Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
KAYSERİ
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
6. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2022/887
KARAR NO: 2022/929
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ: KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 28/12/2021
NUMARASI: 2021/358 E. 2021/1189 K.
DAVANIN KONUSU: Tazminat (Rücuen Tazminat)
İSTİNAF KARAR TARİHİ: 20/04/2022
KARAR YAZIM TARİHİ: 20/04/2022
KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’nin istinafa konu edilen 28/12/2021 tarih ve 2021/358 E – 2021/1189 K kararına karşı süresi içinde davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine yapılan incelemede;
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ:Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle; Davacının 233 sayılı KHK uyarınca kurulmuş bir kamu iktisadi teşebbüsü olduğunu, bina ve tesislerinin güvenliğinin sağlanması işi ihale yöntemiyle özel güvenlik şirketlerinden satın alındığını, güvenlik hizmeti alımı ihalesini üstlenen her bir yüklenici firmanın ihale konusu hizmeti yürütmek üzere çalıştıracağı işçileri kendileri belirlemekte olduğunu, söz konusu firmalarla yapılan sözleşmeler gereği işe alma ve işten çıkarma yetkileri ile bundan doğacak sorumluluk bu firmalara ait bulunduğunu, ihale makamı olan davacı kurumun hizmet alımı için ihaleye çıkarak, söz konusu güvenlik işini ihale usulü gereği en uygun teklifi veren firmaya bırakmakta ve bu firma da kendi çalıştırdığı işçileri ile bu hizmeti verdiğini, kendi işçileri açısından doğacak sorumlulukların da bu firma tarafından yerine getirilmesi gerektiğinin açık olduğunu, dava dışı … adlı özel güvenlik görevlisinin 22/01/2008-20/05/2017 tarihleri arasında kurumları bünyesindeki … Şube Müdürlüğü … Tesisli Ekip Şefliğinde özel güvenlik işlerini yürüten çeşitli özel güvenlik şirketlerinde çalışmış ve en son çalıştığı … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. – … Özel Güvenlik Ltd. Şti. İş ortaklığı tarafından 20/05/2017 tarihinde iş Akdinin feshedildiğini ve özel güvenlik görevlisine kurumlarınca 9 yıl 3 ay 14 günlük hizmeti karşılığı 27.134,39- TL ile 207,91 -TL damga vergisi olmak üzere toplam 27.392,30- TL kıdem tazminatı ödendiğini belirterek … ‘e kıdem tazminatı olarak ödenen 27.392,30 TL’nin davalı şirketlerden (21.442,18 TL’nin 12/06/2017 tarihinden, 5.950,12 TL’nin 22/12/2017 tarihinden itibaren) uygulanacak sözleşme faizleri, faiz oranı belirlenmeyen sözleşmelerde ticari faiziyle birlikte sorumlulukları oranında müştereken ve müteselsilen rücuan tahsilini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:İlk Derece Mahkeme kararında “…Hizmet alım sözleşmeleri, ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş, yüklenici işçi tarafından yerine getirilecektir. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsil sorumlu olmasına rağmen, rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.”Hizmet alımı ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde iş yeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır. İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemde orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumlu olmaktadır.” (Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6.Hukuk Dairesi Başkanlığı 15/04/2021 tarihli 2021/575 Esas 2021/743 Karar sayılı ilamı).
İzah edilen nedenlerle önceki kararı istinaf etmeyen … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hiz. Ltd Şti ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti. aleyhinde önceki kararda hükmedilen rakamlar üzerinden, diğer davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti aleyhinde ise 24/11/2021 tarihli ek raporda tesit edilen rakamlar üzerinden davanın kısmen kabul kısmen reddine dair aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.Davacının davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti. aleyhindeki davasının kısmen kabul kısmen reddi ile 9.226,64 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ve 2.560,35 TL rücuen alacağın 22/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının bu davalı aleyhindeki fazlaya ilişkin talebinin reddine, davacının diğer davalılar aleyhindeki davasının kısmen kabul kısmen reddi…” şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ :Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; Dava dosyası 2020/48 esasında iken verilen mahkeme kararında davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de; kabul edilen kısmın talep ettikleri dava bedelinin tamamını karşıladığını, bu karar aleyhine davalılar tarafından İstinaf başvurusunda bulunulduğunu ve Kayseri BAM 6. Hukuk Dairesinin 2021/575 esas, 2021/743 karar sayılı ilamı ile “kıdem tazminatı hariç” ifadesi bulunan teknik şartname dönemlerinin yeniden değerlendirilmesi gerekçesiyle yerel mahkeme kararının kaldırıldığını, istinaf kararı üzerine 2021/358 esasına kaydedilen dosyada; müvekkili kurum ile davalılar arasında 01.01.2016 tarihinden sonra imzalanan Hizmet Alım Sözleşmeleri eki teknik şartnamelerde “kıdem tazminatı hariç” ifadesinin bulunması nedeniyle ek bilirkişi raporu alındığını, bilirkişi ek raporunda 01.01.2016 tarihi öncesi dönemlere ilişkin hesaplama yapıldığını ancak; hesaplanan kıdem tazminatından davalıların yarı oranında sorumlu olunduğu belirtilerek bulunan rakamın ikiye bölündüğünü, mahkemece dayanak alınan ek rapordaki hesaplamaya bağlı kalınarak ( … Özel Güv. Ltd.Şti ve … Güv. Sis. Ltd. Şti. kararı istinaf etmediği, davacı yararına usuli kazanılmış hak oluştuğu gerekçesiyle önceki karardaki miktarın tamamından sorumlu tutularak) … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd.Şti.’nin yarı oranda sorumluluğuna hükmedildiğini, mahkemece; “davalıların 01.01.2016’dan önceki dönemler yönünden davalı vekilinin istinaf dilekçesi ekinde sunduğu emsal kararlar doğrultusunda yarısı oranında sorumlu olacağı” gerekçesiyle hüküm verildiğini, 01.01.2016 tarihinden önce üç dönem sözleşmesi bulunduğunu, 22.01.2008 – 31.12.2011 tarihleri arasında davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizmetleri Limited Şirketinin sorumlu döneme ilişkin kurulan hükme itirazlarının bulunmadığını, 01.01.2012-31.12.2013 tarihleri arası davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti.- … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd.Şti.- … Güvenlik Hizmetleri Özel Güvenlik Ticaret Limited Şirketinin sorumlu olduğu döneme karşılık ödedikleri kıdem tazminatının ödenen 21.442,18-TL’den sorumlu olduğu miktar 4.678,30-TL , ödenen 5.950,12-TL’den sorumlu olduğu miktarının 1.298,20-TL, bilirkişi ek raporunda bu dönem süresinin 720 gün üzerinden; ödenen 21.442,18-TL’den sorumlu olduğu miktar 4.678,30/2=2.339,15-TL, ödenen 5.950,12-TL’den sorumlu olduğu miktarın 1.298,20/2=649,10-TL hesaplandığını, 01.01.2014-31.12.2015 tarihleri arası davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti.- … Özel Güvenlik Hizmetleri Limited Şirketinin sorumlu olduğu döneme karşılık ödedikleri kıdem tazminatının ödenen 21.442,18-TL’den sorumlu olduğu miktarın 4.678,30-TL , ödenen 5.950,12-TL’den sorumlu olduğu miktarının 1.298,20-TL olduğunu, bilirkişi ek raporunda bu dönem süresi 659 gün üzerinden; ödenen 21.442,18-TL’den sorumlu olduğu miktarın 4.281,94/2=2.140,97-TL, ödenen 5.950,12-TL’den sorumlu olduğu miktarın 1.188,22/2=594,11-TL hesaplandığını, ancak mahkemece hüküm kısmının 2.maddesinde bu son iki dönemle ilgili olarak tek bir hüküm verildiğini, 01.01.2012-31.12.2013 dönemiyle ilgili; 4.678,30-TL ile 1.298,20-TL’nin tamamından … Güvenlik Hizmetleri Özel Güvenlik Ticaret Limited Şirketinin sorumlu olduğunu, 01.01.2012-31.12.2013 ve 01.01.2014-31.12.2015 dönemiyle ilgili; bilirkişi tarafından hesaplanan yarı orandaki rakamların toplamı olan 4.480,12-TL ile 1.243,21-TL’den … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd.Şti.’nin sorumlu olduğu yönünde hüküm kurulduğunu, … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd.Şirketinin her iki dönemlerinde de yarı yarıya sorumlu tutulduklarını, önceki kararın Kayseri BAM 6. Hukuk Dairesinin 2021/632 esas, 2021/776 karar sayılı ilamı ile kaldırılma gerekçesinin “kıdem tazminatı hariç” ifadesi bulunan teknik şartname dönemlerinin yeniden değerlendirilmesi olduğunu, hesaplanan kıdem tazminatının sorumluluk oranının yarı yarıya olacağı yönünde bir tespit yapılmadığını, bu nedenle 01.01.2016 tarihinden önceki; 01.01.2012-31.12.2013 dönemine ait hesaplanan 4.678,30-TL ile 1.298,20-TL kıdem tazminatının tamamından … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şirketi, … Özel Güvenlik Hizmetleri Limited Şirketi ve … Güvenlik Hizmetleri Özel Güvenlik Ticaret Limited Şirketinin 01.01.2014-31.12.2015 dönemine ait hesaplanan 4.281,94-TL ile 1.88,22-TL kıdem tazminatının tamamından … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şirketi ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Limited Şirketinin sorumlu olması gerektiğini, mahkemece yarı yarıya sorumluluk hükmüne dayanak gösterilen davalı tarafından dosyaya sunulan emsal kararların 4857 sayılı İş Kanunun 2/6.maddesindeki sorumluluğa ilişkin olduğunu,4857 sayılı İş Kanunun 2/6.maddesindeki birlikte sorumluluk işçilik alacakları yönünden işçiye karşı olan sorumluluk olduğunu, bu hükmün taraflar arasında düzenlenen sözleşmelerle belirlenen sorumluluğu bertaraf etmediğini,%50 oranında sorumluluk 4857 sayılı İş Kanunun 6.maddesinde düzenlenen iş yerinin devri halinde devir alanla devir eden arasındaki rücu davasında söz konusu olduğunu, müvekkilinin kurum işyerini devralan işveren olmadığından bu madde hükmüne göre hesaplama yapılmasının yasal dayanağının bulunmadığını, 01.01.2016 tarihinden önce yapılan sözleşmelerde Kıdem Tazminatından yüklenici şirketlerin sorumlu olduğuna dair açık hükümler bulunduğundan bu dönemlere ait ödemelerin tamamından yüklenici şirketler olan davalıların sorumlu olduğunu, 01.01.2016 tarihi sonrası sözleşme dönemlerine ait teknik şartnamelerde bulunan “Kullanımı gereken kılık, kıyafet, gereç ve donatım kullanımına tahsis edilecek gereçlere ilişkin yüklenicinin yükümlülükleri” başlıklı 17/5. ve bazı teknik şartnamelerde “Yüklenicinin sorumluluk esasları” başlıklı 14/6. Maddesindeki düzenleme Taşeron firmanın çalıştırdığı işçiye karşı sorumluluğunu düzenlediğini, 4857 sayılı İş Kanunun 112. Maddesi ve Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımları Kapsamında İstihdam Edilen İşçilerin Kıdem Tazminatlarının Ödenmesi Hakkında Yönetmenlik hükümleri gereğince kıdem tazminatını ödemeleri gerektiğinden bu maddelerde (kıdem tazminatı hariç olmak üzere) ibaresi bulunduğunu, bu maddelerdeki düzenlemelerin taşeron firmanın çalıştırdığı işçilerine karşı olan yükümlülüklerini düzenlediğinden ödedikleri kıdem tazminatının rücu edilmesine engel teşkil etmediğini, nitekim; Teknik şartnamelerdeki bazılarında 15/5., bazılarında 14/5.maddelerindeki “ İş, sosyal güvenlik ve diğer ilgili mevzuat uyarınca yüklenici istihdam edilen özel güvenlik görevlisinin işvereni olarak kabul edilecek ve mevzuattan doğan bütün borç ve yükümlülükler ile istihdam edilen tüm özel güvenlik görevlisinin özlük, yıllık ücretli izine ilişkin hakları ile ilgili kanun ve bunlara ilişkin tüzük, yönetmenlik ve tebliğlerle belirlenmiş tüm yükümlülükler yüklenici tarafından yerine getirilecektir.” Hükmünde kanunların işverene yüklediği tüm yükümlülüklerden taşeron firmaların sorumlu olacağını düzenlediğini, bu hükme göre davalı şirketlerin kıdem tazminatından da sorumlu bulunduğunu, ayrıca; sözleşme ve eki teknik şartnameler ile Kamu İhale Kurumu Genel Tebliği hükümlerine göre ve ayrıca İş Kanunu ve Borçlar Kanunu hükümlerine göre kıdem tazminatından asıl işveren olan davalı şirketlerin sorumlu olduğunu, mahkeme kararında bir kısım davalıların yarı yarıya sorumlu tutulması ve 01.01.2016 tarihi sonrası Teknik Şartnamelerdeki “kıdem tazminatı hariç olmak üzere” ifadesinin yanlış yorumlanması nedeniyle bu dönemlere ait taleplerinin reddine karar verilmesinin yasal dayanağı bulunmadığı gibi, sözleşme hükümlerine de aykırılık teşkil ettiğini beyan ederek 2021/358 Esas, 2021/1189 Karar sayılı yerel mahkeme kararının, istinaf dilekçesinde belirttikleri gerekçelerle ortadan kaldırılarak talepleri doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirketler vekilinin sunduğu istinafa cevap dilekçesinde özetle; Somut olayda, dava konusu tutarın/davacının talebinin 15.005,25 TL olduğuna, mahkemece davacının talebinden 9.513,97 TL’nin davalılardan tahsiline/alınmasına, davacının talebinden 5.491,28 TL’nin (15.005,25 TL – 9.513,97 TL = 5.491,28 TL’nin) ise reddine hükmedildiğine, konuya ilişkin Yargıtay kararlarında da sıklıkla vurgulandığı üzere konusu para olan eldeki davada davalı şirketler arasında ihtiyari dava arkadaşlığı bulunduğuna, davacının reddine hükmedilen talebi 5.491,28 TL olduğuna, davacının her davalı şirket (=her ihtiyari dava arkadaşı davalı şirket) yönünden reddine karar verilen talebi 1.372,82 TL (5491,28 TL / 4 = 1.372,82 TL) olduğuna, HMK’ya 6763 sayılı Kanun’un 44 üncü maddesi ile eklenen “EK MADDE 1″/(1) hükmü karşısında kararın verildiği 28.12.2021 tarihinde HMK md.341/(2)’ye göre miktar veya değeri 5.880,00 TL’yi geçmeyen malvarlığı davalarına ilişkin kararların kesin olduğuna, HMK md.346/(1)’e göre kesin olan bir karara karşı verilmiş istinaf dilekçesi kararı veren ilk derece mahkemesince reddedilebileceği gibi HMK md.352/(1)-b’ye göre ön inceleme sırasında/sonucunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince de reddedilebileceğine göre, davacının eldeki davaya ilişkin istinaf dilekçesinin-kararın davacı Kuruluş yönünden de kesin olması (=davacı Kuruluş yönünden de karara karşı istinaf kanun yolunun açık olmaması) nedeniyle-reddine karar verilmesi gerektiğini, müvekkilinin şirketlerin oluşturdukları yahut dahil oldukları İş Ortaklığı/İş Ortaklıkları/Alt İşveren ile davacı İdare/Kuruluş arasında 01.01.2016 tarihinden sonra bağıtlanan sözleşmelerin dayanakları teknik şartnamelerin yukarıda “anılı” hükümlerinde, dava dışı hizmet personeline (=özel güvenlik görevlilerine) ödenecek kıdem tazminatından alt işverenin (=müvekkilim Şirketlerin) sorumlu olmadığı, “…(kıdem tazminatı hariç olmak üzere)…” sözleriyle açık-seçik olarak belirtilmesine, bu sebeple de ihale bedeline (=sözleşme bedeline) kıdem tazminatı dahil edilmemiş olmasına (=ihale bedelinden kıdem tazminatı hariç tutulmuş olmasına) karşın, davacı Kuruluş sanki, 01.01.2016 tarihinden sonraki dönemlere ilişkin sözleşme ve teknik şartnamelerde “…(kıdem tazminatı hariç olmak üzere)…” şeklinde açık hüküm yokmuş gibi ve yine, sanki, somut olayda, davacı Kuruluş tarafından kendisine kıdem tazminatı ödemesi yapılmış olan dava dışı özel güvenlik görevlisi … ‘nin 01.01.2016 tarihinden sonra çalışması yokmuş gibi dosya içeriğine, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Çalışma ve sözleşme hürriyeti” başlıklı 48 inci maddesine, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Birinci Kısım-Birinci Bölüm-Birinci Ayırım “Sözleşmeden Doğan Borç İlişkileri” başlığı altında yer alan 1 ilâ 48 inci maddelerine, 10.09.2014 tarihinde kabul edilen 6552 sayılı Kanun’un 8 inci maddesi ile 4857 sayılı İş Kanunu’nun 112 nci maddesine eklenen fıkralara, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 9, 12, 40, 42 ve 46 ncı maddelerine, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 7 ve 15 inci maddelerine ve ülkemizin/Türkiye Cumhuriyeti’nin bağıtlayarak yükümlülükleri altına girdiği uluslararası sözleşmelere (Any.md.90) aykırı istinaf sebepleri ileri sürmüş olmasının sebebinin anlaşılamadığını,01.01.2016 tarihinden sonra bağıtlanan sözleşmelerin eki teknik şartnamelerde kıdem tazminatından alt işverenin sorumlu olmadığının açık-seçik olarak belirtildiğini, hükme bağlandığını, bu sebeple de kıdem tazminatı ihale bedeline de dahil edilmediğini,01.01.2016 tarihinden sonra bağıtlanan sözleşmelerin “sözleşme bedellerine/ihale bedellerine” kıdem tazminatı dahil edilmediğini, ihale bedeline dahil edilmemiş kıdem tazminatından yükleniciyi/alt işvereni sorumlu tutmanın totaliter rejimlerde dahi olanaklı olmadığını, müvekkili şirketlerin oluşturdukları yahut dahil oldukları İş Ortaklığı/İş Ortaklıkları/Alt İşveren ile davacı İdare/Kuruluş arasında 01.01.2016 tarihinden sonra bağıtlanan hizmet alım sözleşmelerinin eki olan teknik şartnamelerde, açık-seçik olarak ve “aynen” “…(kıdem tazminatı hariç olmak üzere)…” şeklindeki sözlerle 01.01.2016 tarihinden sonraki dönemler bakımından müvekkili şirketlerin kıdem tazminatından sorumlu olmadıklarını, bir başka deyişle 01.01.2016 tarihinden sonraki dönemler bakımından kıdem tazminatının tamamından asıl işveren olan davacı Kuruluşun sorumlu olduğunun belirtildiğini, bu nedenle ihale bedeline (=sözleşme bedeline) kıdem tazminatının dahil edilmediğini, Müvekkili şirketlerin oluşturdukları İş Ortaklığı/Alt İşveren ile davacı İdare arasında bağıtlanan hizmet alım sözleşmesinin/sözleşmelerinin, “Taahhüdün (ilave işler nedeniyle meydana gelebilecek artışlar dahil) yerine getirilmesine ilişkin, ilgili mevzuat gereğince yapılacak her türlü sigorta, ulaşım, vergi, resim ve harç giderleri ile teknik şartnamede belirtilen tüm özel güvenlik personeli giysi bedelleri sözleşme bedeline dahildir. İlgili mevzuat uyarınca hesaplanacak Katma Değer Vergisi, sözleşme bedeline dahil olmayıp İdare tarafından Yükleniciye ödenecektir.” şeklindeki 7.1.maddelerinin, yine “aynı” sözleşmenin/sözleşmelerin, “Yüklenicinin sözleşme konusu iş ile ilgili çalıştıracağı personele ilişkin sorumlulukları, ilgili mevzuatın bu konuyu düzenleyen emredici hükümleri ve Genel Şartnamenin Altıncı Bölümünde belirlenmiş olup, Yüklenici bunları aynen uygulamakla yükümlüdür.” şeklindeki 22.1.maddelerinin ve bu maddelerin atıfta bulunduğu Hizmet İşleri Genel Şartnamesinin 38 inci maddesinin, “Yüklenici çalıştırdığı işçilerin, işin yapılmakta olduğu bir işkolu veya meslekte aynı tipteki bu iş için mevzuatla kabul edilenlerden daha az elverişli olmayan şartlarda çalışmalarını ve ücret almalarını sağlayacağını, ücret, yan ödeme ve çalışma şartlarının toplu sözleşme veya mevzuatla tespit edilmemiş olması halinde yüklenicinin, en yakın ve uygun bir bölgedeki işkolu veya meslekteki aynı tip bir iş için mevzuatla tespit edilenlerden daha az elverişli olmayan ücret, yan ödeme ve çalışma şartlarını sağlayacaktır.” şeklindeki birinci fıkrasının ve “Yüklenicinin iş verdiği alt yüklenicilerin gündelikçi, haftalıkçı veya aylıkçı olarak işyerinde çalıştırdığı işçi, personel ve teknik elemanların tamamı da yüklenicinin elemanları hükmünde olup, bunların ücretlerinin ödenmesinden de doğrudan doğruya yüklenici sorumludur. Yüklenici, bunların ücretleri hakkında da aynen kendi elemanları gibi ve yukarıda belirtildiği şekilde işlem yapmak zorundadır.” şeklindeki 7.fıkrasının, iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işçiye (=özel güvenlik görevlisine) ödenecek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, genel tatil ücreti ve benzeri işçilik alacakları ile ilgisinin bulunmadığı yerleşik Yargıtay kararlarında da sıklıkla vurgulandığını, müvekkili şirketlerin oluşturdukları İş Ortaklığı/Alt İşveren ile davacı İdare arasında bağıtlanan hizmet alım sözleşmelerinin dayanağı olan teknik şartnamelerin, sırasıyla, “Yüklenici; çalıştırdığı elemanların her türlü özlük haklarını karşılamak ve ödemek zorundadır. Bu konularda İdarenin hiçbir sorumluluğu yoktur.” şeklindeki ve “Yüklenici yürürlükteki İş Kanunu ve Sosyal Güvenlik Mevzuatı hükümlerine göre çalıştıracağı güvenlik görevlilerinin her türlü özlük haklarını karşılamak zorundadır. Mevzuata göre işçi alınması, işçi çıkarılması, işçi haklarının ödenmesi ve sair konularda tüm sorumluluk yükleniciye aittir.” şeklindeki 18 inci maddelerinin 5.bentlerinin, iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işçiye/özel güvenlik görevlisine ödenecek kıdem tazminatı ile ve yine iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işçiye/özel güvenlik görevlisine ödenecek diğer işçilik alacakları ile ilgisinin bulunmadığı, “anılı” hükümlerin işçinin/özel güvenlik görevlisinin fiilen çalıştığı dönemde (=iş sözleşmesinin devamı süresince) kendisine ödenecek aylık ücrete/maaşa, ödenecek sigorta primine, gelir vergisine ve bu çevrelere ilişkin olduğu, fiili çalışma dönemi sonrasına (=iş sözleşmesinin sona ermesi/iş sözleşmesinin feshi sonrası döneme) ilişkin olmadığı, “olgu”nun böyle olduğu, bir başka deyişle “anılı” hükümlerin iş sözleşmesinin sona ermesinden sonra işçiye (=özel güvenlik görevlisine) ödenecek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla çalışma ücreti, genel tatil ücreti ve benzeri işçilik alacakları ile ilgisinin bulunmadığının yerleşik Yargıtay kararlarında da sıklıkla vurgulandığını beyan ederek davacının istinaf dilekçesinin öncelikle HMK md.352/1-b uyarınca reddine, istemlerinin reddi durumunda istinaf incelemesi yargılaması sonucunda istinaf başvuru sebeplerinin reddine karar verilmesini, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
HUKUKİ NİTELENDİRME, DELİLLERİN VE İSTİNAF SEBEPLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ:H.M.K 355. Maddesi gereğince inceleme Kamu düzenine aykırılık halleri dışında istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılmıştır.Dava, taraflar arasında imzalanan hizmet sözleşmesinden kaynaklı rücuen tazminat istemine ilişkindir.Mahkemece iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, davanın kısmen kabul kısmen reddine karar verilmiştir.Hizmet alım sözleşmeleri; ihale şartları ile belirlenen işin sözleşmede kararlaştırılan bedel ile yapılmasının üstlenildiği sözleşmelerdir. Bu sözleşme türünde yüklenicinin edimi, hizmetin kendi işçisi ile yerine getirilmesi, işverenin edimi ise sözleşme bedelinin ödenmesidir. Sözleşme kapsamında yapılması gereken iş yüklenici işçisi tarafından yerine getirilecektir. İş aktinin yüklenici ile işçi arasında yapıldığı hususu ihtilaflı değildir. SGK kayıtları da bu hususu doğrulamaktadır. Hizmet alımı tip sözleşmelerinde işverenin, yüklenici tarafından çalıştırılan işçinin ücretinin ödenmesi, sosyal haklarının takibi gibi denetim dışında işçiye karşı bir sorumluluğu yoktur. İşveren ile yüklenicinin İş Kanunu’na göre işçiye karşı müteselsilen sorumlu olmasına rağmen rücu ilişkisinde taraflar arasında imzalanan sözleşmenin uygulanması sözleşme hukukunun en temel ilkelerindendir.İşçilik alacakları işveren tarafından ödenen işçinin; yüklenici işçisi olması, sözleşme ücretine işçinin ücret ve sosyal haklarının dahil olması, işverenin işçilik alacaklarından sorumlu olacağına dair sözleşmede bir hüküm bulunmaması hususları nazara alındığında davacı işverenin işçiyi çalıştıran yüklenicilerden ödediği bedeli ve ferilerinin tamamını talep etme hakkı bulunduğunun kabulü gerekir.Hizmet alım ihaleleri aynı yüklenici tarafından alındığı gibi, değişik yükleniciler tarafından da alınabilmektedir. Bu halde işyeri devri suretiyle işçiler yeni yükleniciye devredildiği için hizmet akitleri kesintiye uğramadan devam etmekte ve işçilik alacakları da bu doğrultuda hesaplanmaktadır.İşçiye ödenen kıdem tazminatı iş sözleşmesinin feshedildiği tarihteki giydirilmiş ücret üzerinden hesaplanmakta olup bu kıdem tazminatının tamamından işçiyi çalıştırdıkları dönemle orantılı olarak yükleniciler işverene karşı sorumludurlar.
Yıllık izinler kullanılmadığı taktirde iş sözleşmesinin feshi ile ücrete dönüşmektedir. Sözleşmeyi feshedenin son yüklenici olduğu ve yıllık izinlerinde bu fesih ile ücrete dönüştüğü gözönüne alındığında yıllık izin ücretinden son yüklenici sorumlu olacaktır.İhbar tazminatından son işveren sorumludur. Bunların dışında hafta tatil ücreti, ücret alacağı, fazla mesai ücreti gibi işçiye ödenen tazminatlardan yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu olacaklardır.İşveren tarafından bu ödemelerin feri mahiyetinde yapılan ödemeler de ayrı esasla yüklenicilerden tahsil edilebilecektir.Yükleniciler aleyhine açılan rücu davalarında ayrı sözleşmelerle hizmet ifa eden yükleniciler mecburi dava arkadaşı olmadığı gibi borçtan müteselsilen sorumlu olacaklarına ilişkin kanun hükmü veya sözleşme bulunmamaktadır. Bu nedenle alacak davalarında her davalı aleyhine ayrı tahsil hükmü kurulmalıdır.(23. HD 2019/2339 Esas 2021/225 karar,: 2019/2341 Esas 2021/197 Karar)
Öte yandan davalı iş verenin dava açılmadan önce temerrüde düşmediği, açılan rücuen tazminat davasıyla temerrüde düştüğü göz önünde bulundurulmalıdır. (23. Hukuk Dairesi 2017/2165 Esas 2020/3172 Karar)
Taraflar arasında 01.01.2016 tarihinden sonra imzalanan sözleşme eki 01.06.2016-31.08.2016, 01.09.2016-31.08.2017 tarihli teknik şartnamelerin 17/5 maddesinde; mevzuata göre işçi alınması çıkarılması işçi haklarının ödenmesi ve sair konularda (kıdem tazminatı hariç olmak üzere) tüm sorumluluğun yükleniciye ait olduğunun kararlaştırıldığı görülmüş olunup tüm bu açıklamalar ışığında davalıların 01.01.2016 tarihi öncesi çalışmalara ilişkin dönemden dolayı yükleniciler işverene karşı işçiyi çalıştırdıkları dönemle sınırlı olarak sorumlu tutulacak 01.01.2016 tarihinden sonraki sözleşmeler bakımından ise sorumlulukları yoluna gidilemeyecektir.Mahkemece 22.11.2021 tarihli ek rapor aldırılmış olunup raporda 01.01.2016 tarihi öncesi çalışmalara ilişkin dönemden dolayı yüklenici ile işverenin yarı yarıya sorumlu oldukları kabul edilerek hesaplama yapıldığı görülmüştür. Belirtilen hesaplama Yargıtay 23. Hukuk Dairesinin yukarıda belirtilen 2019/2339 Esas 2021/225 karar, 2019/2341 Esas 2021/197 Karar sayılı içtihatları uyarınca hatalı olup raporda bilirkişi davalıların 01.01.2016 tarihi öncesi sorumlu olacakları toplam meblağda ayrıca belirlenmiş olup rapordaki bu tespitler doğrultusunda dairemizce yeniden hüküm kurmak gerekmiştir.Açıklamalar ışığında davacının istinaf talebinin kabulü ile Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/358 Esas 2021/1189 Karar sayılı ilamının kaldırılarak;
“1-Davacının davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti. aleyhindeki davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile
9.226,64 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ve 2.560,35 TL rücuen alacağın 22/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının bu davalı aleyhindeki fazlaya ilişkin talebinin reddine,
2-Davacının diğer davalılar aleyhindeki davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile
4.678,29 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.’nin kurduğu iş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
4.281,97 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
1.298,20 TL rücuen alacağın 12/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
1.188,22 TL rücuen alacağın 12.12.2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine” şeklinde düzeltilerek yeniden hüküm kurmak gerekmiştir.
HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince bu hususların düzeltilmesi suretiyle davacının istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesinin kararının 6100 sayılı HMK 353/1-b.2 maddesi hükmü gereğince kaldırılarak bu yönden düzeltilmek suretiyle yeniden aşağıdaki şekilde hüküm kurulmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile,
2-HMK’nın 353/1-b.2.maddesi gereğice KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ’nin istinafa konu edilen 28/12/2021 tarih ve 2021/358 E – 2021/1189 K sayılı nihai kararının KALDIRILMASINA,
“Düzeltilerek yeniden karar verilmesine, buna göre;
1-Davacının davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti. aleyhindeki davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile
9.226,64 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ve 2.560,35 TL rücuen alacağın 22/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya ödenmesine, davacının bu davalı aleyhindeki fazlaya ilişkin talebinin reddine,
2-Davacının diğer davalılar aleyhindeki davasının KISMEN KABUL KISMEN REDDİ ile
4.678,29 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.’nin kurduğu iş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
4.281,97 TL rücuen alacağın 12/06/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
1.298,20 TL rücuen alacağın 12/12/2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
1.188,22 TL rücuen alacağın 12.12.2017 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya ödenmesine,
Fazlaya ilişkin talebin reddine,
3-Alınması gerekli 805,17 TL karar ve ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 467,80 TL’nin mahsubu ile eksik 337,37 TL harcın davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti’den alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
4-Alınması gerekli 781,92 TL karar ve ilam harcının 319,17 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.’nin kurduğu iş ortaklığından müştereken ve müteselsilen,462,35 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
5-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin (yargılama giderinin), davanın kabul ve red oranına göre 200,38 TL’sinin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,567,98 TL sinin davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti’nden, 225,49 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.nden müştereken ve müteselsilen 326,15 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
6- Davacı tarafça yapılan yargılama gideri olan 614,10 TL tebligat ve müzekkere gideri, 1.000,00 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 1614,10 TL den kabul edilen miktara göre hesap edilen 694,55 TL sinin davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti’nden, 275,67 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.nden müştereken ve müteselsilen, 398,83 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,bakiyesinin davacı üzerinde bırakılmasına,
7-Davacı tarafça yapılan başvurma harcı 44,40 TL, peşin harç 467,80 TL, istinaf kanun yoluna başvuru harcı 162,10 olmak üzere toplam 674,30 TL harcın 342,07 TL sinin davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti’nden, 135,80 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti.nden müştereken ve müteselsilen,196,43 TL sinin davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. İş ortaklığından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
8-Davalılar … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti. ve … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti tarafından yatırılan herhangi bir harç ve yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
9-Davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. tarafından yatırılan istinaf başvurma harcı 162,10 TL ve tebligat gideri 37,90 TL olmak üzere toplam 200,00 TL yargılama harç ve giderinin 116,43 TL’sinin davacıdan alınarak bu davalılara verilmesine, artan kısmın bu davalılar üzerinde bırakılmasına,
10-Davacı kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca kabul edilen kısım üzerinden 5.100,00 TL vekalet ücretinin davalı … Özel Güvenlik Eğitim Alarm ve Koruma Hizm. Ltd Şti’den alınarak davacıya ödenmesine,
11-Davacı kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca kabul edilen kısım üzerinden 4.678,29TL vekalet ücretinin davalılar … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti., … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti. ve … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti.’den alınarak davacıya ödenmesine,
12-Davalılar … Özel Güvenlik Danışmanlık Eğitim Alarm Cihazları ve Sistemleri Tic. Ltd. Şti, … Özel Güvenlik Hizmetleri Ltd. Şti. ve davalı … Güvenlik Sistemleri Özel Güvenlik Tic. Ltd. Şti. kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca red edilen kısım üzerinden 5.100,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak adı geçen davalılara ödenmesine,”
3-İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yatırılan istinaf karar ve ilam harcının talebi halinde istinaf başvurusunda bulunan davacıya iadesine,
4-İstinaf başvurusunda bulunan davacı tarafından yapılan 16,50 TL tebligat gideri ve 120,40 TL posta gideri olmak üzere toplam 136,90 TL’nin ve 220,70TL istinaf kanun yoluna başvurma harcının davalı taraftan alınarak davacıya verilmesine,
5-HMK’nın 302/5.maddesi gereğince kesinleşme kaydı ve kesinleşme kaydı yapılan kararların yerine getirilmesi için gerekli bildirimlerin; harç tahsil işlemlerinin, HMK’nın 359/4 maddesi gereğince işbu kararın taraflara tebliği işlemlerinin yapılması ve varsa artan gider avansının ilgili tarafa iadesi işlemlerinin İlk Derece Mahkemesi tarafından yapılmasına,
6-İstinaf incelemesi duruşmalı olarak yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dair, dosya üzerinden yapılan incelemeyle H.M.K’nın 362/1 maddesi uyarınca KESİN olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.20/04/2022