Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. SAMSUN ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/392 Esas – 2022/218
/// TÜRK MİLLETİ ADINA ///

T.C.
SAMSUN
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/392 Esas
KARAR NO : 2022/218

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :

DAVA : Menfi Tespit (Satış Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 17/06/2021
KARAR TARİHİ : 28/02/2022
GEREKÇELİ KARAR TARİHİ : 22/03/2022

Mahkememizde görülen Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılamasının sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili DAVA dilekçesi ile özetle: Taraflar arasında satış sözleşmesi bulunduğunu ve davalı tarafından üretimi yapılacak fason temizlik malzemesinin davacıya ait etiket yapıştırıldıktan sonra ona teslim edileceğinin kararlaştırıldığını, davalıya avans çekleri verildiğini ancak davalının teslimde temerrüte düştüğünü, çeklerin iadesi talep edildiğinde ise buna yanaşmadığını beyanla, Halkbank Saathane Şubesi’ne ait … numaralı 30.06.2021 tarihli 60.000-TL bedelli çek ile TEB Atakum Şubesi’ne ait … numaralı 30.06.2021 tarihli 35.000-TL bedelli çekin ibrazda ödenmemesi ve takibe konulmaması yönünde tedbir kararı verilmesini, davacının mezkur çekler sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespitini talep ve dava etmiştir.
Davalı davaya cevap vermemiştir.
Davacı vekilinin ihtiyati tedbir talebi, mahkememizin 18.06.2021 tarihli ara karar ile davanın taraflarıyla sınırlı olacak şekilde kabul edilmiş, üçüncü kişileri de kapsar şekilde tedbir kararı verilmesi yönündeki talebi ise mahkememizin 18.082021 tarihli ara kararı ile reddedilmiştir.
Davaya konu çek akıbetleri muhatap bankalardan sorulmuş olup, cevabi yazılardan; Halkbank Saathane Şubesi’ne ait … numaralı çekin üçüncü kişi tarafından takasa ibraz edildiği ancak ödenmediği, TEB Atakum Şubesi’ne ait … numaralı çekin ise 30.06.2021 tarihinde üçüncü kişiye ödendiği anlaşılmıştır.
Tarafların 2020 ve 2021 yılı Ba / Bs formları celp edilerek dosya arasına alınmıştır.
Davacının ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmış olup, düzenlenen raporda özetle: Davacının 2020 ve 2021 yılı ticari defterlerinin açılış ve kapanış tasdiklerinin yapılmış olduğu, davaya konu … ve … numaralı çeklerin davalıya yapılan ödemeler arasında gözüktüğü, davacının 2020 yılı defter kapanış kaydına göre davalıdan olan alacağının 262.412,80-TL ve 2021 yılı defter kapanış kaydına göre alacağının ise -20.790,18-TL olup, bakiye alacak tutarının 241.622,62-TL olduğu, bu tespit karşısında davaya konu … ve … numaralı çekler karşılığı malın davacıya teslim edilmediğinin anlaşıldığı mütala edilmiştir.
Davacının ticari defterleri üzerinde bilirkişi incelemesi yapılması ve rapor düzenlenmesi için adresi yer Ankara Batı Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılmış ve davalıya defterlerin ibrazı konusunda meşruhatlı davetiye çıkartılmış ise de davalı defterlerini ibraz etmemiştir. Davalının defterleri hakkında rapor düzenlenememiştir.
Bilirkişi raporu taraflara usulünce tebliğ edilmiştir.
Dava, çekten dolayı borçlu bulunmadığının tespitine ilişkindir.
Davacı vekili, taraflar arasında satış sözleşmesi bulunduğunu ve … ve … numaralı çeklerin davalıya avans olarak verildiğini ileri sürüp, karşılığı mal teslim edilmediğinden mezkur çekler sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespitini talep etmiş, davalı ise davaya cevap vermemek suretiyle sözleşme ilişkisi dahil davayı inkar etmiştir.
Tarafların 2020 yılı Ba / Bs formlarının kısmen ve 2021 yılı Ba / Bs formlarının ise tamamen örtüştüğü anlaşılmakta olup, davalının 2020 ve 2021 yılında davalıya mal sattığı görülmektedir. Buna göre, taraflar arasında satış ilişkisi bulunduğu kabul edilmeli ve uyuşmazlık 6098 sayılı TBK’nun 207 vd. maddelerine göre çözüme kavuşturulmalıdır.
TBK’nun 207. maddesine göre; “Satış sözleşmesi, satıcının, satılanın zilyetlik ve mülkiyetini alıcıya devretme, alıcının ise buna karşılık bir bedel ödeme borcunu üstlendiği sözleşmedir. Sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça veya aksine bir âdet bulunmadıkça, satıcı ve alıcı borçlarını aynı anda ifa etmekle yükümlüdürler. Durum ve koşullara göre belirlenmesi mümkün olan bedel, kararlaştırılmış bedel hükmündedir.” Bu madde hükmüne göre; aksi kararlaştırılmadıkça alım-satım ilişkilerinde alıcı ile satıcının edimlerini aynı anda eda etmeleri esastır. O halde, meselâ alım satım akdine konu malı teslim almadan satıcıya çeki verdiğini iddia eden menfi tespit davacısı, aslın hilafını iddia ettiğinden bu iddiasını ispat yükü altındadır (Muşul, T: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, İstanbul, 2016, s:323 vd.).
Bilindiği gibi, kural olarak çek bir ödeme aracı olup, mevcut bir borcun tasfiyesi amacıyla verilir. Çekin ödeme dışında başka bir amaçla (örneğin avans olarak) verildiği iddiasının (HMK’nın 200. maddesi gözetilerek) ispat edilmesi gerekir.
Somut olayda; davacı, … ve … numaralı çeklerin avans olarak verildiğini ileri sürmüş olmasına göre, karinenin aksini yazılı delille ispat etmelidir. Davacı, bu kapsamda ticari defterlerin incelenmesini talep etmiş ve defterler üzerinde bilirkişi incelemesi yapılmıştır.
Davacının ticari defterlerinden; davaya konu çeklerin ticari defterlerde kayıtlı olduğu ve davalının hesap sonu itibariyle davacıya 241.622,62-TL tutarında borcu bulunduğu anlaşılmaktadır.
Davalının ticari defterlerine gelince; davalıya üzerinde inceleme yapılması için ticari defterlerini ibraz etmek üzere kesin süre içerir meşruhatlı davetiye çıkartılmış, ancak davalı defterlerini ibraz etmemiştir. Burada, çözüme varabilmek için, davalının defterlerini ibrazdan kaçınmış olmasının ne tür bir hukuki sonuç doğurduğu belirtilmelidir. Şöyle ki; davalının tacir olduğu ve ticari defter tutma yükümlülüğünün bulunduğu anlaşılmakta olup, ticari defterleri olduğu halde bunları mahkemeye ibraz etmeyen davalının, HMK’nın 222. maddesi uyarınca, defterleri kanuna göre eksiksiz ve usulüne uygun olarak tutulmuş ve açılış – kapanış tasdikleri yapılmış olan davacının birbirini doğrulayan defterlerindeki kayıtların aleyhine delil kabul edilmesine katlanması gerekir. O halde, davacının ticari defterlerindeki kayıtlara göre değerlendirme yapılmalı ve sonuca gidilmelidir.
Bu halde; davacının, satış sözleşmesine konu … ve … numaralı çekleri, karşılığı malı davalıdan teslim almadan avans olarak verdiğini usulü dairesinde ispat ettiği değerlendirilmeli, mezkur çekler sebebiyle davalıya borçlu olmadığı kabul edilmelidir.
Bu sebeplerle, davaya konu … ve … numaralı çeklerin avans olarak verildiği ve bedelsiz olduğu değerlendirilmiş, davanın kabulüne karar verilmiştir. … numaralı çekin davanın ikamesinden sonra üçüncü kişiye ödendiği nazara alınmış ve bu çek yönünden istirdat hükmü kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın KABULÜNE;
i-Davacının, Halkbank Saathane Şubesi/Samsun’a ait olan ve davacı tarafından davalı emrine keşide edilen … numaralı 30.06.2021 tarihli 60.000-TL bedelli çek sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespitine,
ii-Davacının, TEB Atakum Şubesi’ne ait olan ve davacı tarafından davalı emrine keşide edilen … numaralı 30.06.2021 tarihli 35.000-TL bedelli çek sebebiyle davalıya borçlu olmadığının tespitine ve 35.000-TL’nin 30.06.2021 tarihinden itibaren işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
2-Harçlar Kanunu uyarınca alınması gerekli 6.489,45-TL karar ve ilam harcından peşin alınan harcın mahsubu ile bakiye 4.867,08-TL’nin davalıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan toplam 2.639,07-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davacı, davayı vekil marifetiyle takip ettiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜY’ye göre belirlenen 12.975-TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Teminatın, kararın kesinleşmesinden itibaren bir ay içinde tazminat davası açılmaması durumunda ve talep halinde davacıya iadesine,
6-Gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
Dair; davacı vekilinin yüzüne karşı, davalının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer emsal mahkemeye verilecek bir dilekçe ile Samsun BAM’da istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi, okundu, anlatıldı.
28/02/2022

Katip
¸

Hakim
¸

5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun 5’inci maddesi kapsamında e-imza ile imzalanmıştır.