Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. SAMSUN ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/910 Esas – 2023/578
T.C. TÜRK MİLLETİ ADINA
SAMSUN GEREKÇELİ KARAR
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2022/910
KARAR NO : 2023/578

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLLERİ
DAVALILAR :
VEKİLİ :
DAVALILAR :

DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/08/2022
KARAR TARİHİ : 09/05/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 24/05/2023

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İddia ve savunmaların özeti;
Davacı vekili mahkememize sunduğu dava dilekçesinde özetle, Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun uyarınca, özel güvenlik birimi kurulması veya güvenlik hizmetlerinin şirketlere gördürülmesi özel güvenlik komisyonunun kararı üzerine valinin iznine bağlı olduğunu, İdarelerince Valilik Makamından alınan karara göre özel güvenlik hizmeti satın almak suretiyle güvenlik görevlileri çalıştırıldığını, bu kapsamda Özel Güvenlik görevlilerinin kurumlarında istihdamı için, kurumları ile davalı şirketler arasında özel güvenlik hizmeti alımı ihalesi yapılarak Sözleşme ve Şartmane imzalandığını, güvenlik ihalesini üstlenen her bir yüklenici firma, ihale konusu hizmeti yürütmek üzere çalıştıracağı işçileri kendilerinin belirlediği, söz konusu firmalarla yapılan sözleşmeler gereği işe alma ve işten çıkarma yetkileri ile bundan doğacak sorumlulukların bu firmalara ait olduğu, dava dışı üçüncü kişi konumundaki … adlı güvenlik görevlisinin müvekkili kurumun güvenlik işlerini üstlenen davalı şirketlerin bünyesinde 2007-2012 tarihleri arasında çalıştığını, … tarafından kıdem, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti alacağı için davacı kurum aleyhine Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 2013/43 esas sayılı dosyası üzerinden dava açıldığını, davanın kabulüne dair verilen kararın temyizi üzerine kararın bozulduğunu, Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/359 esas 2017/505 karar sayılı ilamı ile ihbar tazminatı yönünden davanın reddine, kıdem ve yıllık izin ücret alacağınına yönelik davanın kabulüne karar verildiği, kararın kesinleşmesi üzerine infazı için başaltılan icra takibi sırasında 16.139,87 TL ödeme yapıldığını, müvekkili kurumun ihale yapan bir kamu kuruluşu olmasına ve dava dışı işçinin müvekkil kurumun değil de davalı şirketlerin işçisi olmasına binaen, müvekkil kurum tarafından ödenen miktarın davalılardan tahsilinin gerektiğini, fazlaya ilişkin hak ve talepleri saklı kalmak kaydı ile müvekkil kurum tarafından ödenen16.13987 TL nin ödeme tarihinden işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalı şirketlerden tahsili, yargılama gideri ile vekalet ücretinin davalı taraflara yükletilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı … vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde, İş Kanunu 2. Maddesine göre işveren ile hükmü amir olup, asıl işverenin alt işveren ile birlikte sorumlu olduğunun gösterildiğini, ayrıca asıl işverinin alt işverene rücu etmesine imkan veren bir kanun maddesinin olmadığını, müvekkili şirket ile davacı arasında imzalanan sözleşmelerin yada teknik ve idari şartnamelerin hiç birisinde asıl işverinin işçilik alacakları yönüyle müvekkili şirkete rücu edebileceği yönünde bir düzenleme bulunmadığını, ihale makamının kıdem tazminatı yönünden müvekkili şirkete herhangi bir ödeme yapmadığını, söz konusu alacağın ihale makamı olan davacı tarafından ödenmesi gerektiğini, aksi durumun ihale şartnamesine aykırılık oluşturduğunu, özellikle kamu sektöründe iş alan alt işverenlerin ihale konusu işin maliyetini hesaplarken kıdem tazminatını bu hesaplamaya dahil edemediği, sözleşme gideri veya genel giderler için ayrılan tutarın ise ihale bedelinin yüzde üçü ile sınırlandığı, dolayısıyla kıdem tazminatını ödemek isteyen alt işverenlerin dahi bu ödemeyi yapamadığı, işçilerin dava yoluna başvurmaları halinde ise işçilerin kıdem tazminatlarının faizi ile birlikte asıl işveren kabul edilen kamu tarafından ödenmesine karar verildiği, bu durumun kamu kurum ve kuruluşları için ciddi mali külfet doğurduğunu, davacının ödediği vergileri de talep ettiğini, davacının ödediği vergi müvekkili şirketi ilgilendirmeyip, iş bu dava sonunda haklı çıkmaları şartıyla vergi dairesinden geri ödenmesi yada mahsubu için talepte bulunabileceklerini, davacının yaptığı ödemeden huzurdaki dava ile haberdar olduğunu, alacaklının zararını tanzim eden davacı, taraflarına rücu etmiş ancak herhangi bir ihbar ve bildirimde bulunmadığını, taraflarına hiçbir ihtarda bulunmayan davacının dürüstlük ve iyi niyet kurallarına aykırı olup reddinin gerektiği, davacının davasının haksız ve hukuka aykırı olması sebebiyle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Diğer davalılara usulüne uygun dava dilekçesi tebliğ edilmesine rağmen cevap dilekçesi sunmadıkları gibi duruşmaya da katılmamışlardır.
Toplanan deliller;
Arabuluculuk son tutanağı, dava dışı işçinin çalıştığı döneme ilişkin davacı kurumdan celp edilen davalı şirketlerle imzalanmış hizmet alım sözleşmeleri, genel şartname ve teknik şartnameler, SGK’ya yazılan müzekkere cevabı ile celp edilen dava dışı işçinin özlük dosyası, Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/359 esas 2017/505 karar sayılı dosyası, fatsa İcra Müdürlüğü’nün 2018/2344 esas sayılı takip dosyası, ödeme dekontları, bilirkişi raporu.
Delillerin tartışılması ve değerlendirilmesi:
Dava, hizmet sözleşmesi gereği üst işveren tarafından dava dışı işçiye yapılan ödemenin alt taşeronlardan rücuan tahsiline ilişkindir.
Davacının davalı şirketlerle hizmet alım sözleşmesi yaptığı, bu sözleşmeler kapsamında çalışan dava dışı …’e davacı tarafından Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/359 esas 2017/505 karar sayılı dosyasının icrası kapsamında Fatsa İcra Müdürlüğü’nün 2018/2344 esas sayılı takip dosyasına yapılan ödemenin sözleşme hükümleri İş Kanunu 2/6 maddesi 6098 sayılı TBK’nu 162 – 168 maddeleri uyarınca davalılardan tahsilinin talep edildiği anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından sunulan talep açıklama dilekçesi ile … ..Şti’den 4.040,18 TL, Has Özel-Ulusoy-Stk iş ortaklığından 4.906,19 TL, … Özel Güv. ŞTi’den 7.193,31 TL olarak talebini belirlemiştir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık dava dışı işçiye ödenen kıdem tazminatından hangi tarafın ne oranda sorumlu olduğuna ilişkindir. Taraflar arasında işçi-işveren ilişkisi bulunmadığından davanın TBK hükümlerine göre çözümlenmesi gerekmektedir. Gerek davacı, gerekse davalılar tacir olup, taraflar arasındaki uyuşmazlıkta tarafların ticari işletmesiyle ilgili olduğundan TTK 4. maddesi gereği mahkememiz iş bu davada görevlidir.
Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/359 esas 2017/505 karar sayılı dosyasının incelenmesinde davacının …, davalının …..Ltd. Şti., TMO Genel Müdürlüğü olduğu, davacının kıdem tazminatı talebinin kabülüne; 7.201,43-TL brüt kıdem tazminatı alacağının 2.000-TL sinin dava (04/03/2013) ve 5.201,43-TL’sinin ıslah (12/02/2014) tarihinden itibaren işleyecek, bir yıllık mevduata bankalarca fiilen uygulanan en yüksek mevduat faizi oranında faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, davacının ihbar tazminatı talebinin reddine, davacının yıllık izin ücreti talebinin kabulüne; 1.775,76-TL Brüt yıllık izin ücreti alacağının 500-TL’ sinin dava (04/03/2013) ve 1.275,76-TL’sinin ıslah (12/02/2014) tarihinden işleyecek yasal faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine karar verildiği verilen kararın 08/05/2018 tarihinde kesinleştiği görülmüştür.
Fatsa İcra Müdürlüğü’nün 2018/2344 esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde davacı tarafından Fatsa 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/359 esas 2017/505 karar sayılı dosyasının icrası kapsamında 07/06/2018 tarihinde 16.139,87 TL ödendiği ve dosyanın infazen kapatrıldığı tespit edilmiştir.
Mahkememizce nitelikli hesaplamalar alanında uzman bilirkişiden alınan raporda özetle: Dava dışı işçinin davacıya ait işyerlerinde toplam 2045 gün süreyle çalıştığı, işçinin dosyadaki SGK kaydı uyarınca dava konusu ödemenin yapıldığı 27/04/2007-31/12/2012 … Güv. Hizm. Ltd. Şti nezdinde çalışmadığı, 01/01/2012-31/12/2012 tarihleri arasında 365 gün … Tic. Ltd. Şti., S.T.K. Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Ticaret Ltd. Şti., … Ltd. Şti.’nin oluşturduğu iş ortaklığında çalışmasının karşılığı kendi dönemleri için yıllık izin alacağı ve ferileri yönünden 3.701,06 kıdem tazminatı ve ferileri yönünden 2.189,72 TL olup toplamda 5.890,78 TL olduğu, işçinin 01/02/2008-28/02/2010 tarihleri arasında 750 gün ve 01/04/2010-31/12/2011 arası 631 gün olmak üzere toplamda 1381 günlük kısmının … Özel Güvenlik Hiz. Ltd. Şti nezdinde olduğu ancak kıdem tazminatından sorumluluğunun 8.400,00 TL olduğu belirtilmiştir.
Bilirkişi raporunun taraflara tebliğ edilmiştir.
Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.
İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.
Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.
İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar. Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır. İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır. İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.
Bu durumda yapılması gereken taraflar arasındaki sözleşme ve ekleri belgelere göre işçiliğe bağlı haklardan sorumluluğa ilişkin açık hüküm bulunması halinde bu hükme göre değerlendirme yapılması, aksi takdirde Yargıtay 23. HD’nin 2016/5902 Esas 2019/5126 Karar sayılı ve benzeri ilamlarında açıklandığı üzere hizmeti yapan davalıların kendi işçisi ile hizmeti vermesinin sözleşmenin bir unsuru olması nedeniyle işçi ücretleri vs ödentilerden davalıların sorumlu olduğu gerekçesi ile sorumluluğunun tespit edilmesidir.
Taraflar arasında imzalanan sözleşme hükümlerinde işçilik hak ve alacaklarının sağlanmasından davacının sorumlu olduğuna ilişkin hüküm bulunmadığı, yine sözleşmenin 8 sözleşmelerin birbiri ile çelişmesi halinde uygulanacak sıralamanın düzenlendiğinden bahisle, öncelikle olarak Hizmet İşleri Genel Şartnamesi’nin uygulanması gerektiği, şartnamenin 38.maddesinde işçi alacaklarının yüklenicinin sorumlu olduğunun belirlendiği, tüm kıdem tazminatından davalıların sorumlu olduğunun belirlendiği (Bkz; Yargıtay 6. HD’nin 2021/5092 Esas, 2021/747 Karar sayılı ilamı) dikkate alınarak davanın her bir şirketin çalıştırdığı dönemle sınırlı olmak üzere taleple bağlılık ilkesi ve mahkememizce alınan bilirkişi raporu doğrultusunda kısmen kabulü gerekmiştir.
Dava dışı işçinin dava konusu ödemenin yapıldığı 27/04/2007-31/12/2012 … Güv. Hizm. Ltd. Şti nezdinde çalışmadığı dikkate alınarak bu şirket yönünden davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Taraflar tacir ve davaya konu iş ticari işletmeleri ile ilgili olduğundan ticari avans faizine hükmedilmiş, davadan önce temerrüt ihtarında bulunulduğuna ilişkin belgeye rastlanılmamakla dava tarihi itibari ile temerrüde düştükleri kabul edilerek bu tarihten itibaren avans faizi işletilmesine karar vermek gerekmiştir.
Davalılar arasında ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğu nazara alınmış, her bir davalı bakımından ayrı ayrı hüküm altına alınan toplam miktar üzerinden davacı yararına vekalet ücretine hükmedilmiştir.
Davalılar arasındaki ihtiyari dava arkadaşlığı nazara alınıp davanın kabul-ret miktarları gözetilerek davacı yararına vekalet ücreti takdir edilmiştir. Davalı … Tic. Ltd. Şti., … Ltd. Şti ve … Tic. Ltd. Şti. Davayı vekil marifetiyle takip etmişse de davadan önceki zorunlu arabuluculuk görüşmelerine katılmadıklarından ret edilen kısım üzerinden lehe vekalet ücreti verilmemiştir. … şirketi de arabuluculuk görüşmelerine katılmadığından yargılama giderlerinin tamamı, yalnızca bu kişiler aleyhine tazminata hükmedildiği ve davadan önceki zorunlu arabuluculuk görüşmelerine katılmadıkları veçhile aleyhlerine hükmedilen tazminat tutarı oranında yüklenmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile,
i-Davalı ……Ltd. Şti yönünden açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine,
ii-4.906,19 TL’nin dava tarihi olan 24/08/2022 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalılar … Tic. Ltd. Şti., … Ltd. Şti ve … Tic. Ltd. Şti.den müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
iii-7.193,31 TL’nin dava tarihi olan 24/08/2022 tarihinden işleyecek ticari faizi ile birlikte davalı … Özel Güvenlik Hiz. Ltd. Şti’… Özel Güvenlik Hiz. Ltd. Şti’den alınarak davacıya verilmesine,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 826,52 TL karar ve ilam harcından peşin alınan 275,63 TL’nin mahsubu ile bakiye 550,89 TL’nin 223,38 TL’sinin davalı … Tic. Ltd. Şti, … Ltd. Şti, … Ltd. Şti’den, müştereken ve müteselsilen, 327,51 TL’sinin … Özel Güvenlik Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti’den alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 80,70 TL başvurma harcı ve 275,63 TL peşin harç olmak üzere toplam 356,33 TL’nin 144,49 TL’sinin davalı … Tic. Ltd. Şti, … Ltd. Şti, … Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen, 211,84 TL’sinin … Özel Güvenlik Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti’den alınarak davacı tarafa verilmesine,
4-Davacı tarafından ödenen 1.000 TL bilirkişi ücreti, 368,00 TL posta masrafı olmak üzere toplam 1.368,00 TL’nin 554,71 TL’sinin davalı … Tic. Ltd. Şti, … Ltd. Şti, … Ltd. Şti’den, müştereken ve müteselsilen, 813,29 TL’sinin … Özel Güvenlik Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti’den alınarak davacı tarafa verilmesine
5-Davacı davayı vekil marifetiyle takip ettiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre belirlenen;
i- 4.906,19 TL’nin … Tic. Ltd. Şti, … Ltd. Şti, … Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen alınarak davacı tarafa verilmesine,
ii-7.193,31 TL’nin … Özel Güvenlik Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti’den alınarak davacı tarafa verilmesine,
6-Zorunlu Arabulucuk sürecinde Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.400-TL arabulucuk ücretinin;
i-567,68 TL’nin … Tic. Ltd. Şti, … Ltd. Şti, … Ltd. Şti’den müştereken ve müteselsilen alınarak hazineye gelir kaydına
ii-832,32 TL’nin … Özel Güvenlik Hizmetleri Ticaret Ltd. Şti’den alınarak hazineye gelir kaydına
Dair ,tarafların yokluğunda Kesin olmak üzere verilen karar açıkca okunup usulüne anlatıldı. 09/05/2023

Katip
e-imzalıdır

Hakim
e-imzalıdır