Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. SAMSUN ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2019/821 Esas – 2023/102
T.C.
SAMSUN
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :
HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLLERİ :

DAVALI :
VEKİLİ :
DAVA : Banka Dışındaki Diğer Kredi Kuruluşlarına İlişkin Düzenlemelerden Kaynaklanan (Alacak)
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ

Davacı vekili tarafından davalı aleyhine açılan davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonucunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İddia ve savunmaların özeti;
Davacı vekili mahkememize sunmuş olduğu dava dilekçesinde özetle, … motorlu balıkçı teknesinin … ruhsat kodlu ruhsat tezkeresi ile davacı … adına kayıtlı olduğunu, davacının aynı zamanda … 2 adlı Volvo/Penta/219BHP motorlu balıkçı teknesinin de sahibi olduğunu, her iki tekne için …Bankası Samsun Şubesinden …balıkçılık kredisi kullanıldığını, hatta 2019 yılında …Bankası Samsun Şubesi tarafından kullanılan kredi için ‘…-1’ isimli tekne üzerinde değerleme raporu alındığını, her iki tekne için kullanılan kredilerin teminatı olmak üzere davalı …Sigorta A.Ş’nin aynı zamanda acentesi olan …Bankası A.Ş Samsun Şubesi tarafından her yıl için …Balıkçılık Teknesi Sigorta Poliçesi akdedildiğini, bu poliçelerin tanzimi için davacının onayının aranmadığını poliçelerin tanziminin zorunlu tutulduğunu, poliçe primlerinin de otomatik ödeme talimatı ile banka hesabında ki tutardan banka tarafından otomatik olarak tahsil edildiğini, geminin 19 Mayıs Balıkçı Barınağında bulunmakta iken 12.08.2019 tarihinde ani bir patlama sonucu yandığını, gemide büyük oranda hasar meydana geldiğini, zararın sigorta teminatı kapsamında giderileceği düşünen davacının yanan tekne ile ilgilenmekte iken banka yetkilisinin arandığını 2016 yılından sonra … 1 teknesine ait sigorta poliçesi düzenlenmesini ilgili memurun atladığını ve teknenin halen yürürlükte bir poliçesinin bulunmadığını, davalı acente-bankanın davacıya ait … 1 teknesi için 2016 yılından sonra sigorta poliçesi düzenlemez iken, davacıya ait … 2 teknesi için her yıl düzenli olarak poliçeyi düzenlediğini, banka çalışanlarının kasta varan kusur ve ihmalinin bulunduğunu, Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/255 d.iş sayılı dosyasına sunulan 16.09.2019 tarihli bilirkişi raporunda yangın sonucu hasarlanan parçaların yenisi ile değiştirilmesi, onarılacak parçaların onarılması ve yapılacak işçilik bedellerinin tutarının 611.000 TL olduğunun belirlendiğini, davacının anılan bedeli fazlası ile karşılayarak tekneyi tamir ettirdiğini, davacının zararının sigorta poliçesini kasta varan kusuru ile akdetmeyen acente niteliğindeki bankanın ve sigorta şirketinin tazmin etmesinin gerektiğini, bu hususta yapılan sözlü başvuruların ve arabuluculuk görüşmelerinin sonuçsuz kaldığını beyanla fazlaya dair ve başkaca maddi ve manevi tazminat talep hakları saklı kalarak, davalıların müşterek kusuru ile davacının …-1 adli teknesinin sigortalanmaması ve 12.08.2019 tarihinde meydana gelen yangın hadisesi souncu, teknenin hasarlanması sebebi ile davacının uğradığı zararın karşılığı şimdilik 10.000 TL belirsiz alacak miktarının hasar tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davalı …Bankası A.Ş vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde özetle, davalı adına açılan davanın öncelikle pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmesi gerektiğini, davacının bankanın kasta varan ağır kusuru bulunduğu iddiasının haklı ve hukuki dayanağının bulunmadığını, davacının banka ile imzaladığı Genel Kredi Sözleşmesinin sigorta başlıklı 12/b maddesi gereği, müşteri teminatların sigorta edilip edilmediğini, sigortalı malın niteliğine göre sigorta ettirilmesi gereken rizikoları karşılayıp karşılamadığını, sigortanın süresini, süresi biten sigortaların yenilenip yenilenmediğini takip ile yükümlü olup, müşterinin anılan sigortaları yaptırmaması veya süresinde sigortaları yenilememesi halinde bankanın söz konusu sigortayı re’sen yaptırmaya/yenilemeye hakkı olduğunu, ancak bu hususun banka için bir mecburiyet teşkil etmediğini, sözleşme hükmüne davacının teminatları sigorta edilip edilmediği, sigortalı malın niteliğine göre sigorta ettirilmesi gereken rizikoları karşılayıp karşılamadığını, sigortanın süresini, süresi biten sigortaların yenilenip yenilenmediğini takip ile yükümlü olduğunu, davacı ile banka arasında dava konusu olan … 1 isimli balıkçı teknesine 19.11.2015 tarihinde 270.000 TL bedelle sigorta poliçesi düzenlendiğini, ilgili poliçe 19.11.2016 tarihinde sona erdiğini, poliçenin vadesi dolduktan sonra balıkçı teknesinin 26 yaşında olması ve kredi tutarının 50.000 TL nin üzerinde olması nedeniyle …Sigorta A.Ş tarafından poliçenin yenilenmediğini, bu tip teknelerde önceki Poliçelerden de anlaşılacağı üzere, sigorta konusu teknelerin ‘Hakiki ve Hükmi Tam Ziya’ karşı akdedildiğini, kısmi hasarlarda, sigorta şirketi zararını karşılamadığını, kredi sözleşmesindeki düzenlemeye göre teminatların hiç sigorta ettirilmemesinden, değerinden az veya banka alacağını karşılamayacak bir bedelle sigorta ettirilmesinden yahut bazı rizikolara karşı sigorta ettirilmemesinden bankanın hiçbir sorumluluğunun bulunmadığını beyanla davanın husumet ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …Sigorta A.Ş vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde özetle, açılan davanın yasal ve sözleşmesel dayanaktan yoksun olup, davacının iddia ve beyanlarının somut maddi gerçeklik ve hukuki ilişkilere tamamen aykırı olup reddinin gerektiğini, belirsiz alacak davası açılmasında hukuki yarar bulunmayıp davanın hukuki yarar yokluğu nedeni ile reddinin gerektiğini, davacı tarafın dava konusu alacak istemine konu ettiği ve ödenmesini talep ettiği hasarın kapsamı ve miktarı konusunda net bir bilgiye sahip olduğunu, bu tutarın davacının kesin olarak bildiği ve öncesinde kadri marufunda olan bir miktar olduğunu, belirsiz alacak davası açılmasında davacının hukuki yararı olmadığını, davalı şirket nezdinde riziko dönemine ilişkin yapılmış bir sigorta akdi bulunmadığı ödenmiş bir sigorta primi de bulunmadığını, davacı ile davalı şirket nezdinde yapılmış, yürürlükte olan ve primi ödenmiş bir sigorta sözleşmesi bulunmadığını, davalı şirkete ödenmiş bir sigorta primi de bulunmadığını, sigorta sözleşmesi sigorta ettiren ile sigorta şirketi arasında karşılıklı uygun irade beyanı ile kurulan sözleşmeler olup bu kapsamda davalı şirkete yapılmış bir talep yada başvurunun söz konusu olmadığını, en son sigorta poliçesinin 19.11.2015-19.11.2016 dönemine ilişkin …. numaralı 270.000 TL bedelli tekne sigortası olup, bu ödenmeden itibaren davalı şirket nezdinde yapılmış ve primi ödenmiş bir poliçe bulunmadığını, 12.07.2016 tarihinde 600.000 TL kredi kullanan davacının 12.08.2019 tarihine kadar iş bu kredi ile ilgili olarak riziko konusu gemisini teminat olarak göstermediğini, bu geminin teminat olarak alınmadığını ve bu gemi için de sigorta yapılması istemi olmadığı gibi prim ödemesi de yapılmadığını, dava konusu olayda 3 yıldan beri yapılmamış bir sigorta bulunmakta olup, kredi kuruluşunun iş bu kredi nedeni ile sigorta yapılmasını talep etmediği, davacının da üç yıldan bu yana sigorta yaptırmadığının açık olduğunu, bu durumda davacının riziko gerçekleştikten sonra sigorta yapılmadığı iddiasının kötü niyetli ve hukuka aykırı bir talep olduğunu, dava konusu tekne için riziko tarihinden önce en son yapılan 2011 yılından beri devam eden poliçelerin tamamı tam ziya halinde teminat vermekte olup, gelinin tam ziyaya uğramadığını, bu nedenle riziko tarihinde bir poliçenin mevcudiyeti halinde dahi riziko teminatı dahilinde bir hasarın gerçekleşmediğinin dosya kapsamı ile sabit olduğunu beyanla hukuki yarar yokluğu nedeni ile ve esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Toplanan Deliller,
Arabuluculuk son tutanağı, …Balıkçılık Teknesi Sigorta Poliçeleri, Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/255 d.iş, …Bankası müşteri hesap ekstresi, …-1 isimli trol tipi Balıkçı Teknesi Değerleme Raporu, Türkiye Sigorta (…Sigorta A.Ş) tarafından sunulan poliçe ve belgeler, Bafra Cumhuriyet Başsavcılığı 2019/6124 sayılı soruşturma dosyası, …Bankası Samsun Şubesi tarafından sunulan Genel Kredi Sözleşmeleri, 11.05.2022 tarihli bilirkişi raporu, 05.07.2022 tarihli bilirkişi ek raporu, 23.11.2022 tarihli bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı.
Davacı ile davalı banka arasında 12.07.2016 tarihinde 600.000 TL limitli, 29.05.2019 tarihinde 2.500.000 TL tutarında, 11.06.2021 tarihinde 5.000.000 TL tutarlı GKS imzalandığı, gemi ipotek sözleşmesi kapsamına göre davacının kullandığı kredinin teminatını teşkil etmek üzere davacıya ait … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine 1.000.000,00 TL tutarında ipotek konulduğu, davacıya ait … 1 ve … 2 gemileri için davacı ile davalı sigorta şirketi arasında …Balıkçılık Tekne Sigorta Poliçesi düzenlendiği, … 1 teknesi için 28.06.2010-28.06.2011/ 28.06.2011-28.06.2012/ 28.06.2012-28.06.2013/ 28.06.2013-28.06.2014/ 01.08.2014-01.08.2015 /19.11.2015-19.11. 2016 dönemleri içina 270.000 TL sigorta bedeli ile, … 2 teknesi için 19.07.2016-19.07.2017 / 10.08.2017-10.08.2018 / 10.08.2018- 10.08.2019 dönemleri için 1.000.000,00 TL sigorta bedeli sigortalandığı anlaşılmıştır.
T.C …Bankası A.Ş …-1 isimli trol tipi balıkçı teknesinin 19.04.2019 tarihli değerleme raporunun incelenmesinde, teknenin boyunun 24 metre, eni 10,5 metre, yapım yılının 2018, teknenin komple satış fiyatının 5.200.000 TL olduğu, teknenin mevcut hali, piyasa şartlarında yaş ve tonaj bakımından emsal kıyaslaması yapıldığında ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının ruhsatlı tekne alımları da düşünülerek, inceleme tarihindeki mevcut durumu ile 19.04.2019 tarihindeki kıymetinin çıplak gemi değeri 1.750.000 TL, ekipman değeri 100.000 TL, toplam tekne değerinin 1.850.000 TL, ruhsatsız üzerindeki cihazlarla ve ekipmanlarla birlikte değerinin 1.400.000 TL, teknenin balık avlama ruhsat değerinin 450.000 TL olduğu tespit edilmiştir.
Bafra 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/255 d.iş sayılı dosyasının incelenmesinde,…ruhsat kodlu ruhsat tezkeresi ile … adına kayıtlı, …-1 isimli teknenin 19 Mayıs balıkçı barınağında bulunmakta iken 12/08/2019 tarihinde sabah saat 04:00’a doğru çıkan yangın sonucu, tekne üzerinde meydana gelen hasarın niteliğinin, miktarının, onarım masraflarının ve tamir süresinin ne kadar olduğu, teknede bulunan ekipmanlar ve donatılar dikkate alınarak değiştirilmesi gereken parçaların neler olduğu, değerleri ve sovtaj değerlerinin ne kadar olduğu hususunun tespit konusunu teşkil ettiği, keşif esnasında yapılan incelemede, teknenin çıkan yangından dolayı büyük hasar aldığı, bu nedenle hasar alan parçaların, ekipmanların ve donatıların sağlıklı olarak tespit edilebilemsi için dosya kapsamına sunulan geminin yangın olayından önce 19/04/2019 tarihinde …Sigorta A.Ş tarafından düzenlenen D-ZB37806M nolu değerleme raporu ve bu rapor ekindeki fotoğraflarla, yanan ve hasar gören mahallerin karşılaştırılması yapılarak zarar tespitine gidildiği, yukarıda dökümü yapıldığı üzere … ruhsat nolu ruhsat tezkeresi ile … adına kayıtlı …-1 isimli teknenin 19 Mayıs balıkçı barınağında bulunmakta iken 12/08/2019 tarihinde sabah saat 04:00 a doğru çakın yangın sonucu hasarlanan parçaların yenisi ile değiştirilmesi, onarılacak parçaların onarılması ve yapılacak işçiliklerin bedelinin 611.000 TL olduğu, böyle bir hasarın gecikmeler gözetilmeksizin yangın meydana gelen cüruf ve hasarlanan parçaların tekneden çıkarılması ve çalışma alanının hazırlanması 2 gün, parçaların temini 5 gün, kaynak işlemleri 8 gün, boya-raspa işlemleri 10 gün, elektrik ve elektronik işlemleri 5 gün, donanımın montajı 3 gün, mobilya+cam işlemleri 7 gün bakım-kontrol ve test işlemleri 5 gün olmak üzere 45 gün olacağı, yangın teknede büyük hasar meydana getirdiğinden, onarım esnasında tekneden çıkan parçaların hurda olarak kullanılmasının mümkün olmadığı, bu nedenle tekneden çıkacak parçalara sovtaj (hurda) değeri verilmediği, yangının nerden kaynaklandığını araştırma için teknede zarar gören bütün elektrik kablo sistemi incelendiğinde, kabloların hiçbirinde kılcal tellerin bireysel olarak erimediği, kılcal tel uçlarında boncuklanma veya düğümlenme olmadığı, bu endenel yangının kısa devreden kaynaklanmadığı, yapılan incelemede güneş paneli camının erimiş olması, yangının sıvı yakıttan çıktığının işareti olsa da, kesin sonucun kriminal inceleme sonucu ortaya çıkacağı bildirilmiştir.
…Balıkçılık Teknesi Sigorta Poliçesi (ZBT) incelenmesinde, poliçe sigorta konusu teknenin yalnızca ‘Hakiki Tam Ziya’ haline karşı akdedildiği, hükmi tam zıya rizikosu ile kurtarma, yardım ve dava say masraflarının kesin olarak teminat haricinde bulunduğu, iş bu poliçe ile verilen sigorta teminatı, teknenin yürürlükte Denize Elverişlilik Belgesinde izin verilen sefer sahası dahilinde geçer olacağı, sefer sahası dışında meydana gelebilecek zıya ve hasarlarda sigortacının sorumluluğu bulunmayacağı belirtilmiş, Tekne Poliçesi Genel Şartlarının C.2 Sigorta Priminin Ödenmesi kısmında Sigorta priminin tamamı veya taksitle ödenmesi kararlaştırılmış ise ilk taksit, poliçenin tesliminde ve kalan taksitler de poliçede belirtilen tarihlerde nakden ödenir. Sigorta ettiren kimse primini vermemiş, prim tecil edilmiş veya poliçede vadeleri tayin ve tespit edilen herhangi bir taksitini, vade gününün bitiminde ödememiş ise temerrüde düşer, temerrüt gününü takip eden 15 gün içerisinde de sigorta ettiren prim borcunu ödemezse bu müddetin bitiminden itibaren15 gün süre ile sigorta teminatı durur. Bu sürenin sonuna kadar prim ödenmediği takdirde sigorta sözleşmesi herhangi bir ihtara gerek kalmadan feshedilmiş olacağının belirtildiği, 10. İstisnalar kısmında 10.5-Geminin oturması, batması, yanması, tutuşması veya sudan başka herhangi bir görünür bir cisme çarpması ya da değmesi nedeniyle ziya veya hasara uğramadıkça, gemi yarışırken yelkenler, direkler veya serenler yahut sabit ve hareketli çarmıh veya iskontoların ziya ve hasarı ile tazminat kabul edilmediği, 17. Hükmi Tam Ziya bendinin incelenmesinde geminin hükmi tam zıya olup olmadığını belirlemek için sigorta değeri onarılmış değer olarak kabul edilecek ve hasarlı veya hurda değeri yahut enkazı ile ilgili hiçbir şey dikkate alınmayacaktır. Geminin eski durumuna getirilmesi ve/veya onarım masraflarına dayanan hükmi tam zıya için bu masraf sigorta değerini aşmadıkça, tazminat talep edilemez. Bu kararı verirken yalnız tek kaza veya aynı kazadan doğan zincirleme hasarlar ile ilgili masrafların dikkate alınacağı belirtilmiştir.
Dosyamız İnşaat Yüksek Mühendisi, Elektrik Mühendisi ve Makine Mühendisinden oluşan bilirkişi heyetine tevdii edilmiş, bilirkişilerin 25.02.2022 tarihli raporunda özetle, 19 Mayıs Balıkçı Barınağında bulunmakta iken 12.08.2019 tarihinde ani patlama sonucu yanmış olduğu, gemide büyük oranda hasar meydana geldiği, Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2019/255 d.iş sayılı dosyası üzerinden tanzim edilen bilirkişi raporu ile hasarın niteliği ve bedelinin tespit edildiği, değişik iş dosyası üzerinden tanzim edilen bilirkişi raporunda belirtilen değerin uygun olduğu ancak ilk defa yapılacak yeni imalat değerleri olduğu, söz konusu imalatlardan yıpranma bedeli düşülmesi gerektiği, geminin Trabzon/1990 yılında inşaa edildiği ancak bakımlı olduğu (eksper rapor ve diğer fotoğraflar) değerlendirildiğinde %10 yıpranma bedelinin düşülmesinin uygun olduğu, tespit edilen hasarlı elemanların onarım ve/veya yenisi ile değişim tutarlarının da, işçilikleri dahil, olay tarihi itibariyle mevcut piyasaya uygun belirlendiği, yapılan piyasa araştırması ile teyit ve tespit edildiğini ancak ilk defa yapılacak yeni imalat değerleri olduğu, söz konusu imalatlardan yıpranma bedeli düşülmesi gerektiği, teknenin 1990 yılında inşaa edildiği, yani olay tarihinde yaklaşık 29 yıllık olduğu, ancak bakımlı oludğu (değerleme raporu ve fotoğraflardan görüldüğü üzere ) değerlendirilerek yaklaşık %10 oranında yıpranma bedeli düşülmesinin uygun olacağı kanaatine varıldığı, aksi takdirde tekne onarımı ve yenilenmesi akabinde değer kazancı yaşayacağını, yaşayacağı bu değer kazancı mahsuplanarak hasar tutarının belirlendiğini, tespit ve değerlendirmelere neticesinde hasar gören makine-teçhizat kalemleri ve piyasa şartlarına uygun yenileme ve/veya onarım bedellerinin değerlendirilmesi sonrasında sonuç olarak 12.08.2019 tarihinde … 1 adlı balıkçı teknesinde çıkan yangında meydana gelen dava konusu hasarın toplam tutarının olay tarihi itibariyle KDV dahil 548.500 TL olacağı görüş ve kanaatine varılmıştır.
Sigorta Bilirkişi tarafından sunulan 11.05.2022 tarihli raporda özetle, dosya içerisinde bulunan belge kapsamlarına göre davacı ile davalı banka arasında 12.07.2016 tarihinde 600.000 TL limitli 29.05.2019 tarihined 2.500.000,00 TL tutarında 11.06.2021 tarihinde 5.000.000,00 TL tutarlı GKS imzalandığı, gemi ipotek sözleşmesinin kapsamına göre davacının 28.07.2015 tarih 85 sayılı GKS ne istinaden kullandığı kredinin teminatını teşkil etmek üzere davacıya ait … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine 1.000.000 TL tutarında ipotek konulduğu, davacıya ait … 1 ve … 2 gemileri için davacı ile davalı sigorta şirketi arasında, … 1 adlı tekne adına 28.06.2010 tarihleri ile 19.11.2016 tarihleri arasında 270.000 TL sigorta bedelli, … 2 adlı tekne adına 19.07.2016 tarihleri ile 10.08.2019 tarihleri arasında 1.000.000 TL sigorta bedeli ile sigortalandığı, davacı adına kayıtlı … 1 gemisinin 12.08.2019 tarihinde yanması sonucu uğradığı zararın tespiti amacıyla mahkemeye müracaat ettiği ve mahkemece yapılan keşif sonrası ibraz edilen 16.09.2019 tarihli rapor kapsamına göre söz konusu hasarın toplam 45 günde onarılacağının mütalaa edildiği, davacının davalı bankadan kullandığı krediler nedeniyle adına kayıtlı olan … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine 1.000.000 TL tutarlı ipotek tesis edildiği ve ipoteğin kaldırıldığına ilişkin dosya içerisinde herhangi bir belgeye rastlanılmadığı, ipoteğe konu … 1 gemisinin davalı sigorta şirketi nezdinde, …balıkçılık teknesi sigorta poliçesi ile sigortalandığı, sigorta poliçelerinin dönem sonunda ne şekilde yenileneceği poliçelerin 10. Maddesinde düzenlendiği, ‘iş bu poliçe vade betiminde sigortalının yazılı talebine istinaden yenilecektir. Aksi takdirde sigortalının sorumluluğu başlamayacaktır.’ şu halde poliçelerde iş bu hüküm gereğince, poliçelerin vade bitiminde kendiliğinden yenilenmesinin söz konusu olmadığı, ancak sigortalının yazılı beyanı ile yenilenebileceğinin kararlaştırıldığının sabit olduğu, kredi sözleşmelerine göre teminatı alınan ipoteğe konu malların ne şekilde sigorta ettirileceği ve sigortaların ne şekilde yenileneceği ise sigorta başlıklı 12. Maddede düzenlenmiş olup, vade bitiminde, poliçenin kendiliğinden yenilenmesinin söz konusu olmadığı, ancak sigortalının yazılı beyanı ile yenilenebileceğinin kararlaştırıldığı, buna karşılık kredi sözleşmelerinin 12. Maddesinin ‘a’ ve ‘b’ bendine göre ise kredinin teminatı olarak alınan ipoteğe konu malların (teknenin/geminin) müşteri tarafından sigorta ettirileceği, müşteri tarafından sigorta ettirilmemesi yada sigortanın yenilenmemesi halinde ise, bankanın müşterinin onayı almaya gerek olmaksızın, teminata konu tekne/gemiyi müşteri adına resen sigorta yaptırabileceği gibi süresi biten sigortaları da resen yenileyebileceğinin kararlaştırıldığı ve fakat bunun banka için bir mecburiyet teşkil etmeyeceğinin kararlaştırıldığının anlaşıldığı, … 1 gemisi yönünden davacı ile davalı sigorta şirketi arasında en son 19.11.2015-19.11.2016 tarihlerini kapsayacak şekilde sigorta poliçesi düzenlendiğinin sabit olduğu, poliçe hükümlerine göre sigorta örtüsüne alınan geminin, vade bitiminde ancak sigortalının yazılı talebine istinaden sigortasının/poliçesinin yenilenebileceğinin belirtildiği, davacının iş bu poliçe hükümlerine göre 19.11.2015-19.11.2016 döneminden sonra ve de rizikonun meydana geldiği 12.08.2019 tarihinden önce … 1 gemisinin poliçesinin yenilenmesi hususunda yazılı talepte bulunduğuna ilişkin dosya içerisinde her hangi bir belgeye rastlanılmadığı, aksine davalı banka tarafından dosyaya gönderilen 03.01.2022 tarihli cevabi yazı ekinde bulunan sigorta talep formuna göre davacının rizikonun meydana geldiği tarihten sonra 16.10.2019 tarihinde … 1 gemisinin sigortasının yapılması için talepte bulunduğu, davalı banka tarafından gönderilen 03.01.2022 tarihli cevabi yazı ekinde bulunan dekont kapsamlarına göre … 1 gemisinin sigorta dönemlerine ait primlerin davacının hesabından resen tahsil edildiği ve poliçelerin bu şekilde yenilendiği, rizikonun gerçekleştiği 12.08.2019 tarihi itibariyle düzenlenmiş herhangi bir poliçesi bulunmadığı, sigorta hukukunda sigortalı geminin/teknenin tamamen yok olması, veya bir daha elde etmek ihtimali olmaksızın sigortalının elinden çıkmış olması veya özellikle kurtarılamayacak şekilde batmış, veya asli vasıflarının kaybolmuş (örneğin yanmış) olması halinde, ortada hakiki/gerçek tam zıya halinin var olduğu, buna karşılık tekne veya geminin bir kaza sonucu kurtarılması için yapılacak masrafların toplamının kurtarılacak değerin/teknenin kıymetini aşması halinin varlığı halinde, yani kısmi hasara uğrayan geminin tahmini oranım masraflarının zarar gören malın (teknenin) riziko tarihindeki değerini aşması (tamirin ekonomik maliyet sınırını geçmesi) halinde ise hükmi tam zıya halinin varlığının kabul edildiğini, davacı ile davalı sigorta şirketi arasında düzenlenen poliçelerin özel şartlarına göre geminin gerçek/hakiki tam zıya hali teminat kapsamına alınmış olup, hükmi tam zıya hali (kısmi hasar sonucu yapılacak onarım masraflarının geminin sigorta değerini aşması) ise teminat harici bırakıldığını, takdiri mahkemeye ait olmak üzere teknik bilirkişiler tarafından düzenlenen raporda, davaya konu … 1 gemisinin gerçek tam zıyaa uğradığı hususunda bir açıklık bulunmamakla birlikte geminin kısmi hasara uğradığının belirtilmiş olması, poliçe özel şartlarına göre de hükmi tam zıyaa halinin değil, hakiki/gerçek tam zıyaa halinin teminat kapsamında olacağının kararlaştırılmış olması karşısında meydana gelen rizikonun poliçe teminat kapsamı dışında olacağının düşünüldüğünü, önceki dönemlere ilişkin olarak sigorta primlerinin davalı banka tarafından davacı hesabından resen alınarak poliçelerin yenilenmiş olması nedeniyle davalı bankanın poliçelerin yenilenmesi hususunda davacı nezdinde güven oluşturup oluşturmadığı hususunun belirlenmesinin hukuki bir değerlendirme gerektirdiği, dosya içerisinde bulunan 01.03.2022 havale tarihli bilirkişi raporunda … 1 gemisinin yangın nedeniyle tam zıyaa uğradığı hususunda açıklık bulunmayıp akside KDV dahil 548.500 TL tutarında kısmi hasar oluştuğunu ve bedel mukabilinde hasarın onarılabileceğinin belirtildiği, davacı ile davalı sigorta şirketi arasında düzenlenen poliçelerin özel şartlarında hükmi tam zıyaa halinin değil, yalnızca hakiki/gerçek tam zıyaa halinin teminat altına alındığı, bu bağlamda davaya konu … 1 gemisinde meydana gelen kısmi hasarın sigorta poliçe teminat kapsamı dışında olduğunun tespit edilmiştir.
Teknik bilirkişi heyetinden alınan 05.07.2022 tarihli raporda, Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/255 d.iş sayılı dosyasında keşif esnasında yapılan incelemede, geminin büyük zarar gördüğü, içinde bulunan mahallerin ve bu mahallerde bulunan gemi personelinin kullanımında bulunan eşya, mekanik ve elektronik cihazların tanınmayacak şekilde yanarak zarar gördüğü, bu nedenle dosya kapsamına sunulan gelinin yangın olayından önce 19/04/2019 tarihinde …Sigorta A.Ş tarafından yapılan değerleme raporundaki fotoğraflarla yanan ve hasar gören mahallerin karşılaştırılması yapılarak zarar tespitine gidildiği, özellikle kaptan köşkü katının yangından büyük zarar gördüğü, burada bulunan kaptan ve yardımcı kaptan için oturma ve dinlenme alanı için 2 kişilik yatakhane alanlarının tamamen yandığı, kaptan köşkü ön konsolda tekneye ait seyir ve kontrol cihazlarının yangının etkisiyle yanıp kül olduğu, teknenin ana güverte katında personel için oturma ve dinlenme alanlarının ayrı bir adet mutfak alanının, WC- banyo bölümlerinin tanınmayacak şekilde zarar gördüğü, güverte katında sancak boş omuzluklarda ayrı bir bölüm olarak konumlandırılmış 1 adet içerisinde toplam 4 kişinin rahatlık ile yatabileceği MDF malzemeden imal edilmiş ranzaların sadece iskeletlerinin kaldığı, teknenin ana güverte kapalı kamara katı zemin bölümünde, metal malzeme üzeri kaplama malzemenin boyasının tamamen yandığı, sacın da yangından dolayı zarar görmesi nedeniyle kullanılamaz halde olduğu, kaptan güvertedeki zemin bölümünde de ahşap cam lambri kaplamanın tamamen yandığı teknenin ana güverte katı duvar ve tavanlarında sac kısmının da zarar gördüğü, teknenin baş üstü güvertesinde, 1 adet elektrikli çift tamburlu, çift kavelatalı demir ırgatı bulunduğu, baş ırgatın üzerinde her bir tamburu üzerinde 3’er kilit uzunlukta, her bir baklası 22 mm. Kalibrelik zincir donanımları ve her bir zincir donanımının ucunda yaklaşık 350 kg ağırlığında döküm gövdeli çapalar bulunan baş ırgatın da hasar aldığı, güneş panelinin, su depolarının, baş güverteye çıkış merdiveninin de bu yangında hasar aldığının tespit edildiği, bu değerlendirmeler ve gerekçelerine istinaden 12.08.2019 tarihinde … 1 adlı balıkçı teknesinde çıkan yangında meydana gelen dava konusu hasarın toplam tutarının olay tarihi itibariyle KDV dahil 548.500 TL olacağı görüş ve kanaatine varıldığını, …-1 adlı balıkçı teksinin ağır hasar aldığı ancak onarılabilir nitelikte olduğu değerlendirildiğinde hükmi tam ziya hali olduğu kanaatine varıldığı tespit edilmiştir.
Sigorta bilirkişiden alınan 23.11.2022 tarihli raporda özetle, davacı ile davalı banka arasında imzalanan kredi sözleşmelerine göre davacıya kredi kullandırıldığı ve iş bu kullandırılan krediler nedeniyle davacıya ait … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine 1.000.000,00 TL tutarında ipotek tesis edildiği, davacı ile davalı sigorta şirketi arasında düzenlenen poliçelerin 10. Maddesine göre süresi biten sigortaların, sigortalının yazılı talebi ile yenileneceğinin belirtildiği, ancak dosya içerisinde davacının 19.11.2015-19.11.2016 tarihini kapsayan döneme ilişkin poliçeden sonra ve 12.08.2019 riziko tarihinden önce davaya konu … 1 gemisi yönünden poliçelerin yenilenmesi hususunda sigorta şirketine yaptığı yazılı başvuruya rastlanılmadığı, buna karşılık davacı ile davalı banka arasındaki kredi sözleşmelerinin 12.maddesine göre ipotek ile teminat altına alınan geminin, kredi müşterisi (davacı) tarafından her türlü rizikoya karşı sigorta ettirileceği ve sigortalının yenileneceği belirtildiği gibi müşteri tarafından sigortanın yaptırılmaması, yada süresi biten sigortanın yenilenmemesi halinde, davalı bankanın müşterinin onayını almaya gerek olmaksızın, bizzat sigorta prim ve masrafların ödeyerek veya bunları kredi müşterisinin hesabına borç kaydetmek suretiyle resen söz konusu sigortayı yaptırabileceği, süresi biten sigortaları yenileyebileceğinin kararlaştırıldığı, bu bağlamda davalı bankanın sigorta poliçelerinin primlerini sözleşmenin 12. Maddesinde belirtilen hükme istinaden davacının hesabından resen çekerek yatırdığı ve bu şekilde poliçelerin yenilendiği, rizikonun gerçekleştiği 12.08.2019 tarihi itibariyle düzenlenmiş her hangi bir sigorta poliçesi bulunmadığı, önceki dönemlere ilişkin olarak sigorta primlerinin davalı banka tarafından davacı hesabından resen alınarak poliçelerin yenilenmiş olması nedeniyle davalı bankanın poliçelerin yenilenmesi hususunda davacı nezdinde güven oluşturup oluşturmadığı hususunun belirlenmesinin hukuki bir değerlendirmeyi gerektirmesi nedeniyle takdirin mahkemede olduğu, dosya içerisinde bulunan 01.03.2022 havale tarihli bilirkişi heyet raporunda davaya konu … 1 gemisinin yangın nedeniyle tam zıyaa uğradığı hususunda bir açıklık bulunmayıp aksine KDV dahil toplam 548.500 TL tutarında kısmi hasar oluştuğunu ve bu bedel mukabilinde hasarın onarılabileceğinin belirtildiği, davacı ile davalı sigorta şirketi arasında düzenlenen poliçelerin özel şartlarında hükmi tam zıyaa halinin değil, yalnızca hakiki/gerçek tam zıyaa halinin teminat altına alındığı, bu bağlamda davaya konu Ali Pamuk1 gemisinde meydana gelen kısmi hasarın sigorta poliçe teminat kapsamı dışında olduğu tespit edilmiştir.
Delillerin Değerlendirilmesi ve Gerekçe;
Dava, genel kredi sözleşmesi ile bağlantılı yaptırılan tekne sigorta poliçesinin yenilenmemesi nedeniyle uğranılan zararın tahsili istemine ilişkindir.
Davacı vekili dava dilekçesi ile davalı bankadan genel kredi sözleşmesi kapsamında kullandığı krediler nedeniyle adına kayıtlı olan … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine 1.000.000 TL tutarlı ipotek tesis edildiği ve maliki olduğu … 1 ve … 2 adlı her iki tekne için kullanılan kredilerin teminatı olmak üzere her yıl …Balıkçılık Teknesi Sigorta poliçesinin akdedildiği, anılan geminin 12.08.2019 tarihinde yanması nedeniyle Bafra 1.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/255 d.iş sayılı dosyası ile toplam 611.000 TL hasar oluştuğunun belirlendiği ancak davalıların müşterek kusuru ile davacının …-1 adlı teknesinin sigortalanmaması nedeni ile zararın davalı sigorta şirketince karşılanmadığından bahisle zararının tahsilini istemiş davalılar ise davanın reddini dilemiştir.
6100 sayılı HMK’nın belirsiz alacak davasını düzenleyen 107/1. maddesinde; “Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre, belirsiz alacak davasının alacak miktarının veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenemediği ya da imkansız olduğu hallerde olanaklı olduğu anlaşılmaktadır. Eldeki davada, davacıya ait teknede oluşan hasar nedeni ile zararı, teminat kapsamı ancak tahkikat aşamasında toplanan deliller ve alınan bilirkişi raporu ile belirlenmiş olup, bu durumda davacının belirsiz alacak davası açmakta hukuki yararı vardır. Davalı vekilinin bu yöne ilişkin itirazı yerinde değildir.
Taraf sıfatı, dava konusu edilen subjektif hak ile bu hakkı ileri süren yahut bu hak kendisine karşı ileri sürülen ile hak arasındaki ilişki olarak tanımlanmakta olup uygulamada aktif yahut pasif husumet (ehliyeti) olarak adlandırılmaktadır. Bir subjektif hakkı dava etme yetkisi kural olarak o hakkın sahibine aittir. Bu nedenle o hakka ilişkin bir davada, davacı olma sıfatı da o hakkın sahibine aittir. Bir kişinin, bir davada davacı yahut davalı sıfatına sahip olup olmadığı hususu hakkın özüne ilişen bir maddi hukuk sorunu olup sıfatın varlığı veya yokluğu dosya kapsamı ile sınırlı olmak kaydıyla davanın her aşamasında re’sen gözetilmelidir.
6102 sayılı TTK’nun 1401. maddesinde, sigorta sözleşmesi, sigortacının bir prim karşılığında kişinin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi halinde bunu tazmin etmeyi ya da bir veya birkaç kişinin hayat süreleri sebebiyle ya da hayatlarında gerçekleşen bazı olaylar dolayısıyla bir para ödemeyi veya diğer edimlerde bulunmayı yükümlendiği sözleşme olarak tanımlanmıştır.
Sigorta ettirenin borcu sigorta primini ödemek, sigortacının borcu da rizikonun gerçekleşmesi halinde tazminat ödemektir.
6102 sayılı TTK’nın 1424 ve devamı maddeleri birlikte incelendiğinde, sigorta şirketi kendileri tarafından imzalanmış bulunan poliçenin bir örneğini sigortalıya ulaştırmak ve özellikle primi veya ilk taksidi de poliçenin teslimi karşılığı tahsil etmekle yükümlüdür. TTK’nın 1424. maddesinde yer alan düzenlemeye göre ise; “sigortacı, sigorta sözleşmesi kendisi veya acentesi tarafından yapılmışsa, sözleşmenin yapılmasından itibaren yirmidört saat içinde poliçeyi sigorta ettirene vermekle yükümlüdür”.
Sigorta sözleşmesi uyarınca sigortacının sorumluluğunun başlayabilmesi için, 6102 sayılı TTK’nun 1410, 1421, 1430 ve 1431. maddeleri hükümleri uyarınca primin tamamının veya ilk taksitinin ödenmiş olması gerekmektedir. Bu maddeler, emredici nitelikte düzenlemedir.
Taraflar arasında … 1 gemisinin hasara uğradığı 12/08/2019 tarihinde davaya konu tekne ile ilgili poliçe tanzim edilmediği, buna ilişkin prim ödemesi yapılmadığı hususunda uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık poliçe yenileme yükümlülüğünün kimde/kimlerde olduğu poliçenin yenilenmemesinde davalıların kusur olup olmadığı, bundan sonra da zararın teminat kapsamında olup olmadığı ve zararın miktarı hususlarında toplanmaktadır.
Tarafların iddia ve savunmaları, sigorta şirketinden gelen 25/11/2021 tarihli yazı cevabı, taraflar arasında … 1 gemisine ilişkin düzenlenen poliçelerde poliçenin vade bitiminde sigortalının yazılı talebi üzerine yenileceğinin belirtildiği, ve TTK madde 1421 ikinci fıkrasında yer alan düzenleme dikkate alındığında, davalı sigorta şirketinin teminat sorumluluğunun dava konusu olay bakımından başladığından söz edilemez. Dava konusu tekne ile ilgili hasar tarihinde herhangi bir poliçe sözleşmesi düzenlenmemiş ve davacı prim ödemesi yapmamıştır. Pasif husumet ehliyeti HMK 114/1-d maddesi gereği dava şartı olup iş bu davanın sigorta şirketine yönlendirilmesi mümkün olmadığından davalı sigorta şirketi yönünden açılan davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar vermek gerekmiştir
Toplanan kanıtlara ve mahkememizce oluşan kanaate göre; davacı ile davalı banka arasında 12/07/2016 tarihinde 600.000,00 TL limitli, 29/05/2019 tarihinde 2.500.000,00 TL limitli, 11/06/2021 tarihinde 5.000.000,00 TL limitli GKS imzalandığı, davacının davalı banka ile imzaladığı GKS kapsamında … 1 gemisi üzerine davalı banka lehine ipotek konulduğu, … 1 gemisinin 12/08/2019 tarihinde sebebi bilinmeyen şekilde ortaya çıkan yangın sonucu hasara uğradığı, … 1 teknesinin en son 19.11.2015-19.11.2016 dönemleri için poliçe düzenlendiği, genel kredi sözleşmesi kapsamında kullandırılan kredilerin ticari nitelikte olduğu, kredilerin ticari nitelikte krediler olduğu genel kredi sözleşmesinin sigortaya ilişkin 12. maddesinde müşterinin sigorta yaptırmaması veya süresi dolan sigortaları yenilememesi halinde bankanın söz konusu sigortayı res’en yaptırmaya/yenilemeye yetkili olduğu, ancak bunun banka için bir zorunluluk oluşturmadığının yazılı olduğu, poliçenin sırf genel kredi sözleşmesinin hemen ardından düzenlenmesi ve davalı bankanın sigortacının acentesi olmasının, davalıyı poliçenin yenilenmemesi nedeniyle sorumlu hale getirmeyeceği, en son poliçenin 2016 tarihinde tanzim edildiği ve hasarın bu tarihten üç yıl sonra meydana geldiği, davacının tacir olup ticari işletmesiyle ilgili hususları basiretli bir iş adamı gibi özenle takip etmesi gerektiği, son poliçenin tanzimi ile hasar tarihi arasındaki sürenin davacı lehine yorumlanamayacağı, davacının poliçe tanzim edilmemesinde kendi ihmalinin olduğu, banka tarafından 19/11/2016 tarihinde poliçenin biteceğine ilişkin bilgilendirme mesajı da atıldığı, … 1 gemisinin hasar tarihinden sonra 16/10/2019 tarihinde poliçenin yenilenmesi için yazılı başvuru yapıldığı, … 2 gemisinin ilk poliçe tarihinin 19/07/2016 tarihi olup teknelerin farklı GKS’ler kapsamında ipotek altına alınmış olmasına ve GKS hükümleri karşısında davalı bankanın müşterine güven verdiğinden bahisle sorumluluk yüklenemeyeceği davacının iddialarını ispatlayamadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kaldı ki mahkememizce alınan hüküm kurmaya ve denetime elverişli görülen teknik bilirkişi heyetinden alınan 05.07.2022 tarihli rapora ve sigorta alanında uzman bilirkişiden alınan 23/11/2022 tarihli rapora göre … 1 gemisinin kısmi hasara uğradığı ancak her iki tekne yönünden de düzenlenen poliçelerde tam zıyaı hasarların teminat altına alındığı, poliçe düzenlenmiş olsaydı dahi meydana gelen zararın teminat dışı hallerden olduğu anlaşılmıştır.
Eldeki dava açılmadan önce TTK’nın 5/A maddesi gereğince zorunlu arabuluculuğa başvurulduğu, anlaşamama son tutanağının dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulduğu, incelenmesinde davalı …Sigorta A.Ş yetkilisinin toplantıya katıldığı, …Sigorta A.Ş vekilinin toplantıya katılmadığı anlaşılmakla son tutanağın düzenlendiği görülmüştür. Belirtilen gerekçeyle arabuluculuk ücreti de dahil olmak üzere tüm yargılama giderleri davacıya yükletilmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davalı… karşı açılan davanın husumet yokluğundan REDDİNE
2-Davalı …Bankası A.Ş’ ye karşı açılan davanın subut bulmadığından REDDİNE
3-Alınması gereken 179,90 TL harçtan peşin alınan 170,78 TL harcın mahsubu ile bakiye; 9,12 TL kararın kesinleşmesi ve talep halinde davacıya iadesine,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı …kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesince hesaplanan 9.200 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacı tarafa verilmesine.
6-Davalı …Bankası A.Ş kendisini vekil ile temsil ettirdiğinden yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesince hesaplanan 9.200 TL vekalet ücretinin davalılardan alınarak davacı tarafa verilmesine.
7-Zorunlu arabulucuk sürecinde Adalet Bakanlığı bütçesinden karşılanan 1.360 TL arabuluculuk ücretinin davacıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
8-Kararın talep halinde Yazı İşleri Müdürü tarafından taraflara tebliğine.
9-Kullanılmayan gider avansın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacı tarafa iadesine.
Dair; davacı vekilinin ve davalı banka vekilinin yüzünde diğer davalının yokluğunda gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer emsal mahkemeye verilecek bir dilekçe ile Samsun BAM’da istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı
24/01/2023