Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
SAKARYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
5. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2023/240
KARAR NO : 2023/879
KARAR TARİHİ : 22/06/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 03/07/2023

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : GEBZE ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
DAVA TARİHİ : 16/01/2020
KARAR TARİHİ : 29/09/2022
NUMARASI : 2020/38 Esas- 2022/710 Karar

DAVACI : ELSR ELEKTRİK PAZARLAMA İNŞAAT TAAHHÜT LİMİTED ŞİRKETİ – …
VEKİLLERİ : Av. … – …
Av. …- …

DAVALI : METRO İNŞAAT TAAHHÜT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ- …
VEKİLİ : Av. … -…

DAVA : Eser sözleşmesinden kaynaklı alacak istemi
HÜKÜM : Kararın kaldırılması- gönderme
İSTİNAF EDEN : Taraf vekilleri

Taraflar arasındaki eser sözleşmesinden kaynaklı alacak istemi davası nedeniyle yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.

İlk derece mahkemesinin kararı taraf vekilleri tarafından istinaf edilmekle; kesinlik, süre, istinaf şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, istinaf dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Üye Hakim tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde;
Vekil edeni şirket ile davalı yan arasında yapılan 21.11.2016 tarihli sözleşme ile vekil eden şirketin Çayırova Belediyesi Kentpark Elektrik İmalatları işini üstlendiğini, vekil edenin sözleşme eki teknik şartnameye göre işi tamamladığını, davalı şirketin talepleri ile sözleşme dışı ek işler yapıldığını, işlerin yapılıp davalı yana teslimi ile birlikte 01.03.2019 tarih A 17582 nolu 57.217,73 bedelli, 01.03.2019 tarih A 17583 nolu 100.300,00 bedelli , 01.03.2019 tarih A 17584 nolu 265.500,00 bedelli faturalar düzenlendiğini ve karşı tarafa gönderildiğini, davalı yanın iş bu faturaları haksız ve kötü niyetli olarak vekil edene iade ettiğini, faturaların iadesi üzerine vekil eden tarafından Kartal 12. Noterliği’nin 27 Mart 2019 tarih, 08087 yevmiye numaralı ihtarnamesi gönderildiğini ve sözleşmeden kaynaklanan cari hesap alacağı ile talep üzerine yapılan sözleşme dışı ek işlerin bedeli olan 599.600,00.-TL talep edildiğini, 599.600,00.-TL’ye yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalıdan alınarak taraflarına verilmesine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde;
Taraflar arasında Çayırova Belediyesi Kentpark Elektrik İmalatları İşinin yapımı konusunda, detaylı pursantaj listesi, özel pozlar teknik şartnamesi ve elektrik teknik şartnamesinin de ek olarak yer aldığı 21/11/2016 tarihli sözleşme imzalandığını, açık sözleşme hükümlerine rağmen davacı tarafça, işbu davaya konu 01.03.2019 tarihli A 17582 nolu 57.217,73 TL bedelli ve A 17584 nolu 265.500,00 TL bedelli faturalarda belirtilen işler için pursantaj listesinde kararlaştırılan miktarların çok üzerinde bedeller talep edildiğini, bu sebeple Gebze 5.Noterliği 01/03/2019 tarihli 05344 yevmiye nolu ihtarname ile 01.03.2019 tarihli A 17582, A 17583 ve A 17584 nolu faturaların, davacı tarafa iade edildiğini, faturaların iade edilmesi üzerine davacı tarafça Kartal 12.Noterliği 27/03/2019 tarihli 08087 yevmiye numaralı ihtarname ile vekil eden şirketin hakedişleri yapmadığını iddia edip işbu davaya konu alacakların talep edildiğini, davacı tarafça talep edilen alacaklara ilişkin vekil edene sunulmuş hakediş raporları mevcut olmadığını, Gebze 7.Noterliği 03/04/2019 tarihli 02961 yevmiye nolu ihtarname ile vekil edene şirketin, davacı tarafın hakedişlerinin çok üstünde ödeme yapmış olması sebebiyle alacak taleplerinin kabul edilmesinin mümkün olmadığının davacı tarafa ihtar edildiğini ve nihayetinde davacı tarafça vekil eden şirket aleyhine başlatılan Gebze 4.İcra Dairesi 2019/35074 E. Sayılı icra takibinin, davacı tarafça yapılan tüm işlerin cari hesap üzerinden takip edildiğini ve davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına göre; ”Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, toplam 163.259,87.-TL alacağın, dava tarihinden itibaren değişen oranlarda işleyecek avans faizi ile birlikte, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine,” karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri nce istinaf isteminde bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinafa başvuru dilekçesinde özetle;
Dava konusu iş için davalı yanın idare ile yaptığı sözleşme 07.09.2016 tarihli olup bu iş için vekil eden ile yapılan sözleşmenin 21.11.2016 tarihli olduğunu, 30.06.2016 tarihli 5.587,00TL bedelli, 29.02.2016 tarihli 452878 nolu 05.06.2016 vade tarihli 7.500,00TL bedelli, 31.03.2016 tarih, 451417 nolu 05.07.2016 tarihli 15.000,00TL bedelli, 31.08.2016 tarih, 456107 nolu çek ile yapılan ödemeler taraflar arasında sözleşme yapılmadan yapıldığını, taraflar arasında henüz sözleşme yapılmadan hatta davalı taraf dava dışı idare ile henüz sözleşme yapmadan yapılan ödemeler davalının başka işleri için yapılan ödemeler olduğunu, iş için davalı yanın idare ile yaptığı sözleşmenin 07.09.2016 tarihli olduğunu, bu imalatlar için de en az 6 ay süre gerekli olduğunu, vekil eden tarafından davalıya kesilen ve davalı tarafından noter yoluyla iade edilen 01.03.2019 tarihli A 17582 nolu 57.217,73 TL bedelli, A 17583 nolu 100.300,00 TL ve A 17584 nolu 265.500,00 TL bedelli faturaların davacı ve davalı kayıtlarına işlenmediği belirtildiğini, faturalar sözleşmede olmayan yapılan ek işlere ilişkin olarak kesilen faturaların olduğunu, yerel mahkeme kararının istinaf incelemesi sonucunda “kaldırılması” ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.

Davalı istinaf başvuru dilekçesinde özetle;
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, eser sözleşmesinden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı HMK, 6098 sayılı TBK

3. Değerlendirme
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklı alacak istemine ilişkindir.
İnceleme, 6100 sayılı HMK’nın 355. madde hükmü uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak ve kamu düzenine aykırı hususların olup olmadığı gözetilerek duruşmasız olarak yapılmıştır.
İlk Derece Mahkemesince, Davanın kısmen kabulüne, kısmen reddine, toplam 163.259,87.-TL alacağın, dava tarihinden itibaren değişen oranlarda işleyecek avans faizi ile birlikte, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir. Hükme karşı, taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulmuştur.
Davacı yüklenici, davalı idare iş sahibidir.
Davacı; taraflar arasında yapılan 21.11.2016 tarihli sözleşme ile Çayırova Belediyesi Kentpark elektrik imalatları işini üstlendiğini, sözleşme eki teknik şartnameye göre işi tamamladığını, ayrıca davalı şirketin talepleri ile sözleşme dışı ek işler yapıldığını, işlerin yapılıp davalı yana teslimi ile birlikte 01.03.2019 tarih A 17582 nolu 57.217,73 bedelli , 01.03.2019 tarih A 17583 nolu 100.300,00 bedelli, 01.03.2019 tarih A 17584 nolu 265.500,00 bedelli faturalar düzenlendiğini ve karşı tarafa gönderildiğini, faturaların iade ettiğini, faturaların iadesi üzerine müvekkili tarafından Kartal 12. Noterliği’nin 27 Mart 2019 tarih, 08087 yevmiye numaralı ihtarnamesi gönderildiğini ve sözleşmeden kaynaklanan cari hesap alacağı ile talep üzerine yapılan sözleşme dışı ek işlerin bedeli olan 599.600,00.-TL talep edildiğini, ihtarnameden sonuç alınamadığını beyanla; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydı ile şimdilik 599.600,00.-TL’ye yürütülecek en yüksek banka mevduat faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı; sözleşmeye konu tüm işlerin toplam 770.000,00 TL bedelle yapılacağını ve hiçbir şekilde ek ücret talep edilemeyeceğinin taraflarca kabul edildiğini, fakat davacı tarafça, 01.03.2019 tarihli A 17582 nolu 57.217,73 TL bedelli ve A 17584 nolu 265.500,00 TL bedelli faturalarda belirtilen işler için pursantaj listesinde kararlaştırılan miktarların çok üzerinde bedeller talep edildiğini, A17583 nolu 100.300,00 TL bedelli faturaya konu saçak aydınlatma alt yapı işlerinin bilgisi ve talebi olmaksızın, davacı tarafın Çayırova Belediyesi ile bizzat yaptıkları anlaşma neticesinde yapıldığını ve fatura edildiğini, hak ediş raporları sunulmadığı halde davacı taşeron şirkete pek çok kez çek ile ödeme yaptığını, bu kapsamda müvekkili şirketin davacı tarafa hiçbir borcu bulunmadığını beyanla davanın reddini savunmuştur.
Taraflar arasında yapılan 21.11.2016 tarihli sözleşme ile davacı yüklenicinin Çayırova Belediyesi Kentpark Elektrik İmalatları yapım işi 770.000,00 TL +KDV olarak üstlendiği, alt işveren olan davalının davaya konu sözleşme bakımından iş sahibi olduğu, herhangi bir şekilde ek ücret talep edilemeyeceği, sözleşmede kararlaştırılan iş bedele her türlü işçilik, vergi, sigorta, nakliye, alet edevat montaj, iskele, yatay ve düşey taşıma, yemek, ücret ve genel harcamalar ile kârın dahil olduğu, sözleşmede imalât hatalarına karşı yüklenicinin 18 aylık garanti süresinin olduğu uyuşmazlık konusu değildir.
Taraflar arasında kurulan sözleşme 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 470 ve devamı maddeleri hükümlerine göre eser sözleşmesidir. Yüklenicinin edimi eseri iş sahibinin amacına, fen ve tekniğine uygun olarak teslim etmek iş sahibinin edimi ise iş bedelini ödemektir. Sözleşmede garanti şartı bulunması halinde işi yapan taşeron ya da yüklenici garanti vermekle iş sahibinin açık ayıplarda muayene ve süresinde ihbar yükümlülüğünü, gizli ayıplar yönününde de derhal ihbar yükümlülüğünü kaldırmayı ve garanti süresi içinde ortaya çıkan bu ayıpları bedelsiz olarak gidermeyi üstlenmiş demektir. Garanti süresi içinde ortaya çıkan açık ve gizli ayıplarla ilgili iş sahibi ayıp ihbarında bulunmak zorunda kalmaksızın zamanaşımı süresi içinde ayıbın giderilmesi ve zararlarını isteyebileceği gibi, iş bedeline karşı ayıp defini de ileri sürebilir (Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nin 19.06.2014 gün 2013/4976 Esas 2014/4282 Karar, 28.01.2015 gün 2014/1955 Esas, 2015/442 Karar sayılı ilâmları).
Anlaşmazlık sözleşmeye konu imalatın yapılıp yapılmadığı, sözleşmenin kapsamı, sözleşme bedelinin ödenip ödenmediği, sözleşme dışı iş yapılıp yapılmadığı, davaya konu faturalar sebebiyle davalının borcunun bulunup bulunmadığı, taraflar arasındaki cari hesap ilişkisine göre sözleşme kapsamında varsa davacı alacağının miktarının belirlenmesine ilişkindir.
Götürü bedelli sözleşmede, yüklenicinin hakettiği imlât bedeli, fiziki oran yöntemi ile başka bir ifadeyle yüklenicinin sözleşme kapsamında gerçekleştirdiği imalâtların eksik ve ayıpları da dikkate alınarak işin tamamına göre fiziki oranı tespit edilip, bulunacak bu oranın götürü iş bedeline uygulanması suretiyle saptanmalı ve bulunacak bu rakamdan kanıtlanan ödemeler düşülerek hesaplanmalıdır. Sözleşme kapsamı dışında kalan fazla işlerin bedelinin ise kanıtlanması halinde 6098 sayılı TBK. 526 v.d. (818 sayılı BK 413 ve devamı) maddelerinde düzenlenen vekâletsiz iş görme hükümleri uyarınca imalâtın yapıldığı tarihteki serbest piyasa rayiçlerine göre TL olarak ve mahalli piyasa rayiçleriyle hesaplanan bu tutara KDV dahil olduğundan, ayrıca KDV ilave edilmeksizin hesaplanması gerekmektedir.
Davacının, davaya konu ettiği üç adet fatura bedeli toplamının 423.017,73 TL olduğu, dava dilekçesinde bakiye alacak talebini sözleşmeden kaynaklı cari hesap alacağı olarak açıkladığı ve bu taleplere ilişkin alacağın ihtara konu edildiğinin belirtildiği, anılan ihtarda cari hesap alacağını taraflar arasında daha öncesinden devam eden ayrı şantiyelerdeki taşeronluk iş ve hizmetlere ilişkin 176.583,00 TL cari hesap alacağı olarak izah edildiği, Mahkemece yargılama aşamasında davacının 176.583,00 TL bedelli cari hesap ilişkisinin hangi iş ve hizmet ilişkisinden kaynaklı olduğunun açıklatılmadığı, bu yönlü inceleme ve araştırma yapılmadığı görülmüştür. Ayrıca, Mahkemece, gerçekleştirilen imalatın bedelini çevre ve şehircilik bakanlık birim fiyatlarına göre belirlenen rapora göre karar verildiği, taraflar arasındaki 21/11/2016 tarihli sözleşmenin kapsamının belirlenmediği, iş artışı sözleşme kapsamında kalıp kalmadığı belirlenmeden değerlendirme yapıldığı, yüklenicinin varsa iş bedeli ve fazladan imalat bedeli yukarıda belirtilen yöntemle belirlenmediği görülmüştür.
Bu durumda mahkemece yapılacak iş, davacının talebine konu cari hesap alacağına hangi iş ve hizmetlere ilişkin olduğu konusunda 6100 sayılı HMK’nun 31. maddesi çerçevesinde açıklama istenmesi, bu iş ve hizmete ilişkin sözleşme, fatura, diğer taraf delilleri toplanmalı, bu talebe ilişkin konusunda uzman teknik bilirkişi heyeti marifetiyle mahallinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak davacının dava edilen işlerin yapılıp yapmadığı, yapılmış ise, bu işlere ilişkin fatura düzenlenip düzenlenmediği, düzenlenmiş ise faturalarla uyumlu olup olmadığı tespit edilmeli, yapılan iş ve hizmetler sözleşmeye dayanmakta ise sözleşme hükümlerine göre, değilse yapılan işin ve imalâtların yapıldığı tarihdeki mahalli piyasa rayiçlerine göre, piyasa fiyatları içinde KDV de bulunduğundan piyasa rayicine göre bulunacak bedele ayrıca KDV eklenmeden, bedelinin ne olduğu konularında denetime elverişli rapor alınmalı, bu şekilde yukarıda açıklanan yöntemle belirlenen bedel dikkate alınarak iş bedeli ortaya konulmalı, taraf defterleri bu kapsamda incelemeli, bu işe ilişkin ispat edilen ödemeler belirlenmeli, bu iş kapsamında yapılan ödemeler de düşürülerek sonucuna göre karar verilmeli, ayrıca davaya konu edilen faturalara yönelik iş yönünden taraflar arasındaki 21/11/2016 tarihli sözleşmenin götürü bedelli belirlenmiş olduğu gözetilerek dava konusu işin yapılıp yapılmadığı araştırılıp, işlerin davacının gerçekleştirdiği imalatın ayıp ve eksiklikler dikkate alınmak suretiyle fiziki gerçekleşme oranını yüzde (%) olarak belirlenmeli, bu oranı, götürü bedele (770.000,00 TL+KDV) ye uygulanması suretiyle iş bedelinin tespiti bu şekilde sözleşme kapsamındaki davacının hakediş bedeli ortaya konmalı, ayrıca sözleşme dışında yapılan fazladan imalat yapılıp yapılmadığı belirlenmeli, yapıldığının tespiti halinde yapıldığı yıl mahalli serbest piyasa rayici ile (serbest piyasa rayici içerisinde KDV bulunduğundan ayrıca KDV ilave edilmemelidir) bedeli tespit edilmeli, dayanılan sözleşmeden kaynaklı alacak talebinin değerlendirilmesi için bu sözleşmeye ilişkin düzenlenen fatura ve ödemelere göre alacak-borç ilişkisinin belirlenmesi hususunda taraf defterleri incelemeli, davaya konu işin yapıldığı yerde gerektiğinde keşif de yapılmak suretiyle dosyaya rapor sunan bilirkişi heyetinden veya yeni bir bilirkişi kurulundan belirtilen hususları kapsayan gerekçeli ve denetime elverişli belirtilen hususlarda rapor veya ek rapor alınmalı, bu belirlemelere göre davacının sözleşmeye göre alacağı ve davacının hak edişi belirlenmeli, sözleşme kapsamında yapılan ödemeler de düşürülerek sonucuna göre karar verilmesinden ibarettir. Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ile davanın yazılı miktarda kısmen kabulü doğru olmamış, kararın bu nedenle kaldırılması gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle taraf vekillerinin diğer istinaf nedenleri incelenmeksizin mahkemece uyuşmazlığın çözümünde etkili olabilecek ölçüde önemli delillerin toplanmamış veya değerlendirilmemiş olması nedeniyle bu aşamada taraf vekillerinin istinaf taleplerinin ayrı ayrı kabulü ile, HMK nun 353/1-a-6 maddesi gereğince davanın yeniden görülmesi için yerel mahkeme kararının kaldırılarak dosyanın kararı veren ilk derece mahkemesine gönderilmesi gerektiği sonucuna varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
1-Taraf vekillerinin istinaf taleplerinin 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-a-6.maddesi gereği KABULÜNE, Gebze Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 29/09/2022 tarih, 2020/38 Esas – 2022/710 Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA,
2-Dosyanın yeniden yargılama yapılarak karar verilmek üzere kararı veren ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3-Taraflarca yatırılan istinaf karar harçlarının talep halinde yatıran tarafa iadesine,
4-İstinaf yoluna başvuranların yatırdığı istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile yapılan istinaf yargılama giderinin ilk derece mahkemesi tarafından kurulacak esasa ilişkin hükümde dikkate alınmasına,
5-İstinaf incelemesi duruşmasız olarak yapıldığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6-Kararın 6100 sayılı HMK’nun 359/3.maddesi uyarınca Mahkemesince taraflara tebliğine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda 6100 sayılı HMK’nın 353/1-a-6.maddesi uyarınca KESİN olmak üzere 22/06/2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.
*
…
Başkan
…
¸e-imzalı
…
Üye
…
¸e-imzalı
…
Üye
…
¸e-imzalı
…
Katip
…
¸e-imzalı