Emsal Mahkeme Kararı Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi 2019/1155 E. 2019/814 K. 10.10.2019 T.

Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C. KONYA BAM 6. HUKUK DAİRESİ
T.C.
KONYA
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : …
KARAR NO : …

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

BAŞKAN : … (…)
ÜYE : … (…)
ÜYE : … (…)
KATİP : … (…)

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KONYA ASLİYE … TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : …
NUMARASI : … Esas – … Karar

DAVACI : …bank A.Ş.
VEKİLİ : Av. … – …
DAVALI : Hasımsız
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Bono İptali)

İSTİNAF KARARININ
KARAR TARİHİ : …
YAZIM TARİHİ : …
Davacı tarafından Konya Asliye … TİCARET Mahkemesi’nin … esas sayılı dosyası ile açılan bono iptali davasında … tarihinde tesis edilen davanın reddine ilişkin karara karşı davacının istinaf kanun yoluna başvurması üzerine dava dosyasının dairemize geldiği anlaşılmakla üye hakimin görüşleri alındıktan sonra, dosya incelendi;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; keşidecisi …, lehtar alacaklısı … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şirketi, vade tarihi 01/12/2018 olan 6.000,00 TL bedelin senedin müvekkili banka nezdinde kaybolduğunu, bu nedenle senet için öncelikle ödemeden men kararı verilerek, bilahare iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece, “….Dava konusu, keşidecisi … olan, 01/12/2018 vade tarihli, 6.000,00 TL bedelli bononun lehtar hanesinin boş olduğu TTK 776/e bendinde bononun kime veya kimin emrine ödenecekse onun adının yazılması gerektiği belirtildiği, aynı yasanın 777. Maddesinin 1. Fıkrasında 776.maddede gösterilen unsurlardan birini içermeyen senedin bono sayılamayacağı hüküm altına alındığı, açıklanan kanun maddeleri gereğince iptali istenen belgenin bono vasfında olmadığı” gerekçesiyle davacının 6.000,00 TL bedelli … tarafından tanzim edilen bononun iptaline ilişkin davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ: Davacı istinaf dilekçesinde özetle ; yerel mahkeme kararının hukuka aykırı olduğunu, “lehtar” bölümü yazılı bulunmayan senedin “bono” sayılmayacağı, ancak “lehtar” bölümü boş olarak düzenlenmiş olan senet sonradan lehtar tarafından aradaki anlaşmaya uygun olarak doldurulabileceğini, senedin boş olan “lehtar” kısmının en geç senet tedavüle çıkıncaya kadar doldurulması gerektiğini, nitekim Yargıtay 19.HD’nin 2015/17844 esas 2016/6913 Karar sayılı ilamın da bu yönde olduğunu, kaldı ki lehtar adının bononun ön yüzüne yazılı olacağı yahut ön yüzünde lehtar için ayrılmış bölümde yazılacağına ilişkin hiçbir amir hüküm bulunmadığını, bononun ön yüzünün görünmeyen kısmında kuvvetle muhtemel ki lehtar adının yazdığını, senet tevdi bordrosunda da müvekkili bankaya … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd.Şti. tarafından tahsil amaçlı olarak verildiğinin belirtildiğini, adi senetlerin tahsil cirosu ile devredilemeyeceğini, kambiyo vasfını taşımayan senedin protesto çekerek tahsil için bankaca devralınmayacağının açık olduğunu, dava konusu bononun kambiyo vasfına haiz olduğunu, istinaf taleplerinin kabulü ile yerel mahkeme kararının kaldırılarak, dökümü yapılan bir adet senedin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; TTK md. 778/1-ı yollamasıyla iptale dair TTK md. 757 ila 765.maddeleri gereğince bononun zayi nedenine dayalı iptali istemine ilişkindir.
İstinaf incelemesi; Kamu düzenini ilgilendiren konularda resen, diğer yönlerden HMK’nın 355.maddesi gereğince istinaf sebepleriyle sınırlı olarak yapılmıştır.
Türk Ticaret Kanunu’nun 778. maddesi delaleti ile bonolar bakımından iptal davaları açısından uygulanması gerekli TTK.’nın 759/2. maddesi uyarınca iptal isteminde bulunan kişi bono elinde iken zayi olduğuna dair inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlamak, senedin bir suretini ibraz etmek yahut da senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür.
İptal davası açılabilmesinin ilk koşulu, senedin zayi olmasıdır. Senedin zayi olması demek, hak sahibinin isteği dışında elden çıkması nedeniyle ibrazının mümkün olmamasıdır. İptal davasının ikinci koşulu, senette yer alan hakkın halen mevcut olmasıdır. Eğer hak, bir ödeme ile ortadan kalkmışsa, artık senedin iptaline gerek kalmaz. İptal davasının üçüncü koşulu, iptal talebinde bulunanın hak sahibi olmasıdır. Başka bir anlatımla,kıymetli evrakın yitirilmesi nedeniyle iptalinin dava edilebilmesi için, davacının senedin kaybolduğu veya bunun öğrenildiği anda senetteki hakkın alacaklısı sıfatını taşıması gerekir. Zayi nedeniyle iptal davası açılabilmesinin dördüncü koşulu senet zilyetliğinin yeniden iktisabının mümkün olmamasıdır. Başka bir deyişle,senedin yitirilmesinin geçici değil devamlı olması gerekir. Örneğin,senedin kimin elinde olduğu biliniyorsa,bu durumda senet zilyetliğinin yeniden kazanılması imkanı,açılacak bir istirdat davası ile mümkün olduğundan iptal davası açılamaz.İptal davası açılabilmesinin beşinci ve son koşulu ise iptali dava edilen senedin kıymetli evrak niteliğini taşımasıdır. Kıymetli evrak niteliğinde olmayan senetlerin TTK hükümlerine göre iptali istenemez.
İptal kararının hüküm ve sonuçları bakımından üç ilkeden söz edebiliriz.Birinci ilkeye göre;iptal kararı ile iptal isteminde bulunan kişi,zayi olan ve zayi olduğu iddia edilen senedi ibraz edebilmiş olsaydı,hangi hukuki durumda bulunacak idiyse,o hukuki duruma gelir.İkinci ilke şudur;Yapılan ilan üzerine senedin hamilinin ortaya çıkmadığı,bu sebeple istihkak iddiasının mahkemece karara bağlanmadığı hallerde iptal kararı mülkiyet sorununu çözen bir karar değildir. İptal kararı senedin temlik fonksiyonunu ortadan kaldırmamasına rağmen teşhis fonksiyonunu yok eder. Eski (orijinal)senet ile hak dermeyan edilemez. Nihayet iptal kararı,iptal talebinde bulunan kimseye borçludan ifayı isteme hakkını verir. İptal kararına göre iyiniyetle ödemede bulunan borçlu borcundan kurtulur. Üçüncü ilkeye göre,iptal kararı iptal edilen senedin yerine geçmez (Poroy- Tekinalp).

Türk Ticaret Kanunu’nun 778(1).ı yollamasıyla 757 ila 765 maddeleri uyarınca bononun niteliğine aykırı düşmedikçe poliçenin iptaline ilişkin hükümler bononun iptalinde de uygulanır. İptale ilişkin dava üzerine mahkemece iptal talep edenin bono elindeyken ziyaya uğradığına dair verdi açıklamaları inandırıcı bulması halinde verilecek ilanla bonoyu eline geçireni TTK 761.maddesinde belirtilen süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde bononun iptaline karar verileceğini ihtar edeceği düzenlenmiştir.
İlk derece mahkemesince davacının bono elinde iken ziyaya uğradığına dair açıklamalarını inandırıcı bularak iptale ilişkin ilanları 25/01/2019 , 04/02/2019 ve 12/02/2019 tarihlerinde yaptığı, ilanda belirtilen üç aylık ibraz süresi dolmasına rağmen bononun ibraz edilmediği, dava dilekçesinin bono tanzim borçlusuna tebliğine rağmen beyanda bulunulmadığı anlaşılmıştır.
Bonoda bulunması gereken zorunlu unsurlar 6102 sayılı TTK’nın 776. maddesinde sayılmıştır. Ancak 6102 sayılı TTK’nın 778/2-f maddesi atfıyla bonolara da uygulanan TTK’nun 680. madde hükmü uyarınca bononun kısmen doldurulmuş ya da sadece imzalanmış olarak tedavüle çıkarılması mümkün olup, bu eksiklik senedin ibrazına kadar tamamlanabilir. Bu nedenle lehdar hanesi açık olan bononun doldurularak, zorunlu unsurları tamamlanarak kambiyo senedi vasfıyla işlem yapılması mümkün olduğundan, zayi nedeniyle iptal davasına konu edilmesi de mümkündür. (Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’ nin 2010/4563 Esas 2011/15716 Karar, 2014/1148 Esas 2014/7886 Karar, 2016/1016 Esas 2017/3929 Karar, 2016/1016 Esas 2017/3929 Karar sayılı ilamları).
Davacı tarafça davaya konu bononun zorunlu unsurlarından; tanzim borçlusunun …, tanzim yeri/ ödeme yerinin tanzim borçlusunun adresindeki Karatay/Konya olduğu, lehtar alacaklısının … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şti. olduğu belirtilmiştir.
Davacı tarafça dosyaya fotokopisi ibraz olunan bononun davacı hamil tarafından kaybedildiği, davaya konu bononun TTK’nın 686. maddesince yetkili hamili olan zilyetliği devralan davacı bankanın TTK’nun 651/2. maddesince senet üzerinde hak sahibi olan kişi olduğu, 6102 sayılı TTK’nın 778/2-f maddesi atfıyla bonolara da uygulanan TTK’nun 680. madde hükmü uyarınca bononun kısmen doldurulmuş ya da sadece imzalanmış olarak tedavüle çıkarılmasının mümkün olması sebebiyle bononun zayi nedeniyle iptaline karar verilmesi gerekirken zorunlu unsurlardan birini içermeyen senedin bono sayılamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi hukuku uygun olmadığından; davacının istinaf talebinin kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, HMK’nın 353/1-b-2. maddesi gereğince davacı talebi ile ilgili davanın esası hakkında yeniden hüküm kurulmasına ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
A) Davacının istinaf başvuru talebinin KABULÜ ile; Konya Asliye … TİCARET Mahkemesi’nin … tarih … Esas … Karar sayılı KARARININ KALDIRILMASINA,
1- İstinaf talebinde bulunan davacı tarafından yatırılan 44,40 TL karar harcının talep halinde davacıya iadesine,
2- İstinaf incelemesi sırasında duruşma açılmadığından ücret-i vekalete ilişkin hüküm kurulmasına yer olmadığına,
3- İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
B) Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.2 maddesi gereğince davacı talebi ile ilgili YENİDEN HÜKÜM KURULMASINA,
1- Davanın KABULÜ ile; tanzim borçlusu …, tanzim yeri/ödeme yeri Karatay/Konya, lehtar alacaklısı … Sigorta Aracılık Hizmetleri Ltd. Şirketi, vade tarihi 01/12/2018 olan 6.000,00 TL bedelli bononun ZAYİ NEDENİYLE DAVACI YÖNÜNDEN İPTALİNE,
2- Alınan harç yeterli olduğundan yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3- Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendisi üzerinde bırakılmasına,
4- Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 333 ve HMKGAT’nin 5/1. maddeleri gereğince yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının gider avansını yatıran tarafa iadesine,
C) Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 359/3.maddesi gereğince kararın ilk derece mahkemesi tarafından tebliğe çıkarılmasına,
D) Dava dosyasının ilk derece mahkemesine gönderilmesine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda … tarihinde oy birliği ile HMK’nın 362/1-ç maddesi gereğince kesin olarak karar verildi.

Başkan …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Üye …
e-imzalıdır

Katip …
e-imzalıdır