YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Ceza Dairesi
ESAS NO : 2023/5445
KARAR NO : 2023/5578
KARAR TARİHİ : 22.09.2023

MAHKEMESİ :İnfaz Hakimliği
SAYISI : 2021/4589 (E), 2021/4579 (K)
KARAR : Şikayetin kabulüne
TEBLİĞNAME GÖRÜŞÜ : İlgili kararın kanun yararına bozulması

Nitelikli yağma, sayı ve nitelik bakımından vahim olan silah veya mermilerin satın alınması, taşınması, bulundurulması, kişiyi hürriyetinden yoksun kılma ve ülke bütünlüğünü bozma suçlarından Çorum L Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumunda hükümlü bulunan …’ın, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından 16.03.2020 tarihinde gönderilen 2050/48848 sayılı koronavirüs tedbirleri hakkında gelen yazıya istinaden hükümlü ve tutuklulara tanınan 20 dakikalık telefon görüş süresinin sonlandırılarak salgın öncesi görüşme süresi olan 10 dakikalık telefon görüş süresine 13.12.2021 tarihinden itibaren dönülmesine dair anılan Ceza İnfaz Kurumu Müdürlüğü İdare ve Gözlem
Kurulu Başkanlığının 09.12.2021 tarihli ve 2021/8372 sayılı kararına karşı yaptığı şikayetin reddi ile hükümlünün haftalık ziyaret hakkını kullanmadığı durumlarda 10 dakikalık görüşme süresine 30 dakika eklenerek bu süreyi haftada üç görüşme şeklinde kullanabileceğine ilişkin Çorum İnfaz Hakimliğinin 30.12.2021 tarihli ve 2021/4589 Esas, 2021/4579 Karar sayılı kararı ile ilgili olarak;
Adalet Bakanlığının, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin birinci fıkrası uyarınca, 12.05.2023 tarihli ve 94660652-105-19-5240-2022-Kyb sayılı evrakı ile kanun yararına bozma istemine istinaden düzenlenen, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 21.06.2023 tarihli ve 2023/57871 sayılı Tebliğnamesi ile dava dosyası Daireye gönderilmekle, gereği düşünüldü;
I. İSTEM
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının, 21.06.2023 tarihli ve 2023/57871 sayılı kanun yararına bozma isteminin;
“Her ne kadar Çorum İnfaz Hakimliği tarafından, ilave telefon görüşme süresi uygulamasından vazgeçilmesinin Yönetmeliğe aykırı olmadığı, Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkındaki Yönetmeliğin 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendinde yer alan düzenleme görüntülü telefon görüşmesi yapılmasına imkan sağlayan ceza ve infaz kurumları ile ilgili fıkrada yer alsa da, bu düzenlemenin haftalık ziyaret hakkını kullanmayan diğer ceza infaz kurumundaki hükümlülere uygulanmasına engel bir durumun olmadığı, bu itibarla hükümlünün haftalık ziyaret hakkını kullanmadığı durumlarda mevcut 10 dakika olan telefon görüşme süresine 30 dakika ilave edilerek ve bu sürenin bir hafta içinde üçe bölünerek kullanılabileceğinden bahisle yazılı şekilde şikayetin reddine karar verilmiş ise de;
4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu’nun “İnfaz hakimliklerinin görevleri” başlıklı 4 üncü maddesinde yer alan, ” … 1.Hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumları ve tutukevlerine kabul edilmeleri, yerleştirilmeleri, barındırılmaları, ısıtılmaları ve giydirilmeleri, beslenmeleri, temizliklerinin sağlanması, bedensel ve ruhsal sağlıklarının korunması amacıyla muayene ve tedavilerinin yaptırılması, dışarıyla ilişkileri, çalıştırılmaları gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
2. Hükümlülerin cezalarının infazı, müşahadeye tâbi tutulmaları, açık cezaevlerine ayrılmaları, izin, sevk, nakil ve tahliyeleri; tutukluların sevk ve tahliyeleri gibi işlem veya faaliyetlere ilişkin şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
3. Hükümlü ve tutuklular hakkında alınan disiplin tedbirleri ve verilen disiplin cezalarının kanun, veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu iddiasıyla yapılan şikâyetleri incelemek ve karara bağlamak.
4. Ceza infaz kurumları ve tutukevleri izleme kurullarının kendi yetki alanlarına giren ceza infaz kurumları ve tutukevlerindeki tespitleri ile ilgili olarak düzenleyip intikal ettirdikleri raporları inceleyerek, varsa şikâyet niteliğindeki konular hakkında karar vermek.
5. (Ek:14.4.2020-7242/4 md.) Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararlara karşı yapılan şikâyetleri incelemek.
6. (Ek:14.4.2020-7242/4 md.) Ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin mahsup, ceza zamanaşımı ve hükümlünün ölümü hâllerinde verilecek kararlar da dahil olmak üzere hâkim veya mahkeme tarafından verilmesi gerekli kararları almak ve işleri yapmak.
7. Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.” şeklindeki,
Anılan Kanun’un “İnfaz Hakimliğine Şikayet ve Usulü” başlıklı 5 … maddesinde yer alan, Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde hükümlü ve tutuklular hakkında yapılan işlemler veya bunlarla ilgili faaliyetlerin ya da Cumhuriyet savcısının ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazına ilişkin verdiği kararların kanun veya diğer mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gerekçesiyle bu karar, işlem veya faaliyetlerin öğrenildiği tarihten itibaren onbeş gün, herhalde yapıldığı tarihten itibaren otuz gün içinde şikâyet yoluyla infaz hâkimliğine başvurulabilir.
Şikâyet, dilekçe ile doğrudan doğruya infaz hâkimliğine yapılabileceği gibi; Cumhuriyet başsavcılığı veya ceza infaz kurumu ve tutukevi müdürlüğü aracılığıyla da yapılabilir. İnfaz hâkimliği dışında yapılan başvurular hemen ve en geç üç gün içinde infaz hâkimliğine gönderilir.
Sözlü yapılan şikâyet, tutanağa bağlanır ve bir sureti başvurana verilir.
Şikâyet yoluna, kendisi ile ilgili olmak kaydıyla hükümlü veya tutuklu ya da eşi, anası, babası, ayırt etme gücüne sahip çocuğu veya kardeşi, müdafii, kanunî temsilcisi veya ceza infaz kurumu ve tutukevi izleme kurulu başvurabilir.
Şikâyet yoluna başvurulması, verilen kararın, yapılan işlem veya faaliyetin yerine getirilmesini durdurmaz. Ancak, infaz hâkimi giderilmesi güç veya imkansız sonuçların doğması ve karar, işlem veya faaliyetin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda karar, işlem veya faaliyetin ertelenmesine veya durdurulmasına karar verebilir.” şeklindeki,
Anılan Kanun’un “İnfaz Hakimliğince Şikayet Üzerine Verilen Kararlar” başlıklı 6 ncı maddesinde yer alan, ”Şikâyet başvurusu, 5 … maddede yazılı sürenin geçmesinden sonra veya infaz hâkimliğinin görev ve yetki alanı dışında kalan bir karar, işlem veya faaliyete karşı ya da başvuru hakkı olmayan kimselerce yapılmışsa infaz hâkimi, başvuru dilekçesini esasa girmeden reddeder; şikâyet başvurusu başka bir yargı merciinin görevi içerisinde ise o mercie gönderir.
Şikâyet başvurusu üzerine infaz hâkimi, duruşma yapmaksızın dosya üzerinden bir hafta içinde karar verir; ancak gerek gördüğünde karar vermeden önce şikâyet konusu işlem veya faaliyet hakkında re’sen araştırma yapabilir ve ilgililerden bilgi ve belge isteyebilir; ayrıca ceza infaz kurumu ve tutukevi ile ilgili Cumhuriyet savcısının da yazılı görüşünü alır. (Ek cümleler: 22.7.2010 – 6008/5 md.) Disiplin cezasına karşı yapılan şikâyet üzerine infaz hâkimi, hükümlü veya tutuklunun savunmasını aldıktan ve talep edilen diğer delilleri toplayıp değerlendirdikten sonra kararını verir. Hükümlü veya tutuklu, savunmasını, hazır bulunmak ve vekaletnamesini ibraz etmek koşuluyla avukatıyla birlikte veya avukatı aracılığıyla yapabilir. İnfaz hâkimi gerekli görmesi durumunda hükümlü veya tutuklunun savunmasını ceza infaz kurumunda da alabilir. İnfaz hâkimi, inceleme sonunda şikâyeti yerinde görmezse reddine; yerinde görürse, verilen kararın veya yapılan işlemin iptaline ya da faaliyetin durdurulmasına veya ertelenmesine karar verir.
İnfaz hâkimi, bu Kanunda hüküm bulunmayan hallerde 4.12.2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanun’u hükümlerine göre inceleme ve işlemlerini yürütür ve kararını verir.
(Değişik beşinci fıkra:14.4.2020-7242/6 md.) İnfaz hâkiminin kararlarına karşı şikâyetçi veya ilgili Cumhuriyet savcısı tarafından, tebliğden itibaren yedi gün içinde Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre itiraz yoluna gidilebilir. Kanunlarda infaz hâkiminin onayına tabi olduğu belirtilen hususlarda da bu hüküm uygulanır.
İtiraz, infaz hakimliğinin yargı çevresinde bulunduğu ağır ceza mahkemesine (…) yapılır. İnfaz hâkimi aynı zamanda bu mahkemenin üyesi olduğu takdirde itirazla ilgili karara katılamaz.” şeklindeki,
Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliğin “Telefonla Görüşme Hakkı” kenar başlıklı 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendinde yer alan, “g) Görüntülü telefon görüşmesi yapılmasına imkan sağlayan teknik alt yapının kurulu bulunduğu Bakanlıkça belirlenen kurumlarda, haftalık görüşme süresi otuz dakika olarak uygulanır. Bu sistem oda veya koğuş içine ya da idarece uygun görülen diğer yerlere kurulabilir. Haftalık ziyaret hakkını kullanmayan hükümlülerin bir sonraki haftalık telefon görüşme süresine ayrıca otuz dakika ilave edilir ve bu süre devredilemez. Bu kapsamdaki görüşmeler aynı hafta içerisinde toplam üç görüşmeyi aşmamak koşuluyla bölünmek suretiyle de yapılabilir. İlave edilen otuz dakika için üç görüşme hakkı daha verilir. Bu görüşmeler görüntülü ve sesli olarak yapılabileceği gibi sadece sesli olarak da yapılabilir” şeklindeki düzenlemeler hep birlikte değerlendirildiğinde,
Söz konusu Yönetmeliğin 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendinde, Bakanlıkça belirlenen kurumlarda hükümlülere görüntülü telefon görüşmesi yaptırılmasına imkan bulunması halinde bunun nasıl yaptırılacağının düzenlendiği, anılan Ceza İnfaz Kurumunun ise ilgili Yönetmelik kapsamında görüntülü telefonla görüşme yapılabilecek yer olarak Bakanlıkça belirlenmediği gibi bu hakkın kullandırılamaması durumunda ne yapılacağına ilişkin bir düzenleme bulunmadığı ve bu durumda normal telefon görüşmesi hakkına ek süre verilmek suretiyle kullandırma yapılacağına dair bir mevzuat hükmünün de yer almadığı, bununla birlikte İnfaz Hakimliğinin ceza infaz kurumunda yer alan tutuklu ve hükümlülere ilişkin cezaevi idaresinin eylem ve işlemlerinin denetimine yönelik görevinin, bu işlemlerin şikayet yolu ile Kanun, tüzük, yönetmelik ve genelgeler ile hukukun genel ilkelerine uygunluğunun denetlenmesine ilişkin olduğu, şikayet kabul edilse dahi idarenin yerine geçerek mahkemece bir karar verilmesinin mümkün bulunmadığı gözetilmeden, yazılı şekilde karar verilmesinde isabet görülmemiştir.”
Şeklindeki gerekçeye dayandığı anlaşılmıştır.
II. GEREKÇE
1. 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 uncu maddesinin, (1), (2) ve (3) üncü fıkraları;
(1) Hâkim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğunu öğrenen Adalet Bakanlığı, o karar veya hükmün Yargıtayca bozulması istemini, yasal nedenlerini belirterek Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı olarak bildirir.
(2) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı, bu nedenleri aynen yazarak karar veya hükmün bozulması istemini içeren yazısını Yargıtayın ilgili ceza dairesine verir.
(3) Yargıtayın ceza dairesi ileri sürülen nedenleri yerinde görürse, karar veya hükmü kanun yararına bozar.
Şeklinde düzenlenmiştir.
2. Hükümlünün bulunduğu ceza infaz kurumunda görüntülü görüşme alt yapısı bulunmadığından telefonla görüşme hakkı ile ilgili olarak Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliğin 74 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (f) bendinin uygulanması gerektiği, aynı maddenin (g) bendi hükmünün sadece görüntülü görüşme alt yapısı bulunan ceza infaz kurumunda kalan hükümlüler hakkında uygulanabileceği gözetilmeksizin verilen kararın hukuka aykırı olması nedeniyle kanun yararına bozma talebine dayanılarak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca düzenlenen tebliğnamedeki bozma talebi incelenen dosya kapsamına göre yerinde görülmüştür.
III. KARAR
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının kanun yararına bozma isteminin KABULÜNE,
2. Çorum İnfaz Hakimliğince verilen 30.12.2021 tarihli ve 2021/4589 Esas, 2021/4579 Karar sayılı kararın 5271 sayılı Kanun’un 309 uncu maddesinin üçüncü fıkrası gereği, oy birliğiyle KANUN YARARINA BOZULMASINA,
Dava dosyasının, Mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına TEVDİİNE,
22.09.2023 tarihinde karar verildi.