YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2019/105
KARAR NO : 2019/1005
KARAR TARİHİ : 14.02.2019

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL

Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar Hazine ve … vekilleri tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi …’ın raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü;

-KARAR-

Asıl dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 588. maddesine dayalı gaipliğe karar verilmesi ile tapu iptali ve tescil, birleştirilen dava ise, 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 17. maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir.
Asıl davada davacı Hazine, 292 ada 40 parsel sayılı ( 25 m2 lik kargir dükkan ) taşınmazın 8/64 oranında paydaşı olan ve uzun süredir haber alınamayan …’ın ve mirasçılarının tespit edilemediğini, ilgili payın 10 yıl süreyle kayyımla idare edildiğini ileri sürerek, …’ın gaipliğine, TMK’nun 588. maddesi uyarınca çekişmeli taşınmazda 8/64 payın adına tesciline ve taşınmaz üzerindeki takyidatların kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.
Birleştirilen davada davacı …, 292 ada 40 parsel sayılı taşınmazın …Vakfı’ndan icareli olduğunu, paydaş …’ın gaip olması ve mirasçısının bulunmaması nedeniyle Vakıflar Kanunu’nun 17. maddesi uyarınca …’ın gaipliğine ve adına kayıtlı 8/64 payın …Vakfı adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
Asıl ve birleştirilen davada davalı …, davaya bir diyeceğinin olmadığını bildirmiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile …’ın gaipliğine ve 8/64 payın Hazine adına tesciline ilişkin olarak verilen karar, Yargıtay 2. Hukuk Dairesince; ‘’ Davacının taşınmaz üzerindeki tüm takyidatların kaldırılması talebi hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmemesi doğru görülmemiştir ‘’ gerekçesiyle bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde davanın kabulü ile …’ın gaipliğine ve 8/64 payın Hazine adına tesciline, haciz şerhinin kaldırılması talebinin reddine, beyanlar hanesinde bulunan kayyım tayini ile ilgili beyanın karar kesinleştiğinde kaldırılmasına ilişkin olarak verilen karar, Dairece; ‘’ … Ne varki, dava konusu taşınmazın dosya içerisinde mevcut olan kadastro tutanağında …Vakfından olduğu belirtilmiş olup, mahkemece bu konuda herhangi bir araştırma yapılmadığı görülmektedir. Hal böyle olunca, kadastro tutanağında belirtilen vakıf şerhinin sicile yansıyıp yansımadığının, hukuki varlığını koruyup korumadığının araştırılması, taşınmazın aslının vakıf olduğu ve vakıf şerhinin geçerliliğini koruması durumunda hazinenin davada aktif dava ehliyetinin kalmayacağının da gözetilmesi gerekirken noksan soruşturma ile yazılı olduğu üzere karar verilmiş olması doğru değildir. ‘’ gerekçesiyle bozulmuş, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde çekişmeli taşınmazda 8/64 paya sahip …’ın gaipliğine, … adına kayıtlı 8/64 payın iptali ile… Vakfı adına tesciline, Hazinenin davasının ise husumet nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Dosya içeriği ve toplanan delillerden; … ili…ilçesi …mahallesinde kain 292 ada 40 parsel sayılı taşınmazın ( 25 m2’lik – Üstünde odası olan kargir dükkan ) 8/64 payının ‘’ … ‘’ adına kayıtlı olduğu, kaydın 28.02.1949 tarihli kadastro ile oluştuğu, dosya içerisinde mevcut olan kadastro tutanağında …Vakfından olduğunun belirtildiği, öte yandan … adına kayıtlı payın idaresi için … 1. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 06.10.1993 tarih ve 1993/123 E 1993/220 K sayılı ilamı ile … Defterdarlığının kayyım olarak tayin edildiği anlaşılmıştır.
Noksanın ikmali yoluyla getirtilen tapu kayıtlarından ise; dava konusu taşınmazın tapu kütüğünün incelenmesinde, ‘’ …Vakfından ‘’ ibaresinin 24.05.1960 tarih ve 1482 yevmiye no’lu işlem ile terkin edildiği, … Tapu Müdürlüğü’nün cevabi yazısı ile 1960 yılına ait 1482 yevmiye no’lu terkin işlemine dayanak evrakı gönderdiği, anılan evrakın incelenmesinde; … Vakıflar Başmüdürlüğü’nün…Tapu Sicil Muhafızlığı’na yazdığı 1945 tarih ve 890 sayılı müzekkere ile, … ilçesi …mahallesinde bulunan ( eski: 112 – yeni: 30 kapı no’u ) dükkanın yirmi senelik taviz bedelinin 16.01.1945 tarih ve 945/890 no’lu makbuzla ödenmiş olduğundan 2762 sayılı kanun mucibince vakfıyetinin terkinin istendiği tespit edilmiştir.
13.06.1935 tarih ve 3027 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak 13.12.1935 tarihinde yürürlüğe giren 2762 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 27. maddesinde; ‘’ Mevcud mukataalı toprakların veya icareteynli gayrimenkullerin mülkiyetleri, icare veya mukataaların yirmi misli bir taviz karşılığında mutasarrıfına geçirilir. Taviz ister toptan, ister taksitile ödensin, ilk ödeme yılı için tahakkuk ettirilen icare veya mukataa üzerinden hesab olunur ‘’, 28. maddesinde ise; ‘’Yukarıki maddede yazılı tavizler toptan ödendiği takdirde gayrimenkulun mülkiyeti mutasarrıfı adına tapuda tescil olunur ‘’ düzenlemelerine yer verilmiştir.
Somut olayda, … Vakıflar Başmüdürlüğü’nün 1945 tarih ve 890 sayılı müzekkeresinden anlaşılacağı üzere dava konusu taşınmazın yirmi senelik taviz bedelinin 16.01.1945 tarihinde ödendiği, bu nedenle de vakıf şerhinin 24.05.1960 tarih ve 1482 yevmiye no’lu işlem ile terkin edildiği, 1945 yılında yürürlükte bulunan 2762 sayılı Yasa’nın 27. ve 28. maddeleri uyarınca anılan vakıf şerhinin hukuki kıymetinin kalmadığı, bir başka deyişle dava konusu taşınmazın artık vakıfla ilgisinin kalmadığı anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca, birleştirilen davanın reddine karar verilmesi, asıl dava yönünden ise; 4721 sayılı TMK’nın 588. maddesi şartlarının oluşup oluşmadığının değerlendirilerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir.
Hazine ve … Defterdarlığının ( kayyım ) yerinde bulunan temyiz itirazlarının kabulü ile, hükmün (6100 sayılı Yasanın geçici 3.maddesi yollaması ile) 1086 sayılı HUMK’un 428.maddesi gereğince BOZULMASINA, 14.02.2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.