Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
KONYA TÜRK MİLLETİ ADINA
. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :

BAŞKAN :
ÜYE :
ÜYE :
KATİP :

DAVACI :
VEKİLİ :
DAVALI :
VEKİLLERİ:
DAVA :
DAVA TARİHİ:
KARAR TARİHİ:
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH :

Davacı tarafından davalı aleyhine açılan davanın yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
Davacı vekili 07/05/2021 tarihli dilekçesiyle; Davalı şirket tarafından 11/09/2020 tarihinde …plakalı araçla beyaz üzüm sevkiyatı yapılmakta iken …Büyükşehir Belediyesi Hal Şefliği denetim elemanları tarafından gerçekleştirilen yol denetimi esnasında, taşınan beyaz üzümün hal kayıt sisteminde sevk bildiriminin bulunmadığının belirlenerek 11/09/2020 tarihli cezalı hal rüsumu tutanağının düzenlendiğini, aynı cezalı hal rüsumu tutanağına dayanılarak …Büyükşehir Belediye Encümeni tarafından 23/09/2020 tarih ve …sayılı kararı alınarak, bu kararın da davalı şirkete 20/10/2020 tarihinde tebliğ edildiğini, davalının …İl Hal Hakem Heyetine başvurusu sonucu, …İl Hal Hakem Heyeti’nin 07/04/2021 gün ve …sayılı kararı ile, cezalı hal rüsumu tutanağının iptaline karar verildiğini ancak, verilen kararın hukuka aykırı olduğunu çünkü, …İl Hal Hakem Heyeti’nin uyuşmazlığın çözümünde görevli olmayıp idari yargının görevli olduğunu, …İl Hakem Heyeti’nin yetkili de olmadığını, ….İl Hal Hakem Heyeti’ne yasal süresi içerisinde başvuru da yapılmadığını, esas yönünden de iptal edilen cezalı hal rüsumu tutanağının usulüne uygun tutulması nedeniyle iptalinin hatalı olduğunu beyan ederek, …İl Hal Hakem Heyeti’nin 07/04/2021 gün ve …sayılı kararının uygulanmasının tedbiren durdurulmasına ve bu kararın iptaline karar verilmesini dava ve talep etmiştir.
Dilekçeler aşaması tamamlanmış, taraflara duruşma gününü bildirir davetiye tebliğ edilerek duruşma açılmıştır.
Davalı vekili, …İl Hal Hakem Heyetinin yetkili ve görevli olduğunu, hal hakem heyetine başvurunun süresinde yapıldığını, taşınan üzümün hal kayıt sistemine kaydedilmiş olduğunu, cezalı hal rüsumu tutanağının hatalı düzenlendiğini ve …İl Hal Hakem Heyeti kararının isabetli olduğunu beyan ederek davanın reddini istemiştir.
…İl Hal Hakem Heyetine müzekkere yazılarak, dava konusu il hal hakem heyeti kararına ilişkin belge suretleri dosyamıza getirtilmiş, taraflarca da hal kayıt sistemi sorgulama raporları, ürün sevkiyatına ilişkin fotoğraf, encümen kararı ve hesap ekstresi ile tebligat suretleri ve diğer belge fotokopileri ibraz edilmiştir.
İncelenen dosya kapsamı ve toplanan deliller bir bütün halinde değerlendirildiğinde;
Dava, “İl Hal Hakem Heyeti Kararına İtiraz” davasıdır.
Somut olayda ; davalı şirket tarafından …plakalı araçla, 11/09/2021 tarihinde beyaz üzüm sevkiyatı yapılırken, …Hal Zabıta ekiplerince aynı gün saat 15:08’de, …merkez mevkiinde yapılan denetim sırasında, davalı şirkete ait 14.560 kg üzüm beyaz (çıkma) ürününün “hal kayıt sistemine bildirim yapılmadan satılmak üzere sevk edildiği” gerekçesiyle, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkındaki Yönetmeliğin 47. maddesine istinaden 5.460 TL. ceza içeren 11/09/2020 gün ve ….nolu cezalı hal rüsumu tutanağı düzenlendiği, bu cezalı hal rüsumu tutanağına dayalı olarak ve aynı gerekçeyle de …Büyükşehir Belediyesi Encümeni tarafından 23/09/2020 gün ve 2020/3596 sayılı karar ile 5.460 TL.’lik cezalı hal rüsumunun tahakkuk işleminin yapılmasına ve bu kararın tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde kararda belirtilen belediye cezalı hal rüsumu hesabına yatırılmasına karar verildiği, davalı şirketin …İl Hal Hakem Heyetine başvurusu üzerine …İl Hal Hakem Heyetinin 07/04/2021 gün ve …sayılı kararı ile davalı şirketin ürünü “üzüm çekirdeksiz” olarak hal kayıt sistemine bildirim yaptığı, hal kayıt sisteminde “üzüm çıkma” diye bir üzüm cinsi bulunmadığı, bu nedenle itiraz konusu cezalı hal rüsumu tutanağının yanlış tanzim edildiği gerekçesiyle, söz konusu cezalı hal rüsumu tutanağının iptaline karar verildiği, iptal kararı üzerine de mahkememizdeki bu davanın açıldığı belirlenmiştir.
Davada çözülmesi gereken sorunlar, …İl Hal Hakem Heyetine başvurunun süresinde yapılıp yapılmadığı, il hal hakem heyetinin dava konusu ihtilafın çözümünde yetkili ve görevli olup olmadığı, davanın süresinde açılıp açılmadığı ve dava konusu cezalı hal rüsumu tutanağının usulüne uygun düzenlenip düzenlenmediği, dolayısıyla bu tutanağın iptaline karar veren hal hakem heyetinin kararının isabetli olup olmadığı sorunlarıdır.
5957 s. Kanun’un 10/5. maddesine göre, taraflar, değeri elli bin Türk Lirasının (il hal hakem heyetinin karar tarihi itibariyle 128.088,99 TL.nin) altında bulunan uyuşmazlıklara ilişkin hakem heyeti kararlarına karşı tebellüğ tarihinden itibaren 15 gün içinde hakem heyetinin bulunduğu yerde ticarî davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine itiraz edebilir. …İl Hal Hekem Heyeti kararın davacı Belediye’ye 30/04/2021 tarihinde tebliğ edildiği, davanın da 07/05/2021 tarihinde açıldığı görüldüğünden, davanın hak düşürücü süre içerisinde açıldığı ve ayrıca Mahkememizin de yetkili ve görevli olduğu tespit edilmiştir.
Davacı Belediye tarafından …İl Hal Hakem Heyeti’ne süresinde başvuru yapılmadığı ileri sürülmüş ise de;
Dava konusu cezalı hal rüsumu tutanağının davalı şirkete 24/09/2020 tarihinde tebliğ edildiği ve …İl Hal Hakem Heyeti’ne başvurunun da 29/09/2020 tarihinde yapıldığı, kaldı ki 5957 s. Kanun’da veya Hal Hakem Heyeti ve Toptancı Hal Konseyi Hakkında Yönetmelik de il hal hakem heyetine başvuru için bir süre de öngörülmediği anlaşıldığından davacı belediyenin bu yöndeki itirazlar kabul edilmemiştir.
Davacı belediye tarafından …İl Hal Hakem Heyeti’nin yetkili olmadığı ileri sürülmüş ise de;
11/07/2012 gün ve 28350 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Hal Hakem Heyeti ve Toptancı Hal Konseyi Hakkında Yönetmelik’in 11/3. maddesine göre, “Başvurular, mal alım satım işlemlerinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda malı alan ya da satanın faaliyet gösterdiği, diğer uyuşmazlıklarda ise müracaat sahibinin faaliyet gösterdiği veya ikamet ettiği yerdeki hakem heyetine yapılır.” …İl Hal Hakem Heyeti’ne başvuran davalı şirketin faaliyet gösterdiği yerin …olması nedeniyle, dava konusu ihtilafın çözümünde …İl Hal Hakem Heyeti’nin yetkili olduğu belirlenmiş, aksi yöndeki davacı itirazları kabul edilmemiştir.
Davacı belediye tarafından …İl Hal Hakem Heyeti’nin görevli olmadığı, uyuşmazlığın çözümünde idari yargının görevli olduğu ileri sürülmüş ise de;
5957 s. Kanun’un 10/5. maddesine göre, “(5) Değeri elli bin Türk Lirasının altında bulunan uyuşmazlıklarda, hal hakem heyetlerine başvuru zorunludur. Bu uyuşmazlıklarda heyetin vereceği kararlar ilam hükmündedir. Bu kararlar 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanununun ilamların yerine getirilmesi hakkındaki hükümlerine göre yerine getirilir. Taraflar, bu kararlara karşı on beş gün içinde hal hakem heyetinin bulunduğu yerde ticarî davalara bakmakla görevli asliye ticaret mahkemesine itiraz edebilir. İtiraz, hal hakem heyeti kararının icrasını durdurmaz. Ancak, talep edilmesi şartıyla hâkim, hal hakem heyeti kararının icrasını tedbir yoluyla durdurabilir. Hal hakem heyeti kararlarına yapılan itiraz üzerine asliye ticaret mahkemesinin vereceği karar kesindir.”
5957 s. Kanun’un 10/7. maddesine (ve ayrıca 11/07/2012 gün ve 28350 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Hal Hakem Heyeti ve Toptancı Hal Konseyi Hakkında Yönetmelik’in 5/2. maddesine) göre, “(7) 14 üncü madde dışındaki tüm uyuşmazlıklar, hal hakem heyetinin görev ve yetkileri kapsamındadır. Toptancı hali yönetimi veya personelinin uygulamalarından veyahut toptancı hallerinin ve pazar yerlerinin yönetim ve işleyişinden kaynaklanan uyuşmazlıklar da bu kapsama dâhildir.”
5957 s. Kanun’un 14. maddesinde idari para cezasını gerektiren eylemler, 8/8. maddesinde ise cezalı hal rüsumu düzenlenmesini gerektiren eylemler düzenlenmiştir.
07/07/2012 gün ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in 27/1. maddesine göre, “(1) İdari para cezalarına ilişkin EK-1, cezalı hal rüsumuna ilişkin EK-2’de yer alan tutanaklar, denetim yapmakla görevli yetkili personelce düzenlenir…”
Aynı Yönetmeliğin 47. maddesinde cezalı hal rüsumu düzenlenmesini gerektiren, 48. maddesinde ise idari para cezasını gerektiren eylemler düzenlenmiştir.
Yukarıda yazılı düzenlemeler birlikte değerlendirildiğinde; il hal hakem heyetlerinin 5957 s. Kanun’un 14. maddesinde yazılı ve idari para cezasını gerektiren eylemler dışındaki bütün ihtilaflarda görevli olduğu, idari para cezası tutanağının Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in ekinde EK-1 olarak, cezalı hal rüsumunun ise aynı yönetmeliğin ekinde EK-2 olarak farklı formlar şeklinde düzenlendiği, 5957 s. Kanun’un 8/8. maddesinde cezalı hal rüsumu düzenlenmesini gerektiren eylemler, 14. maddesinde ise, idari para cezasını gerektiren eylemlerin düzenlendiği, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in 47. maddesinde cezalı hal rüsumu gerektiren eylemler, 48. maddesinde ise idari para cezasını gerektiren eylemlerin düzenlendiği, kanun ve yönetmelikte cezalı hal rüsumu ile idari para cezalarının ayrı ayrı düzenlendiği, gerek idari para cezasına gerekse cezalı hal rüsumuna ilişkin tutanaklara dayalı olarak tahakkuk kararları belediye encümenince alınmasına rağmen, idari para cezası ile cezalı rüsumunu gerektiren eylemlerin farklı olduğu anlaşılmıştır.
Davalı şirket tarafından itiraz edilen dava konusu tutanak 11/09/2021 tarih ve …sayılı cezalı hal rüsum tutanağı olup, bu itirazın çözüleceği merci de yukarıda yazılı düzenlemelerden anlaşılacağı üzere idari yargı yerleri değil, il hakem heyetleridir.
…İl Hal Hakem Heyeti de yukarıda açıklandığı gibi, yetkili ve görevli olarak dava konusu ihtilafa ilişkin karar verdiğinden, davacı tarafın …İl Hakem Heyeti’nin görevli olmadığı yönündeki itirazı da kabul edilmemiştir.
Davacı taraf, …İl Hal Hakem Heyeti’nin iptal kararının esas yönünden de isabetsiz olduğunu ileri sürmüştür. …İl Hal Hakem Heyeti’nin kararının esas yönünden değerlendirilmesinde ;
5957 s. Kanun’un 8/8. maddesine (07/07/2012 gün ve 28346 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in 47. maddesine) göre, “(8) Bu Kanun hükümlerine aykırı olarak;
a)Toptancı haline bildirilmeden toptancı hali dışında toptan alınıp satılan ya da toptancı halinde satılmak üzere bildirimde bulunulup toptancı hali dışında toptan satılan,
b) Sınaî üretimde kullanılmak veya ihraç edilmek üzere satın alınıp bu maddenin ikinci fıkrasına aykırı olarak iç piyasada satışa sunulan,
c)Toptancı halinden satın alınmadan veya toptancı haline bildirilmeden perakende satılan,
ç)Miktarına, değerine, üretim şekline veya künyesinde belirtilen diğer hususlara ilişkin gerçeğe aykırı beyanda bulunulan mallar için hal rüsumu, tespitin yapıldığı yerdeki toptancı halinde bir önceki gün o mallar için oluşan birim fiyatların en yükseği esas alınarak belirlenen toptan satış bedelinin yüzde yirmi beşi oranında cezalı olarak alınır. Hal rüsumunun cezalı olarak alınmasına belediye encümenince karar verilir. Cezalı hal rüsumu tahsil edilen mallar için önceden ödenen hal rüsumu varsa cezalı tahsil edilecek hal rüsumundan mahsup edilir.”
…hal zabıta ekiplerince 11/09/2021 tarihinde saat 15:08’de davalı şirkete ait beyaz üzümün sevkiyatı ile ilgili olarak yapılan denetimlerde, hal kayıt sisteminde beyaz üzümün bildiriminin yapılmadığı tespit edilmiş, dava dilekçesi ekindeki hal kayıt sistemi sorgulama raporlarından bu kaydın saat 15:15’de (denetimden 7 dakika sonra) üzüm çekirdeksiz olarak yapıldığı tespit edilmiştir.
Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in 41/1. maddesine göre, bildirimin bildirime konu malların üretildiği yerden her ne sebeple olursa olsun sevkinden önce yapılması gerektiğinden, denetimin başlamasından 7 dakika sonra yapılan bildirimin süresinde bildirim olarak kabul edilemeyeceği sonucuna varılmıştır.
Gerek dava dilekçesinde, gerekse dava dilekçesi ekindeki …Büyükşehir Belediyesi Haller Şube Müdürlüğü tarafından Belediye başkanlık makamına hitaben yazılan 17/09/2020 tarihli yazıda, dava konusu tutanağın hal kayıt sistemine bildirim yapılmadan üzüm sevkiyatı yapıldığı gerekçesiyle düzenlendiği açıklanarak, encümen kararı alınmasının talep edildiği anlaşılmış ancak, dava konusu 11/09/2020 tarih ve …sayılı cezalı hal rüsumu tutanağının “hal kayıt sistemine bildirilmeden, toptan mal alma satma” seçeneği yerine, “malın üretim şekline ilişkin hal kayıt sistemine gerçeğe aykırı beyanda bulunma” seçeneğinin işaretlendiği, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in 27/4. maddesine göre de, tutanaklar üzerinde kazıntı ve silinti yapılamayacağı, yanlış tanzim edilen tutanaklar, üzerine gerekli açıklama yapılmak suretiyle iptal edilip ve dip koçanlarıyla birlikte muhafaza edileceği belirlenmiştir.
Dava konusu cezalı hal rüsumu tutanağının usulüne aykırı tanzim edilmesi nedeniyle iptalinin gerektiği anlaşılmış ancak, …İl Hal Hakem Heyeti tarafından geç bildirim yapıldığı gözden kaçırılarak, bildirim yapıldığı ve davacı Belediyenin ileri sürdüğü gibi üzüm çıkma şeklinde bildirim yapılmasının Hal Kayıt Sistemine göre mümkün olmadığı gerekçesiyle iptal kararı verdiği görülmüştür.
…İl Hal Hakem Heyeti kararının gerekçesinin isabetsiz olmasına rağmen, kararın sonucu itibariyle doğru olduğu kanaatine varıldığından, …İl Hal Hakem Heyeti kararına yapılan itirazın reddine karar vermek gerekmiş ve oluşan vicdani kanaat ile aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan gerekçelerle ;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Mahkememizin 10/05/2021 tarihli ara kararı ile verilen ihtiyati tedbirin derhal kaldırılarak …İl Hal Hakem Heyeti’ne tedbirin kaldırıldığının bildirilmesine,
3-Karar tarihi itibariyle alınması gereken maktu ret karar ve ilam harcı peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Gerekçeli kararın tebliği için davacı avansından yapılacak yargılama giderlerinin de davacı üzerinde bırakılmasına,
6-Davalı tarafından yapılan bir masraf tespit edilemediğinden bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
7-Karar tarihi itibariyle yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca davalı vekilleri için 4.080 TL. maktu vekalet ücretinin davacı belediyeden alınarak davalı …’ye verilmesine,
8-Taraflarca yatırılan gider avansından artan kısmın, (tebligat ve müzekkere masraflarının kullanılmasından sonra) re’sen ilgili taraflara iadesine,

Dair ; davalı vekilinin yüzüne karşı, 5957 s. Kanun’un 10/5. maddesi gereğince kesin olarak ve oy birliğiyle verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı.29/09/2021

Başkan Üye Üye Katip