Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: … Esas – …
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR
T.C.
KONYA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO :
KARAR NO :
HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI : HASIMSIZ
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
GEREKÇE YAZIM TARİHİ:

Davacı taraf vekilinin açtığı işbu dava mahkememizin … Esas sırasına kaydedilmekle, mahkememizce yapılan aleni/açık yargılama sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesi ile özetle; Müvekkili bankaya müşterisi … tarafından tahsil için teslim edilen … Şubesinin 15/11/2022 keşide tarihli … no’lu, keşidecisi … olan, 25.000,00 USD tutarlı 1 adet çekin … çek merkezine kargo ile gönderileceği esnada kargoların karıştığını ve çek Karaköy Sağlık Birimine giden zarfın içine konulduğunu, daha sonra Karaköy Sağlık Birimi ile görüşülmüş olsa da gönderilen çekin bulunamadığını, çekin iptali için işbu davayı açma zorunluluğunun hasıl olduğunu, bu nedenlerle yukarıda bilgileri verilen çekin 3. kişilere ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilerek ödeme yasağı konulmasını, tedbir kararı verilmesi durumunda bankalar birliğine tedbir kararının gönderilmesini, tensiple Ticaret Sicil Gazetesinde ilanına akabinde söz konusu çeklerin ve senedin kayıp nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
I.DAVANIN NİTELENDİRİLMESİ
6102 Sayılı TTK’nın 818/1-s maddesi delaletiyle adı geçen kanunun 757 ila 763 maddelerine dayanan çek iptali davası olduğu görüldü.
II.HÜKME EMSAL ALINAN YÜKSEK MAHKEME İLAMI
T.C. Yargıtay . Hukuk Dairesinin 13/06/2019 Tarih ve … Esas-… Karar sayılı ilamında;
“Takibe konu senet Plodiv/Bulgaristan’da düzenlenmiştir.
“Yabancı unsur, herhangi bir hukuki olay veya işlemi, hakimin mensup olduğu devletin hukuk düzeni dışında, en az bir veya daha fazla hukuk düzeni ile irtibatlı hale getiren unsurdur.
….
Vasıflandırmaya ilişkin genel prensibi uyguladığımızda, öncelikle bir belgenin kambiyo senedi dolayısıyla kıymetli evrak niteliği taşıyıp taşımadığı, hakimin hukukuna ve gerektiğinde mukayeseli hukuka göre tespit edilecektir. Hakim bunu yaparken senedin kendi hukukunda kabul edilen kıymetli evrak ve kambiyo senedinin müşterek özelliklerini taşıyıp taşımadığına bakmalı, yoksa poliçe, bono veya çek için kendi hukukunun öngördüğü tüm şartların ve özellikle şekil şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğine bakmamalıdır [15]” (Yrd. Doç. Dr. … , AÜHFD, 61 (3) 2012:925-972/sayfa 929-933).
5718 sayılı Kanun’un 2/1. maddesinde, hakimin, Türk kanunlar ihtilafı kurallarını ve bu kurallara göre yetkili olan yabancı hukuku re’sen uygulayacağı belirtilmiştir.
Bononun keşide edildiği tarih nazara alındığında, 6102 sayılı TTK’nun 778. maddesinde, bononun niteliğine aykırı düşmedikçe; poliçelerin kanunlar ihtilâfına dair 766 ila 775. madde hükümlerinin bonolar hakkında da geçerli olacağı belirtilmiş, aynı Kanun’un 767/1. maddesi ise; “Poliçe ile yapılan borçlanmaların şekli, bu borçlanmaların imzalandığı ülkenin hukukuna tabidir” şeklinde düzenlenmiştir.
O halde, bölge adliye mahkemesince, takip dayanağı bononun yabancı dilde düzenlendiği dikkate alınarak, sözkonusu belgenin düzenlendiği dili ve ülke hukukunu inceleyebilecek yeterlilikte, özellikle üniversitelerin ticaret ve kambiyo hukuk dalından seçilecek bilirkişiye inceleme yaptırılmak suretiyle, öncelikle uyuşmazlığa hangi ülke hukuk kurallarının uygulanacağı belirlenip, anılan hukuk kurallarına göre takip dayanağı belgenin kambiyo senedi vasfında olup olmadığının, takip alacaklısının takip hakkının bulunup bulunmadığının, söz konusu belge bono niteliğinde ise borçlunun sorumluluğunun bulunup bulunmadığının tespiti yönünde rapor aldırılarak, oluşacak sonuca göre itirazın karara bağlanması gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz olup, bölge adliye mahkemesi kararının bozulması gerekmiştir.
III.HÜKME ESAS ALINAN DELİLLER VE NETİCE
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunumuzun 818/1-s maddesi delaletiyle “Çekler” hakkında da uygulanacak “Poliçe” hükümlerinden olan;
*”Önleyici Önlemler” başlıklı 757/1. Maddesinde; “İradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini İsteyebilir.
“,
*”Dilekçe Sahibinin Yükümlülükleri” başlıklı 759/1-2. Maddesinde; “Poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebilir. İptal isteminde bulunan kişi, poliçe elinde iken zıyaa uğradığını inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür.”,
*”İhtar İçeriği” başlıklı 760/1. Maddesinde; “Mahkeme, dilekçe sahibinin, poliçe elinde iken zıyaa uğradığına dair verdiği açıklamaları inandırıcı bulursa, verilecek ilanla, poliçeyi eline geçireni, poliçeyi belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde poliçenin iptaline karar vereceğini ihtar eder”,
*”Süreler” başlıklı 761/1-2-3 maddelerinde; “Poliçeyi getirme süresi en az üç ay ve en çok bir yıldır. Vadesi gelmiş poliçelerde zamanaşımı, üç ayın geçmesinden önce gerçekleşirse, mahkeme üç aylık süre ile bağlı değildir. Süre, vadesi gelen poliçeler hakkında birinci ilan gününden, vadesi gelmeyen poliçeler hakkında vadenin gelmesinden itibaren işler.”,
*”İlan” başlıklı 762/1. Maddesinde; “Poliçenin getirilmesine ilişkin ilan, 35 inci maddede yazılı gazete ile üç defa yapılır.”,
*”İptal Kararı” başlıklı 764/1. Maddesinde; “Elden çıkan poliçe, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.” amir hükümleri yer almaktadır.
Mahkememizce tensip zaptının (7) nolu ara kararı gereğince yukarıda detayı verilen T.C. Yargıtay . Hukuk Dairesinin 13/06/2019 Tarih ve … Esas-… Karar sayılı ilamı emsal alınarak, 6102 Sayılı TTK’nın 778/1-j maddesi delaletiyle bonolar hakkında da uygulanan 767/1 maddesi gereğince “Bono ile yapılan borçlanmaların şekli, bu borçlanmaların imzalandığı ülkenin hukukuna tabi” olduğundan, 5718 Sayılı MÖHUK 2/1 maddesi gereğince davaya dayanak çekin İngilizce dilinde düzenlendiği görülmekle çekin düzenlendiği dili ve ülke hukukunu inceleyebilecek yeterlilikte üniversitelerin ticaret ve kambiyo hukuk dalından seçilecek akademisyen bilirkişiden dava konusu çeke ilişkin olarak yürütülecek iptal davasınında hangi ülke hukuk kurallarının uygulanacağının belirlenmesi, uygulanacak hukuk kurallarına göre dava dayanağı çekin kambiyo senedi vasfında olup olmadığı, kambiyo senedi vasfında ise iptale ilişkin hükümlerin ve usulün nasıl yürütüleceği, ilanların nasıl ve nerede yapılacağı hususlarında 15/02/2023 tarihli bilirkişi raporu aldırılmış olup, adı geçen raporda özetle dava konusu bononun ABD hukukuna göre geçerli bir kambiyo senedi ve çek olduğu, esasına ilişkin olarak ABD hukukunun uygulanacağı ancak kıymetli evrakın iptaline ilişkin yargılamanın, usulün ve ilanların Türk Hukukuna göre Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde yapılması gerektiği rapor edilmiştir.
Anılan amir kanun hükümleri ve somut olayımız bir arada değerlendirildiğinde; Keşidecisi … , lehdarı ve 1. cirantası … San. Tic. Ltd. Şti, tahsile veren cirantası … (TCKN:… ), muhatap bankası … , seri numarası … , bedeli 25.000,00 USD ve keşide tarihi 15/11/2022 tarihi olan 1 adet çekin zayii olduğu iddiasıyla davacı tarafından eldeki davanın açıldığı, TTK’nın 759/2-son maddesi gereğince çekin esas içeriği hakkında davacı tarafından ayrıntılı bilgi verilmesi sebebiyle Mahkememizce zayii olduğu iddia edilen çeke ilişkin olarak ödeme yasağı yönünde tedbir kararı verildiği, ilgili bankalara müzekkere yazılarak dava konusu çeke ilişkin bilgi ve belgelerin gönderilmesinin istenildiği, müzekkere cevaplarında gelen bilgiler ile davacı tarafından verilen bilgilerin birbirini teyit ettiğinin görüldüğü, çekin müzekkere tarihi itibariyle ilgili bankaya ibraz edilmediğinin anlaşıldığı, akabinde TTK’nın 760/1, 761/1-2 ve 762/1 maddeleri gereğince usulüne uygun olarak kanunun tayin ettiği süreler nazara alınarak Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde 20/12/2022, 28/12/2022 ve 05/01/2023 tarihlerinde ilanlar yaptırılmış ancak 3 aylık yasal sürede dava konusu çeki ibraz eden çıkmamasından dolayı TTK’nın 818/1-s. maddesi delaletiyle 764/1 maddeleri uyarınca çekin iptaline karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
TÜRK MİLLETİ ADINA
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda izah edildiği üzere;
1-Davacının davasının KABULÜNE,
2-Keşidecisi … , lehdarı ve 1. cirantası … San. Tic. Ltd. Şti, tahsile veren cirantası … (TCKN:… ), muhatap bankası … , seri numarası … , bedeli 25.000,00 USD ve keşide tarihi 15/11/2022 tarihi olan 1 adet çekin ZAYİ OLDUĞUNUN TESPİTİ İLE BU ÇEKİN İPTALİNE,
3-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL peşin harçtan dava açılırken alınan 80,70 TL peşin harcın mahsubu ile kalan 99,20TL harcın davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
4- Yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde BIRAKILMASINA,
5-6100 Sayılı HMK’nın 323–333. maddeleri gereğince hükmün verilmesinden kesinleşmesine kadar olan dönemde davacının sorumlu olduğu yargılama giderleri de ödendikten sonra var ise karar kesinleştiğinde; Kullanılamayan ve bakiye kalan gider avansının Hukuk Muhakemeleri Kanunun Gider Avansı Tarifesinin 5. Maddesi gereğince hükmün kesinleşmesinden sonra talep eden tarafından hesap numarası bildirilmiş ise iade elektronik ortamda hesaba aktarmak suretiyle, talep eden tarafından hesap numarası bildirilmemiş ise masrafı avanstan karşılanmak suretiyle PTT merkez ve işyerleri vasıtasıyla adreste ödemeli olarak İADESİNE,
DAİR; Davacı vekilinin yüzüne karşı, kararın 7201 Sayılı Kanununun 11. Maddesi gereğince taraf vekillerine tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde T.C. Konya Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi nezdinde istinaf kanun yoluna müracaat etme hakları açık olmak üzere Türk Milleti adına verilen karar duruşma tutanağına geçirilerek açıkça okunup usulen anlatıldı.
21/03/2023

Katip Hakim