … isimli kişilere devrettiği,
2-) 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazın 15.02.1978 T. 63 no’lu tapu kaydı ile tamamı mirasbırakan … evlatları …, … ve … adlarına seviyyen kayıtlı iken mevcut tapu kaydına istinaden 1/3 er paylarla …, … ve … adlarına 3.7.1986 tarihinde tespit edildiği, tespite dayanak 15.02.1978 T. 63 no’lu tapu kaydına göre, dava konusu 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazın tamamı dava dışı … … adına kayıtlı iken tamamını mirasbırakan …’in evlatları olan davalılar …, … ve …’ya 1/3 er paylarla satış yoluyla temlik ettiği, … ve …’ın işleme bizzat katıldığı, …’nın ise yaşının küçük olması nedeniyle babası ve annesinin velayeten katıldığı, tapu kütüğüne göre, dava konusu 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazın 1/3’er paylarla davalılar …, … ve … adlarına kayıtlı iken 23/06/1997 tarihli satış işlemiyle dava dışı …’a 3/15 pay devrettikleri, 4/15’er payın ipkaen üzerlerinde kaldığı, 23.12.1997 tarihli satış işlemiyle 3/15 payı dava dışı … …’a temlik ettikleri ve üzerlerinde 3/15’er payın ipkaen kaldığı, taşınmazın kat mülkiyetine geçtiği, buna göre 1, 2, 4 no’lu bağımsız bölümlerin 1/3’er paylarla davalılar …, … ve … adlarına, 3 no’lu bağımsız bölümün dava dışı …, 5 no’lu bağımsız bölümün dava dışı … … adına kayıtlı olduğu, bu taşınmazın heyelana maruz kalması nedeniyle tahsis edilen 120 ada 93 parselde F-5 no’lu bağımsız bölümün davalı …, H-5 no’lu bağımsız bölümün dava dışı … …, 120 ada 94 parselde M-5 no’lu bağımsız bölümün dava dışı … adına 04/08/2016 tarihli tahsis işlemiyle tescil edildiği, 120 ada 94 parselde V-5 no’lu bağımsız bölümün davalı … adına tahsis ve tescil edildiği, …’in bu bağımsız bölümü 08/01/2019 tarihinde dava dışı 3. kişi olan Abdullah İnan’a sattığı, … Valiliğinin 11.12.2014 tarihli yazısına göre; dava konusu 15 ada 7 parsel sayılı taşınmazın heyelana maruz kalması nedeniyle devlet tarafından tahsis edilen konutların kayıtlarının ve buna göre 120 ada 93 ve 94 parseller üzerine inşaa edilen binadan F-5 no’lu dairenin davalı …’a, V-5 no’lu dairenin davalı …’e, M-5 no’lu dairenin dava dışı …’a, H-5 no’lu dairenin dava dışı … …’a isabet ettiğine ilişkin noter çekiliş tutanağının gönderildiği anlaşılmaktadır.
Birleştirilen Kapatılan … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/126 Esas 2011/155 Karar sayılı dosyasında dava konusu;
1-) 71 parselin eski tapu kayıtlarına göre 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi mirasbırakan … adlarına kayıtlı iken paylarının tamamını … evlatları …, … ve …’e haricen sattıkları, bu maliklerin de tapulamadan 5-6 yıl önce yaptıkları rızai taksim ile mirasbırakanın oğlu …’na isabet ettiği, ancak malik sütununda mirasbırakanın oğlu … adına 3.5.1983 tarihinde tespit edildiği,
2-) 119 parselin eski tapu kayıtları ile 8/14 payı dava dışı … …, 6/14 payı mirasbırakan … (…)… adlarına kayıtlı iken bu yeri 1969 yılında haricen mirasbırakanın oğulları davalılar … ve …’ya sattıkları, bunların da tapulamadan 5-6 yıl önce yaptıkları haricen taksim ile taşınmazın mirasbırakanın oğlu …’na isabet ettiği anlaşılmakla 3.5.1983 tarihinde mirasbırakanın oğlu … adına tespit edildiği,
3-) 123 parselin eski tapu kayıtları ile mirasbırakan … ile dava dışı kişiler adına kayıtlı iken maliklerin 30-40 yıl önce yaptıkları rızai taksim ile ve daha sonra yapılan intikal, satış gibi akitlerden sonra bu yerin müstakilen dava dışı … oğlu …’na isabet ettiği ve onun da 1972 yılında haricen mirasbırakanın oğlu …’na sattığı anlaşılmakla 13.12.1983 tarihinde mirasbırakanın oğlu … adına tespit edildiği,
4-) 124 ve 126 parsellerin eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi muris … … (…) adına kayıtlı iken mirasbırakanın hissesini 1970 yılında haricen oğlu …’na sattığı ve tapulamadan 6-7 yıl önce yapılan rızai taksim bu taşınmazın murisin oğlu …’na isabet ettiği anlaşılmakla 2.5.1983 tarihinde mirasbırakanın oğlu … adına tespit edildiği,
5-) 132 parselin eski tapu kayıtlarına göre mirasbırakan … ile dava dışı kardeşlerine kaldığı ve aralarında yaptıkları rızai taksim ile bu parselin mirasbırakan …’na isabet ettiği ve mirasbırakan …’in de bu parseli 1970 yılında oğlu …’na haricen sattığı anlaşılmakla bu parselin 25.10.1983 tarihinde mirasbırakanın oğlu … adına tespit edildiği,
6-) 137 parselin eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi mirasbırakan … … (…) adına kayıtlı iken mirasbırakanın hissesini 1970 yılında haricen oğlu …’na sattığı ve tapulamadan 6-7 yıl önce yapılan rızai taksim bu taşınmazın mirasbırakanın oğlu …’na isabet ettiği anlaşılmakla bu taşınmazın 2.5.1983 tarihinde mirasbırakanın … … adına tespit edildiği,
7-) 156 parselin eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi muris … … (…) adına kayıtlı iken haricen ve rızai taksim ile taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu taşınmazı 1971 yılında oğlu …’na haricen sattığı anlaşılmakla bu taşınmazın 3.5.1983 tarihinde … adına tespit edildiği, tapu kütüklerine göre, dava konusu bu taşınmazların 17/06/2010 tarihli satış işlemiyle davalı …’ndan davalı … adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Birleştirilen Kapatılan … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/32 Esas 2012/97 Karar sayılı dosyasında dava konusu; 1222 ada 11 parsel sayılı taşınmazın geldisi 296 ada 6 parsel olup, bu taşınmazın 26/02/1976 tarihli kadastro işlemiyle dava dışı …, …, … ile davalılar …, …, … (2/12’şer pay oranlarıyla) adlarına kayıtlı iken diğerlerinin paylarını 14/07/1982 tarihinde satış yoluyla davalılar …, … ve …’ya devrettikleri, bu taşınmazda kat irtifakı kurulduğu ve mahkemece 1, 2, 3, 4, 5, 6 no’lu bağımsız bölümler yönünden iptal tescile karar verildiği, Dairenin geri çevirme kararı üzerine anılan taşınmazın yalnızca kadastro tutanağının gönderildiği, kadastro tespitinin 2.2.1973 tarih 20 sıra no’lu tapu kaydına istinaden yapıldığı, ancak dayanak tapu kaydının gönderilmediği anlaşılmaktadır.
Birleştirilen Kapatılan … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2010/136 Esas 2011/104 Karar sayılı dosyasında;
1-) Dava konusu 115 ada 24 parsel sayılı taşınmazın 21.12.1973 tarih ve 25.12.1973 tarih 99 ve 110 sıra no’lu tapu kayıtları ile eşit şekilde mirasbırakan … evlatları davalılar …, … ve … adlarına kayıtlı olduğu ve halen tasarruf ettikleri anlaşıldığından 1/3’er paylarla 13.12.1991 tarihli kadastro tespiti ile adlarına tespit edildiği, eski tapu kayıtlarına göre, taşınmazın 108/160 hissesi dava dışı … … adına kayıtlı iken diğer parçadaki hissenin tamamı ile birlikte seviyyen mirasbırakan … evlatları …, … ve …’ya sattığı, … ve …’nın yaşları küçük olduğu için anne babasının işleme katıldığı, 52/160 payının da dava dışı … oğlu … mirasçılarından davalılara geçtiği, bu taşınmazın tamamının 24/06/2008 tarihli satış ve hisse tevhidi işlemiyle davalı … adına tescil edildiği,
2-) Dava konusu 155 ada 1 parsel sayılı taşınmazın 21.12.1973 tarih ve 25.12.1973 tarih 98 ve 109 sıra no’lu tapu kayıtları ile mirasbırakan … evlatları davalılar …, … ve … adlarına kayıtlı olup, … ve …’nın hisselerini …’e verdikleri anlaşılmakla tamamının 31.07.1995 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, eksiğin giderilmesi suretiyle getirtilen 25.11.1973 tarih 98 sıra no’lu tapu kaydına göre, dava dışı … oğlu … mirasçılarından ve 25.12.1973 tarih 109 sıra no’lu tapu kaydına göre dava dışı … …’ndan satış yoluyla geçtiği, satış tarihinde … ve …’nın yaşları küçük olduğundan anne babasının işleme katıldığı, taşınmazın tamamının 1.7.1996 tarihli kadastro işlemiyle davalı … adına kayıtlı olduğu,
3-) Dava konusu 115 ada 26 parsel sayılı taşınmazın, 21.12.1973 tarih ve 25.12.1973 tarih 98 ve 109 sıra no’lu tapu kayıtları ile mirasbırakan … evlatları davalılar …, … ve … adlarına kayıtlı olup … ve …’nın hisselerini …’e verdikleri anlaşılmakla tamamının 31.07.1995 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, eksiğin giderilmesi suretiyle getirtilen 25.11.1973 tarih 98 sıra no’lu tapu kaydına göre, dava dışı … oğlu … mirasçılarından ve 25.12.1973 tarih 109 sıra no’lu tapu kaydına göre dava dışı … …’ndan satış yoluyla geçtiği, satış tarihinde … ve …’nın yaşları küçük olduğundan anne babasının işleme katıldığı, taşınmazın tamamının davalı … adına kayıtlı olduğu,
4-) Dava konusu 117 ada 20 parsel sayılı taşınmazın, eski tapu kayıtlarıyla mirasbırakan … ve dava dışı kişiler adına kayıtlı iken harici ve rızai taksim ile mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu taşınmazı 1985 yılında davalı oğlu …’ya haricen bağışladığı ve mirasbırakanın bu hususta muvafakatinin alındığı, taşınmazın 30.06.1992 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın tamamının davalı … adına kayıtlı olduğu,
5-) Dava konusu 117 ada 21 parsel sayılı taşınmazın, eski tapu kayıtlarıyla mirasbırakan … ve ve dava dışı kişiler adına kayıtlı iken harici ve rızai taksim ile mirasbırakana isabet ettiği ve onun da bu yeri 1985 yılında davalı oğlu …’na haricen bağışladığı ve mirasbırakanın bu hususta muvafakatinin alındığı, taşınmazın 30.06.1992 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
6-) Dava konusu 117 ada 24 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarıyla mirasbırakan ve dava dışı kişiler adına kayıtlı iken harici ve rızai taksim ile mirasbırakana isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu yeri 1985 yılında davalı oğlu …’na haricen bağışladığı ve mirasbırakanın bu hususta muvafakatinin alındığı, taşınmazın 30.06.1992 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın halen davalı … adına kayıtlı olduğu,
7-) Dava konusu 116 ada 5 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarıyla mirasbırakan … ve başkaları adına kayıtlı iken rızai ve harici taksim ile mirasbırakan ile dava dışı … …’na bıraktıkları, bunların da aralarında yapılan taksim ile bu yerin dava dışı … …’na isabet ettiği ve onun da bu taşınmazı 1983 yılında bağış yoluyla dava dışı oğlu …’na bıraktığı ve taşınmazın 30.06.1992 tarihli kadastro ile dava dışı … adına tespit edildiği, taşınmazın tamamı dava dışı … adına kayıtlı iken 08/07/2009 tarihinde davalı …’na 7/27 pay sattığı, 20/27 payının da dava dışı … adına kayıtlı olduğu,
😎 Dava konusu 108 ada 48 parsel sayılı taşınmaz 2.12.1981 T. 5 ve 6 sıra no’lu tapu kayıtları ile eşit şekilde mirasbırakan … evlatları davalılar …, …, … adlarına kayıtlı iken … ve …’nın ifrazlı taşınmazlarını 1982 yılında haricen davalı …’a sattıkları ve taşınmazın 15.10.1991 tarihli kadastro ile tamamının davalı … adına tespit edildiği, eski tapu kayıtlarına göre, taşınmazın tamamı dava dışı … … adına kayıtlı iken 1/3’er paylarla davalılar …, … ve …’ya satış yoluyla temlik ettiği, taşınmazın tamamının davalı … adına kayıtlı olduğu,
9-) Dava konusu 137 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına istinaden 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi mirasbırakan … adlarına kayıtlı iken mirasbırakanın payını 1970 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, 6-7 yıl önce yapılan rızai taksim ile de bu taşınmazın tamamının davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
10-) Dava konusu 132 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden mirasbırakan ve kardeşlerine kaldığı, yaptıkları rızai taksim ile mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu yeri 1970 yılında davalı oğlu …’na haricen sattığı, taşınmazın 25.10.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
11-) Dava konusu 156 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarıyla 6/14 hissesi mirasbırakan … adına, 8/14 hissesi dava dışı … … adına kayıtlı iken yaptıkları rızai taksimle tamamının mirasbırakan …’e isabet ettiği, mirasbırakanın da 1971 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
12-) Dava konusu 13 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden mirasbırakanın babasına ait iken 1950 yılında haricen mirasbırakan …’e sattığı, mirasbırakan …’in de 1970 yılında bu yeri davalı oğlu …’na haricen sattığı, taşınmazın 25.10.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken 08/07/2009 tarihinde 3/8 payını dava dışı …’na, 5/8 payını da davalı …’na satış yoluyla temlik ettiği,
13-) Dava konusu 14 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden mirasbırakanın babasına ait iken 1950 yılında haricen mirasbırakan …’e sattığı, mirasbırakan …’in de 1970 yılında bu yeri davalı oğlu …’na haricen sattığı, taşınmazın 25.10.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
14-) Dava konusu 63 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına istinaden mirasbırakan … ve dava dışı kardeşi … ile …’nın çocukları …, …, … adlarına kayıtlı iken ve başkaları da hissedar iken mirasbırakanın kardeşi dava dışı …’nın payının tamamını 1974 yılında haricen davalılar … ve …’ya sattığı, bütün hissedarların yaptığı rızai taksim sonucu bu parselin 29.11.1983 tarihli kadastro ile dava dışı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz dava dışı … adına tapulama yoluyla kayıtlı iken adı geçenin taşınmazın ½ payını 31/10/1984 tarihinde dava dışı … …’na, ½ payını da davalı …’na satış yoluyla temlik ettiği, dava dışı … …’nun ½ payını 13/06/1996 tarihinde dava dışı … …’na hibe etmesiyle bu taşınmazın ½ şer paylarla davalı … ve dava dışı … … adlarına kayıtlı olduğu,
15-) Dava konusu 64 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına istinaden mirasbırakan … ve dava dışı kardeşi … ile …’nın çocukları …, …, … adlarına kayıtlı iken ve başkaları da hissedar iken mirasbırakanın kardeşi dava dışı …’nın payının tamamını 1974 yılında haricen davalılar … ve …’ya sattığı, bütün hissedarların yaptığı rızai taksim sonucu bu parselin 29.11.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
16-) Dava konusu 68 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden mirasbırakan …’in babasına ait iken ölümü ile mirasbırakan … ve diğer mirasçılara kaldığı, mirasçıların da tapulamadan 30-35 yıl önce yaptıkları rızai taksim ile taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği, mirasbırakanın da bu taşınmazı 1971 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, 01.12.1983 tarihli kadastro ile taşınmazın davalı … adına tespit edildiği, 16.11.1984 tarihli komisyon kararı ile davalı … adına tesciline karar verildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
17-) Dava konusu 69 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarıyla 8/14 hissesi dava dışı … …, 6/14 hissesi mirasbırakan …’na ait iken her ikisinin de hisselerini 1972 yılında haricen evlatları …, İbrahim, … (… oğulları), …, …, …’a (murisin oğulları) sattıkları, bunların da aralarında yaptıkları rızai taksimle taşınmazın davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
18-) Dava konusu 67 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına istinaden mirasbırakan … ile dava dışı kardeşi … ve … evlatları olan dava dışı …, …, … adlarına ve dava dışı … kızı … adlarına kayıtlı iken dava dışı … …’nun (…) hissesini 1974 yılında haricen davalılar … ve …’ya sattığı, bütün maliklerin yaptığı harici taksim sonucu taşınmazın 29.11.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
19-) Dava konusu 71 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … … (…) ve 6/14 hissesi mirasbırakan … … (…) adlarına kayıtlı iken bu hisselerini … evlatları dava dışı …, … ve …’a haricen sattıkları, bunların da yaptıkları harici rızai taksim ile taşınmazın mirasbırakanın oğlu davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, ancak malik sütununda … yazılı olduğu, bu taşınmazın davalı … adına tapulama yoluyla kayıtlı iken 17/06/2010 tarihinde diğer birleştirilen davanın davalısı …’na satış yoluyla temlik ettiği,
20-) Dava konusu 75 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … … (…) ve 6/14 hissesi mirasbırakan … … (…) adlarına kayıtlı iken bu hisselerini … evlatları dava dışı …, … ve …’a haricen sattıkları, bunların da yaptıkları harici rızai taksim ile taşınmazın mirasbırakanın oğlu davalı …’na isabet ettiği , taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı olduğu,
21-) Dava konusu 83 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına istinaden mirasbırakan …, dava dışı kardeşi … ve …’nın evlatları dava dışı …, …, … ile dava dışı … oğlu Yüksel adlarına kayıtlı iken dava dışı …’nın hissesini 1972 yılında haricen davalı …’na sattığı, bütün maliklerin yaptığı rızai taksim ile taşınmazın davalı …’na isabet ettiği, mirasbırakan …’in de bu kayıttaki hissesine karşılık …mevkiinden parsel alarak bu tapudan alakasını kestiği, taşınmazın 29.11.1982 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
22-) Dava konusu 90 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … … (…) ve 6/14 hissesi mirasbırakan … … (…) adlarına kayıtlı iken yaptıkları rızai taksimle bu taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu taşınmazı 1974 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, taşınmazın 29.11.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
23-) Dava konusu 91 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … … (…) ve 6/14 hissesi mirasbırakan … … (…) adlarına kayıtlı iken yaptıkları rızai taksimle bu taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği, mirasbırakanın da bu taşınmazı 1974 yılında haricen dava dışı … oğlu … …’na sattığı, …’ın 1982 yılında ölümü ile dava dışı eşi … … ve çocukları …, …’e kaldığı ve taşınmazın 29.11.1983 tarihli kadastro ile bunlar adına tespit edildiği, bu taşınmazın dava dışı …, … ve … … adlarına kayıtlı iken 26.03.1991 tarihinde davalı …’na satış yoluyla temlik ettikleri,
24-) Dava konusu 106 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … … ve 6/14 hissesi mirasbırakan … adlarına kayıtlı iken mirasbırakan …’in hissesinin tamamını 1971 yılında haricen davalı oğulları … ve …’e sattığı, dava dışı …’nın da hissesini aynı yıl dava dışı oğulları …, … ve …’a sattığı, bütün maliklerin yaptığı rızai taksim ile taşınmazın davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 2.12.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
25-) Dava konusu 107 parsel sayılı taşınmazın da 106 parsel gibi davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
26-) Dava konusu 108 parsel sayılı taşınmazın da 106 parsel gibi davalı … adına tespit edildiği, taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
27-) Dava konusu 109 parsel sayılı taşınmazın da 106 parsel gibi dava dışı … oğlu … … adına tespit edildiği, adı geçenin de taşınmazı 6.1.1997 tarihinde davalı …’na satış yoluyla temlik ettiği,
28-) Dava konusu 110 parsel sayılı taşınmazın 106 parsel gibi dava dışı … oğlu … … adına tespit edildiği, adı geçen de taşınmazı 6.1.1997 tarihinde davalı …’na satış yoluyla, onun da 3.8.2009 tarihinde davalı …’na trampa yoluyla temlik ettiği,
29-) Dava konusu 111 parsel sayılı taşınmazın 106 parsel gibi davalı … adına tespit edildiği, onun da taşınmazı 03.08.2009 tarihinde trampa yoluyla davalı …’na temlik ettiği,
30-) Dava konusu 112 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydı ile eşit şekilde mirasbırakan … ile dava dışı kardeşi … … adlarına kayıtlı iken tapulamadan önce yaptıkları rızai taksim ile taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği, mirasbırakanın da 1974 yılında haricen davalı oğlu …’ya sattığı, taşınmazın 29.11.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
31-) Dava konusu 114 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına göre mirasbırakan … ile dava dışı kardeşi … …, dava dışı kardeşi …’nın evlatlarına ait iken dava dışı … …’un hissesini 1971 yılında haricen davalılar … ve …’a sattığı, harici taksim ile de buranın davalı …’ya isabet ettiği, taşınmazın 2.12.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
32-) Dava konusu 116 parsel sayılı taşınmazın, 114 parsel sayılı taşınmaz gibi davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
33-) Dava konusu 119 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adlarına kayıtlı iken 1969 yılında haricen hisselerini davalılar … ve …’ya sattıkları, rızai taksimle de buranın davalı …’na isabet ettiği , taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
34-) Dava konusu 124 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adlarına kayıtlı iken mirasbırakan …’in hissesinin tamamını 1970 yılında haricen davalı oğlu …’e sattığı, maliklerin yaptığı rızai taksim ile taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
35-) Dava konusu 125 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydına istinaden 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … … adlarına kayıtlı iken mirasbırakan …’in hissesinin tamamını 1970 yılında haricen davalı oğlu …’e sattığı, maliklerin yaptığı rızai taksim ile taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile dava dışı … … adına tespit edildiği, bu taşınmaz dava dışı … … adına tapulama yolu ile tescil edilmişken 6.1.1997 tarihinde davalı …’na satış yoluyla temlik ettiği,
36-) Dava konusu 126 parsel sayılı taşınmazın, 124 ve 125 parsellerdeki gibi mirasbırakan …’in eski tapu kaydına göre sahip olduğu hissesini davalı oğlu …’na haricen sattığı ve yapılan rızai taksim ile bu taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
37-) Dava konusu 123 parsel sayılı taşınmazın, eski tapu kayıtları ile mirasbırakan … …, dava dışı kardeşi … ve dava dışı … oğlu … …, dava dışı … evlatları …, …, … ve dava dışı … oğlu … adlarına kayıtlı iken 30-40 yıl önce yaptıkları rızai taksim ile ve daha sonra yapılan satış, intikal gibi işlemlerden sonra bu taşınmazın dava dışı … oğlu …’na isabet ettiği, adı geçenin de bu taşınmazı 1972 yılında haricen davalı …’na sattığı, taşınmazın 13.12.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken birleştirilen davada davalı oğlu …’na 17/06/2010 tarihinde satış yoluyla temlik ettiği,
38-) Dava konusu 154 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına göre 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adına kayıtlı iken rızai taksim ile mirasbırakan …’e isabet ettiği, mirasbırakanın da bu taşınmazı 1971 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
39-) Dava konusu 120 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … adına, 6/14 hissesi mirasbırakan … adına kayıtlı iken bu yeri 1969 yılında haricen davalı … ve …’ya sattıkları, bunların da rızai taksim yapması sonucu taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
40-) Dava konusu 121 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kaydı ile mirasbırakan … adına kayıtlı iken 1969 yılında haricen davalı oğlu …’na sattığı, taşınmazın 2.2.1983 tarihli kadastro tespiti ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
41-) Dava konusu 122 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 8/14 hissesi dava dışı … adına, 6/14 hissesi mirasbırakan … adına kayıtlı iken bu yeri 1969 yılında haricen davalı … ve …’ya sattıkları, bunların da rızai taksim yapması sonucu taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz davalı … adına kayıtlı iken 03.08.2009 tarihinde trampa yoluyla davalı …’na temlik ettiği,
42-) Dava konusu 142 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile mirasbırakan …, dava dışı kardeşi …, …’nın oğulları olan dava dışı …, … ile …’ın oğlu … adlarına hisseli olarak kayıtlı iken mirasbırakan …’in kendi payını 1970 yılında haricen davalı oğlu … ile dava dışı yeğenleri İfakat ve …’a sattığı, maliklerin yaptıkları rızai taksim sonucu taşınmazın davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 21.03.1984 tarihli tapulama işlemiyle davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
43-) Dava konusu 145 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına göre 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adına kayıtlı iken rızai taksim sonucu taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu taşınmazı haricen 1970 yılında davalı oğlu …’na sattığı, taşınmazın 2.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
44-) Dava konusu 155 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtlarına göre 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adına kayıtlı iken rızai taksim sonucu taşınmazın mirasbırakan …’e isabet ettiği ve mirasbırakanın da bu taşınmazı haricen 1971 yılında davalı oğlu …’na sattığı, 3.5.1983 tarihli kadastro ile taşınmazın davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
45-) Dava konusu 158 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile mirasbırakan …, dava dışı kardeşi …, …, dava dışı … oğlu … …, dava dışı … evlatları …, …, …, dava dışı … oğlu … adlarına kayıtlı iken dava dışı … oğlu … …’un hissesini davalı … ve …’a 1971 yılında haricen sattığı, maliklerin yaptıkları rızai taksim ile taşınmazın davalı …’na isabet ettiği, taşınmazın 2.12.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmazın davalı … adına kayıtlı olduğu,
46-) Dava konusu 159 parsel sayılı taşınmazın eski tapu kayıtları ile 6/14 hissesi mirasbırakan …, 8/14 hissesi dava dışı kardeşi … adına kayıtlı iken 1969 yılında haricen davalı … ve …’ya sattıkları, bunların da rızai taksimi sonucu taşınmazın davalı …’ya isabet ettiği, taşınmazın 3.5.1983 tarihli kadastro ile davalı … adına tespit edildiği, bu taşınmaz tapulama ile davalı … adına kayıtlı iken 03/08/2009 tarihli trampa işlemiyle davalı …’na temlik ettiği anlaşılmaktadır.
Hemen belirtilmelidir ki; duruşmanın bittiği bildirildikten sonra hakimin, 6100 sayılı HMK’nin 298. maddesi uyarınca, kararı gerekçesi ile birlikte tam olarak yazması ve hüküm sonucunu 6100 sayılı HMK’nin 297/2. maddesinde öngörülen biçimde tefhim etmesi asıldır.
Ne var ki, uygulamada 6100 sayılı HMK’nin 294.maddesinin getirdiği imkândan faydalanarak bazı zorunlu nedenlerle sadece hükmün sonucu tutanağa geçirilip tefhim edilmekte, gerekçeli karar daha sonra yazılmaktadır. İşte bu gibi hallerde, tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça gösteren tefhim ile aleniyet ve hukuki varlık kazanan kısa karara daha sonra yazılan gerekçeli kararın uygun olması zorunludur. Esasen kısa kararı yazıp, tefhim etmekle davadan elini çekmiş olan hakimin artık bu kararını değiştirmesine yasal olanak yoktur.
Öte yandan, kısa kararla gerekçeli kararın çelişkili olması, yargılamanın aleniyeti, kararların alenen tefhim edilmesine ilişkin Anayasanın l4l. maddesi ile HMK’nin yukarıda değinilen buyurucu nitelikteki maddelerine de aykırı bir durum oluşturur. Ayrıca anılan husus kamu düzeni ile ilgili olup, gözetilmesi yasa ile hakime yükletilmiş bir ödevdir. Aksine düşünce ve uygulama yargının, hakimin ve kararlarının her türlü düşünceden uzak, saygın ve güvenilir olması ilkesi ile de bağdaşmaz.10.04.1992 tarihli 1991/7-1992/4 sayılı Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararında; kısa karar ile gerekçeli kararın çelişkili bulunmasının bozma nedeni oluşturacağı, bozmadan sonra yerel mahkemenin önceki kısa kararla bağlı olmaksızın çelişkiyi kaldırmak kaydı ile karar verebileceği öngörülmüştür.
Somut olaya gelince; 29.03.2016 tarihli duruşmada, asıl ve birleştirilen davalarda tapu iptali ve tescil talebinin kabulüne, sair hususların gerekçeli kararda hüküm altına alınmasına şeklinde karar verildiği, bedel isteğiyle ilgili bir karar verilmediği, gerekçeli kararın hüküm kısmında ise iptal tescilin yanı sıra bedel talebine ilişkin olarak da hüküm kurulduğu, bu suretle kısa karar ile gerekçeli karar arasında farklılık ve çelişki doğduğu anlaşılmaktadır. Değinilen ilke ve yasa hükümleri gözardı edilerek kısa kararla çelişkili olarak gerekçeli karar yazılması doğru değildir.
Kabule göre ise; asıl dava tenkis isteğine ilişkin olup; bilindiği üzere miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır (TMK 575.md). Türk Medeni Kanunu’nun 571/1. maddesi ise “Tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halde vasiyetnamelerde açılma tarihinin, diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihinin üzerinden on yıl geçmekle düşer. ” hükmünü amirdir. Bu süre hak düşürücü nitelikte olup hakim tarafından yargılamanın her aşamasında kendiliğinden dikkate alınır.
Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik ) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke mirasbırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur. Mirasbırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Kanun uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Kanun uygulanacaksa üç aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir. Aktiften belirtilen borçların indirilmesi net terekeyi oluşturur. Tereke bu şekilde tesbit edildikten sonra mirasın açıldığı tarihteki fiyatlara göre değerlendirilmesi yapılarak parasal olarak miktarının tespiti gerekir (TMK m.564). Mirasbırakanın TMK’nin 506. maddesinde belirlenen saklı paya tecavüz edip etmediği bulunan bu rakam üzerinden hesaplanır. Tasarruf oranı aşılmış ise tasarrufun niteliğine göre icap ederse kazandırma işleminde, saklı payları zedeleme kastının bulunup bulunmadığı objektif (nesnel) ve sübjektif (öznel) unsurlar dikkate alınarak belirlenmelidir. Zira tasarruf oranını aşan her kazandırmada saklı payları zedeleme kastının varlığından söz edilemez.
Mutlak olarak tenkise tabi tasarruflarda (ölüme bağlı tasarruflar veya TMK’nin 565. maddesinin 1, 2 ve 3 bentlerinde gösterilenler) veya saklı payın ihlal kastının varlığı kesin olarak anlaşılan diğerlerinde özellikle muayyen mal hakkında tenkis uygulanırken TMK’nin 570. maddesindeki sıralamaya dikkat etmek davalı mahfuz hisseli mirasçılardan ise aynı Kanunun 561. maddesinde yer alan mahfuz hisseden fazla olarak alınanla sorumluluk ilkesini gözetmek, dava konusu olup olmadığına bakılmayarak önce ölüme bağlı tasarruflarla davacının saklı payını tamamlamak, sonra sağlar arası tasarrufları dikkate almak gerekir. Bu işlem sırasında dava edilmeyen kişi veya tasarrufların tenkisi gerekeceği sonucu çıkarsa davacının onlardaki hakkını dava etmemesinin davalıyı etkilemeyeceği ve birden çok kişiye yapılan teberru tenkise tabi olursa 563. maddede yer alan, alınanla mütenasip sorumluluk kuralı gözetilmelidir.
Davalıya yapılan tasarrufun tenkisine sıra geldiği takdirde tasarrufun tümünün değeri ile davalıya yapılan fazla teberru arasında kurulan oranda (Sabit Tenkis Oranı) tasarrufa konu malın paylaşılmasının mümkün olup olamayacağı (TMK m.564) araştırılmalıdır. Bu araştırma sonunda tasarrufa konu mal sabit tenkis oranında bölünebilirse bu kısımların bağımsız bölüm halinde taraflar adına tesciline karar verilmelidir.
Tasarrufa konu malın sabit tenkis oranında bölünmezliği ortaya çıktığı takdirde sözü geçen 564. maddedeki tercih hakkı gündeme gelecektir. Böyle bir durum ortaya çıkmadan davalının tercih hakkı doğmadan davalının tercihini kullanması söz konusu olamaz. Daha önce bir tercihten söz edilmişse sonuç doğurmaz. O zaman davalıdan tercihi sorulmak ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, karar tarihindeki rayice göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir.
Somut olayda, tenkis davalarında karar verebilmek için öncelikle mirasbırakanın terekesinin saptanması, bunun için de mirasbırakanın terekesini ilgilendiren iptal tescil davalarının sonuçlanması gerektiğinde kuşku yoktur. Diğer yandan, 6100 sayılı HMK 167. maddesi gereğince yargılamanın iyi bir şekilde yürütülmesini sağlamak için, birlikte açılmış veya sonradan birleştirilmiş davaların ayrılmasına, davanın her aşamasında talep üzerine veya kendiliğinden karar verilebileceği açıktır. Eldeki davada, tapu iptal tescil ile bedel, olmazsa tenkis istekli birleştirilen davaların sonucu, tenkis istekli asıl davayı doğrudan etkileyeceğine göre, … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/474 Esas 2016/340 Karar sayılı dosyası üzerinden görülen ve asıl dava olan tenkis davasının tefrik edilerek ayrı bir esasa kaydı ile tapu iptal tescil talebini içeren birleştirilen davalar sonuçlandıktan sonra yukarıda değinilen somut olgu ve ilkeler çerçevesinde inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi; öte yandan davacı tarafça vasiyetnamenin iptaline ilişkin olarak açıldığı beyan edilen davanın da tespit edilip akıbetinin araştırılarak, sonucuna göre değerlendirme yapılması gerekirken değinilen hususlar gözardı edilerek eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle tenkis istekli asıl davada yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Tapu iptali ve tescil ile bedel, olmazsa tenkis istekli birleştirilen davalara gelince;
Uygulamada ve öğretide “muris muvazaası” olarak tanımlanan muvazaa, niteliği itibariyle nisbi (mevsuf-vasıflı) muvazaa türüdür. Söz konusu muvazaada miras bırakan gerçekten sözleşme yapmak ve tapulu taşınmazını devretmek istemektedir. Ancak mirasçısını miras hakkından yoksun bırakmak için esas amacını gizleyerek, gerçekte bağışlamak istediği tapulu taşınmazını, tapuda yaptığı resmi sözleşmede iradesini satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi doğrultusunda açıklamak suretiyle devretmektedir.
Bu durumda, yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 237. (Borçlar Kanunu’nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu’nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. Hemen belirtmek gerekir ki; bu tür uyuşmazlıkların sağlıklı, adil ve doğru bir çözüme ulaştırılabilmesi, davalıya yapılan temlikin gerçek yönünün diğer bir söyleyişle miras bırakanın asıl irade ve amacının duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya çıkarılmasına bağlıdır. Bir iç sorun olan ve gizlenen gerçek irade ve amacın tespiti ve aydınlığa kavuşturulması genellikle zor olduğundan bu yöndeki delillerin eksiksiz toplanılması yanında birlikte ve doğru şekilde değerlendirilmesi de büyük önem taşımaktadır. Bunun için de ülke ve yörenin gelenek ve görenekleri, toplumsal eğilimleri, olayların olağan akışı, mirasbırakanın sözleşmeyi yapmakta haklı ve makul bir nedeninin bulunup bulunmadığı, davalı yanın alım gücünün olup olmadığı, satış bedeli ile sözleşme tarihindeki gerçek değer arasındaki fark, taraflar ile miras bırakan arasındaki beşeri ilişki gibi olgulardan yararlanılmasında zorunluluk vardır.
Bilindiği ve 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere, ”muris muvazaası, mirasbırakanın danışıklı olarak mirasçılarını miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla gerçekte bağışlamak istediği tapuda kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklaması halinde, saklı pay sahibi olsun yada olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçıların görünürdeki satış sözleşmesinin BK’nun 18. Maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinde şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek, dava açabilmelerine olanak veren hukuki bir olgu” olarak tanımlanmaktadır. Kural olarak Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları konuları ile sınırlı, gerekçeleri ile aydınlatıcı ve sonuçları ile bağlayıcıdır. Butlan sonucunu doğurarak, murisin temliki tasarruflarının iptaline imkan tanıyan 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulanabilmesi için, temliki tasarrufa konu yapılan taşınmazın murisin tapulu malı olması, gerçekte bağışlamak istediği bu malı ile ilgili olarak tapu memuru huzurunda, iradesini satış doğrultusunda açıklaması icap eder.Somut olaya gelince; öncelikle, birleştirilen Kapatılan … Asliye Hukuk Mahkemesinin 2012/32 Esas 2012/97 Karar sayılı dosyasında dava konusu edilen 1222 ada 11 parsel sayılı taşınmazın geldisi olan 296 ada 6 parsel sayılı taşınmazın kadastro tespitine dayanak 2.2.1973 tarih 20 sıra no’lu tapu kaydının tapu müdürlüğünden getirtilerek denetlenmesi, bu taşınmazda mirasbırakan …’den davalılara bir temlik olup olmadığının, var ise 01.04.1974 tarih ½ sayılı İBK kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceğinin açıklığa kavuşturulması; birleştirilen dört dava yönünden, mirasbırakan tarafından tapu memuru huzurunda, tapulu taşınmazlarıyla ilgili, satış yoluyla yaptığı temlikler bakımından 01.04.1974 tarih ½ sayılı İBK’nın uygulanabileceği, aksi halde terditli tenkis isteğinin incelenmesi gerektiği gözetilerek, yukarıda değinilen somut olgu ve ilkeler çerçevesinde inceleme ve araştırma yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken birleştirilen davalar yönünden de eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Asıl ve birleştirilen davalarda davalıların yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün açıklanan nedenlerden ötürü (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK’un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 02.01.2020 tarihinde yürürlüğe giren Avukatlık Ücret Tarifesi gereğince gelen temyiz eden vekili için 2.540.00. TL. duruşma vekâlet ücretinin temyiz edilenden alınmasına, alınan peşin harcın temyiz edene geri verilmesine, 12.11.2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.