Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KONYA . ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ … Esas – … Karar
T.C.
KONYA “TÜRK MİLLETİ ADINA”
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLİ :
DAVA : İstirdat (Ticari İlişkiden Kaynaklı)
DAVA TARİHİ :
KARAR TARİHİ :
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Davacı tarafından davalı aleyhine açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı hakkında davalı tarafça Konya . İcra Müdürlüğünün … Esas sayılı dosyası ile icra takibi başlatıldığını, menkul haczi de dahil olmak üzere hacizler uygulandığını ve icra tehdidi altında kalan davacı ilgili icra borcunu ödemek zorunda kaldığını, takibin kesinleşmesini beklemeden kötü niyetli olarak ve davacının ödeme yapmaya mecbur bırakmak maksadıyla Konya . Asliye Ticaret Mahkemesi … Değişik İş, … Karar sayılı dosyası ile ihtiyati haciz yoluna başvurulduğunu, davalı tarafa davacının borcu olmadığı halde haciz işlemi gerçekleştirildiğini, davacı ile davalı arasında süre gelen ticari ilişkide bir problemle karşılaşılmadığını, pandemi zamanında firmaların yaşadığı ekonomik sıkıntı sebebiyle ithalat iznine gerek duyulmaksızın ithalat/ihracat yolunun açıldığını, izin belgesi bulunmayan davacının, davalının belgesini kullanarak iş yapmayı bıraktığını ve davalının buna rağmen davacıya borç yönelttiğini belirterek, davacının davalıya borçlu olmadığı halde ödemek zorunda kaldığı bedelin şimdilik 56.607,69 USD (491.354,74 TL)’nin ve bu bedele ek olarak ödeme tarihi olan 20/01/2021 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi, icraya yatan harç ve masrafları, icra tarafından alacaklıya ödenen faiz ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı cevap dilekçesinde özetle; davacının davasında haksız olduğunu, tarafların yapmış olduğu ticaret sebebiyle davacının davalıya ait izin belgesini kullanma hususunda anlaşma yapıldığı ve bunun karşılığında ödemesi gereken bedeli ödemediğini, ihtilaf konusunun 17/08/2020 tarihli belge satış sözleşmesinde bahsi geçen 8.250 tonluk belge tonajından protokolde de belirtildiği üzere 2799,580- kg miktarına ilişkin belge bedelinin ödenmemesinden kaynaklandığını, taraflar arasında oluşturulan protokol gereği davacı tarafça yeni bonoların verilmediğini ve eskilerin de ödemesinin gerçekleştirilmediğini belirterek, belgeler sebebiyle davalının ciddi bir ödeme ve masraf yaptığını, bu belgeleri kullanan firmalardan bedelini tahsil etmek durumunda olduğunu, davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, dosyanın İstanbul Nöbetçi Asliye Ticaret Mahkemesi’ne gönderilmesini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dilekçeler aşaması tamamlanmış, taraflara duruşma gününü bildirir davetiye tebliğ edilerek duruşma açılmıştır.
İncelenen dosya kapsamı ve toplanan deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde;
Dava, “İstirdat (Ticari İlişkiden Kaynaklı)” davasıdır.
Mahkememizce İstanbul . Noterliği’ne, Konya . Noterliği’ne, Konya …. İcra Müdürlüğü’ne, Ankara Gümrükler Genel Müdürlüğü’ne, Konya …. İcra Müdürlüğü’ne, … Genel Sekreterliği’ne yazılar yazılarak gerekli bilgi ve belgeler getirtilerek dosyamız arasına alınmıştır.
Mahkememizce SMMM … rapor alınmış, bilirkişi 26/07/2022 tarihli raporda sonuç olarak; Konya …. İcra Müdürlüğü’nün … esas sayılı dosyanın incelenmesinde … Tic. A.Ş.’nin … Tic. A.Ş. hakkında (47.910,00 USD) 357.073,23TL ve (47.913,70USD) 357.100,81TL asıl 910 TL ihtiyati haciz vekalet ücreti 11.441,02TL işlemiş faiz 9.558,56TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 736.083,62TL üzerinden 15.01.2021 tarihinde takip başlatıldığı, 20.01.2021 tarih THS2021 seri, … sıra numaralı Tahsilat Makbuzu ile 844.907,48TL … A.Ş.’nin Konya …. İcra dairesinin … esas sayılı dosyasına ödeme yaptığı, davacı … Tic. A.Ş.’nin incelemesi yapılan ticari defterlerinin E-Defter olduğu, Defter beratlarının süresi içinde Gelir İdaresi Başkanlığına süresinde yüklendiği, şematron kontrolünden geçtiği, bu durumun açılış ve kapanış tasdiki yerinde olduğu, ticari defterlerin birbirini teyit ettiği, TTK ve VUK hükümlerine uygun tutulduğu, dosya kapsamındaki sözleşme ve karşılıklı gönderilen ihtarnamelerin incelenmesinde takip konusu senetlerin kullanılmamış olan 2.799,580 KG miktarındaki izin belgesi için verildiği kanaati oluştuğunu, tarafların ticari ilişkisinin 06.08.2020 tarihinde başladığı, takip konusu 47.910,00 USD ve 47.913,70 USD’lik senetlerin … Tic. A.Ş. ticari defterlerinde, … Tic. A.Ş. carisine kayıtlı olduğu, cari hesap kontrolünde takip tarihi olan 15.01.2021 tarihi itibari ile … Tic. A.Ş.’nin 60.675,70Usd karşılığı 497.491,79TL davalı … Tic. A.Ş.’den alacaklı olduğu, senetlerin cari hesaptan çıkartılması durumunda (47.910,00+47.913,70=95.823,70 USD) (95.823,70-60.675,70=35.148,00 USD) 35.148,00 USD … Tic. A.Ş.’nin alacaklı olduğu belirtilmiştir.
Mahkememizce İstanbul . Asliye Ticaret Mahkemesi kanalıyla rapor alınmış, SMMM … 20/12/2022 tarihli raporda sonuç olarak; davacı taraf ile davalı arasında serbest ve hür iradeleri ile gerçekleştirdikleri ticari işleri gereği düzenlenen açık faturalara karşılık (cari hesap-ödenmeyen fatura şekli ile) yapılan senetli ödemeler ve diğer cari hareketler şekli ile taraflar arasında borç alacak ilişkisi oluşmuştur.
1-Davalının Ticari defterleri, ilgili hükümleri gereğince yasal ve usulüne uygun tutulup işlenmiş, açılış tasdikleri süresinde yapılmıştır. TTK ve VUK hükümleri uyarınca davalının ticari defter ve dayanağı belgelerin delil vasfını taşıdığı ve muhasebe usul ve tebliğlere uygun tutulup işlenmiş, kayıtlara dayanak teşkil eden belgeler birbirini doğrulama niteliğinde olduğu kazıntı ve silintiye rastlanmadığını,
2-Tarafların 17/08/2020 ve … sözleşme gereği işlemde olan ve Belge tonajı 8.250 ton ve belge fiyatı ve 35 us dolar olan ithalat izin belgesinin kullanımından kaynaklanan ve davacının kullanmadığı 2.799.58 Ton /kg x 35 us dolar (2.799.85 ton x35 usd =97.985.30 us dolar) üzerinde mutabık olduğu ve ancak işbu belge bedelinin ödenmemesi nedeniyle ihtilaf olduğu görüldüğünü,
Davacının 31.12.2020 tarihinde davalıdan 445.389.65 TL (60.675.70 USD) tutarında alacak bakiyesi ile 2021 yılına devrede tutar üzerinde tarafların karşılıklı mutabık oldukları ve 17.08.2020 tarih ve BS/ 07-02 nolu sözleşmenin 2. Maddesi istinaden davalı, davacı adına 17/08/2021 tarihinde kdv dahil 811.444.68 TL (95.823.71 us Amerikan dolar) tutarında (İşbu fatura tutarı, ödeme protokolünde tahsili konu edilen 2 adet senet tutarı olan 47.910 Us doları ve 47.913.70 us dolar toplamında 95.823.70 us dolarına denk gelmektedir.!.) … nolu e fatura tanzim edilmesi ve davacının borcuna kayıt yapılması neticesinde (EK:4) 31…..2021 tarihinde davacının bu kez davalıya 456.133.30 TL (35.148.01 us, Amerikan dolar) tutarında borç bakiyesi olduğu ve bu borç bakiye tutarının 2022 yılına devrederek ticari faaliyet sürdürdükleri tespit edildiğini,
Davalı, ihtilaf konusu olan ithalat izin belgesinin kullanımından kaynaklanan ve davacının kullanmadığı 2.799.58 Ton /kg x 35 us dolar = 97.985.30 us dolardır, ancak bu kez davalı 17.08.2020 tarih ve … nolu sözleşmenin 2. Maddesi istinaden davacı adına 17/08/2021 tarihinde kdv dahil tanzim ettiği 95.823.71 us Amerikan dolar (811.444.68 TL) fatura bedeli arasında 2.161.60 us dolar eksik fatura tanzim ettiği görülmüştür.
3.Davalının İstanbul noter aracılığı ile 26/02/2021 tarih ve … sayılı ihtarname ile davacının taleplerine verdiği cevabında ticari ilişkiye ilişkin borçlu olmayıp bilakis gümrük giderleri ve benzeri masraflar sebebiyle davacı taraftan hali hazırda 88.154.26 TL tutarında alacaklı olunduğu iddiasına yönelik bir hususun ticari defter kayıtlarında rastlanmadığını,
4.Davacının Konya . Noterliği aracılığı ile 03/02/2021 tarih ve … yevmiye no’lu ihtarname ile davalıdan 56.607.69 us dolar tutarında bir alacağının bulunduğu dava iddiasına yönelik, davalının ticari defter kayıtlarında davacıya ait kök bir ticari işleme ve kaydına rastlanmadığını,
5.Dosyadaki mevcut belgeler ve tutanaklar ve de davacının defterlerinin incelenmesi sonucu düzenlenen bilirkişi raporuna göre taraflar arasında ithalat izin kullanımına yönelik belge satış sözleşmeleri nedeniyle ticari bir ilişki bulunduğu ve davalının yevmiye defter muhasebe kayıtlarındaki davacı tarafa tanzim edilen faturalar ve davacının senet karşılığı ödeme şekli, iade işlemleri ile bağlı kayıtlarda teyit edilmiş ve de dönem içi vergileme tekniği yönüyle yabancı para değerlemeler yapılarak davacının cari hesap borçlarına lehte/veya aleyhte kur farklarının virmanları diğer düzeltme kayıtları ile cari hesap hareketleri oluşmuş olduğu davalıya ait yevmiye ve defteri kebir ve Envanter defteri gibi ticari defter kayıtlarında davacının 31…..2021 tarihinde 120.11.224 Alıcılar hesabında 35.148.01 USD borç bakiyesinin bulunduğu tespit edildiğini,
Sayın mahkemenin davalının iş bu alacak bakiyesi yönünde karar ittihazı halinde 3095 sayılı yasanın 1. maddesi uyarınca TC MB. belirlenen değişen oranlardaki avans faiz oranlarından faiz talep edebileceği görüş ve kanaatte olduğunu belirtmiştir.
Konya …. İcra Müdürlüğü’nün … sayılı takip dosyasının incelenmesinde, alacaklısının … Tic. A.Ş, borçlusunun … Tic. A.Ş., olduğu, borcun 47.913,70 USD bedelli, 24/09/2020 tanzim tarihli, 06/11/2020 vade tarihli, 47.910,00 USD bedelli, 24/09/2020 tanzim tarihli, 23/10/2020 vade tarihli bonolardan kaynaklandığı, toplam 736.083,62 TL üzerinden takip başlatıldığı görülmüştür.
Mahkememizce İstanbul . Asliye Ticaret Mahkemesi kanalıyla bilirkişiler SMMM … , Akademisyen Dr. Öğr. Üyesi … rapor alınmış, 25/04/2023 tarihli raporda sonuç olarak; “Takibe konu edilen bonoların 2.799.580 KG miktar için izin belgesinin karşılığı olduğu, taraflar arasında sözleşme ilişkisi yönünden, 16…..2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı’nın yeni bir durum ortaya çıkardığı, 11…..2020 tarihli Ödeme Protokolü’nün imzalanmasından sonra ortaya çıkan
durumun öngörülemez ve taraflara yüklenmeyen bir sebep olarak nitelendirilmesi halinde işlemin temelinin çökmesinden söz edilebileceği, işlem temelinin çökmesi halinde yukarıda açıklanan hususlar
çerçevesinde dürüstlük kuralına göre takdir edilmesi gerektiği, 31…..2020 tarihi itibari ile her iki şirketin ticari hesap kayıtları birbiri ile uyumlu olup, … Aş’nin … Aş’ye 60.675,70 USD tutarında borçlu olduğunu göstermektedir. Masraf faturaları yönünden … Aş. … Aş’ye 88.154,26 TL Borçlu
gözükmektedir. İlgili senetler için kesilen fatura … Aş tarafından kayıtlara alınmış ve iade fatura
kesilmiştir. 31…..2021 tarihli hesap bakiyesi ile … Aş’den 60.675,70 USD
alacaklı gözükmektedir. … Aş tarafından kesilen iade faturası … Aş tarafından kayıtlara
alınmamış olup 31…..2021 tarihli hesap bakiyesi … Aş’den 35.148,01 USD alacaklı gözükmektedir. Aradaki fark 60.675,70 (…) + 35.148,01 (…) = 95.823,71 USD olup
ihtilafa konu senetler ve bu senetler için kesilen faturadan kaynaklanmaktadır.
Protokol’e göre yeni bonoların 17…..2020 tarihine kadar verileceği öngörülmekle birlikte 16…..2020 tarihli yeni Cumhurbaşkanı Kararı ile birlikte sözleşmenin ifasına ilişkin yeni bir durum ortaya çıkmıştır. Ortaya çıkan yeni durumla birlikte sözleşme temelinin çökmesi sonucuna varılabilir. İşlemin temelinin çökmesi, önceden kestirilemeyecek gelişmelerden ötürü sözleşmenin temelini oluşturan olguların köklü bir şekilde değişmesidir. İşlem temelinin çökmesinde, beklenmedik gelişme, önceden kestirilememiş ve göze alınmamış bir gelişme olması gerekir. Taraflar bu değişikliği öngörmüş olsalardı, sözleşmeyi hiç kurmayacak veya farklı bir şekilde kuracak olmalıdır. Bu gelişme, bunu ileri süren tarafın yüzünden veya onun etki alanından kaynaklanan bir nedenle gerçekleşmemiş olmalıdır. Beklenmeyen olay ile beklenti arasındaki farkın belirginliği dürüstlük kuralına uygun düşmemelidir. İşlem temelinin çöküşüne ilişkin uyuşmazlıkların giderilmesinde kaynak olarak Türk Medeni Kanunu’nun 1, 2 ve 4.maddelerinden yararlanılacaktır. İşlem temelinin çöktüğünün dikkate alınması dürüstlük kuralının gereğidir. Diğer bir anlatımla durumun değişmesi halinde sözleşmede ısrar etmek dürüstlük kuralına aykırı bir tutum olur. Değişen durumların, sözleşmede kendiliğinden bulunan sözleşme adaletini bozması halinde, taraflar bu haller için bir tedbir almadıklarından, sözleşmede bir boşluk vardır. Bu boşluk, Türk Medeni Kanunu’nun 1. maddesi gereğince sözleşmenin anlamına ve taraf iradelerine önem verilerek yorum ile ve dürüstlük kuralına uygun olarak doldurulur. Esasında işlem temelinin çökmesine bağlanan sonuçlardan biri sözleşmenin uyarlanması olmakla
birlikte davacının bu yönde bir talebi olmadığı görülmektedir. Sözleşmenin uyarlanması mümkün
olmazsa bu durumda işlem temelinin çökmesinin diğer sonucu sözleşmeden dönmedir. Davacının
uyarlama ve sözleşmeden dönme iradesi anlaşılmadığından bu yönde bir değerlendirmenin
yapılamayacağı kanaatine varılabilir. Somut olay bakımından, taraflar arasındaki 17.08.2020 tarihli belge satış sözleşmesi tamamen ifa
edilmeden 20.10.2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile sözleşmenin ifasına ilişkin esaslı değişiklik
meydana getiren bir durum ortaya çıkmıştır. Bu duruma ilişkin taraflar bir araya gelerek sözleşmeyi revize etmiş ve 11…..2020 tarihli Ödeme Protokolü’nü düzenlemişlerdir. Bu sözleşmede taraflar edimlerinin ifalarının zamanına ilişkin 20.10.2020 tarihli Cumhurbaşkanı
Kararını dikkate alarak düzenlendiği görülmektedir. Ancak bu sözleşmenin imzalanmasından yaklaşık
bir hafta sonra 16…..2020 tarihli yeni Cumhurbaşkanı Kararı çıkmış ve Protokol ile sonuç bağlanan
durumlar bakımından değişiklik meydana gelmiştir. 16…..2020 tarihli yeni Cumhurbaşkanı Kararıyla birlikte sözleşmenin ifası konusunda bir boşluk olduğu sonucuna varılabilir. Taraflar daha önceki Karar’a göre sözleşmenin ifasına ilişkin bir
düzenleme yapmışlar ancak sonraki Karar için bir anlaşmaları olmamıştır. Mahkemece bu hususlar dikkate alınarak Ödeme Protokol’üne konu edilen 2.799.580 KG miktar için ithalat izin belgesinin karşılığı olan 29.04.2020 tarihinde düzenlenen 23.10.2020 ve 6.11.2020 ödeme tarihli bonoların tahsilinin dürüstlük kuralına aykırı olup olmayacağının değerlendirilmesi gerekir.” şeklinde belirtilmiştir.
Somut olayda; davalı tarafından düzenlenecek ithalat izin belgesinin davacı tarafından kullanılacağı yönünde yapılan sözleşmeye rağmen ithalat izin belgesinin kullanılmadığı ve ödenmesi gereken bedelin ödenmediğinden bahisle Konya ….İcra Müdürlüğünün … E. Nolu dosyası ile davacı hakkında takip başlatıldığı, davacı tarafça icra dosyasına ödemede bulunulduğu, yapılan ödeme nedeniyle borçlu olunmadığından bahisle mahkememizde istirdat davası açıldığı, mahkememizce uzman bilirkişilerden raporlar alındığı, dosyaya sunulun deliller ve alınan raporlar bir bütün halinde değerlendirildiğinde; davalı tarafından takibe konu edilen bonoların 2.799.580 KG miktar için ithalat izin belgesinin karşılığı olduğu, taraflar arasındaki 17.08.2020 tarihli belge satış sözleşmesinin tamamen ifa edilmeden 20.10.2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı ile sözleşmenin ifasına ilişkin esaslı değişiklik
meydana getiren bir durum ortaya çıktığı, bu duruma ilişkin tarafların bir araya gelerek sözleşmeyi revize ettiği ve 10…..2020 tarihli Ödeme Protokolü’nü düzenledikleri, düzenlenen sözleşmenin 20.10.2020 tarihli Cumhurbaşkanı Kararı dikkate alarak düzenlendiği, ancak bu sözleşmenin imzalanmasından yaklaşık
bir hafta sonra 16…..2020 tarihli yeni Cumhurbaşkanı Kararı çıktığı ve protokol ile sonuç bağlanan
durumlar bakımından değişiklik meydana geldiği anlaşılmaktadır. Ortaya çıkan durumda, aralıklarla yayınlanan Cumhurbaşkanlığı kararları ile davacının davalıdan alması gereken ithalat izin belgesinin kullanımının gereksiz hale geldiği, pandemi sonrası yapılan düzenlemelerin olağan üstü bir durum olduğu ve ortaya çıkan durumun davacıdan kaynaklanmadığı, ayrıca davacı için düzenlenecek ithalat izin belgesinin düzenlendiğine ilişkin bir delil bulunmadığı, davacının düzenlediği bir belge nedeniyle zararının oluştuğuna ilişkin bir kaydında dosya içinde bulunmadığı, gelinen son aşamada sözleşmenin temelinin sarsılmış olması nedeniyle taraflardan edimlerini yerine getirmesinin beklenemeyeceği, dolayısıyla bu sözleşme nedeniyle tarafların aldıklarını diğer tarafa iade etmekle yükümlü oldukları, davacı tarafından iş karşılığı davalıya verilen iki adet bono nedeniyle davacı tarafından icra dosyasına yatırılan bedelin davacıya ödenmesi gerektiği kanaatine varılmış, davacının icra dosyasına ödediği bedel ve talep miktarı dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiş ve oluşan vicdani kanaat ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçelerle ;
1-Davanın kabulü ile; 491.354,74 TL’nin 20.01.2021 tarihinden itibaren işleyecek ticari faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,
2-Karar tarihi itibariyle (ve dava değerinin 491.354,74 TL. olduğunun kabulü ile) alınması gereken 33.564,44 TL. nispi karar ve ilam harcından, peşin alınan 8.391,12 TL. harcın mahsubu ile kalan 25.173,32 TL. eksik harcın davalıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
3-Davacı tarafından yapılan 8.391,12 TL peşin harç, 59,30 TL başvuru harcı gideri, 325,70 TL tebligat ve posta gideri, 5.200 TL bilirkişi ücreti gideri olmak üzere toplam 13.376,12 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
4-Davalı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca (dava değerinin 491.354,74 TL. olduğunun kabulü ile) davacı vekili için 71.789,66 TL. nispi vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Arabuluculuk görüşmelerinden dolayı Hazine tarafından (suçüstü ödeneğinden) yapılan 1.320 TL. yargılama giderinin, davalıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına, bu amaçla 492 s. Harçlar Kanunu’nun 28/a maddesi gereğince harç tahsil müzekkeresi yazılmasına,
7-Davacı tarafından yatırılan gider avansından artan kısmın, 6100 s. HMK’nın 333. maddesine göre karar kesinleştiğinde ve re’sen davacıya iadesine,
Dair ; davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 6100 s. HMK’nın 345. maddesi gereğince ( 2 ) hafta içerisinde, ilgili BAM Hukuk Dairesi Başkanlığına sunulmak üzere Mahkememize verilecek dilekçe ile istinaf yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 05/09/2023

Katip Hakim

Bu belge 5070 sayılı kanun uyarınca Elektronik İmza ile imzalanmıştır.