Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. KONYA BAM … HUKUK DAİRESİ
T.C.
KONYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
… HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : …
KARAR NO : …

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KONYA … ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : …
NUMARASI : … Esas – … Karar

İSTİNAF EDEN DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

İSTİNAF EDEN DAVALI : …
VEKİLLERİ : Av. …
DAVA : Menfi Tespit/İstirdat

İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : 21/06/2023
YAZIM TARİHİ : 23/06/2023
Taraflar arasında görülen davada Konya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas – … Karar sayılı kararın Dairemizce incelenmesi taraf vekillerince istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içerisinde verildiği anlaşılmış olmakla, dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten ve üye hakimin görüşleri alındıktan sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü:
DAVA: Davacı vekili, taraflar arasında 27.06.2018 tarihli, …, … makinelerinin alımına ilişkin 825.003,00 TL tutarlı sözleşmenin akdedildiğini, sözleşme gereği makinelerin 30.08.2018 tarihinde müvekkiline teslim edilmesi gerektiğini, buna karşılık sözleşme bedeli olan 825.003,00 TL’nin, 70.000,00 TL’sinin nakit olarak ödenmesine, kalan miktarın ise yine sözleşme gereği 05.10.2015 tarihi ile 05.05.2019 tarihleri arasında her ayın 5’inde olacak şekilde eşit çekler ile ödenmesinin kararlaştırıldığını, sözleşmenin imzalanmasına müteakip müvekkili tarafından davalıya 70.000,00 TL nakit ödeme yapıldığını, sözleşmede belirtilen sıralı çeklerin avans olarak davalıya teslim edildiğini, sözleşmenin imzalanması anında, sözleşme bedeli avans çeklerin müvekkili tarafından, her biri 94.000,00 TL tutarlı olacak şekilde tanzim edilerek davalıya teslim edildiğini, sözleşmenin imzalanmasından sonra davalının talebi doğrultusunda, avans çekleri vadeleri değişmeyecek şekilde iki eşit miktara bölünerek (her bir çek 47.000,00 TL tutarlı aylık 94.000,00 TL) olacak şekilde … tarafından tanzim edilen çeklerin cirolanması ile davalıdaki çekler ile değiştirildiğini, söz konusu çeklerin ilk ödeme gününün, makinelerin tesliminden bir ay sonrasında başlayacak şekilde sözleşme akdedildiğini ve çeklerin avans olarak davalıya teslim edildiğini, bu durumun çeklerin avans çeki olarak verildiğini, davalının sözleşme hükümlerine riayet etmemesi ve haksız kazanç elde etmesi sürecinin, sözleşme gereği müvekkili tarafından bütün edimlerin yerine getirilmesine rağmen, söz konusu makinelerin sözleşmede kararlaştırılan 30.08.2018 tarihinde müvekkiline teslim edilmediğini, makinelerin zamanında teslim edilmemesi sonrasında, müvekkilinin, davalı ile iletişime geçtiğini, teslimat süresi aşılmasına rağmen, davalı ile makinelerin teslimi konusunda hem telefon ile hem de yüz yüze görüşmelerin yapıldığını ancak sonuç alınamadığını, yapılan son görüşmede (Eylül ayının ortalarına doğru) davalının, müvekkilinin 3.bir şirkete olan makinelerin teslimatına ilişkin taahhüdünü bilmesi ve müvekkilinin bu zor durumundan faydalanmak amacıyla, basiretli tacir olma yükümlülüğüne aykırı davranarak, sözleşmeye uymayacağını, çekleri kabul etmediğini, bakiye tutarın peşin ve nakit olarak ödenmesi ve 140.000,00 TL fark ücret ödenmesi halinde makinelerin teslimatını yapacağını dile getirdiğini, müvekkilinin, makinelerin teslimatı konusunda 3.bir şirkete olan taahhüdünü yerine getirebilmek amacıyla, davalı ile mutabık kalınan, sözleşme dışı 112.000,00 TL fark ücretini, davalı ile mutabakat doğrultusunda ileri tarihli çek keşide ederek davalıya teslim ettiğini, müvekkilinin davalıya sözleşme dışı fark ücret ödemesine rağmen makinelerin teslim edilmediğini, bu sebeple de müvekkilinin 3.bir şirkete olan taahhüdünü yerine getirmeyerek zor duruma düştüğünü, müvekkili ile davalı arasında akdedilen 27.06.2018 tarihli makine alım sözleşmesi, … tarihinde Ankara …Noterliği’nin… yevmiye sayılı ihtarnamesi ile haklı sebeplerle feshedildiğini, davalıya gönderilen fesh ihtarnamesinde; sözleşmenin haklı sebeplerle feshedildiği, sözleşme konusu dört ayrı makine için verilen 70.000,00 TL peşinatın, yine dört ayrı makine için avans olarak gönderilen 16 yaprak çekin ve davalının, sözleşmede kararlaştırılmamasına rağmen müvekkilinin zor durumundan faydalanarak uhdesine geçirdiği 112.000,00 TL tutarlı çekin 3 iş günü içerisinde iadesinin istenildiğini, davalının ihtarnameye cevap vermemesi ve yükümlülüklerini yerine getirmemesi sebebiyle,… tarihli Ankara …Noterliği’nin … yevmiye sayılı ihtarnamesinin gönderilerek yasal yollara başvurulacağının ihtar edildiğini, sözleşme yükümlülüklerine riayet etmeyen davalının, kötü niyetli olarak avans olarak verilmiş olan çek için icra takibinin başlatıldığını, davalının huzurdaki dava ile istirdatını talep ettiği çek yapraklarından, 47.000,00 TL tutarlı çek için Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası ile takibe geçtiğini, davalının, söz konusu çekin bedelsiz kaldığını bilmesine rağmen müvekkilini daha da zor duruma düşürmek için, kötü niyetli olarak hareket ettiğini, sözleşme hükümlerine riayet etmeyen davalının, haksız olarak uhdesinde bulundurduğu çek ile takibe geçmesinin kötü niyetinin ispatı olduğundan davalı aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilmesinin gerektiğinden bahisle fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, müvekkilinin 27.06.2018 tarihli sözleşme gereği borçlu olmadığının tespitine, sözleşme gereği avans olarak verilmiş olan 70.000,00 TL’nin en yüksek banka mevduat faizi ile iadesine, avans olarak verilen 15 yaprak çekin ve sözleşme dışı verilen 112.000,00 TL tutarlı çekin bedelsizliğinin tespiti ile bu çeklerin istirdadına, davalının, müvekkili tarafından sözleşme gereği avans olarak verilen 47.000,00 TL tutarlı çek için Ankara …İcra Müdürlüğü’nün … Esas sayılı dosyası ile icra takibi yapmış olması sebebiyle müvekkilinin daha fazla mağdur olmaması için teminatsız olarak tedbir kararı verilmesi ve davalı aleyhine kötüniyet tazminatına hükmedilmesi, müvekkili tarafından çeklerin ödenmesi halinde bedelin iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili, davacı tarafından açılan davanın haksız ve kötüniyetli olduğunu, müvekkili şirketin davacı şirket ile 27.06.2018 tarihli makine imali ve satımını konu alan sözleşme yapıldığını, dava dilekçesinde belirtildiğinin aksine sözleşme konusu …isimli makinenin teslim edildiğini, davacının söz konusu makinenin de teslim edilmediğine ilişkin iddiasının kötüniyetli olduğunu gösterdiğini, sözleşme şartlarına uygun olarak her ayın 5’inde olmak üzere (8 adet) çek ve 70.000,00 TL banka havale ile gönderilmiş olup, akabinde müvekkili şirket tarafından makinelerin üretimine başlandığını, bundan yaklaşık 1 ay sonra davacı şirket imza yetkilisi olan …’in müvekkili şirketin yetkilisi ile iletişime geçerek verilen çeklerin iadesinin istenildiğini, ayrıca bu çekleri başka müşteri çekleri ile değiştirmek istediğini belirttiğini, müvekkili şirketin verilen çekleri malzeme alınacak firmalara malzeme karşılığı ciro ettiğini ve sipariş emirlerini tamamlanmış olduğunu karşı tarafa belirttiğini fakat karşı tarafın aynı tutarlarda müşteri çeklerinin verileceğinden bahisle çeklerin iadesinde ısrarcı olması nedeniyle tedarikçi firmalardan çeklerin iadesini talep ettiğini, tedarikçi firmaların çeklerin iadesi durumunda siparişlerin iptal olacağını ve yeni çeklerle birlikte yeni siparişler esnasında fiyatların ve teslim sürelerinin değişeceğini müvekkili şirkete bildirdiğini, davacı şirket yetkilisi …’in tedarikçi firmalar ile yaşanan durum nedeniyle ortaya çıkacak zarar için fiyat farkı ödeyeceğini belirttiğini ve müvekkili şirket tarafından söz konusu çeklerin güç bir şekilde tedarikçi firmalardan toplanarak iade edildiğini, davacı şirket yetkilisinin bu çeklerin yerine müşteri çekleri vereceklerini belirtmesine rağmen yine kendisinin imza yetkilisi olduğu …’ne ait, sözleşmedeki taahhütlerine uymayan farklı tarih ve farklı tutarlardaki bu çekleri müvekkili şirketin zor durumundan yararlanarak kabul etmeye zorladığını, bu hususların davacı tarafından müvekkiline gönderilen Ankara… Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye no’lu ihtarnamesinde de belirtildiğini, bu süreçte müvekkili şirketin zaman ve kazanç kaybettiğini, malzeme tedariki konusunda sıkıntıya girdiğini, döviz artışı nedeniyle de ekonomik sıkıntılar yaşadığını, bu zararların giderilmesi için davacı şirket yetkilisinin 17.09.2018 tarihinde, 112.000,00 TL tutarında bir fiyat farkı çeki düzenlediğini ve taraflarca teslim tarihinin 05.10.2018 olması konusunda anlaşmaya vardığını, …’ne ait çeklerin karşılıksız çıktığının banka ve sair vasıtalarla öğrenildiğini, davacının çeklerinin karşılıksız çıkması karşısında müvekkilinin alacağına kavuşamayacağının ve çok yüksek tutarlarda zarara uğrayacağının açık olduğunu, davacının müvekkiline gönderdiği ilk ihtarnamede vermiş olduğu cevap süresi içinde teslim edilen çeklerin karşılıksız çıkmış olduğu anlaşıldığından müvekkili tarafından teslim yapılamadığını, davacının sözleşmenin asli unsuru olan ödeme konusunda kötüniyetli davranarak (çeklerin karşılıksız çıkmasına neden olarak) sözleşme şartlarını ihlal etmesine karşın işbu davayı haksız ve kötüniyetli olarak açtığını, müvekkilinin tüm süreç boyunca üzerine düşen tüm yükümlülüklerini özenle yerine getirdiğini, ifaya hazır olacağı konusunda delil tespiti dahi yaptırdığını, davacının basiretli ve dürüst bir tacir gibi davranmayarak verdiği çeklerin karşılıksız olduğunu bilmesine rağmen kasıtlı olarak çekleri müvekkili şirkete verdiğini savunarak, davanın reddi ile kötüniyetli dava nedeniyle uğrayacakları zararlar konusunda hakları saklı kalmak üzere dava değerinin %20’sinden az olmamak üzere davacı aleyhin tazminata hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Mahkemece, “…İİK.72.maddesinde; “Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir….” şeklinde, 6102 sayılı TTK.778/1-d maddesi yollaması ile TTK. 677. Maddesinde; “Bir poliçe, poliçe ile borçlanmaya ehil olmayan kişilerin imzasını, sahte imzaları, hayali kişilerin imzalarını veya imzalayan ya da adlarına imzalanmış olan kişileri herhangi bir sebeple bağlamayan imzaları içerirse, diğer imzaların geçerliliği bundan etkilenmez.” şeklinde, TTK. 778/1-a maddesi yollaması ile TTK’nun 687.maddesinde; “Poliçeden dolayı kendisine başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri başvuran hamile karşı ileri süremez; meğerki, hamil, poliçeyi iktisap ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun. (2) Alacağın temliki yoluyla yapılan devirlere ilişkin hükümler saklıdır.” şeklinde, 6102 sayılı TTK’nun 825.maddesinde;”(1) Borçlu, emre yazılı bir senetten doğan alacağa karşı ancak senedin geçersizliğine ilişkin veya senet metninden anlaşılan def’ilerle alacaklı kim ise ona karşı, şahsen haiz bulunduğu def’ileri ileri sürebilir.(2) Borçlu ile önceki hamillerden biri veya senedi düzenleyen kişi arasında doğrudan doğruya varolan ilişkilere dayanan def’ilerin ileri sürülmesi, ancak senedi iktisap ederken hamilin bilerek borçlunun zararına hareket etmiş olması hâlinde caizdir.” şeklinde düzenlemelerin yapıldığı, Ankara …İcra Dairesinin … Esas sayılı dosyasında; alacaklı …’ni temsilen kendi adına asaleten … tarafından borçlular … ile … aleyhine 45.411,63 TL çek, 533,74 TL (10.10.2018-01.11.2018)işlemiş faiz, 136,23 TL komisyon, 4.541,16 TL çek tazminatı olmak üzere toplam 50.622,76 TL toplam alacaktan kaynaklı kambiyo senetlerine özgü icra takibi yapıldığı, takip dayanağının … Bankasının … seri no’lu 05.10.2018 keşide tarihli 10.10.2018 ibraz tarihli 47.000,00 TL tutarlı çek olduğu, ödeme emirlerinin borçlu şirketlere 12.11.2018 tarihinde tebliğ edildiği, davacı tarafın adresinin bulunduğu Ankara Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne talimat yazılarak; davacıya ait 2018 ve 2019 yıllarına ait ticari defterlerinde bilirkişi incelemesi yaptırılmasının talep edildiği, bilirkişi SMMM … tarafından düzenlenen 26.09.2019 tarihli bilirkişi raporunda; Usulünce tutulmakla sahibi yararına delil olma özelliği taşıyan davacı şirketin ticari defterlerinde yer alan kayıt ve işlemlere göre; 26.11.2018 olan dava tarihi ve 01.11.2018 olan takip tarihi itibariyle davacı şirketin davalı şirketten 853.577,10 TL alacaklı olduğunun bildirildiği, mahkememiz dosyasının re’sen seçilen mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av….’a tevdi edilerek; Davalının ticari defterlerinde ve talimat yolu ile aldırılan bilirkişi raporuna yönelik tarafların itirazları da değerlendirilmek suretiyle ayrıca dosya içerisine tarafların sundukları belge, ihtarname ve sipariş formu da dikkate alınarak ayrı ayrı veya birlikte rapor düzenlenmesinin istenildiği; Mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av…. tarafından düzenlenen 22.04.2020 havale tarihli bilirkişi heyet raporunda; Taraflar arasındaki 27.06.2018 tarihli sipariş formu ile kurulan sözleşmenin eser sözleşmesi niteliğinde olduğu, bir bedel karşılığı iş sahibi adına yapılan makinelerde imalatçının edim borcu, sözleşmeye konu mahkemelerin sözleşme şartlarına uygun şekilde tamam edilip (tamamlanıp) kararlaştırılan sürede iş sahibine tesliminin gerçekleştirilmesinin taraflarca kabul edildiğini, ancak davada yüklenici(imalatçı)firmanın bir adet makineyi teslim tarihi olan 30.08.2018 tarihinden önce teslim ettiği, iş sahibinin de sözleşme gereği 70.000,00 TL peşinat ve sözleşme bedeli olan 825.000,00 TL kalan kısım için çekler verdiği peşinatın 29.06.2018 tarihinde yapımcı firmanın(davalı) Vakıfbank hesabına ödendiği geri kalan miktar için herbiri 94.000,00 TL tutarlı çeklerin tanzim edilerek davalı şirkete teslim edildiğini, daha sonra tarafların bu çekleri her birinin 47.000,00 TL tutarlı olmak üzere bölerek yeni çeklerin davalı şirkete teslim edildiği ve bu sırada tarihsiz belge ile fiyat değişikliğinden bahisle fiyatların yeniden taraflarca düzenlenerek önceki fiyat üzerinden 112.000,00 TL ilave edilerek 31.10.2018 tarihli … Bankası çeki ile bedelin ödendiğinin kabul edildiğini, bu şekilde iş sahibi firmanın yükümlülüklerini(edimini) yerine getirdiğini, yapımcı firmanın ise teslim edilecek makinelerin teslim tarihi olan 30.08.2018 tarihinde makinelerden bir tanesi hariç diğerlerini teslim etmediğini, davacı firma tarafından makinelerin süresinde teslim edilmemesi sebebi ile … tarihinde Ankara …Noterliği’nin … yevmiye no’lu ihtarı ile sözleşmenin fesh edildiğine dair ihtarın keşide edildği ve ihtarnamenin 03.10.2018 tarihinde davalı şirkete tebliğ edildiğini, taraflar arasındaki sözleşmede teslim tarihinin 30.08.2018 olmasına rağmen tarihsiz fiyat artış belgesi ve teslim edilen çeklerle beraber makinelerin teslim tarihinin 05.10.2018 tarihi olduğunu, davalı vekilinin cevap lahiyasında ileri sürülmesine rağmen teslim tarihinin değiştirildiğine dair dosya içinde herhangi bir bilgi ve belgenin mevcut olmadığının, davalı vekilinin Konya …Noterliği’nin … yevmiye no’lu ve …8 tarihinde davacı tarafın 01.10.2018 tarih … yevmiye no’lu ihtarındaki belirtilen hususları kabul etmediklerini verilen çeklerin karşılığının bulunmadığını, sözleşmenin asli unsuru olan ödeme konusunda gerekli edimlerin yerine getirilmediğini, sözleşmenin ifasında kusurun davacı tarafta olduğunu, sözleşme bedelinin ödenmesi veya karşılığı teminat verilmesi halinde makinelerin teslimine hazır olduğu yönünde ihtarın keşide edildiğini, akabinde davacı şirketin … tarihli … yevmiye no ile sözleşmeye konu makinelerin 3.bir şirkete devir ve satışına muvafakat etmediklerini, ödenen peşinat ile fiyat farkının 112.000,00 TL’lik çek ve sıralı çeklerin iadesi ile müspet ve menfi zararların tazmini hususunda ihtar keşide edildiği ve 22.10.2018 tarihinde davalı şirkete tebliğ edildiğini, davalı şirketin Konya …Sulh Hukuk Hakimliği’nin… tarih ve … D.iş sayılı dosyası ile davaya konu edilen makineler üzerinde teslime hazır olup olmadığının belirlenmesini talep ettiği ve söz konusu 3 adet makinenin teslime hazır olduğu yönünde rapor tanzim edildiğinin görüldüğünü, aynı zamanda Ankara …İcra Dairesinin … e.sayılı dosyası ile alacaklı …vekili tarafından … ve ….aleyhine 05.10.2018 keşide tarihli 10.10.2018 ibraz tarihli 47.000,00 TL tutarlı çek için kambiyo takibine geçildiği ödeme emirlerinin borçlu şirketlere 12.11.2018 tarihinde tebliğ edildiğinin belirlendiğini, … Bankasının 27.12.2018 tarih … yevmiye nolu cevabi yazısında; … no’lu 47.000,00 TL 10.10.2018, … no’lu 47.000,00 TL 15.10.2018, … no’lu 47.000,00 TL 05.12.2018, … no’lu 47.000,00 TL 17.12.2018 tarihli çeklerin karşılıksız işlem gördüğünü, … no’lu çeklerin ibraz edilmediğini, … no’lu 112.000,00 TL çekin 31.10.2018 tarihinde karşılıksız işlem gördüğü yönünde bilgi verildiğini, Konya C.Başsavcılığı’nın … soruşturma evrakı ile davacı …’nin … ve … aleyhine yapmış bulunduğu, bedelsiz senedi kullanma, dolandırıcılık suçlamasından dolayı … sayılı karar ile kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildiğini, taraflar arasındaki sözleşmede imalata ve satışa söz konusu makinelerin satışının peşin olmayıp taksitle yapıldığı ve ödemelerin de ne şekilde olacağının 27.06.2018 tarihli sözleşme ve daha sonra taraflar arasında çek tediye belgeleri ile belirlenmiş ve ilk peşinatın davacı tarafından ödendiğini, davalının da bir adet makinenin faturasını keserek davacı şirkete teslim ettiğini, kural olarak, bir borç için bono(çek) verilmesinin ödeme yerine değil, ödeme amacı ile yapılmış sayılacağının ve ancak tahsil edilen çeklerin borçtan indirilmesinin gerektiğini, ödenmeyen çeklerin tutarının taraflar arasındaki sözleşmeden doğan makinelerin bedelinden doğan borcunu oluşturduğunu, davalı şirketin davacıya ait 05.10.2018 tarihli çekin karşılıksız çıkması üzerine icra takibine geçtiğini ve Konya ….Noterliği’nin ihtarını(tebliğ edilememiş) keşide etmiş ise de; davacı … temerrüde düşürmediğini, davadan sonra da icra takibinden doğan çeki tahsil edip etmediğinin de dosya içindeki bilgilerden anlaşılamadığını, davacı şirkete 70.000,00 TL haricinde sözleşmeye konu makinelerin bedelinin ödendiği yönünde dosya içinde bir belge olmadığı gibi aksine verilen çeklerin karşılıksız kaldığı ve ödemelerin yapılmadığının belirlendiğini, davalı şirketin sözleşmeye konu edilen 3 adet makineyi süresinde (30.08.2018 tarihinde) teslim etmeyerek(sürenin uzatıldığı ileri sürülmüş ise de bu yönde yazılı bir belge mevcut olmadığından) temerrüde düştüğü ve davacı şirket tarafından sözleşmenin eserin tamamlanarak teslim edileceği tarihin kesin biçimde kararlaştırılmış olduğundan davalı şirkete sözleşmenin yerine getirilmesi için ayrıca bir süre tanınmasına veya uygun bir sürenin belirlenmesi için hakimden istekte bulunmasına gerek bulunmadığını, davacı şirketin işin süresinde teslim edilmediği ve eser sözleşmelerinin niteliği itibarı ile (güven esasına) dayandığı iş sahibinin ve davalı şirketin karşılıklı birbirlerine güven duymadığı bir sözleşmenin taraflara yarar sağlamayacağını ve davacı şirketin davalı şirketin(yapımcı firmanın)temerrüdü nedeni ile fesh edildiğini, TBK.97.(BK.81) karşılıklı(borç yükleyen) edimleri içeren sözleşmelerde ifa isteyen kimsenin kendi edimini yerine getirmesinin gerektiğini, davacının sözleşmede verilen vadelerdeki çeklerin karşılıksız çıkması sebebiyle, teslim edilen makinenin bedeli olan (fatura kesilmiş ve teslim edilmiş) 80.422,90 TL’den 70.000,00 TL’nin mahsubu ile bakiye 10.422,90 TL borçlu olduğunun, davalı şirkete tevdi edilen çekler yönünden (tahsil edilmemiş ve karşılıksız olmaları sebebi ile) bedelsiz kaldığı bu çeklerin davacı şirkete iadesinin gerekeceğinin, Ankara …İcra Mahkemesi’nin … E.sayılı dosyası ile takibe konu 05.10.2018 tarihli çek için yapılan icra takibinde davacı şirketin 10.422,90 TL yönünden borçlu olduğu ve takibin bu miktar üzerinden devamının gerekeceğinin, kötü niyet tazminatının takdirinin heyete ait olduğunun bildirildiği, mahkememizce Ankara …İcra Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak; … Esas sayılı dosyasından davalı tarafından herhangi bir tahsilat yapılıp yapılmadığı veya dosyaya para yatırılıp yatırılmadığı hususunun araştırılarak mahkememize bilgi verilmesinin istenildiği, Ankara …İcra Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak; … Esas sayılı dosyasından verilen yazı cevabı ile mahkememiz dosyasının kök rapor düzenleyen mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av….’a tevdi edilerek; Tarafların itirazları doğrultusunda ek rapor düzenlenmesinin istenildiği, mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av…. tarafından düzenlenen 04.09.2020 havale tarihli bilirkişi heyet ek raporunda; Mahkemeye sunulan 22.04.2020 tarihli bilirkişi raporundaki tespit görüşlerinde herhangi bir değişiklik olmadığını, raporun 6.sayfa incelemesi ve sonuç kısmının sondan 3.paragrafında “davalı şirkete tevdi edilen çekler yönünden (tahsil edilmemiş ve karşılıksız olmaları sebebi ile)bedelsiz kaldığı, bu çeklerin davalı şirkete iadesi gerekeceği”yönündeki cümlede “davalı şirkete iadesi gerekeceği cümlesinin “davacı şirkete iadesi gerekeceği” yönünde sehven yapılan hatanın düzeltildiğini, davacı ile davalının rapora itirazlarındaki hususların 22.04.2020 tarihli raporda açıklandığı ve görüşlerinin bildirildiği, mahkememiz dosyasının yeniden kök rapor düzenleyen mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av….’a tevdi edilerek; Davalının ticari defterleri yerinde incelemek ve dosya içerisinde bulunan davacı tarafın ticari defterlerine ilişkin bilirkişi raporu da değerlendirilmek suretiyle aynı zamanda tarafların raporlara itirazları ayrıntılı şekilde değerlendirilerek davacı tarafından harçlandırılmış dava değeri üzerinden değerlendirme yapılarak taraflar arasında düzenlenen 27/06/2018 tarihli sözleşme nedeniyle davacının davalıya borçlu olup olmadığı borçlu ise miktarı hususunda ayrıntılı ek rapor düzenlenmesinin istenildiği, mali müşavir … ve sözleşmeler konusunda uzman Av…. tarafından düzenlenen 18.12.2020 havale tarihli bilirkişi heyet ek raporunda; Davalı tarafın ticari defter kayıtları ile davacı tarafın ticari defter kayıtlarının tutar olarak birbirini doğruladığını, davalı tarafın ticari defter kayıtlarının incelenmesi neticesinde 22.04.2020 tarihli kök raporundaki görüş ve kanaatlerini değiştirecek bir durumun tespit edilemediğini, davacı ve davalının itiraz ve beyanları ile ilgili hususların 22.04.2020 tarihli kök raporunda açıklandığını ve görüşlerinin bildirildiğini, kök rapordaki diğer hususlarla birlikte davalı şirkete tevdi edilmiş 864.000,00 TL tutarlı çeklerin bedelsiz kaldığı için iadesinin gerekeceğini, davacının da teslim edilmiş olan makineden dolayı 10.422,90 TL borçlu olduğunun bildirildiği, mahkememizce bilirkişi raporunun ayrıntılı ve denetime elverişli olması nedeniyle hükme esas alındığı,
Taraflar arasında 27.06.2018 tarihli …, … makinelerinin alımına ilişkin 825.003,00 TL tutarlı sözleşmenin akdedildiği, sözleşme gereği makinelerin 30.08.2018 tarihinde teslim edilmesi, buna karşılık sözleşme bedeli olan 825.003,00 TL’nin, 70.000,00 TL’sinin nakit olarak ödenmesine, kalan miktarın ise yine sözleşme gereği 05.10.2018 tarihi ile 05.05.2019 tarihleri arasında her ayın 5’inde olacak şekilde eşit çekler ile ödenmesinin kararlaştırıldığı, sözleşme dışı olarak fiyat güncellemesi yapılarak sözleşme tutarına 112.000,00 TL ilave edilmesinin taraflarca kararlaştırıldığı, sözleşmenin imzalanmasına müteakip sözleşme bedeli olarak Halkbank aracılığı ile 29.06.2018 tarihinde davalı şirkete 70.000,00 TL nakit ödeme yapıldığı, sözleşme gereğince ödenmesi gereken avans çekler davacı şirket tarafından sözleşmede belirtildiği üzere her biri 94.000,00 TL tutarlı olacak şekilde teslim edilmişsede daha sonra taraflarca değiştirilmesinin kararlaştırıldığı ve 05/10/2018 tarihinden başlamak üzere her ayın 5’i ve 15’ince olmak üzere iki eşit takside bölünerek 47.000,00 TL tutarlı çeklerin teslim edildiği, böylece sözleşmenin peşinat ödemesinden sonra kalan bedeli için 14 adedi 47.000,00 TL ve … tarafından düzenlenip ciro edilerek, 1 adedi davacı şirket tarafından düzenlenmiş 94.000,00 TL tutarlı olmak üzere 15 adet çekin davalı şirkete teslim edildiği, davalı tarafından sözleşmeye konu makinelerden …isimli makinenin sözleşmede ön görülen 30/08/2018 tarihinden önce davalıya teslim edildiği, davalı şirketin sözleşmeye konu edilen 3 adet makineyi süresinde (30.08.2018 tarihinde) teslim etmediği, davacı tarafından sözleşmeye konu makinelerin süresi içerisinde teslim edilmemesi nedeniyle Ankara …Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarı ile sözleşmenin feshedildiğine dair ihtarname gönderildiği, ihtarnamenin davalı şirkete 03/10/2018 tarihinde davalı şirkete tebliğ edildiği, taraflar arasındaki sözleşmenin esas itibariyle eser sözleşmesi olduğu, Eser sözleşmesine ilişkin düzenlemelerin 6098 sayılı TBK’nun 470. Vd.eden maddelerinde düzenlendiği, TBK.nun 470. maddesinde;” Eser sözleşmesi, yüklenicinin bir eser meydana getirmeyi, işsahibinin de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” şeklinde, TBK’nun 471. Maddesinde; “Yüklenici, üstlendiği edimleri işsahibinin haklı menfaatlerini gözeterek, sadakat ve özenle ifa etmek zorundadır. Yüklenicinin özen borcundan doğan sorumluluğunun belirlenmesinde, benzer alandaki işleri üstlenen basiretli bir yüklenicinin göstermesi gereken meslekî ve teknik kurallara uygun davranışı esas alınır. Yüklenici, meydana getirilecek eseri doğrudan doğruya kendisi yapmak veya kendi yönetimi altında yaptırmakla yükümlüdür. Ancak, eserin meydana getirilmesinde yüklenicinin kişisel özellikleri önem taşımıyorsa, işi başkasına da yaptırabilir. Aksine âdet veya anlaşma olmadıkça yüklenici, eserin meydana getirilmesi için kullanılacak olan araç ve gereçleri kendisi sağlamak zorundadır.” şeklinde, TBK’nun 473. maddesinde;” Yüklenicinin işe zamanında başlamaması veya sözleşme hükümlerine aykırı olarak işi geciktirmesi ya da işsahibine yüklenemeyecek bir sebeple ortaya çıkan gecikme yüzünden bütün tahminlere göre yüklenicinin işi kararlaştırılan zamanda bitiremeyeceği açıkça anlaşılırsa, işsahibi teslim için belirlenen günü beklemek zorunda olmaksızın sözleşmeden dönebilir. Meydana getirilmesi sırasında, eserin yüklenicinin kusuru yüzünden ayıplı veya sözleşmeye aykırı olarak meydana getirileceği açıkça görülüyorsa, işsahibi bunu önlemek üzere vereceği veya verdireceği uygun bir süre içinde yükleniciye, ayıbın veya aykırılığın giderilmesi; aksi takdirde hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, onarımın veya işe devamın bir üçüncü kişiye verileceği konusunda ihtarda bulunabilir.” şeklinde düzenlemelerin yapıldığı, 27.06.2018 tarihli sözleşme gereğince 30/09/2018 tarihinde teslim edilmesi kararlaştırılan …, …, … isimli makinelerin davalı tarafından davacıya tesliminin yapılmadığı, sözleşmede malın teslim zamanı ve teslim yerinin taraflarca belirlendiği, TBK.123.124.125. maddeleri gereğince davacı tarafından Ankara …Noterliği’nin… tarih ve … yevmiye nolu ihtarı ile sözleşmenin haklı nedenle feshedildiği, bu nedenle ödediği bedeli davalıdan talep edebileceği gibi avans olarak verilen çeklerin bedelsiz kaldığı ve istirdatının talep edilebileceği, davalı tarafın 2.cevap dilekçesinde davacıdan avans olarak aldığı çeklerin kendilerinde olduğunu, iade etmeye hazır olduklarının beyan ettiği, davacı tarafın avans olarak ödediği nakit ve çek toplamı (934.000,00 TL)’lik ödemeden, davalı tarafından teslim edilen …isimli makinanın bedeli 80.422,90 TL’lik kısım düşüldükten sonra 853.577,10 TL’lik kısım yönünden davalı şirkete borçlu olmadığı, avans olarak verilen çeklerin bedelsiz kaldığı ve davalı şirketin uhdesinde olduğu, davacı tarafından avans olarak verilen Ankara …İcra Müdürlüğünün … E.sayılı dosyası ile takibe konu … Bankasının … seri no’lu 05.10.2018 keşide tarihli 10.10.2018 ibraz tarihli 47.000,00 TL tutarlı çek için yapılan icra takibinde davacı şirketin teslim aldığı makina nedeniyle nakit ödeme dışında kalan 10.422,90 TL yönünden borçlu olduğu anlaşılmakla davacı ve davalı arasında düzenlenen 27/06/2018 tarihli sözleşme ve sözleşme kapsamında avans olarak davacı tarafından davalıya verilen; 05/10/2018 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan ve Ankara … İcra Müdürlüğünün … Es. Sayılı dosyasından takibe konu yapılan çekin 10.422,90 TL’lik kısmı dışında kalan 36.577,10 TL’lik kısmından 15/10/2018 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/11/2018 Keşide tarihli …’ye ait …çek nolu 94.000,00 TL bedelli keşidecisi … olan çekin tamamından, 05/12/2018 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/12/2018 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/01/2019 Keşide tarihli …’ye ait …çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/01/2019 Keşide tarihli …’ye ait …çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/02/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/02/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/03/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/03/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/04/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/04/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 05/05/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 15/05/2019 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 47.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından 31/10/2018 Keşide tarihli …’ye ait … çek nolu 112.000,00 TL bedelli keşidecisi …olan çekin tamamından davacının davalıya borçlu olmadığının, davalıda bulunan Ankara … İcra Müdürlüğünün … Es. Sayılı dosyasından takip konusu yapılan çek dışında kalan çeklerin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davacının avans olarak verilen 70.000,00 TL’nin davalıdan tahsiline yönelik talebinin ise reddine, İİK.72/4.ve 5.maddesi gereğince tazminatın şartları oluşmadığından tarafların tazminat taleplerinin reddine…” dair, davanın kısmen kabulü ile, davalının tazminat talebinin ise, reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı vekili, mahkemece kötüniyet tazminatı taleplerinin reddedilmesinin yerinde olmadığını, müvekkilinin sözleşme avansı olarak davalıya 70.000,00 TL nakit ve peşin ödeme yaptığını, davalının ise müvekkiline 80.000,00 TL tutarlı makine teslim ettiğini, buna rağmen davalının yapmış olduğu icra takibiyle müvekkilinden ekstradan 45.000,00 TL daha talep ettiğini, davalının bu hareketinin kötüniyetli olduğunu ispatladığını, 45.000,00 TL tutarlı icra takibinin 30.000,00 TL’si yönünden müvekkilinin borçlu olmadığına karar verilmesine rağmen kötüniyet tazminatının reddine karar verildiğini, söz konusu 70.000,00 TL bütün makineler için verilmiş avans iken, sadece bir makine için yapılan bir ödeme gibi değerlendirilerek mahsup yoluna gidilmesinin hukuka uygun olmadığını, davalının sunduğu delillerin HMK’nın 145. maddesi gereğince hükme esas alınmasının kanuna aykırı olduğunu ileri sürerek, mahkeme kararının kötüniyet tazminatı ve 70.000,00 TL sözleşme avansının iadesinin reddine ilişkin kısmının kaldırılarak talepleri doğrultusunda karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, davanın açılmasında davacının kusuru bulunduğundan dolayı yargılama ve vekalet ücretinin davacıya yükletilmesi gerektiğini, davacının ifa güçsüzlüğü altında bulunduğunu, taraflar arasında kurulan sözleşme ilişkisine göre sözleşme konusu makinelerden bir tanesinin müvekkili tarafından davacıya teslim edildiğini, müvekkilinin sözleşme kapsamındaki diğer makineleri de üreterek teslime hazır hale getirdiğini, bu hususun Konya …Sulh Hukuk Mahkemesi … D. İş sayılı delil tespit dosyası ile de görüleceğini, Konya … Noterliği’nin … tarih ve … yevmiye nolu ihtarnamesinde de davacı şirkete de bildirildiği üzere davacının ifa (ödeme) güçsüzlüğü içinde olduğunu, BK’nın 98. maddesinde de bu hususun düzenlendiğini, müvekkili tarafından davacı şirketin ödeme aczinin öğrenildiğini, dava açılmadan önce davacı şirkete gönderilen Konya … Noterliği ihtarnamesi ile davacıya peşin ödeme yapıldığı takdirde indirim yapılacağı veya teminat vermesi şeklinde teklif yapıldığını, müvekkiline kusur atfedilmesinin hukuka aykırı olduğunu, mahkemece davacı şirketin ödeme güçlüğü altında olup olmadığı, ne zamandan itibaren çeklerinin karşılıksız çıktığı hususlarında araştırma yapılmadığını, bu nedenle bilirkişi raporunun da eksik inceleme ve değerlendirmeyle hazırlandığını, müvekkilinin üstüne düşen sorumlulukları yerine getirdiğini, davacının talebi üzerine üretim yapan müvekkilinin alacağının temin edilmediğini, davacının sözleşmedeki asli edimi ödeme olduğu halde, davacının ödeme bulunmadığı, çeklerinin karşılıksız çıktığı, sözleşmedeki teslim tarihinden, ihtar tarihinden ve dava tarihinden çok daha önce bu durum mevcut iken davacının açılan davada haklı olduğundan söz edilmesinin mümkün olmadığını ileri sürerek, mahkeme kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, menfi tespit ve istirdat istemine ilişkindir.
İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesine ileri sürülen sebeplerle ve re’sen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır.
Mahkemece bilirkişi incelemesi yaptırılmış ve benimsenen bilirkişi raporu uyarınca yazılı olduğu şekilde karar verilmiştir.
Taraflar arasında makine üretimi konusunda anlaşma olduğu, işbu anlaşma kapsamında, davacının davalıya makine siparişi vererek üretilmesini talep ettiği, 70.000,00 TL nakit ve bakiyenin avans çekleri verilmek sureti ile ödenmesinin ve sözleşmede belirtilen vade tarihinde de makinelerin teslim edilmesinin kararlaştırıldığı, davacı tarafça nakit ödeme yapıldığı ve avans çeklerinin de verildiği, davalı tarafından da sözleşme konusu 1 adet makinenin tesliminin sağlandığı uyuşmazlık konusu değildir.
Somut olayda uyuşmazlık, sözleşme akdinden sonra, davalının ya da davacının avans olarak verilen çeklerin değiştirilmesini isteyip istemediği, sözleşmedeki teslim süresinin değiştirilip değiştirilmediği, davacının çeklerinin karşılıksız kalıp kalmadığı, davacının BK 98. maddesi kapsamında ödeme güçsüzlüğü içerisine düşüp düşmediği noktasında toplanmaktadır.
Davalı tarafça, avans olarak verilen çeklerden biri takibe de konulmuş olup, mahkemece yapılan yargılama sonucunda, davalının teslim ettiği malın fatura bedelinden davacı tarafından nakit olarak ödenen 70.000,00 TL’nin mahsubu sonrası, takibe konu çekin 10.422,90 TL’lik kısmı dışında kalan 36.577,10 TL’lik kısmından sorumlu olduğuna ve 70.000,00 TL’nin iadesi talebinin ve kötüniyet tazminatı talebinin reddine karar verilmiştir.
Ancak, davalının konkordato talebinde bulunulduğu, Konya … ATM’nin… E-… K. sayılı dosyası kapsamında davanın görülerek projenin tasdik edildiği yönündeki beyanı karşısında, mahkemece işbu konkordato dosyası getirtilerek, ara bilançoda dava konusu çeklerin davalı tarafından alacaklılar hanesinde gösterilip gösterilmediğinin incelenmesi ve anılan dava dosyasının somut uyuşmazlığa etkisi değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı, yazılı şekilde hüküm tesisi yerinde görülmediğinden, taraf vekillerinin istinaf talebinin kabulü ile HMK’nın 353/1.a.6 maddesi gereğince ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, dava dosyasının ilk derece mahkemesine gönderilmesine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.

HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Taraf vekillerinin istinaf taleplerinin KABULÜ ile; Konya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … tarih, … Esas- … Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA,
2- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-a maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3- İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yatırılan 59,30 TL istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine,
4- İstinaf başvurusunda bulunan davalı tarafından yatırılan 14.580,00 TL istinaf karar harcının talep halinde davalıya iadesine,
5- İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından ücret-i vekalet ile ilgili hüküm kurulmasına yer olmadığına,
6- İstinaf başvurusunda bulunanlar tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
7- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 359/4 maddesi gereğince kararın tebliğ işlemlerinin ilk derece mahkemesi tarafından yapılmasına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 21/06/2023 tarihinde oybirliği ile HMK’nın 353/1-a maddesi gereğince kesin olarak karar verildi.

Başkan … Üye … Üye … Katip …
e-imzalıdır e-imzalıdır e-imzalıdır e-imzalıdır

R.T