Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. SAKARYA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2021/123 Esas – 2022/1266
T.C.
SAKARYA
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2021/123 Esas
KARAR NO : 2022/1266

HAKİM : …
KATİP :…
DAVACI …
VEKİLLERİ : Av. …
DAVALI :…

DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 09/09/2021
KARAR TARİHİ : 28/06/2022
GEREKÇELİ KARAR YAZIM TARİHİ : 28/06/2022

Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile; Davacının Hatay’da faaliyet gösteren, … Dağıtım Kitap Kırtasiye ve Büro Malzemeleri Ticaret Limited Şirketi olduğunu , sahibi ve münferit tek yetkili temsilcisi … … olduğu, Şirket, faaliyet alanında Hatay’ın köklü ve en büyük dağıtım şirketi olduğunu, Davalı taraf ile hiçbir ticari ilişkisi olmadığını, davacı şirketin yaklaşık 20 yıldan beridir, … Mah. … … Sok. … Plaza No: 132/1, Kat: 5, İç Kapı No: 41 de faaliyet gösteren … … Ltd. Şti. ile kırtasiye ürünlerine ilişkin ticari faaliyet sürdürdüğünü, davacı mal teslimi öncesi veya sonrasında anlaşma gereği çek keşide ederek, bu çekleri kargo ile … … Ltd. Şti.’ne gönderdiği şu ana kadar bu konuda bir sıkıntı çıkmamasına rağmen, 27.08.2021 tarihinde davacı … Kargo …/… Şubesi aracılığıyla v … Ltd. Şti.’ne aynı kargo paketiyle gönderdiği, … … Ltd. Şti. emrine düzenlenmiş; … Antakya Şubesine ait … keşide tarihli, 75.000,00 TL meblağlı, …-… seri nolu çek ile yine … … Şubesine ait … keşide tarihli, … TL meblağlı, …-… seri nolu çekler alıcı … … Ltd. Şti.’ne ulaşmadan kargoda çalındığını ve sahte cirolarla piyasaya sürüldüğünü, çeklerin çalınmasına ilişkin … C. Başsavcılığı’na derhal suç duyurusunda bulunulduğunu, soruşturma …/… sayılı dosya numarası üzerinden devam ettiğini, çekler üzerine öncelikle tedbir kararı verilmesini, Davacı … … Ltd. Şirketi emrine keşide ederek kargoya verdiği, akabinde alıcı muhataba ulaşmadan kargodan çalınan ve sahte olarak cirolanan çeklerin bir şekilde davalı şirketin eline geçtiğini , davalı şirketinde, … … Şubesine ait … keşide tarihli, … TL meblağlı, …. seri nolu çeki ciro ederek Ankara’da faaliyet gösteren … … Süt Ürünleri Ltd. Şirketi’ne verdiği, bu şirketin ise basiretli bir tacir olarak gerekli özeni gösterip, çekin arkasındaki cironun … … şirketine ait olup olmadığını sorması ve … … yetkilisininde, çekin çalıntı olup arkasındaki cironun kendilerine ait olmadığını belirtmesi üzerine davacı tarafından çeklerin kargodan çalındığı ve sahte olarak cirolandığı anlaşıldığını, bu sebeplerle dava konusu çekler üzerine ihtiyati tedbir kararı ile birlikte davanın kabulüne karar verilmesini taleple dava etmiştir.
Mahkememizce 15/09/2021 tarihli ara kararı ile ihtiyati tedbir kararının reddine karar verilmiş Sakarya Bölge Adliye Mahkemesinin 21/02/2022 Tarih ve 2022/177-362 E ve K sayılı ilamı ile “…a-Davacının ödemeden men talebinin teminat karşılığında KABULÜ İLE; Dava dilekçesinde aşağıdaki şekilde bildirilen; … Ltd. Şti. emrine düzenlenmiş; … … Şubesine ait 30.11.2021 keşide tarihli, 75.000,00-TL meblağlı, ….-… seri nolu çek ile yine … … Şubesine ait …keşide tarihli, …-TL meblağlı, …-… seri nolu çekler yönünden 6102 sayılı TTK’nın 818/s madde hükmü delaleti ile aynı kanunun 757. maddesi hükmü uyarınca, bankaya ibrazı halinde bedelinin ödenmemesi hususunda ÖDEMEDEN MEN KARARI VERİLMESİNE, b-Davacı tarafça çek bedelleri toplamı 150.000,00-TL’nin %15’i tutarında (22.500,00-TL) nakdi veya mahkemece kabul edilecek kati süresiz ve mutaber banka teminat mektubu ilgili ilk derece mahkemesi veznesine depo edilmesi halinde, ödemeden men kararının ilk derece mahkemesince muhatap banka şubesine bildirilmesine…” karar verildiği teminatın yatırılmadığından tedbir işlemi yerine getirilmemiştir.
… Cumhuriyet Savcılığının …/… soruşturma dosyasından çek fotokopisi celp edilmiş, … … çek hakkında bilgiler celp edilmiş,
… … Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi vekili tarafından dava konusu çekler hakkında çek iptali davası açıldığı, davanın … 4. Asliye Ticaret mahkemesinin …/… Esas -…/… Karar sayılı ilamı celp edilmiş “… … … Şubesine ait; düzenleyeni … … Kitap Kırtasiye ve Büro Malz. Tic. Ltd. Şti. olan, lehtarı … … Sanayi ve Ticaret A.Ş olan, …-… seri numaralı, 30/11/2021 keşide tarihli, 75.000,00-TL bedelli çek yönünden istemin REDDİNE, Denizbank Antakya Şubesine ait; düzenleyeni … … Kitap Kırtasiye ve Büro Malz. Tic. Ltd. Şti. olan, lehtarı … … Sanayi ve Ticaret A.Ş olan,…-… seri numaralı,… keşide tarihli, 75.000,00-TL çek yönünden esasa ilişkin KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA…” şeklinde karar verildiği görülmüştür.
… … Sanayi ve Ticaret AŞ vekili tarafından davalı ….Süz Ürünleri Ltd Şti hakkında dava konusu çekler hakkında menfi tespit davacı açıldığı, davanın … 14. Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… Esas 2021/… Karar sayılı sayılı ilamı ile davanın feragat nedeniyle reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Olaya ilişkin yasal düzenlemeler ve yargı içtihatları değerlendirilecek olursa;
1- Davacı tarafından varlığı inkâr edilen bir hukukî ilişkinin mevcut olmadığının tespiti için açılan davaya menfi (olumsuz) tespit davası denir ( Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukuku El Kitabı (Kuru-El Kitabı), İstanbul 2013, s. 346).
2- Menfi tespit davası, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunu’nun (İİK) 72. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında ya da icra takibinden sonra borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Bu dava maddi hukuk ve usul hukuku bakımından genel hükümlere dayalıdır ve normal bir hukuk davası olarak açılır.
3- Eş söyleyişle kendisine karşı icra takibi yapılmış olan borçlu, ödeme emrine itiraz edilmemiş veya itiraz edilmiş olmakla birlikte yerinde görülmemiş olması sebebiyle icra takibi kesinleşse dahi maddi hukuk bakımından borçlu olmadığını ileri sürebilir. Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise, ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, B.: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233 ).
4- Ayrıca, adi senette borçlu olarak gözüken kimse, senet altındaki imzanın kendisine ait olmadığının ve dolayısıyla, senet borçlusu konumunda bulunmadığının tespiti amacıyla, cebri icra tehdidi ile karşı karşıya ise, icra takibinin yapılmasından önce; süresi içinde ödeme emrine karşı imzaya itirazda bulunmayı ihmâl etmiş ve takip kesinleşmişse, takibe başlanılmasından sonraki evrede sahtelik davası açabilir, böyle bir sahtelik davası hukukî niteliği itibariyle İİK’nın 72. maddesinde düzenlenmiş olan menfi tespit davasıdır ( Tanrıver, S.: Medenî Usul Hukuku, C.1, Ankara 2016, s. 844-845).
5- TTK’nın 687. maddesinde “Poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan defi’leri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğer ki, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre şahsî def’îlerin kural olarak hamile karşı ileri sürülmesi söz konusu değildir. Ancak hamil poliçeyi devralırken bile bile borçlunun zararına hareket ederse, bu durumda şahsî def’îler hamile karşı da ileri sürülebilecektir. Anılan bu düzenleme TTK’nın 818. maddesi göndermesi nedeniyle çekler hakkında da uygulanmaktadır.
6- 6102 sayılı TTK’nın 677. maddesinde düzenlenen “imzaların istiklali(bağımsızlığı)” ilkesine göre, senet lehtarının veya diğer cirantaların ciro imzasının sahte olması hali, diğer imza sahiplerinin ve özellikle senedin asıl borçlusu olan keşidecinin senetten kaynaklanan sorumluluğunu ortadan kaldırmaz. Zincirleme ve birbirine bağlı, lehtardan hamile tam ve düzenli yani kesintisiz cirolar hak sahipliğine karine sayılır. Cirolar arasındaki zincirleme bağlılığın gözlenmesi sadece dış görünüm bakımından yapılır. Başka bir anlatımla, ciro silsilesinin (zincirinin) muntazam bir şekilde birbirini takip edip etmediğini incelerken dış görünüşü incelemek yeterli olup, cirantalardan birinin imzasının sahte olması veya temsilci sıfatıyla senedi imzalayan şahsın imza yetkisinden yoksun olması ciro zincirini etkilemez.
Somut olayda;
7- Davacı, dava dışı … … San. Ve Tic. A.Ş. lehine keşide ettiği … ….Şb ne ait 30.11.2021 tarihli 75.000 TL bedelli, …-… seri nolu çek ile, … Antakya Şb ne ait … tarihli 75.000 TL bedelli, …-… seri nolu çeklerin kargo ile adı geçen lehtara gönderilmesi esnasında çalındığını, çeklerdeki lehtar … … San. Ve Tic. A.Ş.’nin cirosunun sahte olması nedeniyle, söz konusu çekten dolayı davalıya borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir.
8-Dosyamız arasına muhattap banka tarafından 25.04.2022 tarihli üst yazı ile gönderilen … … Şb ne ait … tarihli 75.000 TL bedelli, …-… seri nolu çekin fotokopisi incelendiğinde; davacı tarafından … … San. Ve Tic. A.Ş. lehine keşide edildiği, çekin arkasındaki ilk imzanın lehtara ait olduğu, sırasıyla diğer cirantaların; … … Ltd. Şti, Köz Toplu Yemek Gıda Ltd. Şti ve en son cirantanın davalı olduğu, anılan çekin iptal edilerek muhattap bankaya iade edildiği, davanın menfi tespit davası olduğu, tespit davalarında hukuki yararın dava sonuçlanana kadar devam etmesinin gerektiği, ancak anılan çek yönünden davacının korunmaya değer bir hukuki yararının kalmadığı anlaşılmıştır.
9-Dosyamız arasına … Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından gönderilen … … Şb ne ait 31.12.2021 tarihli 75.000 TL bedelli,…. seri nolu çekin fotokopisi incelendiğinde; davacı tarafından … … San. Ve Tic. A.Ş. lehine keşide edildiği, çekin arkasındaki ilk imzanın lehtara ait olduğu, sırasıyla diğer cirantaların; … … Ltd. Şti, Köz Toplu Yemek Gıda Ltd. Şti, davalı ve en son cirantanın dava dışı Bulut Kereste San ve Tic. Ltd. Şti. Olduğu, çekin …. Asliye Ticaret Mahkemesinin …/… esas sayılı dosyasındaki ödeme yasağı nedeniyle ödenmediği, çekin hali hazırda … Cumhuriyet Başsavcılığı’nın …/… sayılı soruşturma dosyası nedeniyle emanete alındığı ve halen emanette olduğu anlaşılmıştır.
10-Yukarıda 5 ve 6 numaralı paragraflarda açıklandığı üzere; 6102 sayılı TTK’nın 677. maddesinde düzenlenen “imzaların istiklali(bağımsızlığı)” ilkesine göre, senet lehtarının veya diğer cirantaların ciro imzasının sahte olması hali, diğer imza sahiplerinin ve özellikle senedin asıl borçlusu olan keşidecinin senetten kaynaklanan sorumluluğunu ortadan kaldırmayacaktır. Keşideci davacı çekteki imzasını inkar etmemiştir. TTK’nın 687. maddesi uyarınca davacı, ara cirantalar ve hamilin, dava konusu çeki, lehtarın ciro imzasının sahih olmadığını bilerek devraldıklarını ispat etmelidir. Bu hususun bilinmesi gereken an, çekin devralındığı andır. İspat yükü davacı tarafta olup, dosya kapsamı ile keşideci davacının, ara cirantalar ve hamilin dava konusu çekleri, lehtar imzasının geçersiz olduğunu bilerek devraldıkları ve davacıyı zarara uğratmak maksadıyla hareket ettiklerini ispatlayamadığı, ayrıca imzaların istiklali prensibi uyarınca lehtar imzasının geçersiz olmasının sadece sahibi yönünden sonuç doğuracağı, davacının lehtar imzasının geçersiz olduğunu ileri sürerek kambiyo sorumluluğundan kurtulamayacağı, lehtara ödeme yapıldığının da iddia ve ispat edilmediği gözetilerek, davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
11-Davaya konu çeklerin çalınmasına ilişkin … Cumhuriyet Başsavcılığınca …/… sayılı soruşturması dosyası ile soruşturma devam etmekte ise de, anılan soruşturmada davalının veya cirantaların yer almadığı anlaşıldığından bu soruşturmanın sonuçlanması beklenilmemiştir.
HÜKÜM. Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davanın;
a) …şubesine ait …/…/… tarihli …-TL bedelli, …-… Seri numaralı çek yönünden davanın 6100 sayılı HMK’nın 114/1-h 115. Maddeleri gereği USULDEN REDDİNE,
b) … … şubesine ait 31/12/2021 tarihli 75.000,00-TL bedelli, E1-4937966 Seri numaralı çek yönünden ESASEN REDDİNE,
2-Alınması gereken 80,70-TL harçtan peşin alınan 256,17 TL (peşin harç) + 2.305,45 TL (tamamlama harcı) olmak üzere toplam 2.561,62 TL harcın mahsubu ile bakiye fazla alınan 2.480,92-TL’nin yatıran tarafa iadesine,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4- Hüküm kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının yatıran tarafa iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzene karşı, davalı tarafın yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 hafta içerisinde mahkememize verilecek yada aynı sürede başka yer Asliye Ticaret Mahkemesi aracılığıyla mahkememize gönderilecek bir dilekçe ile, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yolu açık olmak üzere karar verildi. 28/06/2022
Katip …
e-imzalı

Hakim …
e-imzalı