Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. KONYA BAM 6. HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No:
T.C.
KONYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO :
KARAR NO :

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KONYA .. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 10/05/2022
NUMARASI : Esas Karar

DAVACI :
VEKİLİ : Av.

İSTİNAF EDEN DAVALI :
VEKİLİ :Av.
DAVA :Tazminat (Rücuen Tazminat)

İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : 18/10/2023
YAZIM TARİHİ : 19/10/2023
Davacı tarafından, davalı aleyhine Konya . Asliye Ticaret Mahkemesi’nin …. Esas sayılı dosyası ile açılan tazminat davasında 10/05/2022 tarihinde tesis edilen karara karşı davalının istinaf kanun yoluna başvurması üzerine, üye hakimin görüşleri alındıktan sonra dosya incelendi;
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin ….. Konya Şube Müdürlüğü’nün 2016-2017 yılları hizmet araçları kiralama işi hizmet alımı için idari şartname ve teknik şartnameler düzenleyerek ihale ilanı yaptığını, davalı yüklenicinin de ihale evraklarının tümünü inceleyerek teklif mektubu verdiğini,……İKN ile yapılan ihale sonrasında 20.11.2015 târihinde taraflar arasında sözleşme imzalandığını, davalının hiç bir itirazı kaydı olmadan 19.11.2015 tarihinde Halkbankası hesabından ….. İKN Söz. Karar Pulu açıklamasıyla 8.015,77 TL ve …. İKN açıklamasıyla da 4.809,98 TL’yi ….. Kayseri İşletme Müdürlüğünün hesabına gönderdiğini, davacı müvekkilinin yine 2018-2019 Yılları Hizmet Araçları Kiralama İşi için ihale ilanı yaptığını, davalının idari ve teknik şartnameler ile ihale evraklarını alıp incelediğini ve teklif mektubu verdiğini, ……. İKN ile yapılan ihale sonrasında müvekkili ile davalı yüklenici arasında 06.12.2017 tarihinde hizmet alım sözleşmesi imzalandığını, davalının yine ihtirazi kayıt belirtmeden 01.12.2017 tarihli banka havalesi ile ……İKN sözleşmenin 7.951,54 TL Damga Vergisini, 4.772,61 TL Karar Pulu bedelini Vakıfbank aracılığı İle ….. Kayseri İşletme Müdürlüğü hesabına ayrı ayrı havale ettiğini, davalının bu ödemeleri 2015 ve 2017 yıllarında yapılan ihalelere ait idari şartnamelere, yüklenicinin kendi Teklif Mektuplarındaki taahhütlerine, ve her iki Hizmet Alım Sözleşmesinin Sözleşme Bedeline Dahil Olan Giderler başlıklı 7. Maddesinin 7.1. Hükmüne uygun olarak yaptığı; …her türlü ulaşım sigorla vergi (ihale komisyon karar pulu ve sözleşme damga vergisi dahil) resim, harç giderleri … sözleşme bedeline dahildir denildiğini, ihale komisyon karar pulu bedelinin davalıya ait olduğunun tartışmaya mahal bırakmayacak şekilde hükme bağlandığını, buna rağmen davalının sonradan vergi dairesinden düzeltme talep ederek iade yapılmasını istediğini ancak davalının vergi dairesine yaptığı düzeltme şikayet başvurusunun zımnen reddi üzerine, bu ret işleminin iptali ile ödenen ihale karar pulunun ödeme tarihinden itibaren işleyecek tecil faizi ile birlikte iadesine karar verilmesi için…… İKN dosya nedeniyle Ankara … Vergi Mahkemesinde ….. E. Sayı ile ve yine …… İKN dosya nedeniyle Ankara … Vergi Mahkemesinde …..E. sayılı davaları ikame ettiğini, vergi mahkemelerinin ise (dava konusu paranın BOTAŞ tarafından vergi dairesine doğrudan ödendiğini, yüklenicinin iade talep etmekle yasanın kendisine tanıdığı haklarını kötüye kullandığını dikkate almadığını) davacı ……ın damga vergisi mükellefi olduğundan bahisle düzeltme kararı verdiğini, davalının da bu kararlara dayanarak 2015 ve 2017 senelerinde imzalanan sözleşmeler nedeniyle ödediği toplam 9.582,58 TL ihale kararı damga vergilerini (ihale komisyon kararı pul bedelini) Gelir İdaresinden tahsil ettiğini, bunun üzerine Ankara …. Vergi Dairesi Müdürlüğü’nün 19.10.2020 tarihinde gecikme zammı hariç 4.809,98 TL ile 4.772,60 TL vergi alacağını tahsil etmek için davacı müvekkili aleyhine takip başlattığını ve ödeme emri gönderdiğini, davacı müvekkilinin 05.11.2020 tarihli iki adet ödeme emrine istinaden ihtirazi kayıt yazarak 9.361,86 TL ile 7.618,69 TL gecikme zammı olmak üzere toplam 16.908,55 TL ödeme yaptığını, bunun üzerine davalı şirkete 19.11.2020 tarih ve ….. sayılı yazı gönderilerek 2015 ve 2017 yıllarına ait ihale karar pulu ihale kararı damga vergileri ile faizleri için toplam 16.908,55 TL ödeme yapıldığından, idari şartname, davalının Teklif Mektubu ve Sözleşmelerin 7.1. Maddesinde ihale kararı damga vergisi bedelinin yükleniciye ait olduğunun açıkça hükme bağlandığının hatırlatılarak, BOTAŞ tarafından vergi dairesine ödenen paranın faizi ile birliktte ödemesini ihtar ettiklerini, davalının ise ahdine vefa etmemeye devam ettiğini ve herhangi bir ödeme de yapmadığını, zararın tazmini ve sözleşme gereği ödemesi gereken bedellerin tahsili için arabulucuya müracaat ettiklerini, ancak davalının BOTAŞ üzerinden elde ettiği haksız kazancı iade etmemek için anlaşmaya yanaşmadığını, bu nedenlerle taraflar arasında imzalanan 20/11/2015 ve 06/12/2017 tarihlerinde imzalanan sözleşmelerde davalı tarafın teklif mektuplarındaki taahhütlerine göre ihale komisyon karar pulu/ihale kararı damga vergisi bedellerinin iç ilişki bakımından davalı yükleniciye ait olduğunu, müvekkili….. tarafından ödenmesine sebebiyet verdiği ihale komisyon karar pulu/ihale kararı damga vergisi bedellerinin davalının sözleşme ahde vefa ve dürüstlük kurallarına aykırı bu eylemleri ile davacı müvekkilinin aleyhine haksız iktisapta bulunulduğunun ve ortaya çıkan durumdan ….. ın bir kusuru sorumluluğunun olmadığının tespitini, fazlaya dair talep ve hakları saklı kalmak kaydıyla davalı tarafından ödenmesi gerekir iken davacının ihtirazi kayıt ile 05/11/2020 tarihinde ödemek zorunda kaldığı 9.361,86 TL ihale komisyon karar pulu/ihale kararı damga vergisi aslı ile 7.618,69 TL gecikme zammı olmak üzere toplam 16.908,55 TL nin ödeme tarihi olan 05/11/2020 tarihinden itibaren işleyecek avans faizleri ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirket ile …… A.Ş arasında 2015/ ……Konya Şube Müdürlüğü 2016-2017 yılları Hizmet Araçları Kiralama İşi” sözleşmesi imzalandığını, sözleşme imzalanmadan önce kurumun almış olduğu ihale kararına istinaden ödenmesi gereken ihale karar pulu damga vergisini kamu gücü kullanılarak davacı idare tarafından müvekkili şirkete ödetildiğini, müvekkili şirketin, ihale karar pulu damga vergisinin 488 sayılı damga vergisi kanunu uyarınca sorumlusu ve mükellefi ihale makamı olmasından dolayı yatırdığı ihale karar pulu damga vergisi tutarlarının iadesi için Ankara ..Vergi mahkemesinin 02.06.2020 tari….E. …K. Sayılı ilamıyla açtığı davada haklı görülerek ihale karar pulu damga vergisinin iadesini aldığını, söz konusu kararın kesinleştiğini, ihale makamı ….. A.Ş sözleşme ve şartname hükümlerine istinaden damga vergisinin sorumlusunun müvekkili şirket olduğundan bahisle huzurdaki davayı ikame ettiğini, ancak davacı tarafın dayanmış olduğu sözleşme ve eki şartname hükümlerinde ihale’ye ilişkin giderlerin sayılmadığını, sözleşme imzalanmadan evvel istekliler ihale için teklif verdiklerini, ihale makamı tarafından yapılan değerlendirmeler neticesinde en uygun teklif veren istekli için ihale kararı alınarak ihale aşamasının sonlandırıldığını, ihale kararının davacı kurumun tek başına aldığı ve sadece kurumun imzasını taşıyan tek taraflı bir işlem olduğunu, damga vergisi kanununda ihale kararı için belirlenen oranın sözleşme bedelinin 0,569’u olduğunu, ihale kararının hangi istekli için alınmış ise o istekli ile ihale kararından sonra sözleşme imzalandığını, bu sözleşmede belirlenen damga vergisi tutarının sözleşme bedelinin 0,948 olduğunu, davacı kurumun Sözleşmenin Teklif Fiyata Dahil giderler başlıklı 7.1maddesini dayanak göstererek ”Sözleşmenin uygulanması sırasında,ilgili mevzuat gereğince sözleşme tutarının %0,948 oranındaki akit damga vergisi,%0,569 oranında karar pulu bedeli ile ulaşım giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir denildiğini, görüleceği üzere bu hüküm Sözleşmenin uygulanması esnasında yapılacak giderlerden bahsetmekte olduğunu, Sözleşme öncesi alınan ihale kararına ilişkin herhangi bir hükmü ihtiva etmediğini, davacının ihale makamı tarafından İdari Şartnamenin Teklif Fiyata Dahil giderler Başlıklı 25.maddesi dayanak gösterdiği söz konusu madde metninde ”Sözleşmenin uygulanması sırasında,ilgili mevzuat gereğince sözleşme tutarının %0,948’i oranındaki akit damga vergisi,0,569 oranındaki karar pulu bedeli ile ulaşım giderleri isteklilerce teklif edilecek fiyata dahildir” denildiğini, bu madde metnindede sözleşmenin uygulanması sırasındaki giderlerin sayıldığını, ihaleye ilişkin giderlerden bahsedilmediğini, davacı kurumun personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım ihalelerinde isteklilerin teklif bedellerinin hangi bileşenlerden oluştuğu belirtilen aynı tebliğin 78.30 maddesinin “ç”bendinde”Sözleşme Giderleri ve Genel giderler:İhale ve sözleşmeye ilişkin damga vergileri, Kamu İhale kurumu payı ve noter masrafları gibi sözleşme giderleri ile amortisman,ihale konusu işte kullanılacak giyim gideri,oryantasyon eğitim gideri, 20.06.2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği kanunu uyarınca işyeri hekimliği vb. giderler diye devam ettiğini, davacı tarafın söz konusu iddiasının tebliğe dayandırdığını, normlar hiyerarşisinde alt norm üst norma aykırı düzenlemelerde bulunamayacağını, kamu ihale tebliği 488 sayılı damga vergi kanununa açıkça aykırı olduğunu, kanunen verginin mükellefi ve sorumlusu davacı kurum iken tebliğ ile mükellefiyetin değiştirilmesinin hukuken mümkün olmadığını, tüm bu nedenlerle davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ :İlk derece mahkemesince; “….Yukarıda yapılan açıklamalar, amir kanun hükümleri, ihale dosyaları, vergi mahkemesi kararları, ödeme emri, Yüksek Mahkeme içtihatları ve tüm dosya kapsamı bir bütün olarak değerlendirildiğinde; Davalının tüzel kişi tacir olduğu, taraflar arasında 20/11/2015 Tarih ve ….. İKN ile 06/12/2017 Tarih ve … İKN hizmet sözleşmelerinin imzalandığı, sözleşmelerin 7/1 maddesi gereğince KDV hariç her türlü vergi, resim ve benzeri harçlardan davalı şirketin sorumlu olduğunun kararlaştırıldığı, 488 Sayılı Damga Vergisi Kanununun 3/1 ve 24/2 maddeleri ile 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun 8/3 maddesi gereğince vergi sorumluluğuna ilişkin özel hukuk sözleşmelerinin vergi idaresini bağlamayacağı ancak vergi idaresine karşı hüküm ifade etmeyen vergi sorumluluğunun devrine ilişkin bu tür sözleşmelerin taraflar arasındaki iç ilişkide hüküm ifade edeceği, yukarıda izah edildiği üzere sözleşmenin 7/1. Maddesinin genel işlem şartı olarak kabulünün mümkün olmadığı, davalı şirket tarafından sözleşme hükümlerine aykırı olarak ihale sonrasında ödemiş olduğu ihale karar pulu vergilerinin iadesi için açılan davanın kazanılması akabinde gelir idaresi başkanlığı tarafından yapılan takibat üzerine davacı tarafından 20/11/2015 Tarih ve ……. İKN hizmet alım sözleşmesi dolayısıyla 4.809,98 TL vergi aslı ve gecikme zammı ile birlikte toplamda 9.361,86 TL, 06/12/2017 Tarih ve …… İKN hizmet alım sözleşmesi dolayısıyla 4.722,60 TL ve gecikme zammı ile birlikte 7.618,69 TL ödendiği, yukarıda detayı verilen T.C. Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin 15/10/2015 Tarih ve 2015/291 Esas-2015/6581 Karar sayılı ilamı da emsal alınarak davalı şirketin bu vergi asılları ve gecikme borçlarından sorumlu olduğu anlaşılmakla davacının davasının kabulü ile toplamda ödenen 16.980,55 TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir. 10.Yukarıda detayı verilen T.C. Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 19/04/2022 Tarih ve 2021/2179 Esas-2022/2226 Karar sayılı ilamı da emsal alınarak; Davalının özel hukuk tüzel kişi tacir olması, 6102 Sayılı TTK’nın 19/2 maddesi gereğince tarafların yalnız biri için ticari iş niteliğinde olan sözleşmelerin, kanunda aksine hüküm bulunmadıkça, diğeri için de ticari iş sayılacağının ifade edildiği, bu amir hüküm gereğince davacının ticari faiz isteme hakkına sahip olduğu, davanın rücuen alacak davası niteliğindeki mahiyeti de nazara alınarak hükmolunan tutara ödeme tarihi olan 05/11/2020 tarihinden itibaren ticari avans faizi işletilmesine karar verilmiştir.
11.Maddi Hata Yönüyle Yapılan Değerlendirmede; Mahkememizin 10/05/2022 tarihli duruşmasında kısa karar tefhim edilirken alacak tutarı rakam olarak “8” ve “0” rakamının hızlı yazılması esnasındaki basit maddi hata nedeniyle “16.980,55 TL” olması gerekir iken “16.908,55 TL” olarak zapta geçmiştir. Lakin yukarıda detayı verilen T.C. Yargıtay 4. Hukuk Dairesinin 09/06/2020 Tarih ve 2018/3310 Esas-2020/1753 Karar sayılı ilamı da emsal alınarak bu hatanın rakam olarak “8” ve “0” rakamının hızlı yazılması esnasındaki basit maddi hatadan kaynaklandığı anlaşılmakla gerekçeli karar ile rakamlardaki maddi hata düzeltilmiştir…..” gerekçesiyle davanın kabulüne; 16.980,55 TL’nin 05/11/2020 tarihinden itibaren işleyecek ticari avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİ : Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; öncelikle davacı tarafın, dava konusu alacağa dayanak yapmış olduğu tip idari şartnamelerin 4734 sayılı kanun kapsamında yapılan tüm ihalelere yönelik tip şartnamesi olduğunu, tip şartnameler genel ve özel bütçeli idareler hemde Kamu İktisadi Teşebbüsleriyle imzalanan sözleşmelerde kullanıldığını, dolayısıyla idari şartnamenin 25.1 maddesi düzenlemenin standartlaşmış hale getirildiği, genel ve özel bütçe kapsamında olan resmi daire kavramı içerisinde yer alan idarelerle imzalanan sözleşmelerde 488 sayılı damga vergisi kanunu uyarınca ihale karar pulu damga vergisinin mükellefinin yükleniciler olduğu ve bu hususun yükleniciler tarafından bilindiğini, ancak kamu iktisadi teşebbüsleriyle imzalanan sözleşmede damga vergisinin ihale makamı tarafından ödeneceğinin yüklenici firma sorumluluğunda olduğunun belirtilmesinin gerekli olduğunun taraflarınca düşünüldüğünü, yerel mahkemenin gerekçesinde geçen İdari Şartnamenin 44.6 maddesi ve sözleşmenin 7.1 maddesi sözleşmenin imzalanmasına ilişkin her türlü vergi, resim harçlara ilişkin hüküm olup, sözleşmenin imzalanmasına ilişkin tek vergi kalemi ise binde 9,48 sözleşme damga vergisi olduğunu, ihale kararı sözleşmenin imzalanmasına ilişkin bir gider olmayıp, ondan ayrı olarak ihale safhasına ilişkin bir gider olduğunu, bilirkişi heyeti ise ihale karar pulu damga vergisinde sorumluluğu müvekkili şirkete yükleme sebebini iki ayrı gerekçeye dayandırdığını, 488 sayılı damga vergisi kanununda ihale karar pulu damga vergisinin sorumlusu ve mükellefinin davalı ihale makamı olduğunu, söz konusu tebliğ ile kanunun vermiş olduğu mükellefiyetin değiştirilmesinin hukuken mümkün olmadığını, kanunla verilen hakkın tebliğ ile ortadan kaldırılması normlar hiyerarşisine açıkça aykırı olduğunu, 488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1. maddesinin 1. fıkrasında, anılan Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğunu, yukarıda açıklanan nedenlerle taraflar arasında imzalanan sözleşmede ihale karar pulu damga vergisinin müvekkili şirketin ödeyeceğine dair bir hüküm olmaması nedeniyle hukuka aykırı olduğunu, açıklanan nedenlerle kararın kaldırılarak esas hakkında yeniden hüküm kurulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :
Dava; taraflar arasındaki imzalanan sözleşmeler uyarınca ödenen ihale karar damga vergisinin rücuen tahsili istemine ilişkindir.
İstinaf incelemesi; Kamu düzenini ilgilendiren konularda resen, diğer yönlerden HMK’nın 355.maddesi gereğince istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılmıştır.
Taraflar arasında imzalanan 2016-2017 ve 2018-2019 yıllarına ait Hizmet Araçları (yakıt Hariç) Kiralama İşi Hizmeti Alımına Ait Sözleşmelerin 7.maddesinde Sözleşme bedeline dahil olan giderler “7.1.Taahhüdün (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlar dahil) yerine getirilmesine ilişkin işin ihalesinden ikmaline kadar, teklif verilmesinden ve sözleşmenin uygulanması sırasında , ilgili mevzuat gereğince yapılacak her türlü ulaşım, sigorta, vergi (İhale komisyon kararı ve sözleşme damga vergisi dahil), resim, harç giderleri ve her türlü işçilik giderleri sözleşme bedeline dahildir. İlgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi, sözleşme bedeline dahil olmayıp İdare tarafından Yükleniciye ödenecektir.” hükmünün, 2016-2017 ve 2018-2019 yıllarına Hizmet Araçları (yakıt hariç) Kiralama İşi Hizmeti Alımında Uygulanacak İdari Şartnamenin 44.6. maddesinde “Sözleşmenin imzalanmasına ilişkin her türlü vergi, resim ve harçlar ile diğer sözleşme giderleri yükleniciye aittir.” hükmünün yer aldığı, Yargıtay 23.Hukuk Dairesi’nin 15/10/2015 tarih 2015/291 Esas 2015/6581 Karar sayılı ilamında da belirtildiği gibi sözleşme ve teknik şartname hükümleri uyarınca damga vergisinden davalı şirketin sorumlu olduğu, bu nedenle ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğu anlaşıldığından davalının istinaf başvuru talebinin HMK’nın 353/1.b.1 maddesi gereğince esastan reddine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davalının istinaf başvuru talebinin ESASTAN REDDİNE,
2-Alınması gereken 1.159,94 TL harçtan peşin alınan 289,99 TL harcın mahsubu ile bakiye 869,95‬ TL karar ve ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irad kaydına,
3-İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından ücret-i vekalet ile ilgili hüküm kurulmasına yer olmadığına,
4-İstinafa başvuran davalı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
5-Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 359/4. maddesi gereğince; kararın tebliği işlemlerinin ilk derece mahkemesi tarafından yapılmasına,
6-Dava dosyasının ilk derece mahkemesine gönderilmesine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 18/10/2023 tarihinde oybirliği ile HMK’nın 362/1-a maddesi gereğince kesin olarak karar verildi.

Başkan
e-imzalıdır

Üye
e-imzalıdır

Üye
e-imzalıdır

Katip
e-imzalıdır