Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. SAKARYA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2022/152 Esas – 2022/1243
T.C.
SAKARYA
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2022/152 Esas
KARAR NO : 2022/1243

HAKİM :…
KATİP : …

DAVACI :…
VEKİLLERİ : Av. …
DAVALI :…
VEKİLLERİ : Av….
DAVA : İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi)
DAVA TARİHİ : 27/01/2022
KARAR TARİHİ : 21/06/2022
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 23/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satıma Konu Malın İadesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının ticari faaliyet gösterdiğini, ticari faaliyet kapsamında müşterisi olan keşideci … … ‘dan … Bankası … Şubesi … çek nolu …-TL bedel ve … tarihli bir çek aldığını, çeki toptan mal aldığı dava dışı şirkete … kargo ile gönderildiğini, kargo şirketinde hırsızlık olayı neticesinde birçok kargonun çalındığını, davacının öğrenmesinden sonra şikayeti üzerine … Cumhuriyet Başsavcılığının …/… soruşturma dosyasının açıldığını ayrıca … 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı dosyasıyla çek iptali davası açıldığını, çekin ödenmemesi konusunda tedbir kararı verildiğini, bankanın mahkemeye vermiş olduğu yazıda davalının çeki ibraz ettiğinin belirtildiğini, bahse konu çekin davalıdan istirdatına ve davacıya iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; dava dışı … … isimli şirketin davalı ile ticari iş karşılığı bahse konu çeki ciro edilerek davalıya teslim ettiğini, davalının anlaşma sonucu ürünleri sorunsuz teslim ettiğini, tedbir kararını haricen öğrendiklerini, dava dışı … … aleyhine Sakarya Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… D.İş dosyasıyla ihtiyati haciz talebinde bulunduklarını kabulüne karar verildiğini, davalının ticaret karşılığı çek aldığını, davalının dolandırıldığını, davanın reddini talep etmiştir.
… 3. Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas sayılı ve … Cumhuriyet Başsavcılığının …/… soruşturma sayılı dosyalarının bir sureti, celp edilmiştir.
… 2. İcra Müdürlüğünün …/… sayılı takip dosyası UYAP sistemi üzerinden eklenerek bir sureti dosya arasına alınmıştır.
Mahkememizin …/… D.İş ve …/… Esas sayılı dosyalarının bir sureti dosya arasına alınmıştır.
… Cumhuriyet Başsavcılığının…/… Esas sayılı soruşturma dosyasının bir sureti celp edilmiştir.
Hadımköy Polis Merkezine …/… olay nolu dosyaya ait tüm evrakların gönderilmesi için müzekkere yazılmış, cevabı dosya arasına alınmıştır.
….. Bankası A.Ş. … Şubesinden … çek nolu, … keşide yerli,… keşide tarihli, keşidecisi … … olan …-TL bedelli çekin hesap bilgileri ile çek için yapılan başvuruya dair tüm evrakların gönderilmesi için müzekkere yazılmış, cevabı dosya arasına alınmıştır.
… … Genel Müdürlüğünden … gönderi nolu kargosunun teslim edilip edilmediği, kargonun hırsızlık olayına konu olup olmadığı, kargoya ilişkin tüm evrakların gönderilmesi için müzekkere yazılmış, cevabı dosya arasına alınmıştır.
Olaya İlişkin Yasal Düzenlemeler ve Yargı İçtihatları Değerlendirilecek Olursa;
1-Somut uyuşmazlıkla ilgisi nedeniyle değinilmesi gereken 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi; “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790. maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötü niyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmünü haiz olup anılan kanunî hüküm bağlamında iyi niyetli hamilin hak sahibi olmayan kimselerden elde ettiği kazanımlar korunmaktadır. Bu kapsamda bir kimsenin muntazam bir ciro zinciriyle çeki iktisabı, kendisine ancak şekli anlamda meşru hamil sıfatını kazandıracak olup maddi hukuk anlamında hak sahipliğinin mevcudiyeti için devralanın çeki iktisabında kötü niyetinin yahut ağır kusurunun bulunmaması gerekmektedir. Aksi takdirde 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılacak istirdat davası sonucu çeki iadeye mecbur kalır (Kendigelen, A.: Çek Hukuku, İstanbul 2019, s. 237-238).
2-İstirdat davası olarak nitelenen bu dava özü itibariyle menkullerin iadesini sağlamak için açılan menkul davası niteliğindedir. Medeni hukukta bu dava gasp, çalınma veya zayi hâllerinde sadece kötü niyetli değil, iyi niyetli hamile karşı da açılmakta ise de, kambiyo senetleri yönünden bir sınırlama getirilmiş ve aynî haklardaki genel prensipten ayrılmak suretiyle, söz konusu davanın yalnızca kötü niyetli veya senedi iktisabında ağır kusuru bulunan kimselere karşı açılabileceği esası benimsenmiştir. Bu tür davalarda, davacının senedin rızası hilafına elinden çıktığını ve senedi elinde bulunduran şahsın kötü niyetli veya iktisabında ağır kusurlu olduğunu ispat etmesi gerekir (Öztan, F.: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara 2000, s. 294). Bu kapsamda yukarıda anılan kanunî düzenleme, emre yazılı çeklerle ilgili olarak, hamile yazılı senetlere ilişkin 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) 990. maddesine paralel bir koruma sağlamakta olup bahse konu maddeye göre, “Zilyet, iradesi dışında elinden çıkmış olsa bile, para ve hamile yazılı senetleri iyiniyetle edinmiş olan kimseye karşı taşınır davası açamaz.” Ancak hamilin çeki kötü niyetle iktisap ettiği veya iktisabında ağır kusuru bulunduğu takdirde iade davası açılabilecektir.
3-6102 sayılı TTK’nın 792. maddesinde belirtilen kötü niyetten maksat, senedin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıktığını bilmek veya bilebilecek durumda bulunmaktır. Ağır kusur ise, senedin iktisabında olağan özenin gösterilmemesini ifade eder. Yine, 6102 sayılı TTK’nın 792. maddesindeki “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa…” ibaresi, çekin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkmış olmasını, yani çalınmasını, tehdit ya da hile ile alınmasını, kaybedilmesini veya rıza ile fakat devri sakatlayan hukuki olgularla elden çıkmasını ifade etmektedir. Ancak çeki çalan veya hile ile hamilinden alan ya da bulan kişinin senedi ciro ile devretmesi hâlinde, bunu bilmeyen ve bilebilecek durumda da olmayan, başka bir deyişle kötü niyetli ve ağır kusurlu bulunmayan yeni hamil korunur. Bu tür davalarda, çekin önceki hamilin elinden rızası hilafına çıkarak yeni hamil tarafından kötü niyet veya ağır kusur ile iktisap edildiği iddiasını ispat külfeti davacıya ait olup anılan olgular tanık dâhil her türlü delile kanıtlanabilir. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/11-159 esas 2021/417 karar)
4-Çek istirdatı davalarında davacı çekin yetkili hamili olduğunu , çekin rızası hilafına elinden çıktığını ve davalının çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğunu veya iktisapta ağır kusurlu bulunduğunu kanıtlaması gerekir. Çeki elinde bulunduranın çeki edinme nedenini açıklama mecburiyeti yoktur, aksi düşüncenin kabulü çekin “mücerretlik” vasfını ortadan kaldırır.
5-Dava konusu çekin davalı banka tarafından devralınma ve dava tarihi itibariyle olaya uygulanması gereken 6102 sayılı TTK’nın 788/1 maddesi (6762 sayılı TTK m. 700) uyarınca açıkça “emre yazılı” kaydıyla veya bu kayıt olmadan belirli bir kişi lehine ödenmesi şart kılınan bir çek, ciro ve zilyetliğin geçirilmesiyle devredilebilecek olup yine cirosu kabil çeklerin teşhis işlevini düzenleyen 6102 sayılı TTK’nın 790. maddesi; “Cirosu kabil bir çeki elinde bulunduran kişi, son ciro beyaz ciro olsa bile, kendi hakkı müteselsil ve birbirine bağlı cirolardan anlaşıldığı takdirde yetkili hamil sayılır. Çizilmiş cirolar yazılmamış hükmündedir. Bir beyaz ciroyu diğer bir ciro izlerse, bu son ciroyu imzalayan kişi çeki beyaz ciro ile iktisap etmiş sayılır.” hükmünü haizdir. Ayrıca 6102 sayılı TTK’nın 818/1-d maddesindeki yollamayla çekler hakkında da uygulanacak olan aynı Kanun’un 684/1. maddesi uyarınca da; ciro ve zilyetliğin geçirilmesi ile poliçeden doğan bütün hakların devrolunacağı düzenlenmiştir. Anılan kanunî hükümlerden hareketle çeki muntazam bir ciro zinciriyle elinde bulunduran kişi, meşru hamil sıfatını kazanarak çekten doğan tüm hakları kullanabilecektir.
Somut Olay Yukarıdaki Açıklamalar ile Birlikte Değerlendirilecek Olursa;
6-Davacı taraf; ticari faaliyeti kapsamında, müşterisi olan keşideci … …’dan … Bankası Gaziemir Şubesi … Çek No.lu 35.000-TL bedel ve 03/11/2021 tarihli bir çek aldığını, anılan çeki … … … Tic. Ltd. Şti.’nin adresi olan … …. … Cd. No:1 D:11 … Sanayi Sitesi Arnavutköy-İstanbul adresinde bulunan işyerine … … … Şubesinden … No.lu gönderi ile 17/09/2021 tarihinde gönderdiği, kargoda meydana gelen hırsızlık olayı neticesinde çekin içinde olduğu gönderinin çalındığını, çekin rızası hilafına elinden çıktığını iddia etmiştir.
7-Dosyaya sunulan kargo bilgileri, 12.04.2022 tarihli MNG kargo cevabı ve … Cumhuriyet Başsavcılığı …/… Sor. Sayılı dosyası incelendiğinde, davacı tarafından … … İmalat Tic. Ltd. Şti.’ye gönderilen dava konusu çekin içinde olduğu … numaralı gönderinin 20.09.2021 tarihinde MNG kargo tarafından dağıtıma çıkarıldığı, gönderinin içinde bulunduğu …plakalı araç içinden 29 adet gönderilerin çalındığı, çalınan gönderiler arasında … numaralı, çekin de içinde bulunduğu gönderinin de olduğu, anılan hususun 04.10.2021 tarihli CD inceleme tutanağı ile de sabit olduğu, ancak soruşturma dosyasında eylemi gerçekleştirenlerin kimliklerinin tespit edilemediği ve hala soruşturmanın devam ettiği, netice olarak davaya konu çekin davacının elinden rızası dışında çıktığı anlaşılmıştır.
8-Davaya konu çekin dosyaya sunulan fotokopisinin incelenmesinde; davacının lehtar olduğu, çekin arka yüzündeki ilk imzanın davacıya ait olduğu, ondan sonra sırasıyla diğer cirantaların … … Ltd. Şti, … Gıda Ltd. Şti, … … Süt Ürünleri Ltd. Şti, …Ltd. Şti ve en son davalının olduğu, dolayısıyla davacının rızası dışında çıkan çekin öncelikle dava dışı 4 farklı cirantaya verildiği, en son davalıya ciro ile verildiği, ciro silsilesinde bir kopukluğun olmadığı anlaşılmıştır.
9- Detayları yukarıda 1-5 arası paragraflarda anlatıldığı üzere; 6102 sayılı yasanın 792.maddesine göre; Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür. Çekin davacının elinden rızası hilafına çıktığı benimsense bile, TTK’nın 792. maddesi gereğince davalının çekleri kötüniyetli olarak ele geçirdiğini veya ağır kusurunun bulunduğunu, davacının ispat etmesi gerekmektedir. Dosya kapsamında, davalı tarafından dosyaya sunulan faturalar, mahkememizin …/… esas sayılı dosyası,mahkememizin …/… Dİş sayılı dosyası, Sakarya 2. İcra Müdürlüğünün …/… sayılı dosyası ve Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığının …/… sayılı soruşturma dosyası ile birleşen …/… sayılı soruşturma dosyası içerikleri nazara alındığında, davalının anılan çeki önceki cirantadan ticari ilişki kapsamında aldığı yönündeki savunması, buna ilişkin dosyaya fatura örneklerini sunması hususları nazara alındığında ve ispat yükünün davacının üzerinde olduğu nazara alındığında davalının çeki kötüniyetli olarak ele geçirdiği veya ağır kusurunun bulunduğuna dair delil sunulamadığından davalının iyiniyetli olduğunun kabulü gerekir. Yargıtay içtihatları da aynı doğrultudadır. (Benzer yönde Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin Esas No:2014/10768- Karar No:2014/20288 Karar Tarihi. 23.12.2014)
10-Her ne kadar davacı taraf, davalının çekin çalıntı olduğunu öğrenmesine rağmen bankaya ibraz etmesinin kötü niyeti gösterdiğini iddia etmiş ve emsal olarak İstanbul BAM 12. HD’nin 2018/1127 esas, 2020/321 karar sayılı ilamını göstermiş ise de, davalı ile dava dışı … … Ltd. Şti’nin arasındaki ilişkiye ait faturaların tarihleri incelendiğinde ticari ilişkinin 27.09.2021 tarihine ilişkin olduğu, bu hususun davalı ile dava dışı şirketin mahkememizin …/……… sayılı dosyasına gelen BS-BA kayıtları ile de uyumlu olduğu, dolayısıyla çek üzerine ödeme yasağı şeklindeki tedbirin konulduğu … …. Asliye Ticaret Mahkemesinin …/……. esas sayılı dosyasındaki ara karar tarihi olan 29.09.2021 tarihinden önceye ilişkin bir ilişki olduğu, çekin iktisap edildiği tarihte davalının çekin çalıntı olduğunu bildiğine dair bir delil sunulmadığı, davalının hırsızlık konusu başka çekleri iktisap ettiğine dair bir delilin de sunulmadığı anlaşıldığından bu itirazları yerinde görülmemiş ve davanın reddine dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
11-Hırsızlık olayına ilişkin … Cumhuriyet Başsavcılığı …/… Sor. Sayılı dosyasında davalı ile ilgili bir araştırmanın bulunmadığı da anlaşıldığından bu soruşturanın sonuçlanmasına gerek görülmemiştir.
HÜKÜM: Yukarıda Açıklanan Nedenlerle;
1-Davanın REDDİNE,
2-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi uyarınca alınması gereken 80,70-TL harçtan peşin alınan 597,72-TL harcın mahsubu ile artan 517,02-TL harcın karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
3-Davacı tarafından karşılanan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına, davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
4-Davalı tarafından karşılanan toplam 23,00-TL vekalet harcının davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
5-Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden AAÜT’nin 7.maddesine göre 5.250,00-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
6-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde ve talep halinde yatırana iadesine,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzlerine karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek yada aynı sürede başka yer Asliye Ticaret Mahkemesi aracılığıyla mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 21/06/2022

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır