Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas – Karar No: … Esas – …
T.C.
KONYA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI : … –
VEKİLİ :
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
GEREKÇELİ KARAR TARİHİ :
KARARIN MAHİYETİ : KISMEN KABUL

Mahkememizde görülmekte bulunan ” Zayi Belgesi Verilmesi ” davasının yapılan açık yargılamasının sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; “Müvekkili … … Mah. … Cad. No:… Karatay KONYA adresinde bulunan, Sünger ve Mobilya imalatı sektöründe faaliyet gösteren … isimli … ticaret sicil nolu ticari işletmesi 25/01/2022 tarihinde büyük bir yangın felaketi neticesinde işletme tamamıyla yanmıştır. Müvekkilin işyerinde meydana gelen bu yangın felaketi nedeniyle Fabrika tüm birimleri ile birlikte yanmıştır. İşyeri tamamen zarar gören müvekkilin işyerin de yer alan 2003 yılından yangının meydana geldiği güne kadar tutulan tüm defter ve tüm ticari belgeler zayi olmuştur.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Belgelerin saklanması, saklama süresi” başlıklı 82. Maddesinde“Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.”
şeklinde bir düzenleme yer almaktadır. Tüm bu nedenlerle yasal süresi içinde zayi belgesi verilmesi için mahkemenize başvurulması zorunluluğu hasıl olmuştur:” şeklinde dava açılmıştır.
Mahkememizce verilen keşif ara kararı uyarınca dosyanın SMMM bilirkişi … ile Hasar Kusur uzmanı bilirkişi … tevdi edildiği, bilirkişi heyetinin raporunda özetle; ” Raporumuzda, davacıya ait belgeleri ürlü hukuki yorum ve nihai takdirin mahkemenize ait olduğu işaret edilerek, varılan sonuçlar şu şekildedir. Davacı tarafın 2021 yılı E-Defter olduğu kayıtların İdari kısımda ve Mali Müşavir bürosunda bilgisayar ortamında tutulduğu için 2021 yılı Yevmiye , Defteri Kebir E-Defter ve beratları zayi belgesine gerek olmadığı, 2021 yılı Envanter Defteri ve belgeler için takdirin sayın mahkemeye ait olduğu, Davacı tarafından talep edilen 2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait Yevmiye Defteri , Defteri Kebir, Envanter defteri ve ticari belgeler açısından fabrikanın yanan kısmında olduğuna dair kanaat oluşmadığı, Fabrika içinde yanan bölümlerinde talep edilen dönemlere ait tespit yapma imkanı bulunmadığı.” şeklinde rapor tanzim edilmiştir.
Aynı bilirkişi heyeti ek raporunda özetle; ” Raporumuzda, davacıya ait belgeler incelenmiş olup, her türlü takdirin mahkemenize ait olduğu işaret edilerek, varılan sonuçlar şu şekilde hukuki yorum yapılmıştır. Davacı tarafın 2021 yılı E-Defter olduğu kayıtların İdari kısımda ve Mali Müşavir bürosunda bilgisayar ortamında tutulduğu için 2021 yılı Yevmiye , Defteri Kebir E-Defter ve beratları e gerek olmadığı, 2021 yılı Envanter Defteri ve belgeler için takdirin sayın mahkemeye ait olduğu, davacı tarafından talep edilen 2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait Yevmiye Defteri , Defteri Kebir, Envanter defte ari belgeler açısından fabrikanın yanan kısmında olduğuna dair kanaat oluşmadığı, ” şeklinde rapor tanzim etmiştir.
Mahkememiz dosyasına kazandırılan bilirkişi raporları taraflara usulüne uygun olarak tebliğ edilmiştir.
Mahkememizce dinlenen tanık Hasan Telli beyanında; ” Ben davacının iş yerinde çalışan kişiyim ben yangın başlangıcında orada değildim olaydan haberdar olunca intikal ettim beni arayan da yan komşumuz du ben gittiğimde polisler oradaki arkadaşları içeri almamıştı durumu izah ettim içeri girdik idari binadaki sadece bilgisayarı aldık başka birşey almadık defter klasör başka hiç birşey almadık idari binaya yangın sirayet etmedi diğer kısımlar komple yandı davacının ticari defterleri ve başkaca bilgi ve belgeler depo gibi bir yer yaptık orada bulunmaktaydı bu bahsettiğim deponun tamamı yandı.Ticari defterler de yandı. ” demiştir.
Mahkememizce dinlenen diğer tanık … beyanında; ” ben davacının yanında 12 yıldır çalışanım yangın başladığında orada değildim telefonla ürün aldığımız bir firma haber vermesi üzerine yangın yerine ulaştım, ulaştığımda fabrikayı tamamen sarmıştı yangın idari bina yanmadı idari binanın içerisinde muhasebe evrakları vardı ticari defterler arşiv odasındaydı ticari defterler yandı bizzat görmedim yanarken ancak deponun içerisinde olması nedeniyle ticari defterler de yanmıştır yangının şiddeti düşünüldüğünde içeriden hiç bir şey alınamazdı. Çelişki nedeniyle tanığa muhasebe evrakları ve ticari defterlerin ne olduğu sorulduğunda cevaben : şunu ifade etmek istiyorum muhasebe ve ticari evrakların tamamı arşiv odası diye tabir ettiğimiz depo da bulunmaktaydı bir önceki tanığın bilgisayarları idari binadan alındığı hususu sorulduğunda da cevaben;bilgisayarlar ön kısımda olduğu için alınmış olabilir ancak yangının çıktığı yer ve devamı gelen yerle depo bitişiktir çelişki ile söyleyeceklerim bu kadardır,tanıklık ücreti istemiyorum.” dediği görülmüştür.
Diğer tanık … beyanında; ” Ben davacı … in çalışanıyım yangın çıktığında evimdeydim iş arkadaşım … haber verdi ben de bunun üzerine yangın mahaline ulaştım idari bina yanmadı ancak personel ve çalışanların yemek yediği bir yer vardı kolonlar arasında bir boşluk vardı kolonlar içerisinde ticari defterler ve bir çok bilgi ve belgeler oradaydı buraya biz arşiv odası da demekteyiz bu arşiv odası da yandı” demiştir.
Tüm dosya kapsamı ve deliller birlikte değerlendirildiğinde; Davacı vekili “Zayi Belgesi Verilmesi” talebi ile dava açmıştır.
Konu ile alakalı olarak 6102 Sayılı TTK. 82. maddesinde; “(1) Her tacir; a)Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilânçolarını, ara bilânçolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini, b)Alınan ticari mektupları, c)Gönderilen ticari mektupların suretlerini, d)64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlüdür. (2)Ticari mektuplar, bir ticari işe ilişkin tüm yazışmalardır. (3)Açılış ve ara bilânçoları, finansal tablolar ve topluluk finansal tabloları hariç olmak üzere, birinci fıkrada sayılan belgeler, Türkiye Muhasebe Standartlarına da uygun olmak kaydıyla, görüntü veya veri taşıyıcılarda saklanabilirler; şu şartla ki; a)Okunur hâle getirildiklerinde, alınmış bulunan ticari mektuplar ve defter dayanaklarıyla görsel ve diğer belgelerle içerik olarak örtüşsünler; b)Saklama süresi boyunca kayıtlara her an ulaşılabilsin ve uygun bir süre içinde kayıtlar okunabilir hâle getirilebiliyor olsun. (4)Kayıtlar 65 inci maddenin dördüncü fıkrasının ikinci cümlesi uyarınca elektronik ortama alınıyor ise, bilgiler; bilgisayar yerine basılı olarak da saklanabilir. Bu tür yazdırılmış bilgiler birinci cümleye göre de saklanabilir. (5)Birinci fıkranın (a) ilâ (d) bentlerinde öngörülen belgeler on yıl saklanır. (6)Saklama süresi, ticari defterlere son kaydın yapıldığı, envanterin çıkarıldığı, ara bilançonun düzenlendiği, yılsonu finansal tablolarının hazırlandığı ve konsolide finansal tabloların hazırlandığı, ticari yazışmaların yapıldığı veya muhasebe belgelerinin oluştuğu takvim yılının bitişiyle başlar. (7)Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir. (8)Gerçek kişi olan tacirin ölümü hâlinde mirasçıları ve ticareti terk etmesi hâlinde kendisi defter ve kâğıtları birinci fıkra gereğince saklamakla yükümlüdür. Mirasın resmî tasfiyesi hâlinde veya tüzel kişi sona ermişse defter ve kâğıtlar birinci fıkra gereğince on yıl süreyle sulh mahkemesi tarafından saklanır.” şeklinde düzenleme yapıldığı görülmüştür.
Mahkememiz dosyasına kazandırılan ve hükme esas alınan ek raporda ise; Davacı tarafın 2021 yılı E-Defter olduğu kayıtların İdari kısımda ve Mali Müşavir bürosunda bilgisayar ortamında tutulduğu için 2021 yılı Yevmiye , Defteri Kebir E-Defter ve beratları e gerek olmadığı, 2021 yılı Envanter Defteri ve belgeler için takdirin sayın mahkemeye ait olduğu, davacı tarafından talep edilen 2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait Yevmiye Defteri , Defteri Kebir, Envanter defte ari belgeler açısından fabrikanın yanan kısmında olduğuna dair kanaat oluşmadığı yönünde rapor tanzim edilmiştir.
Somut olayımızda; davacının iş yerinin tamamının yandığı, 24/01/2022 tarihli yangın raporunda “Fabrika tamamen yanarak kullanılmaz hale gelmiştir” şeklinde rapor edilmiştir. Tanık beyanlarında da bu durum teyit edilmiştir. Her ne kadar bilirkişi heyeti aksine bir kanaat bildiren rapor tanzim etmişse de, iş yerinin tamamının yanmış olması ve bilirkişi raporunun takdiri delil olması nedeniyle takdire şayan bulunmayıp, itibar edilmemiştir. Tüm dosya kapsamı, bilirkişi raporu, tanık beyanları, tüm deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde davacının davasının kısmen kabul kısmen reddi ile; davacı yanın 2021 yılına ait e defter tarzında tutulan döneme ait taleplerinden feragat nedeniyle bu yöndeki taleplerin reddine, davacının 2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defterlerinin zayi olduğunun tespiti ile bu kararın zayi belgesi yerine geçmesine dair mahkememizde oluşan vicdani kanaate göre aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: GEREKÇESİ YUKARIDA AÇIKLANDIĞI ÜZERE
Davacının davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile;
1-Davacı yanın 2021 yılına ait e defter tarzında tutulan döneme ait taleplerinden feragat nedeniyle bu yöndeki taleplerin REDDİNE,
2-Davacının 2012-2013-2014-2015-2016-2017-2018-2019-2020 yıllarına ait yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defterlerinin zayi olduğunun TESPİTİ ile bu kararın ZAYİ BELGESİ YERİNE GEÇMESİNE,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gerekli harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer OLMADIĞINA,
4-Davanın niteliği gereği davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde BIRAKILMASINA,
5-Davanın niteliği gereği davacı lehine vekalet ücreti hükmetmeye yer OLMADIĞINA,
6-Davacı tarafından dava başında yatırılan gider avansının kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde davacıya İADESİNE,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde mahkememize veya başka bir yer Asliye Ticaret Mahkemesi’ne verilecek dilekçe ile Konya Bölge Adliye Mahkemesi’ne İstinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 01/12/2022

Katip … Hakim …

* Bu evrak UYAP-DYS üzerinden elektronik imza ile imzalanmıştır.