Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
SAKARYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
7. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO :2023/443
KARAR NO :2023/379

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :GEBZE ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ :31/05/2021
NUMARASI :2021/297 Esas – 2021/432 Karar

DAVACI :COPRECİ BEYAZ EŞYA YAN SANAYİİ ÜRETİM VE TİC. LTD. ŞTİ. – …
VEKİLİ :Av. … – …
DAVA :Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ :21/04/2021

KARAR TARİHİ :15/03/2023
KR. YAZIM TARİHİ :15/03/2023
İstinaf incelemesi için Dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı şirket tarafından 2015 yılından itibaren ticari defterlerin e-defter olarak tutulduğunu, 2018 yılı defterlerinin de e-defter olarak tutulduğunu, davacı şirketin 2018/8’inci dönemine ait defterlerinin açılmadığının anlaşıldığı ve e-defter hizmet sağlayıcısıyla (Sabancı Dx) iletişime geçilerek durumun giderilmesinin talep edildiğini, Sabancı Dx’in yaptığı çalışmalarda Gelir İdaresi Başkanlığının onayladığı beratlarda problem oluştuğunu, problemi çözmeye çalıştıklarını belirttiklerini, Sabancı Dx’in yazılım ekibiyle gerçekleştirdiği süreç devam ederken, Gelir İdaresi Başkanlığı ile beratların düzeltilebilmesi için iletişime geçildiğini, Gelir İdaresi Başkanlığının teknik olarak problem giderilemezse berat silme işlemi yapılması için bilgi verdiğini ancak bunun için Zayi Belgesi ve Yeminli Mali Müşavirden Özel Amaçlı Rapor ile başvurulmasını talep ettiklerini, E-defter hizmet sağlayıcısının problem üzerinde çalışmış ise de problemin giderilemeyeceği bilgisi verildiğini, Sabancı Dx tarafından gönderilen 15.04.2021 tarihli teknik rapora göre “… VKN’li Copreci Beyaz Eşya Yan Sanayi Üretim Ticaret Limited Şirketi firmasının 2018 Ağustos dönem defterlerinin E-defter uygulaması üzerinden defter oluşturulmasına rağmen, Yevmiye ve Kebir defter XML dosyaları sunucuda ki fiziksel dizinlerinde bulunamamaktadır. Fiziksel sunucularda bulunmadığından dolayı görüntülenmesi de mümkün değildir. Geçmişe yönelik loglar 2 sene tutulduğundan silme bilgisi de loglarda bulunamamıştır.” denilerek defterlerin sunucudaki fiziksel dizinlerinde bulunamadığından açılmasının mümkün olmadığının açıklandığını, defterlerin kesin olarak açılamayacağının taraflarınca 15.04.2021 tarihli raporla öğrenildiğini beyanla; davacıya ait 2018/8. ay yevmiye ve kebir defterlerinin zayi olduğundan taraflarına zayi belgesi verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI ÖZETİ:
İlk derece mahkemesince; “… Davanın REDDİNE, …” şeklinde hüküm kurulmuştur.
İlk derece mahkemesince verilen karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının e-defterlerin ziyanında kusurunun olmadığını, ilk derece mahkemesinin Türk Ticaret Kanunu’nun 82. maddesinin yedinci fıkrasının yorumu hakkında yanılgıya düştüğünü, 13.12.2011 tarihli 28141 sayılı elektronik defter genel tebliğinin hüküm kurulurken dikkate alınmadığını, süresi içinde ilgili kuruma başvuru yapıldığını belirterek; istinaf taleplerinin kabulüne, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesi talebiyle istinaf yoluna başvurmuştur.
DELİLLER: Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 31/05/2021 Tarih, 2021/297 Esas – 2021/432 Karar sayılı kararı ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, TTK’nın 82/7. maddesine dayanılarak 2018/8.ay yevmiye ve kebir e-defterleri için zayi belgesi verilmesi istemine yöneliktir.
İlk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İnceleme; 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek yapılmıştır.
Dosya kapsamına göre; davacı vekilinin dava dilekçesinde, davacı şirket tarafından 2015 yılından itibaren ticari defterlerin e-defter olarak tutulduğunu, 2018 yılı defterlerinin de e-defter olarak tutulduğunu, davacı şirketin 2018/8’inci dönemine ait defterlerinin açılmadığının anlaşıldığı ve e-defter hizmet sağlayıcısıyla (Sabancı Dx) iletişime geçilerek durumun giderilmesinin talep edildiğini, Sabancı Dx’in yaptığı çalışmalarda Gelir İdaresi Başkanlığının onayladığı beratlarda problem oluştuğunu, problemi çözmeye çalıştıklarını belirttiklerini, Sabancı Dx’in yazılım ekibiyle gerçekleştirdiği süreç devam ederken, Gelir İdaresi Başkanlığı ile beratların düzeltilebilmesi için iletişime geçildiğini, Gelir İdaresi Başkanlığının teknik olarak problem giderilemezse berat silme işlemi yapılması için bilgi verdiğini ancak bunun için Zayi Belgesi ve Yeminli Mali Müşavirden Özel Amaçlı Rapor ile başvurulmasını talep ettiklerini, E-defter hizmet sağlayıcısının problem üzerinde çalışmış ise de problemin giderilemeyeceği bilgisi verildiğini, Sabancı Dx tarafından gönderilen 15.04.2021 tarihli teknik rapora göre “… VKN’li Copreci Beyaz Eşya Yan Sanayi Üretim Ticaret Limited Şirketi firmasının 2018 Ağustos dönem defterlerinin E-defter uygulaması üzerinden defter oluşturulmasına rağmen, Yevmiye ve Kebir defter XML dosyaları sunucuda ki fiziksel dizinlerinde bulunamamaktadır. Fiziksel sunucularda bulunmadığından dolayı görüntülenmesi de mümkün değildir. Geçmişe yönelik loglar 2 sene tutulduğundan silme bilgisi de loglarda bulunamamıştır.” denilerek defterlerin sunucudaki fiziksel dizinlerinde bulunamadığından açılmasının mümkün olmadığının açıklandığını belirterek zayi belgesi verilmesini talep ettiği, ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verildiği, karara karşı davacı vekilinin istinaf kanun yoluna başvurduğu anlaşılmaktadır.
6102 sayılı TTK’nın 82/7 maddesine göre; bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgelerin; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa; tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren, on beş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Maddede düzenlenen (15) günlük süre hak düşürücü süredir.
6102 sayılı TTK’nın 82/7 maddesinde; zayi belgesi verilebilecek haller tahdidi olarak sayılmıştır. Tacirin, anılan yasa maddesinden yararlanabilmesi için bir taraftan ticari defterlerin ve belgelerin korunması amacıyla gereken dikkat ve ihtimamı göstermiş bulunması, diğer taraftan da ziyaa uğramanın onun iradesi dışında, elinde olmayan bir nedenle meydana gelmiş olması zorunludur. Mücbir nedenlerin ispatı, bunu iddia eden tacire aittir. İleri sürülen mücbir nedenin dayandığı olayların defter ve belgelerin yok olması veya elden çıkması sonucunu doğuracak nitelik ve yoğunlukta olup olmadığı araştırılmalı ve irade dışında defter ve vesikaların tamamen veya kısmen kaybı yahut yok olması sonucu oluştuğunda mücbir neden kabul edilmelidir. Davacı tutmak ve saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeleri özenle korumakla yükümlüdür.
Davacı şirketin defter kayıtlarının elektronik ortamda e-defter vasıtasıyla tutulduğu dosya kapsamı delillerle sabittir.
Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 4.4.1.e) maddesine göre e-defter dosyaları ile bunlara ilişkin berat dosyalarının ikincil kopyalarının, gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde ya da Başkanlığın bilgi işlem sistemlerinde 01/01/2020 tarihinden itibaren asgari 10 yıl süre ile muhafaza edilmesi zorunludur.
Tebliğin 7.1. maddesine göre ise, e-defter tutanlar, Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen “mücbir sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemesine başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini istemelidir.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 13. maddesinde, sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolayısiyle defter ve vesikalarının elinden çıkmış bulunması mücbir sebepler olarak kabul edilmiştir. Ancak Vergi Usul Kanunundaki bu düzenleme vergisel yükümlülüklerle ilgili olup, TTK’nın 82/7. maddesinde ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması hali, zayi belgesi verilmesini gerektiren bir olay olarak sayılmamış olduğu gibi tadadi olarak sayılan bu sebeplerle de benzerlik göstermediğinden sırf ticari defterlerin sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olmasının ticari defterlerin TTK’nın 87/2 maddesinin aradığı şartlarda zayi olduğunun kabulü mümkün değildir. Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7.1 maddesinde sadece Vergi Usul Kanununda belirtilen “mücbir sebep” ve ikincil örneklerin temin edilememesi halinin aranmış olması TTK’nın 82/7. maddesindeki hususların aranmayacağı anlamına gelmez. Zira Elektronik Defter Genel Tebliği’nin 7.1 maddesindeki düzenleme TTK’nın 82/7. maddesindeki düzenlemenin kapsamını değiştirecek nitelikte değildir. Dolayısıyla tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğradığı iddiasına dayalı zayi belgesi verilmesi isteminde TTK’nın 82/7. koşullar aranmalıdır.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre somut olayda; davacı şirketin defter kayıtlarının elektronik ortamda e-defter olarak tutulduğu, davacı şirketin 2018/8’inci dönemine ait e- defterlerinin açılmadığının anlaşıldığı, ilk derece mahkemesince davanın reddine karar verilmiş ise de, bu hususta yeterli araştırmanın yapılmadığı, kararın eksik incelemeye dayalı olduğu değerlendirilmiştir.
Buna göre yapılması gereken iş; 2018/8’inci dönemine ilişkin e-defter kayıtlarının gizliliği ve güvenliği sağlanacak şekilde e-defter saklama hizmeti yönünden teknik yeterliliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta izin alan özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde saklanması yoluna gidilip gidilmediğinin tespit edilmesi, bu kapsamda ilgili yerlerle yazışma yapılarak delillerin toplanması, elektronik mühendisi ve mali müşavir bilirkişilere e-defterlerin yüklü olduğu belirtilen sistem ve gerekirse Başkanlık sistemi üzerinde inceleme yaptırılarak, e-defterlerin usulüne uygun olarak sisteme yüklenip yüklenmediği, 2018/8 ayına ait kayıtlar yüklenmiş ise açılmamasının sebebinin ne olduğu hususlarında imzalı beratlar ve imzasız ham e-defter datalarının da dikkate alındığı bir rapor alınması sonucunda oluşacak durum karşısında, davacının özen yükümlülüğüne uyup uymadığı hususlarında etraflıca değerlendirme yapmaktan ibarettir.
Açıklanan tüm bu gerekçelerle; davacı vekilinin istinaf başvurusunun yukarıda açıklanan nedenlerle kabulüne, kararın açıklanan gerekçeler doğrultusunda kaldırılmasına ve davanın yeniden görülmesi için 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a.6 maddesi gereğince; dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının ilk derece mahkemesinin kararına ilişkin istinaf başvurularının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a.6 maddesi gereğince; yukarıda açılanan hususlara ilişkin olmak üzere ESASTAN KABULÜNE,
2-Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 31/05/2021 tarih, 2021/297 Esas ve 2021/432 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-Dosyanın açıklanan eksikliklerin giderilmesi için mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4-İstinaf eden tarafından yatırılan istinaf karar harcının talebi halinde ve ilk derece mahkemesi tarafından istinaf edene iadesine,
5-İstinaf eden tarafından istinaf başvurusu için yapılan giderlerin, esas hükümle birlikte ilk derece mahkemesi tarafından yargılama giderleri içinde değerlendirilmesine,
6-Kararın 6100 sayılı HMK’nın 359/4 maddesi uyarınca; ilk derece mahkemesi tarafından taraflara tebliğine,
7-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
İlişkin; 6100 sayılı HMK’nın 362/1-g maddesi gereğince dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oybirliği ile KESİN olarak karar verildi.15/03/2023

…
Başkan …
¸e-imzalıdır
…
Üye …
¸e-imzalıdır
…
Üye …
¸e-imzalıdır
…
Katip …
¸e-imzalıdır

* Bu belge, 5070 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.*