Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
SAKARYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
7. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2023/1715
KARAR NO : 2023/1514
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KOCAELİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 17/04/2023 Tarihli Ek Karar
NUMARASI : 2023/17 D.İş Esas – 2023/21 Karar
İHTİYATİ TEDBİR
TALEP EDEN VE
İTİRAZ EDENLER : 1- …- …
2- … – …
VEKİLİ : Av. … – …
KARŞI TARAF : EFA ULUSLARARASI NAKLİYAT VE DIŞ TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ – …
VEKİLİ : Av. … – …
ASLİ MÜDAHİL : FORD OTOMOTİV SANAYİİ ANONİM ŞİRKETİ -…
VEKİLİ : Av. … – …
TALEP TÜRÜ : Tevdi Mahalinin Belirlenmesi
TALEP TARİHİ : 13/03/2023
KARAR TARİHİ : 29/09/2023
KR. YAZIM TARİHİ : 16/10/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen dosyanın ilk incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:
Talep edenler vekilinin talep dilekçesinde özetle; talep eden Yesun şirketinin yükleten, talep eden Apex şirketinin taşıyan ve Ford şirketinin nihai alacı konumunda bulduğu taşıma ilişkisi kapsamında 81.800 Brüt kg yükün gemiyle Shangai limanından Evyap limanına taşınarak Ford’a teslimi hususunda 08/11/2022 tarihli ana konişmento düzenlendiğini, yükün nihai alıcı Ford’a teslimi konusunda taşınma işleri komisyoncusu sıfatını haiz karşı tarafın görevlendirildiğini, bu doğrultuda deniz taşıma senedi düzenlendiğini, yükün limana taşındığını, 07/12/2022 tarihinden beri limanda beklediğini, mezkur taşıma senedi uyarınca yükün limandan alınarak Ford’a teslimi karşılığında müvekkili Apex’e 13.575 USD fatura kesildiğini, bedelin karşı tarafa ödendiğini, yükün limana ulaşmasından sonra yükün teslimi için gerekli işlemlerin yapılması için yapılan görüşmelerde ek 65.000,00 USD’lik ödeme yapılması gerektiğinin bildirildiğini, bu bedelin Ford tarafından ödenmesinin sağlandığını, toplamda 78.575 USD ödeme yapılmasına rağmen ek toplam ödenmesi gereken bedelin 140.790 USD olduğunun bildirildiğini, ödeme yapılmadığı takdirde malın gümrükten çekilmeyeceğinin bildirildiğini, limanda bekleyen yük nedeniyle müvekkili Apex ve yükün nihai alıcı ford mağdur olduğunu, otomobil üretim bantları durma noktasına geldiğini, karşı tarafın hakkını açıkça kötüye kullandığını, ek ödemelerin yapılması halinde yükün alıcısına teslim edilmeyeceği hususunun şüpheli olduğunu beyan ederek İzmit Evyap limanında bulunan brüt ağırlı 81.800 kg olan yükün nihai alıcısı Ford Otomotiv Sanayii A.Ş’ye teslimi amacıyla karşı tarafından 140.790 USD’lik bakiye bedel talebi yönünden bedelin tevdiine, banka hesabı tayin edilmesine, ilgili bedelin yatırılması için süre verilmesine ve neticeten yükün nihai alıcısı Ford Otomotiv Sanayii A.Ş’ye teslimine, bedel yönünden tevdii ve malın teslimi yönündeki talebimizin kabul edilmemesi halinde HMK 392 uyarınca teminat alınmaksızın, aksi takdirde belirlenecek teminat alınarak halihazırda İzmit Evyap Limanında bulunan brüt ağırlığı 81.800 kg olan yükün nihai alıcısı Ford Otomotiv Sanayii A.Ş.’ye teslimi yönünde İhtiyati tedbir verilmesine, karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI ÖZETİ:
İlk derece mahkemesince 17/04/2023 tarihli ek karar ile; ” … 1-Tedbire yapılan itirazın KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile ;
-Tevdii mahallinin belirlenmesine ilişkin yatırılan 140.790,00-USD’nin iadesine ilişkin talebin reddine,
-Uyuşmazlığa konu olan 140.790,00-USD’nin %15’i olan 21.118,50-USDx18.8321-TL=397.705,70-TL’nin mahkememiz veznesine depo edilmesine,
-Tedbire ilişkin teminat miktarının bu şekilde değiştirilmesine,
-Teminat bedeli yatırıldığında önceden teminat olarak yatırılan 5.294.321,50-TL’nin ihtiyati tedbir talep edenlere iadesine, … ” karar verilmiştir.
Bu karara karşı taraf vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulmuştur.
İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ :
Talep edenler vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin ek kararı, tedbir ve tevdi mahalli dosyasından sonra karşı taraf EFA’ya yasal süresi içerisinde açtığımız esas dava olan Kocaeli 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2023/75 Esas sayılı menfi tespit dava dosyasında karşı tarafın talep edenlerden hiçbir alacağı olmadığını beyan etmesine rağmen 140.790 USD’nin halen uyuşmazlık bedeli kabul edilerek tarafımıza iade edilmemesi ve TTK’nın 1202. maddesine göre verildiği belirtilen kararda kanunda öngörülen düzenlemeden daha ağır bir yükümlülük getirecek şekilde uyuşmazlık konusu olduğu kabul edilen bedel üzerinden haricen %15’lik teminat alınması yönlerinden hukuka aykırı olduğunu beyan ile; yerel mahkeme ek kararının kaldırılmasına, karar verilmesini talep ederek, istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Karşı taraf vekili istinaf dilekçesinde özetle; tedbiren çekilen mal her ne ise; o malın değeri üzerinden teminat alınması gerektiğini; dava konusu yükün bedeli üzerinden yatırılan teminat bedelinin yüksek meblağlı olmasından dolayı, bu teminat bedelinin enflasyonist hareketlerden fazlaca negatif etkileniyor olması gerekçesi mesnetsiz olup, yatırılan teminat karşılığında tedbiren çekilen mal da aynı enflasyonist hareketlerden fazlaca pozitif olarak etkilenmekte, dolayısı ile ortada mağduriyet yaratacak herhangi bir durum bulunmadığını beyan ile; yerel mahkeme ek kararının kaldırılmasına, karar verilmesini talep ederek, istinaf başvurusunda bulunmuştur.
Talep edenler vekili istinafa cevap dilekçesinde özetle; muaccel olmayan ve hatta doğmamış bir alacak nedeniyle teminatın tamamının tarafımıza iade edilmemesi hukuka açıkça aykırı olduğunu; EFA’nın istinaf dilekçesinde talep edenler APEX ve EFA’dan alacağının olmadığını, demuraj alacağının alacaklısının konteyner sahibi COSCO şirketi olduğunu ikrar ettiklerini beyan ile; karşı tarafın istinaf istemlerinin reddine, karar verilmesini, talep ederiz.
DELİLLER: Kocaeli 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2023/17 D.İş Esas – 2023/21 Karar sayılı 17/04/2023 Tarihli Ek Kararı ve tüm dosya kapsamı.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Talep; tevdi mahalinin belirlenmesi istemine ilişkindir.
İstinaf incelemesi HMK’nın 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
Dosyanın incelemesinde; davacı … satıcı, …’nin akdi taşıyıcı, dava dışı Ford Otomotiv San. A.Ş.’nin nihai alıcı ve davalının kara taşıyıcı olduğu ticari ilişkide davalının satıma konu malları Evyap Limanı gümrüğünden almak için 140.790 USD demiraj bedeli ödenmesi gerektiği, davacıların tevdi mahalli tayini üzerine Kocaeli 1. ATM’nin 24/01/2023 tarih 2023/17 D.İş Esas 2023/21 D.İş Karar sayılı kararı ile bu bedelin, taşımaya konu fatura bedeli üzerinden teminat karşılığında belirlenen tevdi mahalline yatırılmasına karar verildiği, kararın karşı taraf …’ya 16/03/2023 tarihinde tebliğ edildiği, talep edenlerin 13/03/2023 tarihli dilekçeyle kararın teminat kısmına itiraz ederek teminatın iadesini talep ettiği, ayrıca talep edenin 12/04/2023 tarihli 2. İtiraz dilekçesi ile tevdi mahalli kararından dönülmesini talep ettiği, 17/04/2023 tarihli ek karar ile tevdi mahalli kararının kaldırılması talebinin reddine ve teminatın değiştirilmesine ve taşımaya konu malın fatura bedeli üzerinden alınan teminatın iadesine karar verildiği, karara karşı taraf vekillerinin istinaf kanun yoluna başvurduğu anlaşılmıştır.
Uyuşmazlık, demuraj bedeli olduğu ileri sürülen ve tevdi mahalline tevdiine karar verilen para yönünden tevdi mahalli koşullarının kalkıp kalkmadığı ve tevdi mahalli tayini için malın fatura bedeli üzerinden teminat alınıp alınmayacağı noktasındadır.
Eldeki uyuşmazlığa ilişkin hükümler aşağıdaki gibidir:
6102 sayılı TTK madde 1201; “Taşıyan, navlun sözleşmesinden doğan bütün alacakları için Türk Medenî Kanununun 950 ilâ 953üncü maddeleri uyarınca eşya üzerinde hapis hakkına sahiptir. Hapis hakkı, eşya, taşıyanın zilyetliğinde bulunduğu sürece devam eder; teslimden sonra dahi, otuz gün içinde mahkemeye müracaat edilmek ve eşya henüz gönderilenin zilyetliğinde bulunmak şartıyla, hapis hakkından doğan yetkilerin kullanılması mümkündür.
(2) Hapis hakkı, sadece, üzerinde hapis hakkı kullanılan eşyanın taşındığı yolculuktan doğan alacakları teminat altına alır.
(3) Hapis hakkı ancak alacağı teminata alacak miktardaki eşya üzerinde kullanılabilir; ancak, müşterek avarya ve kurtarma alacakları için taşıyan, eşyanın tümü üzerinde hapis hakkı kullanabilir.”
6102 sayılı TTK madde 1202; “(1) Taşıyanın alacakları hakkında uyuşmazlık çıkarsa, çekişmeli tutar, mahkemece belirlenecek yere yatırılır yatırılmaz, taşıyan, eşyayı teslim etmek zorundadır.
(2) Taşıyan, eşyanın tesliminden sonra, yeterli teminat göstererek yatırılmış olan tutarı çekebilir.”
6102 sayılı TTK madde 1203: “(1) Eşya, taşıtandan başka bir kişiye teslim edilecekse, bu kişi, navlun sözleşmesi veya konişmento ya a diğer bir denizde taşıma senedi uyarınca eşyanın teslimini istediğinde, bu istemin dayandığı sözleşmenin veya konişmentonun yahut diğer bir denizde taşıma senedinin hükümlerine göre ödemeye yetkili kılındığı bütün alacakları ödemekle, kendi hesabına gümrük resmi ödenmiş ve başka giderler yapılmış ise bunları da vermekle ve üstüne düşen diğer bütün borçları yerine getirmekle yükümlü olur.”
6102 sayılı TTK madde 1204: “(1) Gönderilen, eşyanın teslimini istediği andan itibaren, sadece 1203 üncü maddede öngörülen alacaklar için hapis hakkının kullanılmasına katlanmak zorundadır; diğer alacaklar için hapis hakkı kullanılamaz.
(2) Bu takdirde, 1398 ila 1400 üncü maddelere göre yürütülecek takiplerde, borçluya yapılması gereken bildirim ve tebliğler gönderilene yapılır. Gönderilen bulunmaz veya eşyayı teslim almaktan kaçınırsa, bildirim ve tebliğlerin taşıtana yapılması gerekir.
(3) Eşya yalnız bir navlun sözleşmesine dayanılarak taşınmış olup da birden çok konişmentoya veya diğer bir denizde taşıma senedine dayanılarak çeşitli gönderilenlere teslim edilecekse, hapis hakkı, her konişmentoya veya diğer bir denizde taşıma senedine isabet eden alacaklar için ayrı ayrı kullanılır.”
Eldeki uyuşmazlıkta, taşımaya konu malın taşıtanı ve alıcısı farklıdır. Gümrükten malların çekilmesi ve kara taşımasını yapacak kişi aleyhine tedbir istenen Efa Uluslararası Nakliyat ve Dış Ticaret Limited Şirketi, nihai alıcı ise Ford Otomotiv A.Ş.’dir. Dosya kapsamından uyuşmazlık, malın limana geldikten sonra serbest zaman içerisinde gerekli evrakların tamamlanmaması nedeniyle, taşımaya konu malın serbest zamanı aşan bir süre daha gümrükte (limanda) kalması nedeni ile doğduğu ileri sürülen demuraj bedelinden kimin sorumlu olacağı ve aynı zamanda demuraj bedeli alacaklısının kim olduğu noktasındadır.
Yukarıda anılan hükümler uyarınca, taşıyıcının taşımadan kaynaklanan alacaklar için hapis hakkı olduğu(m.1201) ancak çekişmeli tutarın mahkemece belirlenecek yere yatırılması halinde malın alıcıya teslim edileceği(m.1202), diğer hükümlerde de malın alıcısının üçüncü kişi gönderilenin hukuki durumu düzenlenmiştir. Demuraj bedelinin, bu hükümlerde hapis hakkı doğuran taşımadan kaynaklı alacaklardan olduğu da anlaşılmaktadır. Bu nedenle ilk derece mahkemesince demuraj bedeli yönünden tevdi mahalli tayin edilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön yoktur.
Anılan hükümlerde, tevdi mahalli tayini için teminat yatırılmasının öngörülmediği ve taşımaya konu malın uyuşmazlığın konusu olmaması nedeniyle taşımaya konu malın fatura bedeli üzerinden teminat alınması gerektiğine yönelik Efa Uluslararası Nakliyat ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nin istinaf istemi yerinde olmadığından reddi gerekmiştir.
Taraflar arasında görülen menfi tespit davasında Efa Uluslararası Nakliyat ve Dış Ticaret Limited Şirketi’nin cevap dilekçesi nedeni ile bu şirketin alacaklı olmadığı ve tevdi mahalli kararının kaldırılarak paranın iadesine ilişkin talep edenler vekilinin istinaf istemi ise, dosya kapsamı itibariyle demuraj bedeli alacaklısının henüz ortaya çıkmaması, çıktığı anda da ilk derece mahkemesi kararı ile paranın bu kişiye ödenecek olması nedeni ile yerinde olmadığından talep edenler vekilinin istinaf isteminin de reddi gerekmiştir.
Açıklanan nedenlerle; dosya kapsamına, kararın dayandığı delillerle, yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında; mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde; usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmamasına, HMK’nın 355. maddesi uyarınca; kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmaması nazara alınarak; taraf vekillerinin istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden; istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine, karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-HMK’nın 353-(1)-b)-1) maddesi uyarınca; Tarafların İSTİNAF BAŞVURULARININ AYRI AYRI ESASTAN REDDİNE,
2-Bakiye 89,95 TL harcın talep edenlerden alınarak hazineye irat kaydına, harç tahsili ve harç tahsil müzekkeresi yazılması işlemlerinin HMK’nın 302-(5) maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi tarafından yerine getirilmesine,
3-Bakiye 89,95 TL harcın karşı taraftan alınarak hazineye irat kaydına, harç tahsili ve harç tahsil müzekkeresi yazılması işlemlerinin HMK’nın 302-(5) maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi tarafından yerine getirilmesine,
4-İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Harçlarının hazineye gelir kaydına,
5-İstinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların, istinaf edenler üzerinde bırakılmasına,
6-İstinaf edenler tarafından yatırılan, istinaf avansından kullanılmayan kısmın HMK’nın 333. maddesi uyarınca; ilk derece mahkemesince istinaf edenlere iadesine,
7-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
8-Gerekçeli kararın tebliği işlemlerinin ilk derece mahkemesi tarafından yerine getirilmesine,
9-Dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine,
İlişkin; Dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda, HMK’nın 362. maddesi uyarınca KESİN olmak üzere oy birliği ile karar verildi.29/09/2023
…
Başkan …
¸e-imzalıdır.
…
Üye …
¸e-imzalıdır.
…
Üye …
¸e-imzalıdır.
…
Katip …
¸e-imzalıdır.
* Bu belge, 5070 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak elektronik imza ile imzalanmıştır.*