Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. SAMSUN ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2016/930 Esas – 2021/837
T.C.
SAMSUN
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2016/930
KARAR NO : 2021/837

HAKİM : …
KATİP : …

DAVACI : …
VEKİLLERİ : …
DAVALI : …
VEKİLLERİ :
DAVA : Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
KARARIN YAZ. TARİH :
Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
İddia ve savunmaların özeti;
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … yerleşkesi çevre ve dış cephe düzenlemesi yapımı işinin 05/10/2015 tarihinde ihale edildiğini, … ile davacı … arasında 1.592.579,80 TL sözleşme bedelli iş yapım sözleşmesinin 18/12/2015 tarihinde imzalandığını, 04012016 tarihinde yer tesliminin yapıldığını ihale ve sözleşme koşullarının yerine getirilerek işe başlandığını, işin yapımı sırasında beş kere ara hakkediş raporunun hazırlandığını ancak bunlarda imalat miktarları ve birim fiyatları yönünden davcı aleyhine durumlar olduğundan beş nolu hak edişi yüklenicinin hazırlayıp idareye sunduğunu ,davalının bu hak ediş raporunu dikkate almadığını ve keyfi cezalar uyguladığını bu yüklenicinin itiraz kaydı ile imzaladığını, davalı idarenin işin yapımı sırasında yükleniciye birçok imalat değişikliği ve yeni imalatlar yaptırdığını bunlarla ilgili detay ve projeler için yüklenicinin bekletildiğini, yüklenicinin işin sözleşme bedeli ile bitirilemeyeceğine dair dilekçesi ve iş artış talebinin idare tarafından uygun görülmediğini, yüklenicinin %10 oranında fazla imalat yapıldığını, davalı kurum yöneticileri tarafından türlü güçlükler çıkarılarak yüklenicinin adeta işi bırakmaya zorlandığını, hak edişlerde dayanağı olmayan yüksek miktarlı kesintiler yapıldığını, hak edişlerin zamanında ödenmediğini belirterek mahallinde keşif yapılarak yüklenici firma tarafından yapılan imalatların ve bedellerinin, yüklenicinin bakiye alacağının tespitini, ek süre verilmesi ve %20 artış verilmesi halinde de işin bitirilemeyeceğinin tespitini, … Yerleşmesi Çevre ve dış cephe düzenlenmesi yapımı işinin tasfiyesine, bakiye alacağının dava tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faiziyle birlikte tahsiline, davalı idare elinde bulunan teminat mektuplarının paraya çevrilmemesi için iş bu teminat mektubu üzerine ihtiyati tedbir konulmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili 02/12/2016 tarihli cevap dilekçesinde özetle;18/12/2016 tarihinde sözleşmesi imzalanan 1.592.579,80 TL sözleşme bedelli “… Yerleşkesi Çevre ve Dış Cephe Düzenlemesi Yapımı” işinin 04/01/2016 tarihinde yer tesliminin yapılacağı, işin süresinin 200 takvim iş günü olarak belirlendiğini, ancak işin bitiş tarihi olan 22/07/2016 tarihine kadar bitirileceğinin davacı tarafından taahhüt edilmesine rağmen davacının taahhüdünü yerine getirmediğini, davacının iş kapsamında sözleşmede yer almayan ve artan imalatlar sebebi ile süre uzatım talebinde bulunduğunu, yapılan mukayeseli keşif sonucunda artan ve yeni birim fiyatı alınan imalatların toplamının işin keşfini doldurmadığının tespiti nedeniyle davalı kurum tarafından süre uzatılmasının söz konusu olmadığını, davacının işi zamanında bitirememesinde davalı kurumun herhangi bir kusurunun olmadığını, tüm hak edişlerin zamanında ödendiğini, davacıya uygulanan cezaların keyfi olarak değil şartname, sözleşme ve kanuni gerekçelerle uygunlandığını, işin bitiş tarihinde bitirilmemesinden dolayı gecikme cezası uygulanmak durumunda kalındığını, davacının eksik hususları hiçbir şekilde gidermediğini, gerçekleştirilen bazı imalatların ise kontrol teşkilatına bilgi verilmeden yapıldığını uygun görülmeyen ve projeye göre fazla imal edilen imalatlar için herhangi bir ödeme yapılmayacağının bildirildiğini beyanla ihtiyati tedbir talebinin ve davanın reddini talep etmiştir.
Davacı vekili 27/12/2016 tarihli cevaba cevap dilekçesinde özetle; 04/01/2016 tarihinde her ne kadar resmi olarak yer teslimi yapılmış olsa da söz konusu tarihlerde çalışma sahasında kar olması, iş makinesi çalıştırılması gerekeceği nedeniyle altyapı işlerine zarar verileceği düşüncesiyle fiili olarak 19/01/2016 tarihinde işe başlandığını, idarenin bu durumu bildiğini, sahanın tesviyesi ve kırım işleri sırasında ihale dosyasındaki projelerin mevcut zemin ile bire bir örtüşmesi gerekirken hatalı olduğunun tespit edildiğini ve bunun üzerine kontrol teşkilatıyla yapılan görüşmeler sonucunda proje ve kotların hatalı olduğu mutabakatına varıldığını, uygulamaya esas yeni vaziyet planı doğrultusunda arazi yapım çalışmaları sonucu ihale eki birim fiyat cetvelinde belirtilen imalat kalemlerinin bir bölümünde zorunlu olarak ve yaklaşık üç kat artış meydana geldiğini ve 25 günlük gecikme meydana geldiğini, ihata duvarı yapılacağı sınır belirsizliğinin giderilmesi için … ile Samsun Tapu ve Kadastro Müdürlüğü arasında yazışmalar ve çalışmalar yapıldığını, ihata duvarının yapılacağı arazi sınır belirsizliğinin giderilmesine ilişkin çalışmaların yüklenicinin işini 20 gün geciktirdiğini, sözleşme eki uygulama projelerinde saha tanzimi ve çevre düzenlemesi ile ilgili davacıya verilen projelerin hatalı olmasından dolayı uygulanamadığını, davacı tarafa verilen ral boya kodları doğrultusunda yapılan boya imalatını kontrol elemanlarının incelemeye geldiklerinde boya kotunun yanlış verildiğini bu nedenle komple binanın verilecek yeni bir boya kotu doğrultusunda boyanmasının talep edildiğini, davacı tarafça yönetim binasının komple yeniden boyandığını, davacı tarafa verilen ihale dosyasının eki mimari proje ve mahal listesinde çevre düzenlemesine ait saha kaplaması olarak idare malı patintolu taş kaplama işçiliğinin yapılamasının belirtildiğini, ancak daha sonra kontrol teşkilatınca söz konusu zemin kaplama uygulamasından vazgeçilerek uzun bir süre hangi tip zemin kaplama malzemesinin uygulanacağına dair karar verilemediğini, daha sonra kontrol teşkilatınca yapılan değerlendirmeler sonucu zeminin malzemeli olarak baskı beton kaplaması yaptırıldığını, bu zemin kaplama ile ilgili imalat değişikliğinden dolayı imalat sürecinini uzadığını ve maliyetin arttığını beyanla idare cevaplarının reddiyle talepleri gibi karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili 12/01/2017 tarihli ikinci cevap dilekçesinde özetle;yapım işleri genel şartnamesi 14. maddede belirtildiği üzere “yüklenici, kendisine verilen projelerin ve/veya şartnamelerin, teslim edilen işyerinin veya malzemenin veya talimatın, sözleşme ve eklerinde bulunan hükümlere aykırı olduğunu veya fen ve sanat kurallarına uymadığı hususundaki karşı görüşlerini teslim ediliş veya talimat alış tarihinden başlayarak on beş gün içinde idareye yazı ile bildirmek zorundadır. Bu sürenin aşılması halinde yüklenicinin itiraz hakkı kalmaz”, davacının cevap dilekçesinde her ne kadar zeminin uygun olmadığından bahisle işe geç başlandığını belirtilmiş ise de yer teslimi resmi olarak 04/01/2016 tarihinde yapıldığını, davacı tarafın iddia ettiği gibi zemin işe başlamak için uygun değil ise neden yer teslimini kabul ettiğinin düşündürücü olduğunu, davacı şirketin yeri teslim alırken davalıya yazılı olarak hiçbir itirazda da bulunmadıklarını, projede bulunan ral kodlarının sadece bir tanesinde hatalı yazılmadan dolayı değişiklik yapıldığını ancak davacı şirketin boya işlemine kontrol teşkilatının onayını almadan başlaması nedeniyle bir cephedeki imalatının astar boyasının değiştirildiğini, iş kapsamında yapılan imalatların büyük bir kısmının sahada görülebilir vaziyette olduğundan itirazların net olarak ortadan kaldırılması için keşif icrası ve bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verilmesini beyanda davanın reddini talep etmiştir.
Toplanan deliller;
Mahkememizce delil ve belgeler toplanmış; …’ye yazılan müzekkere cevabı, … İcra müdürlüğünün 2018/30971 sayılı dosyası ve sözleşme ile ilgili diğer bilgi ve belgeler dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce 23/03/2017 tarihinde elektrik mühendisi ve inşaat yüksek mühendislerinden oluşan üç kişilik bilirkişi heyeti refakatinde mahallinde keşif yapılmış olup, keşif sonrasında alınan alınan bilirkişi raporunda özetle: sözleşme kapsamındaki işlerin rapor ekinde bulunan sözleşme imalat kalemlerinde ayrı belirtildiğini, sözleşme dışındaki yüklenici tarafından yapılan işlerin malzemeli baskı ve beton kaplama yapılması, betopan denizlik yapılması, peyzaj düzenlemesi için saha içi belirli alanlarda toprak dolgu yapılması, oturma alanı ve güvenlik kulubelerinde deck ahşap döşeme yerine ithal dişbudak ahşap kaplama yapılması, yağmur olukları ve iniş borularının yapılması, krom denizlik kaplaması yapılması ve sonra söktürülerek yerine betopan denizlik yapılması (krom malzemeyi taşeron firma sökmüştür)dış cephe kaplamasında kullanılan dübel imalatları olduğu, malzemeli baskı beton kaplama yapılmasının bedelinin alındığı, betopan denizlik yapılması işinin tamamlanmaması nedeni ile bedelinin ödenmediği, peyzaj düzenlemesi için saha içi belirli alanlarda toprak dolgu yapılması işinin bedelinin ödendiği, oturma alanı ve güvenlik kulubelerinde deck ahşap döşeme yerine ithal dişbudak ahşap kaplama yapılmasının bedelinin hiç ödenmediği, sözleşmede yazan poz üzerinden 277,20 m2’lik kısmının ödendiğini, yağmur olukları ve iniş borularının yapılması işinin tamamlanmadığını ancak bedelinin ödendiği, krom denizlik kaplaması yapılması ve sonra söktürülerek yerine betopan denizlik yapılması işinin bedelinin ödenmediği, dış cephe kaplamasında kullanılan dübel imalatların bedelinin ödenmediği, ferforje imalatlardan nefaset kesildiği, sözleşme kapsamı dışında yukarıda belirtilen imalatların bedelinin 6.609,00 TL olduğu, yapılan her imalat kalemi için değişikliği eğer sözleşmede yoksa piyasa araştırması, analiz ve birim fiyat belirlemek için taraflar arası pazarlık ve yapılan çalışmanın ihale makamı tarafından onayı gerekeceği için yükleniciye ek süre verilmesi gerektiği, beş hakedişin her birinde farklı birim fiyat olduğundan 10 gün süre kaybı olacağı, sözleşme eki projelerin her revizyonu için yükleniciye ek süre verilmesi gerektiği, arazi kot çalışması için 10 gün, bekçi kulübelerinin projeleri hazırlanması için 5 gün olmak üzere toplam 25 günlük bir ek süre alabileceği, müteahhide sürelerden dolayı geri ödenmesi gereken bedelin 23.888,75 TL olduğu, 67.682,85 TL tutarın 5. Hak edişte fazla ödendiği, 4. Hak edişte itiraz veya ihtara yer verilmediğini, 5. Hak edişe davacı tarafından şerh koyulduğunu ancak herhangi bir açıklama yapılmadığını, hak edişin imzalanmasından sonra 11. Gün dava açıldığı yönünde görüş bildirmiştir. Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş ve davacı vekili ve davalı vekili tarafından rapora itiraz edilmiştir.
Tarafların itirazlarının değerlendirilmesi, sözleme kapsamında ve sözleşme dışında yapılan işlerin ve hak edişlerin ayrı ayrı tespiti, hak edişlerin itirazi kayıt kurulmadan alınıp alınmadığının belirlenmesi, işin başlama tarihinin tespiti için bilirkişilerden ek rapor alınmış , 02/10/2017 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; sözleşme kapsamı dışında yapılan imalatların bir kısmının bedeli ödendiği imalatı yapıldığı halde ödenmeyen bedelin ise 8.009,00 TL olduğu, yapılan her imalat kalemi için kök raporda belirtilen nedenlerden dolayı yükleniciye ek süre verilmesi gerektiği, arazi kot çalışması için 10 gün, bekçi kulübelerinin projeleri hazırlanması için 5 gün, yağmur oluğu ve iniş raporları için 5 gün, dış cephe boya ve imalatına karar verilmesi için 10 gün, beş hak edişin her birinde farklı birim fiyat olduğundan 10 gün olmak üzere toplam toplam 45 günlük bir ek süre alabileceği, idarenin müteahhitten alacağı toplam bedelin 16.674,10 TL olduğu mütala edilmiştir.
Alınan ek ve kök rapora itiraz edilmesi üzerine Ankara 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılarak inşaat mühendisi, elektrik mühendisi, emekli sayıştay uzmanı, harita mühendisinden oluşturulan bilirkişi heyetinin hazırlamış olduğu havale tarihli bilirkişi raporunda özetle; davacı işin tasfiye talebinin yerinde olmadığı buna karşın davanın devamı esnasında davalı idarece yapılan fesih işleminin de davacının ek süre hakkının bulunması karşısında yerinde görülmediği, hak edişlerden kesilen gecikme cezasının yerinde olmadığı ve iadesi gerektiği, davacı hak edişlerinden kesilen teknik personel ve idari şartnamede belirlenen cezai işlemlerin ceza uygulanmasına esas alınan tutanaklarda davalı taraf yetkililerinin imzası bulunduğu ve davacıya herhangi bir uyarının da yapılmadığı anlaşıldığından yerinde olmadığı ve davacıya iadesinin gerektiği, dosya muhtevasına sunulan cd’ler okunamadığından kesin hesap niteliğinde hesaplamaların yapılamadığı, belgelerin çıktı ortamında ve okunabilir olarak sunulması gerektiği mütalaa edilmiştir.
25/09/2019 havale tarihli bilirkişi ek raporunun incelenmesinde; davalı idarenin fesih tespit tutanağı ile yerinde keşifle düzenlenen 29/05/2017 tarihli bilirkişi raporu ve 30/09/2017 tarihli bilirkişi ek raporu arasında büyük oranda farklar olduğu, taraflar arasında mutabakat sonucu oluşturulmuş metraj hesaplamalarının yer almadığını, kesin hesap niteliğinde hesaplamaların yapılabilmesi için metrajların netleştirilmesi gerekmekte olup davacı tarafından sunulan metrajların yerinde proje dahilinde incelenerek ölçümlenmesi ve tespiti sonucu belirlenmesinin yerinde olacağı mütalaa edilmiştir.
… tarihli ikinci bilirkişi ek raporunda özetle; davacı işin tasfiye talebinin yerinde olmadığı, davanın devamı esnasında davalı idarece yapılan fesih işleminin de davacının ek süre hakkının bulunması karşısında yerinde görülmediği, davacı hakkedişlerinden kesilen gecikme cezasının yerinde olmadığı ve iadesinin gerektiği, davacı hak edişlerinden kesilen teknik personel ve idari şartnamede belirlenen cezai işlemlerin ceza uygulanmasına esas alınan tutanaklarda sadece davalı raf yetkililerinin imzasının bulunduğunu ve davacıya herhangi bir uyarının da yapılmadığı görüldüğünden yerinde olmadığı ve davacıya iadesi gerektiği, dosya muhtevasında yer alan belgeler doğrultusunda davacının 1.307.922,47 TL alacaklı olduğu mütala edilmiştir.
Dosyadaki bilirkişi raporlarının hüküm kurmaya elverişli olmaması, davanın esasını çözümler nitelikte bulunmayışı ve çelişkili olması nedeniyle dosya inşaat mühendisi, elektrik mühendisi ve nitelikli hesap uzmanı bilirkişiden oluşan yeni bir bilirkişi heyetine tevdi edilmiş bilirkişiler … tarihli raporlarında özetle; işin fiziki gerçekleşme seviye oranının %83,37 olduğu, davacının idareden herhangi bir alacağının bulunmadığı, yüklenicinin toplam 45 günlük bir ek süre alabileceği, 45 günlük ek süre verilmesi ile birlikte işin yeni teslim tarihinin 03/09/2016 olacağı, fazla yapılan inşaat imalatları bedelinin toplamının 8.009,00 TL olduğu, ilgili idarenin yükleniciden toplam 16.674,10 TL alacaklı olduğu, işin tasfiye şartlarının oluşmadığı mütalaa edilmiştir. Bilirkişi raporu taraf vekillerine tebliğ edilmiş olup davacı vekili rapora karşı itiraz dilekçesi sunmuştur.
Davacı tarafın itirazlarının değerlendirilmesi için bilirkişilerden ek rapor alınmış; 29/06/2021 tarihli bilirkişi ek raporunda özetle; kök raporun aynen tekrarı ile yüklenicinin toplam 45 günlük bir ek süre alabileceği tespit edilmiş olup nedenlerinin belirtildiği yönünde görüş bildirmişlerdir.
… İcra müdürlüğünün… sayılı dosyası uyap üzerinden celb edilerek dosyamız arasına alınmış, incelenmesinde; Takip alacaklısının … olduğu, takip borçlularının …, …, …olup takibin kredi sözleşmesi ipotek belgesine istinaden 243.867,26 TL asıl alacak, 16.918,01 TL muacceliyetten takip t.kadar yıllık %62,4 temerrüt faizi, 845,90 TL faizin %5 gider vergisi, 362,24 TL masraf olmak üzere 261.883,41 TL + 134.951,03 TL ipotek limitini aşan kısım olmak üzere toplam 127.042,38 TL üzerinden icra yoluyla takibe girişildiği, borçlulardan … ve …’ın 16.11.2017 tarihinde, …’in ise 04.07.2018 tarihinde borca itiraz ettikleri anlaşılmıştır. Takip dosyasının dosyamız ile ilgisinin bulunmadığı görülmüştür.
Delillerin değerlendirilmesi ve gerekçe;
Dava; eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkindir.
Toplanan kanıtlara ve dosyadan oluşan kanaate göre; taraflar arasında 18/12/2015 tarihli 1.592.579,80 TL bedelli … yerleşkesi çevre ve dış cephe düzenlemesi yapımı işine ilişkin sözleşme imzalandığı, 04.01.2016 tarihinde yer tesliminin yapıldığı, sözleşmede işin süresinin 200 takvim iş günü olarak belirlendiği anlaşılmıştır. Taraflar arasında sözleşme ve işin teslim tarihi husunda herhangi bir uyuşmazlık bulunmayıp taraflar arasındaki uyuşmazlık noktası sözleşmesinin davalı tarafından feshi sebebiyle davacının yaptığı imalat bedelinin ve sözleşme dışı fazla yapılan imalat bedelenin ne olduğu, sözleşme kapsamında yapılan imalatların bedeleninin tamamen alınıp alınmadığı sözleşme kapsamı ve sözleşme dışı imalatlardan davacı tarafın alacağının bulunup bulunmadığına, tasfiye şartlarının oluşup oluşmadığına nihayetinde davalının feshinde haklı olup olmadığına ilişkindir.
Feshin haklı olup olmadığı hususunda yapılan incelemede; 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 20. maddesinde idarenin sözleşmesinin fesih şartları düzenlenmiş olup bu maddeye göre yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi veya işi süresinde bitirmemesi üzerine, ihale dokümanında belirlenen oranda gecikme cezası uygulanmak üzere idarenin en az on gün süreli ve nedenleri açıkça belirlenen ihtara rağmen aynı durumun devam etmesi, sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25. maddede sayılan yasak fiil ve davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi hallerinde ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme fesh edilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Aynı düzenlemeye Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 47/2. Maddesinde yer verilmiş olup aynı maddenin devamı cümlesinden olarak yüklenicinin kusurundan kaynaklanan nedenlerle yapılan iş miktarının iş programının gerisinde kaldığı ve kalan sözleşme süresinde işin fiilen bitirilmesinin fen ve sanat kuralları çerçevesinde mümkün olmadığı hallerde sözleşmede yer alan işin bitim tarihi beklenmeden sözleşmenin ilk sırada belirtilen nedenle feshedilebileceği belirtilmiştir. Yine taraflar arasında imzalanan 18/12/2015 sözleşmenin 25. ve 26. maddesinde aynı hüküm mevcuttur. İdarenin 31/10/2016 tarihli sözleşme ve şartname hükümlerine göre işin tamamlanması için 10 gün süre verildiği ihtarını içerir ihtarnamesi davacıya … tarihinde tebliğ edilmiş, eksikliklerin devam etmesi ve imalatların tamamlanmaması nedeni ile … yönetim Kurulu’nun … tarihli kararı ile sözleşme fesih edilmiştir.
Davadaki haklılık durumunun belirlenmesi için işe başlama tarihi, uzatma süreleri ve sözleşmeye göre teslim tarihinin tespit edilerek fesih tarihine göre değerlendirme yapılması gerekir. Sözleşmenin 9. maddesine göre sözleşmenin imzalanmasından 15 gün içerisinde yer teslimi yapılarak işe başlanması gerektiği, işin teslim süresinin ise yer tesliminden itibaren 200 gün olup 04/01/2016 tarihli tutanak ile yer teslimi yapıldığına göre sözleşmenin gereği işin teslim tarihi 22/07/2016 olmaktadır. Bu noktada teslim tarihine ilave edilmesi gereken sürelerin tespit edilerek teslim tarihinine eklenmesi ve nihayetinde teslim tarihinin hesaplanması gerekir.
Taraflara arasında akdedilen sözleşmenin 18. maddesinde işin süresi ve uzatılma haline ilişkin yapım işleri genel şartnamesi’nin 29. maddesine atıf yapılmış olup bu madde düzenlemesine göre “(2) Mücbir sebepler nedeniyle süre uzatımı verilebilecek haller aşağıda sayılmıştır: a) Doğal afetler b) Kanuni grev c) Genel salgın hastalık ç) Kısmi veya genel seferberlik ilanı d) Gerektiğinde Kamu İhale Kurumu tarafından belirlenecek benzeri diğer haller (3) İkinci fıkrada belirtilen hallerin mücbir sebep olarak kabul edilmesi ve Yükleniciye süre uzatımı verilebilmesi için, mücbir sebep olarak kabul edilecek durumun; a) Yüklenicinin kusurundan kaynaklanmamış olması, b) Taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması, c) Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemesi, ç) Mücbir sebebin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde Yüklenicinin İdareye yazılı olarak bildirimde bulunması, d) Yetkili merciler tarafından belgelendirilmesi, zorunludur. (4) İdarenin, sözleşmenin ifasına ilişkin yükümlülüklerini yüklenicinin kusuru olmaksızın yerine getirmemesi (yer teslimi, projelerin onaylanması, iş programının onaylanması, ödenek yetersizliği gibi) ve bu sebeple sorumluluğu Yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi, bu durumun taahhüdün yerine getirilmesine engel nitelikte olması ve Yüklenicinin bu engeli ortadan kaldırmaya gücünün yetmemiş olması halinde, işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre, işin bir kısmına veya tamamına ait süre en az gecikilen süre kadar uzatılır.(5) Öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde ilave işin gerektirdiği ek süre Yükleniciye verilir.(6) Mücbir sebepler ve/veya idarenin sebep olduğu hallerden dolayı, işte sorumluluğu yükleniciye ait olmayan gecikmelerin meydana gelmesi halinde, durum idarece incelenerek işi engelleyici sebeplere ve yapılacak işin niteliğine göre işin bir kısmına veya tamamına ait süre uzatılır. (7) Yüklenicinin, sürenin uzatılmasını gerektiren hallerin meydana geldiği tarihi izleyen yirmi gün içinde, idareye yazılı olarak bildirimde bulunması ve yetkili merciler tarafından usulüne göre düzenlenmiş belgelerle mücbir sebebin meydana geldiğini tevsik etmesi zorunludur. Yüklenici bildiriminde, iş üzerinde gecikmeye yol açtığını düşündüğü sebeplerin ayrıntılarını, işin süresinin ne kadar uzatılması gerektiğini belirtecektir. Uzatılacak sürenin tespiti o anda mümkün değilse bunun da sebeplerini ayrıca belirtecek, durumun netlik kazanmasından sonra istediği süre uzatımını da ayrı bir yazı ile derhal bildirecektir. Ancak idarenin sebep olduğu süre uzatımını gerektiren gecikmelerde, yüklenicinin yirmi gün içinde yazılı bildirimde bulunma şartı aranmaz.(8) Zamanında yapılmayan yazılı bildirimler dikkate alınmaz ve yüklenici müracaat süresini geçirdikten sonra süre uzatımı talebinde bulunamaz. Mücbir sebeplerin devamı sırasında yapılacak bildirim, yirmi gün öncesinden geçerli olmak üzere dikkate alınabilir.(9) İşin tamamlanması için sözleşmesinde tespit edilen tarih veya süre haricinde başkaca kayıt bulunmayan işlerde, havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmayan devresi ile resmi tatil günleri göz önünde tutularak iş bitim tarihi veya süresi belirlenmiş sayılacağından, yüklenici, çalışmadığı bu gibi günleri öne sürerek süre uzatılması isteğinde bulunamaz. Ancak süre uzatımlarında, yapılacak işin özelliğine göre çalışılamayacak günler de dikkate alınarak verilecek süre belirlenir.” somut olayda mücbir sebep bulunmamakla birlikte davacı artan imalat sebebi ile süre uzatma istemiş olup idarenin ödeme yükümlülüğü sebebi ile uzatma için hemen yukarıda belirtilen maddenin 9. Fıkrasında yer alan şartların bulunması gerekmekle birlikte davacının geç ödeme sebebi ile uzatma talep ettiğine dair delili bulunmamaktadır.
Her ne kadar davacı tarafından hava durumu nedeni ile yer tesliminden bir süre sonra işe geç başlanıldığı belirtilmiş ise de sözleşmenin 9/2. Maddesinde hava durumunun sürelerin uzamasında etkili olmayacağı, dikkate alınmayacağı belirtilmiş olup 9/4. Maddesinde 01/01/2016-15/03/2016 (75 gün) tarihleri arasının çalışmaya uygun olmadığı, işin bitiminde bu devrenin dikkate alınmayacağı ve idarenin yükleniciden teknik şartları yerine getirerek işi tamamlamasını isteyebileceği açıklanmış ise de iki hükmün birlikte yorumundan hava durumunun süreleri uzatmayacağı anlaşılmakta olup… havale tarihli ikinci ek rapor, … havale tarihli raporda da aynı sonuca ulaşılmıştır. Teslim tarihine ilave edilmesi gereken sürelerin tespitinde hüküm kurmaya ve denetime elverişli görülen … tarihli raporun atıf yaptığı mahkememizce alınan… tarihli ek rapor göz önüne alınarak arazi kot çalışması için 10 gün, bekçi kulübelerinin projeleri hazırlanması için 5 gün, yağmur oluğu ve iniş raporları için 5 gün, dış cephe boya ve imalatına karar verilmesi için 10 gün, betopan imalatı için 5 gün beş hak edişin her birinde farklı birim fiyat olduğundan 10 gün olmak üzere toplam toplam 45 günlük bir ek süre alabileceği, bu durumda işin teslim edilmesi gereken tarih ise 22707/2016+45 gün 03/09/2016’dır. İşin teslim tarihinde işin %83,37 bitmiş olmakla … tarihli idare tarafından yapılan feshin haklı olduğu kanaatine varılmıştır.
İşin tasfiyesinin gerekip gerekmediği yönünden yapılan incelemede; bilirkişi raporuna göre işin yasada belirtilen %20 artışla da tamamlanamayacağı, sözleşmenin 27. Maddesinin atıf yaptığı Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve aynı hükümleri içeren 4735 sayılı yasanın 24. Maddesinden anlaşılacağı üzere ihaleye konu işin %20’si oranında artış uygulanarak yükleniciye yaptırılabileceği, işin şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabın genel hükümlere göre tasfiye edilmesi gerektiği belirtilmiş olup tasfiyenin yapılabilmesi için sözleşmeye konu işin artış yapılmadan ki yani önceki mevcut halinin tamamlanmış olması gerekir, İşbu davada hüküm kurmaya ve denetime elverişli görülen … tarihli raporda da belirtildiği üzere işin %83,37’sinin tamamlandığı dikkate alındığında raporda da belirtildiği üzere tasfiye şartları oluşmadığı kanaatine varılmıştır. Her ne kadar 23/11/2018 tarihli bilirkişi heyetince hazırlanan raporda ve eki raporda 24. Maddesinin yorumlanmasında hesabın ibaresinden kaynaklı olarak artışa ilişkin hesabın tasfiye edileceği, sözleşmenin iş artışına gitmeden ifa edileceği açıklanmış ise de madde başlığından ve içeriğinden işin tasfiyesinin gerektiği, amacın bu olduğu görülmekle bu yoruma katılınmamıştır.
Sözleşme kapsamında yapılan imalatlar, sözleşme dışında yüklenici tarafından yapılan imalatlar ile ilgili davacının bakiye alacağının bulunup bulunmadığı hususunda yapılan incelemede; yükleniciye yüklenici tarafından sözleşme kapsamı dışında imalat yapıldığı ve bu imalatların bedelinin dosya kapsamında çelişkileri gideren … tarihli bilirkişi raporu da göz önüne alınarak 8.009,00 TL ile yükleniciye 45 günlük ek süre sonunda ödenmesi gereken bedelin 45×955,55 TL=42.999,75 TL’nin toplamı 51.008,75 TL ödenmesi gerektiği, işin bedeli 1.592.579,80 TL ve işin tamamlanma yüzdesi %83,37 olduğuna göre işin fiziki oranına göre idare tarafından 1.327.733,78 TL ödenmesi gerekmekte olup idare tarafından 1.395.367,46 TL ödendiğine göre idarenin 67.633,68 TL fazla ödemesinin bulunduğu, bu durumda davacının herhangi bir alacağının olmadığı anlaşılmış sübut bulmayan davanın davanın reddine dair aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜ K Ü M :Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere:
1-Davanın REDDİNE
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli 59,30-TL karar ve ilam harcının peşin harçtan mahsubu ile bakiye 1.648,45 TL’nin karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
3-Davalı tarafından yapılan 11,00 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı tarafa verilmesine, davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Davalı, davayı vekil marifetiyle takip ettiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT’ye göre belirlenen 13.450,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Gider avansından kullanılmayan kısmın karar kesinleştiğinde ilgilisine iadesine,
6-Kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde davacıya iadesine,
Dair; taraf vekillerinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren 2 hafta içinde, mahkememize ya da mahkememize gönderilmek üzere başka yer emsal mahkemeye verilecek bir dilekçe ile Samsun BAM’da istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi, anlatıldı….
Katip
¸

Hakim
¸