Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
SAMSUN
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
2. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2023/814
KARAR NO : 2023/624
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : SAMSUN ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 02/06/2022
NUMARASI : 2022/614 E. 2022/633 K.
DAVACI : …
VEKİLİ : …
DAVALI : …
VEKİLİ : ….
DAVA : İtirazın İptali
DAVA TARİHİ : 23/10/2020
KARAR TARİHİ : 08/06/2023
KARARIN YAZILMA
TARİHİ : 12/06/2023
Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi ve Samsun 5.Asliye Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili Dava dilekçesi ile özetle: “müvekkilinin …. adresinde araç bakım ve onarımı üzerine işyeri sahibi olduğunu, iş yerindeki hemen hemen bütün faaliyetleri müvekkilinin vermiş olduğu vekaletnameye istinaden eşi … tarafından yürütüldüğünü, davalının da araç kiralama işi yapan bir şirket olduğunu, davalı şirket adına şirket çalışanları tarafından yapılan işlerin, kullanılan malzemelerin kontrol edildikten sonra sağlam ve çalışır vaziyette teslim alan olarak imza altına alındığını, bir araç için yapılan işlerin tamamlanmasını müteakip ödeme alınmadığından teslim – tesellüm belgesine ücretin ileride ödenmesi şartıyla cari hesaba işlendiğinin belirtildiğini, araçların uygun işçilik bedelleri ile piyasanın da altına rakamlara yapıldığını, davalının araçları için toplam 31.525-TL tutarında bakım/onarım işi yapıldığını, karşılığında ise 18.180-TL ödeme yapıldığını, kalan 13.345-TL tutarındaki alacağın defalarca talep edilmesine rağmen ödenmediğini, alacağın tahsili için davalı hakkında Samsun İcra Müdürlüğünün … esas sayılı dosyası üzerinden icra takibi başlatıldığını, davalının icra takibine itiraz ederek takibi durdurduğunu belirterek, davalının icra takibine itirazının iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Samsun 5.Asliye Hukuk Mahkemesince, “davaya konu uyuşmazlığın davacının davalıya ait araçların bakım onarım işini yaptığı ancak sunulan hizmet bedelinin tahsil edilmemesinden dolayı başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkin olduğu, davacı yönünden tacir araşrıması yapılması için 19 Mayıs Vergi Dairesine yazılan müzekkereye davacının, Otomobillerin ve hafif motorlu kara taşıtlarının belirli bir mala tahsil edilmiş mağazalarda perakende ticareti faaliyeti yaptığını ve ticari faaliyetleri nedeniyle işletme hesabı esasına göre defter tuttuğuna ilişkin cevap verildiği, bilirkişi tarafından davacı tarafın defterleri üzerinde yapılan incelemeye göre, davacının
2. Sınıf tacir olarak işletme hesabı defteri tuttuğunun tespi edildiği buna göre davacının gerçek kişi tacir olduğu, davalının tüzel kişi tacir olduğu, uyuşmazlığın her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması nedeniyle söz konusu davanın nispi ticari dava olduğu gerekçesiyle Samsun Asliye Ticaret Mahkemesine görevsizlik kararı verilmiştir.
Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından; “Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı 19 Mayıs Vergi Dairesi Müdürlüğünün 10/12/2021 tarihli yazısına göre davacı …’in işletme hesabı esasına tabi olduğu belirtilmiş, son 3 yılın vergi beyannameleri dosya arasına gönderilmiştir. Samsun 5. Asliye Hukuk Mahkemesi’nce her ne kadar bilirkişi raporunda davacının 2.sınıf tacir olduğunun belirtilmesi sebebi ile davacının ticari dava kapsamında tacir olduğu kabulü ile görevsizlik kararı verilmiş ise de, dosya içerisine alınan 2019-2020-2021 yılı beyannamelerin incelenmesinde, davacının dönem içinde elde ettiği hasılat tutarının, diğer gelirlerinin, kar ve zarar bildirimlerinin esnaf işletmesi için öngörülen sınırları aşmadığı, şu hali ile davacının esnaf olduğu ve tacir sıfatının bulunmadığı” gerekçesiyle karşı yönde görevsizlik kararı verilmiştir.
6102 sayılı TTK’nın 5/1. maddesine göre, aksine hüküm bulunmadıkça, dava olunan şeyin değerine veya tutarına bakılmaksızın asliye ticaret mahkemesi tüm ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işlerine bakmakla görevlidir. Bu hükme göre ticaret mahkemelerinin görev alanı ticari davalar ile ticari nitelikteki çekişmesiz yargı işleridir. Ticari faaliyetleri ilgilendiren bütün davalar ticari dava değildir. Bu nedenle ticari işlerle ilgili bütün davalar ticaret mahkemelerinin görev alanına sokulmamış, yalnızca uzmanlık gerektiren hususların ticaret mahkemelerince karara bağlanması esası getirilmiştir.
Ticari davaları, mutlak ticari davalar, nisbi ticari davalar, yalnızca bir ticari işletmeyle ilgili olmasına rağmen ticari nitelikte kabul edilen davalar olmak üzere üç grubta toplamak mümkündür.
Mutlak ticari davalar, tarafların tacir olup olmadığına ve işin bir ticari işletmeyi ilgilendirip ilgilendirmediğine bakılmaksızın ticari sayılan davalardır. Mutlak ticari davalar, 6102 sayılı TTK’nın 4/1. maddesinde bentler halinde sayılmıştır. Bunların yanında Kooperatifler Kanunu (m.99), İcra İflas Kanunu (m.154), Finansal Kiralama Kanunu (m.31), Ticari İşletme Rehni Kanunu (m.22) gibi bazı özel kanunlarda belirlenmiş ticari davalar da bulunmaktadır. Bu guruptaki davaların ticari dava sayılabilmesi için taraflarının tacir olması veya ticari işletmeleriyle ilgili olması gibi şartlar aranmaz. TTK’nın 4/1. bendinde sınırlı olarak sayılan davalar arasında yer alması veya özel kanunlarda ticari dava olarak nitelendirilmesi yeterlidir. Bu davalar kanun gereği ticari dava sayılan davalardır.
Nispi ticari davalar, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili olması halinde ticari nitelikte sayılan davalardır. 6102 sayıl TTK’nın 4/1. maddesine göre, her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili hususlardan doğan ve iki tarafı da tacir olan hukuk davaları ticari dava sayılır. Bu hükme göre bir davanın ticari dava sayılabilmesi için, hem iki tarafın ticari işletmesini ilgilendirmesi, hem de iki tarafın tacir olması gereklidir. Bu şartlar birlikte bulunmadıkça, uyuşmazlık konusunun ticari iş niteliğinde olması veya ticari iş karinesi sebebiyle diğer taraf için de ticari iş sayılması davanın ticari dava olması için yeterli değildir. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 19/2. maddesi uyarınca, taraflardan biri için ticari iş sayılan bir işin diğeri için de ticari iş sayılması, davanın niteliğini ticari hale getirmeyecektir. Zira; Türk Ticaret Kanunu, kanun gereği ticari dava sayılan davalar haricinde, ticari davayı ticari iş esasına göre değil, ticari işletme esasına göre belirlemiştir. Hal böyle olunca, işin ticari nitelikte olması davayı ticari dava haline getirmez.
Üçüncü grup ticari davalar, yalnızca bir tarafın ticari işletmesini ilgilendiren havale, vedia ve fikri haklara ilişkin davalardır. Yukarıda açıklandığı üzere bir davanın ticari dava sayılması için kural olarak ya mutlak ticari davalar arasında yer alması ya da her iki tarafın ticari işletmesiyle ilgili bulunması gerekirken havale, vedia ve fikri haklara ilişkin davaların ticari nitelikte sayılması için yalnızca bir yanın ticari işletmesiyle ilgili olması TTK’da yeterli görülmüştür.
Türk Ticaret Kanununun 4. maddesinde, bu kanundan doğan hukuk davalarının ticari dava sayıldığı, aynı Kanunun 5. maddesinin ikinci fıkrasında, bir yerde Ticaret Mahkemesi varsa Asliye Hukuk Mahkemesi’nin vazifesi içinde bulunan ve bu Kanunun 4. maddesi hükmünce ticari sayılan davalara ticaret mahkemesinde bakılacağı hususları düzenlenmiştir.
Türk Ticaret Kanununun 3. maddesinde, “Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir.” düzenlemesi getirilmiştir.
TTK’nın 14. maddesine göre “Bir ticari işletmeyi kısmen dahi olsa kendi adına işleten kimseye tacir denir.” Aynı Kanunun 17. maddesi hükmünce de; “iktisadi faaliyeti nakdi sermayesinden ziyade bedeni çalışmasına dayanan ve kazancı ancak geçimini sağlamaya yetecek derecede az olan sanat ve ticaret sahipleri tacir değildir.” düzenlemesi yer almaktadır.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanununun 3’üncü maddesinde, Esnaf ve sanatkâr, ister gezici ister sabit bir mekânda bulunsun, Esnaf ve Sanatkâr ile Tacir ve Sanayiciyi Belirleme Koordinasyon Kurulunca belirlenen esnaf ve sanatkâr meslek kollarına dahil olup, ekonomik faaliyetini sermayesi ile birlikte bedenî çalışmasına dayandıran ve kazancı tacir veya sanayici niteliğini kazandırmayacak miktarda olan, basit usûlde vergilendirilenler ve işletme hesabı esasına göre deftere tâbi olanlar ile vergiden muaf bulunan meslek ve sanat sahibi kimseler olarak ifade edilmiştir. Ayrıca TTK’nın 1463. maddesinde de, önce 17. maddeye gönderme yapılarak, Bakanlar Kurulunun bu konuda kararname çıkarması halinde onlarda gösterilen miktardan aşağı gayrisafi geliri bulunan sanat ve ticaret erbabından başka hiç kimse kanunun 17. maddesinde tarif edilen esnaftan sayılamaz denmek suretiyle tacir veya esnafın hangi kriterlere göre saptanacağı açık bir biçimde gösterilmiştir.
19.02.1986 tarih ve 19024 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 25.01.1986 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile TTK’nın 1463. maddesine göre esnaf ve küçük sanatkar ile tacir ve sanayicinin ayrımına dair esaslar tespit edilmiştir. Buna göre; 1- Koordinasyon kurulunca tespit ve yayınlanacak esnaf ve küçük sanatkar kollarına dahil olup da gelir vergisinden muaf olanlar ile kazançları götürü usûlde vergilendirilenler ve işletme hesabına göre, defter tutanlardan iktisadi faaliyetleri nakdi sermayesinden ziyade, bedeni çalışmalarına dayanan ve kazançları ancak geçimlerini sağlamaya yetecek derecede az olan ve Vergi Usûl Kanununun 177. maddesinin birinci fıkrasının 1 ve 3 nolu bentlerinde yer alan limitlerin yarısını, iki numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanların esnaf ve küçük sanatkar, 2- Vergi Usûl Kanununa istinaden birinci sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve birinci madde de belirtilenlerin dışında kalanların tacir ve sanayici sayılmaları kararlaştırılmıştır.
Vergi Usûl Kanununun 177. maddesinde “Birinci Sınıf Tüccarlar” sayılmış olup bu maddedeki birinci sınıf tacirlerle ilgili şartları taşımayanlar ise ikinci sınıf tacir sayılırlar. İkinci sınıf tacirler ise ticari işletme hesabına göre defter tutarlar.
Bir hukukî işlemin veya fiilin TTK’nın kapsamında kaldığının kabul edilmesi için kanunun amacı içerisinde yukarıda tanımları verilen bu kanunda düzenlenen hususlar ile bir ticari işletmeyi ilgilendiren bir hukukî işlemin veya fiilin olması gerekir.
Samsun Vergi Dairesinin 10/12/2021 tarihli cevabi yazıları ve teknik bilirkişi raporuna göre davacının 2. sınıf tacir ve işletme hesabına göre defter tutmasına , davalının ise tüzel kişi tacir olmasına göre, her iki tarafın ticari işletmesi ile ilgili bulunan uyuşmazlık, TTK’nın 4/1. maddesi uyarınca ticari dava niteliğinde olduğundan ihtilafın, Asliye Ticaret Mahkemesince çözümlenmesi gerekmektedir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
6100 sayılı HMK’nın 21 ve 22. maddeleri gereğince Samsun Asliye Ticaret Mahkemesi’nin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
HMK’nın 23/1 ve 362/1-c maddesi uyarınca dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi. 08/06/2023
…
Başkan
…
e-imza
…
Üye
…
e-imza
…
Üye
…
e-imza
…
Katip
…
e-imza