Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. KONYA BAM … HUKUK DAİRESİ Esas-Karar No: … – …
T.C.
KONYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
… HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : …
KARAR NO : …

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : …
ÜYE : …
ÜYE : …
KATİP : …

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KONYA … ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 31/12/2020
NUMARASI : … Esas – … Karar

İSTİNAF EDEN
DAVACILAR : 1-… – (T.C. Kimlik No: …)
2-… – (T.C. Kimlik No: …)
3-… – (T.C. Kimlik No: … )
4-… (T.C. Kimlik N: …)
5-… – (T.C. Kimlik No: …)
6-… – (T.C. Kimlik N: …)
7- … – (T.C. Kimlik No: … )
8- … – (T.C. Kimlik No: … )
9- … – (T.C. Kimlik No: … )

10- …
11- …
12- …
13- …
14- …
15- …
16- …
17- …
18- … – (T.C. Kimlik No: …)
VEKİLİ : Av. …- …

DAVALI : …
VEKİLİ : Av. … – …
DAVA : Kooperatif Üyeliğinin Tespiti

İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : 16/12/2022
YAZIM TARİHİ : 21/12/2022

Davacılar tarafından davalı aleyhine Konya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas sayılı dosyası ile açılan kooperatif üyeliğinin tespiti davasında 31/12/2020 tarihinde tesis edilen davanın ayrı ayrı reddine ilişkin karara karşı davacıların istinaf kanun yoluna başvurması üzerine, üye hakimin görüşleri alındıktan sonra dosya incelendiğinde;
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin …’da yüzey kaplama işlemi yapan ağır kimyasal veya zehirli atık üreten şirketlerden olduğunu, davalı kooperatifin ise … ‘da yüzey kaplama işi yapan firmaları bir çatı altında toplamak ve çevresel sorunlara bireysel değil toplu çözümler üretmek amacıyla kurulmuş olan … ( …Kaplamacıları Derneği) öncülüğünde yüzey kaplama işlemi yapan şirketlere çağrı yapılarak kurulduğu iddia edilen bir kooperatif olduğunu, müvekkili firmalar ile sayıları toplamda 150-200 civarında olan ve yüzey kaplama işi yapan firmaların biraraya getirilerek, tam teşekküllü bir arıtma tesisi içeren sanayi sitesinin kurulması amacıyla bu kooperatif ortaklığının oluşturulduğunu, kooperatifin bir süre sonra amacından saptığını, kurucuların kar elde etme amacına hizmet etmeye başladığını, tam teşekküllü bir arıtma tesisinde çevreye zarar vermeden faaliyet gösterme ve ilgili kooperatiften işyeri sahibi olma imkanının müvekkillerinin elinden alındığını ve üyelik sırasında imzalattırılmış olan taahhütname nedeniyle üyelikten çıkarılmaya itiraz haklarından feragat ettiğini düşünen müvekkillerinin eli kolunun bağlandığını, kooperatife üye olamayan müvekkillerinin ise kooperatifin hukuka aykırı olarak tasfiye sürecine girmesi nedeniyle üyeliklerinin neredeyse imkansız hale geldiğini belirterek müvekkillenin ortaklıklarının devamının tespitine, kooperatiften müvekkilleri adına yer tahsil edilmesine, kooperatife üye olmamış müvekkillerinin kooperatife üyeliklerinin kabulü ile kooperatif sitesinden bu müvekkilleri adına yer tahsil edilmesine karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Davacılar vekili tavzih dilekçesiyle; kooperatife üyelikten haksız ve hukuka aykırı şekilde çıkarılan müvekkili davacılar …, …, … Tic. Ltd. Şti ve …’ın kooperatifin kuruluşunun akabinde kooperatif üyeliğine kabul edildiğini ancak sonrasında haksız ve hukuka aykırı şekilde üyelikten çıkarıldıklarını, bu nedenle ilgili müvekkilleri açısından öncelikle kooperatife üyeliklerinin tespitini, mahkeme aksi kanaatte olursa kooperatife üye olabilme şartlarını haiz olduklarından üye olarak kabullerine karar verilmesini talep etmiştir.

CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Bir kısım davacıların üyelik için kooperatife başvurmadıklarını ve kooperatife üyeliklerinin bulunmaması, bir kısım davacıların ise üyeliklerini devrederek kooperatif üyeliklerinden ayrılmaları nedeniyle bu davayı açmakta hukuki yararlarının olmadığını ve husumet yokluğunun söz konusu olduğunu, kooperatife yeni üye alımının ancak kooperatifin yeterli sayıda arsa üretmesi ile olabileceğini, kooperatife kimlerin üye olabileceğine ve üye sayısının sınırlandırılması konusunda Kooperatifler Kanununun müvekkili kooperatife yetki verdiğini, müvekkili kooperatifin bu yetkisini kullanarak genel kurul kararıyla üye sayısının 126 olarak sınırlandırılmasına karar verdiğini, bu kapsamda tahsisi yapılan arsa üzerine işyerleri yapılarak ihale ile hak sahiplerine tahsis edildiğini, … ile …’in kooperatife üye olma şartlarına haiz olduğunu ve buna ilişkin vergi levhası ile ilgili idari mercilerce verilmiş resmi belgeleri sunduklarını, davanın haksız ve mesnetsiz olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: Yapılan yargılama neticesinde; “…Her ne kadar davacılar, davalı kooperatifin kuruluş amacına aykırı hareket ettiğini, kooperatif tarafından üyeliğe ilişkin bir çağrı yapılmadığını, bazı gerçek ve tüzel kişilerin usulsüz olarak kooperatife üye olarak kabul edildiklerini ve kooperatifin tasfiye sürecine girmesinin usulsüz olduğunu iddia etmişlerse de bu iddiaların eldeki davada değerlendirilmesi mümkün görülmemiş ve yargılama davacıların talep sonucu ile sınırlı olarak davacıların kooperatif üyesi olup olmadıkları, bir kısım davacıların usulsüz olarak üyelikten çıkartılıp çıkartılmadıkları, diğer davacıların üyelik başvurularının reddedilmesinin haksız olup olmadığı hususları ile sınırlandırılmıştır.
Bu kapsamda davacılar vekilinin 13/10/2020 tarihli bilirkişi raporuna yönelik itirazları esasa etkili görülmediğinden reddedilmiştir.
Dosya kapsamına uygun olduğundan hükme esas alınan 13/10/2020 tarihli bilirkişi raporunda da belirtildiği üzere;
-Davacı …’in kooperatif üyesi olduğu, ancak 24/01/2017 tarihli dilekçesiyle üyeliğini dava dışı …’ya devrettiği ve devrin yönetim kurulu tarafından kabul edilmesi sonucunda üyeliğinin sona erdiği,
-Davacı …’ın kooperatif üyesi olduğu, ancak 27/10/2015 tarihli dilekçesiyle üyeliğini dava dışı … Şti.’ye devrettiği ve devrin yönetim kurulu tarafından kabul edilmesi sonucunda üyeliğinin sona erdiği,
-Davacı …’ın kooperatif üyesi olduğu, ancak 02/02/2015 tarihli dilekçesiyle üyeliğini dava dışı …’a devrettiği ve devrin yönetim kurulu tarafından kabul edilmesi sonucunda üyeliğinin sona erdiği,
-Davacı … Ltd. Şti.’nin kooperatif üyesi olduğu, ancak 10/06/2014 tarihli dilekçesiyle üyeliğini dava dışı …’e devrettiği ve devrin yönetim kurulu tarafından kabul edilmesi sonucunda üyeliğinin sona erdiği,
-Davacı, … Şti.’nin davalı kooperatif üyesi olduğu, ancak 19/06/2014 tarihli dilekçe ile üyelikten istifa ettiği ve istifanın yönetim kurulu tarafından kabul edilmesi sonucunda üyeliğinin sona erdiği anlaşılmıştır.
Her ne kadar anılan davacılar usulsüz olarak kooperatif üyeliklerinden çıkartıldıklarını iddia etmişlerse de yapılan incelemede bu davacıların kendi iradeleri sonucunda üyeliklerinin sona erdiği anlaşıldığından bu davacıların davalarının reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacılar …, … , … , … , … , … , … , … A.Ş, … Şti., … Şti., … Şti., … Şti.’nin üyelik başvurularının usulsüz olarak reddedilip reddedilmediği ile bu davacıların hükmen kooperatif üyeliğine kabullerinin gerekip gerekmediği yönünden yapılan incelemede;
-Kooperatif ana sözleşmesinin 12. Maddesi ile kooperatifin üye sayısının en az 7 kişi olduğunun, ortak sayısının işyeri imkanlarına göre genel kurulca belirleneceğinin ve yönetim kurulunun genel kurulca belirlenen sayının üzerinde ortak kaydedemeyeceğinin hüküm altına alındığı,
-01/06/2013 tarihli genel kurul toplantısında üye sayısının en fazla 250 kişi ile sınırlandırılmasına karar verildiği,
-22/03/2015 tarihli genel kurul toplantısında ise üye sayısının en fazla 126 kişi ile sınırlandırılmasına karar verildiği,
-Üye sayısı açısında kooperatifte boş üyeliğin bulunmadığı,
-Kooperatif ana sözleşmesinin 11. Maddesi ile kooperatife ortak olmak isteyenlerin yazılı olarak başvurmaları gerektiğinin, ortaklığa kabulün yönetim kurulu kararı ile gerçekleşeceğinin ve başvuranların 10. Maddede yer alan şartları taşıyıp taşımadığının yönetim kurulu tarafından araştırılacağının hüküm altına alındığı,
-Davalı kooperatifin 23/06/2019 tarihli genel kurul toplantısında alınan karar uyarınca tasfiyeye girdiği
-Dava dilekçesinin ekinde yer alan Konya … Noterliğine ait … yevmiye nolu ve 03/02/2020 tarihli ihtarname ile davacıların davalı kooperatife üyelik başvurusunda bulundukları anlaşılmıştır.
Her ne kadar anılan davacılar üyelik başvurularının usulsüz olarak kabul edilmediğini iddia etmişlerse de davacıların 03/02/2020 tarihli ihtarname ile üyelik başvurusunda bulundukları, bu tarihten önceki dönemde yazılı başvuru yaptıklarına dair bir delil sunulmadığı, bu tarih itibariyle davalı kooperatifte boş üyeliğin bulunmadığı ve kooperatifin dağılma sürecine girdiği, bu bakımdan davacıların başvurularının kabul edilmemesinde kanuna ve ana sözleşmeye bir aykırılığın bulunmadığı anlaşıldığından…” gerekçesiyle bu davacıların davalarının ayrı ayrı reddine şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; Davalı kooperatifin, Milli Emlak Müdürlüğü vb. Kurumlardan belirli bir amaç doğrultusunda faaliyet göstermek ve bu çerçevede üye alımı yapmak vaadiyle gerekli izinleri alınarak kurulduğunu, Kooperatifin amacından saptığını, farklı iş kollarında faaliyet gösteren işletme yetkililerini üye olarak kabul ettiğini, bunun neticesinde üyelere ayrılan kontenjanın dolduğunu, bunun sonucunda ağır kimyasal atık üreten müvekkil firmalarının hukuki yararının zedelendiğini, müvekkillerin bir kısmının, mecburi bırakılarak üyelikten haksız ve mesnetsiz olarak çıkarıldığını, çıkarılan müvekkillerin yerine, yine kurumlardan alınan izinlerin dışındaki iş kollarında faaliyet gösteren işletmelerin yer aldığını, bu sebeple müvekkillerin üyeliğe kabulünün imkansız hale geldiğini, davalarının konusunun çok farklı bir hal alıp, yalnızca müvekkillerin üye olup olmadığının tespiti haline geldiğini, dava yargılaması sırasında … Milli Emlak Genel Müdürlüğü ve … Valiliği’ne yapmış oldukları, kooperatifin idari olarak denetimi ile hukuka aykırılık haline idari yaptırım uygulanmasına ilişkin başvurularının bulunduğunu, ancak taleplerinin reddedildiğini belirterek; fazlaya ilişkin haklarının saklı kalması kaydı ile; Konya …Asliye Ticaret Mahkemesi karının kaldırılmasına, davalı kooperatif hakkında verilmiş olan tedbir kararının dosyanın kesinleşmesine kadar devamına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, Kooperatif üyeliğinin tespiti ile kooperatifin yaptığı işyerinin davacılara tahsisi talebine ilişkindir.
İstinaf incelemesi HMK 355. madde gereğince istinaf dilekçesinde ileri sürülen sebeplerle ve resen kamu düzenine aykırılık yönünden sınırlı olarak yapılmıştır.
Mahkemece davalı kooperatife ait üye kayıt ve karar defterleri üzerinde inceleme yapılarak bilirkişiden rapor aldırılmış, bilirkişi raporu hükme esas alınarak davacıların davalarının ayrı ayrı reddine karar verilmiştir.
Kooperatifler hukukunda, üyelik şartlarını taşıyanların kooperatifçiliğin temel esaslarından biri olan “açık kapı ilkesi” uyarınca kooperatif üyeliğine kabulü zorunlu olup, yönetim kurulunun bu durumda takdir yetkisi yoktur. Diğer yandan, kooperatiflerde üyelik ilişkisinin kurulması kooperatif yöneticilerinin gerçekleştirdikleri üyelik kaydı ile olabileceği gibi, Yargıtay’ın yerleşik uygulamalarına göre aidat yatırma, kooperatif bünyesinde çalışma gibi eylemlerle zımnen üyeliğin benimsenmesi yolu ile de üyelik ilişkisinin kurulması mümkündür. (Örn. Yargıtay 23 HD. 2019/2825 E- 2020/3290 K.sayılı ilamı)
Davaya konu somut olayda mahkemece bahsedilen gerekçeyle davanın reddine karar verilmişse de, yukarıda açıklanan ilkeler çerçevesinde araştırma ve inceleme yapılmamıştır. Mahkemece, açık kapı ilkesi gereğince davacıların davalı kooperatife üyelik için davacıların başvurularının bulunup bulunmadığı, Yargıtay uygulamaları gereği aidat yatırma, kooperatif bünyesinde çalışma gibi eylemleri nedeniyle zımnen üyeliklerinin bulunup bulunmadıkları, davalı kooperatifin Kooperatifler Kanunu 2.3 maddede düzenlenen eşitlik ilkesi uygulamasına aykırı davranıp davranmadığı, davacıların kooperatif ana sözleşmesinde gösterilen üyelik şartlarını taşıyıp taşımadıkları, 2013 yılı genel kurulunda üye sayısı 250 olarak belirlenmişken 2015 yılı genel kurulunda 126 olarak sınırlandırılmasında sebeplerin ne olduğu, makul ve haklı sebepler olup olmadığı, genel kurul kararına karşı açılmış dava olup olmadığı araştırılmalı, Mahkemece refakate 1 Harita Mühendisi, İnşaat Mühendisi ile Mali Müşavir bilirkişi alınıp keşif yapılarak, bilirkişilerden tadilat projesinin denetlenmesi, özellikle davacılara tahsis edilecek arsa bulunup bulunmadığı da araştırılmalıdır.
Ayrıca davacılar arasında ihtiyari dava arkadaşlığı bulunmakta olup mahkemece her bir davacının açtığı dava yönünden ayrı harç alınması gerektiği halde, harç alınmaksızın davanın reddi nedeniyle davalı lehine ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesi de yerinde olmamıştır. Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin eksik araştırma ve incelemeyle karar verdiği anlaşılmakla, diğer istinaf sebepleri değerlendirilmeksizin davacıların istinaf taleplerinin kabulü ile HMK 353/1.a.6 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, deliller toplandıktan sonra değerlendirme yapılmak üzere dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine dair aşağıdaki şekilde karar verilmiştir.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1- Davacıların istinaf taleplerinin KABULÜ ile; Konya … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 31/12/2020 tarih, … Esas … Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA,
2- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-a maddesi gereğince dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3- İstinaf başvurusunda bulunan her bir davacı tarafından ayrı ayrı yatırılan 59,30′ ar TL istinaf karar harçlarının talep halinde her bir davacıya ayrı ayrı iadesine,
4- İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından ücret-i vekalet ile ilgili hüküm kurulmasına yer olmadığına,
5- İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
6- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 359/4 maddesi gereğince; kararın tebliğ işlemlerinin ilk derece mahkemesi tarafından yapılmasına,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 16/12/2022 tarihinde oybirliği ile HMK’nın 353/1-a-6 maddesi gereğince kesin olarak karar verildi.

Başkan … Üye … Üye … Katip …
e-imzalıdır e-imzalıdır e-imzalıdır e-imzalıdır

D.A.Ç