Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
KAYSERİ
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/969
KARAR NO: 2023/1320
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ: KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ: 25/10/2022
NUMARASI: 2021/629 Esas-2022/816 Karar
DAVA KONUSU: Menfi Tespit (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 09/11/2023
KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 10/11/2023
Taraflar arasında görülen dava sonucu ilk derece mahkemesince verilen hükme yönelik süresi içinde istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine gönderilen dosyanın yapılan incelemesi sonucunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :
İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı tarafından davacı aleyhine Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyası ile ilamsız icra takibine başlandığını, davacı şirketin daha önce faaliyet gösterdiği adresine Tebligat Kanunu’nun 35. maddesine göre tebligat yapıldığını, icra takibinin bu nedenle kesinleştiğini, bu nedenle eldeki menfi tespit davasını açtıklarını,Davacı şirketin Türkmenistan’da yapımını üstlenmiş olduğu konferans salonunun akustik asma tavan paneli montaj işi için … unvanlı … isimli davalı alacaklı ile 03/05/2021 tarihinde 8,8 $/m² birim fiyat üzerinden sözleşme yaptığını, avans bedeli olarak kesmiş olduğu faturaya istinaden 5.900 $’nin davacı hesabına ödendiğini, … ‘a gönderilen davalı ve ekibinin sözleşmede yapılması öngörülen 4.500 m² montajı yapmadıklarını, sadece 470 m² yerin montajını yaptıklarını, davacı tarafın cezai müeyyidelere maruz kalmamak ve işin bitirilmesi amacı ile 50 kişilik 3 farklı yerel ekip oluşturularak işi tamamladığınıDavalı dâhil 8 kişilik montaj ekibinin 25/05/2021 tarihinde Lebap’tan (Türkmenistan) İstanbul’a dönüş yaptıklarını, 21 günlük bu süre içerisinde tüm masrafların davacı firma tarafından karşılandığını, davalı ve ekibi tarafından işin yapılmamasına karşın mağdur olmamaları için normalde yapılan 470 m² montaj işi karşılığı m²/8,8 $ üzerinden 4.136 $ ödeme yapılması gerekiyorken, davacının ve işçilerinin talepleri üzerine sözleşmenin 6. maddesi devreye alınarak Türkmenistan ülkesinde bulundukları 21 gün için davalı ekip başı, usta ve işçi yevmiyeleri hesabı yapılarak toplamda 12.600 $ ödeme yapıldığını, avans olarak 5.900 $ önceden ödendiğinden kalan 6.700 $’ın bakiye şirket sahibi ve temsilcisi … hesabına 07/07/2021 tarihinde ödendiğini,
Sözleşmede yapılması öngörülen 4500 m² montajın sadece 470 m²’sinin yapıldığı hususunda ihtilaf olmamasına karşın davalı alacaklı yanca, işin tamamı yapılmış ve edim yerine getirilmiş kabul edilerek hesabına yatırılan tutarın sözleşme bedelinden düşülmesi sureti ile başlatmış olduğu takibin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, davacı şirketin devam eden ticari hayatının sekteye uğrama tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu, telafisi imkânsız maddi ve manevi zararlara uğrayacağını beyanla,İcra takibinin davanın kesinleşmesine kadar durdurulmasını, teminat mektubu mukabili, icra veznesindeki paranın dava sonuçlanıncaya kadar davalıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, davanın kabulü ile Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasındaki alacağın tamamına ilişkin borçlu olmadıklarının tespitini, haksız ve kötü niyetli olarak icra takibine girişen davalı aleyhine takibe konu alacak miktarının %20’sinden az olmamak kaydıyla tazminata hükmedilmesini dava ve talep etmiştir.
SAVUNMA VE CEVAP : Davalı vekili, cevap dilekçesinde özetle; davaya konu icra takibinin dayanağı olan sözleşme uyarınca davacının Türkmenistan’da yapımını üstlenmiş olduğu konferans salonunun akustik asma tavan kaplama işlerinin yapımının davalı tarafından yapıldığını ve teslim edildiğini, söz konusu sözleşme uyarınca işin yapımı karşılığında davacı tarafla 48.728,00 $ bedel üzerinden anlaşıldığını, yine aynı sözleşme uyarınca toplam bedelin %30’unun nakit avans olarak ödeneceği hususunda anlaşmaya varıldığını, davacı tarafın bugüne kadar sözleşme uyarınca kararlaştırılan avansı bile tam olarak ödemediğini, davalının işçilerinin Türkmenistan’a gittiğini, işin tamamının davalı tarafından yapıldığını ve tamamlandığını, davalı tarafından üstlenilen işin konferans salonunun akustik tavan paneli montaj işçiliği olduğunu ve bu işin bizzat davalı tarafından tamamlandığını, davalı ve yanında çalışan işçilerle konferans salonunun yapılması için gerekli diğer işlerde çalışan işçilerin de davalı ile birlikte Türkiye’den Türkmenistan’a gittiklerini, bu işçilerin de tanık olarak dinlenildiği zaman akustik tavan paneli montaj işinin bizzat davalı tarafından yapılıp tamamlandığının ortaya çıkacağını beyanla davanın reddine, takip miktarının %20’sinden aşağı olmamak üzere kötü niyet tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:Mahkemece; “Davacı tarafından dayanılan whatsapp mesajlarında sözleşme konusu işin tamamının davalı tarafından yapılmadığının davalı tarafından kabul edildiği, davalı çalışanlarının güvenlik nedeniyle iskeleye çıkmadığının belirtildiği, davalının “inşaatta gezdik durduk. … Ama siz zorlamadınız mı adamlar iş yapmasa da orda dursunlar diye. … Çalışma düzeni sağlamayan sensin abi, bana düzgün bir şantiye verdin de ben yapmadıysam o zaman haklısın. … Abi, 10.000 de olsa en kısa zamanda bekliyorum inşallah. … Abi dedim ya ben eleman parasını istiyorum diye…” şeklinde mesaj yazdığı anlaşılmaktadır. Dinlenen tanıklardan … davalının yanında çalıştığını, yaklaşık 4500 – 5000 metre kadar tavan işi yaptıklarını beyan etmiştir. Tanıklar … ve … davalının yüklendiği işin tamamını yapıp bitirdiğini ve teslim ettiğini beyan etmişlerse de bizzat davalının whatsapp mesajlarında sözleşme konusu işin tamamını kendilerinin yapmadıklarını kabul etmiş olması karşısında bu iki tanığın soyut anlatımı mahkememizce değerlendirmeye esas bulunmamıştır. Davacı tarafından sunulan fotoğraflarda şantiyede yerel işçilerin çalıştığı da görülmektedir. Davacı tarafından davalının 476 metre kare iş yaptığı kabul edilmektedir. Sözleşmeye göre bu işin birim fiyatı 8,80 USD/m2 olduğundan yapılan iş bedeli 470 metre x 8,80 USD = 4.136,00 USD’dir. Taraflar arasında düzenlenen sözleşmenin 6 maddesi uyarınca çalışılamayan her gün için davalının işçi yevmiyeleri ve benzer giderlerinin davacı tarafından karşılanması kabul edildiğinden sahaya çıkılmayan günlere ait işçi yevmiyeleri dahil davacının davalıya toplam 12.600,00 USD ödeme yaptığı, davacının davalıya başkaca borcunun kalmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır. Bu nedenle davanın kabulüne karar vermek gerekmiştir.Davacı, dava dilekçesinde davalı aleyhine kötüniyet tazminatı hükmedilmesi istemiştir. İİK’nun 72/5. maddesinde ”Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötüniyetli olduğu anlaşılırsa talebi üzerine, borçlunun dava sebebiyle uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir.” denilmektedir. Takip hukuku açısından İİK’nun 72/5. maddesine göre, kötüniyet tazminatı sadece takibi yapan alacaklı yan aleyhine verilebilecek bir tazminattır. Davalının dava konusu takipte kötüniyetli olduğunu gösterir delil bulunmamakta olup, davada haklılık durumu yargılama sonucunda belirlenmiştir. Bu nedenle İİK’nun 72/5. maddesinin koşulları bulunmadığından dolayı davacının kötüniyet tazminatı isteminin reddine karar verilmesi, davanın kabulü ile Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … Esas sayılı takip dosyası nedeni ile davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, koşulları bulunmadığından davacının İİK’nun 72/5 maddesi gereğince takibe konu alacak miktarının %20’sinden az olmamak üzere tazminat isteminin reddine karar verilmiştir.Karara karşı davacı vekili ile davalı vekili istinaf kanun yoluna başvurmuştur. Davacı vekili 03/06/2023 tarihinde gerekçeli kararı tebliğ almış, 14/06/2023’te istinafa cevap dilekçesi ile birlikte istinaf kanun yoluna başvurmuştur. İstinaf harcı Dairemizce tamamlatılmıştır.
İSTİNAF SEBEPLERİ:Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; “davacı tarafça söz konusu işin davalı tarafından değil yerel ekipler tarafından tamamlandığı iddia edilmiş ise de bu iddiasına dayanak herhangi bir delil ibraz edemediğini, yerel mahkemenin kararında geçen ‘eser sözleşmelerinde iş yüklenici tarafından teslim edilip de bu işi yüklenicinin tamamlamadığı sözleşmeye uygun teslim etmediği başka yüklenicilerle karşılandığı ve işin bitirildiği iş sahibi iddia ederse bu sefer işin sözleşme tarafı olan yüklenici tarafından değil de başka kişilere tamamlattırıldığına ilişkin ispat külfeti de iş sahibine aittir.’ şeklindeki gerekçeden de anlaşılacağı üzere ispat külfetinin iş sahibi olan davacı tarafta olduğunu, davacı tarafça dava konusu işin davalı tarafından yarım bırakıldığını, başka kişilere tamamlattırıldığı iddiasına dayanak ise herhangi bir delil tespiti yaptırılmadığı gibi bu hususa ilişkin herhangi bir delil sunmadığını,Taraflar arasında düzenlenen sözleşme uyarınca Türkmenistan’da konferans salonunun akustik asma tavan paneli montaj işçiliğinin tamamı davalı ve ekibi tarafından tamamladığının ise yerel mahkemeye sunulan deliller ve dinlenen tanıklar ile ispat edildiğini, Tanık beyanlarından anlaşılacağı üzere davaya konu işin tamamının davalı ve ekibi tarafından bizzat tamamlanarak davacı tarafa teslim edildiğini, Kaldı ki davacı tarafça davaya konu işin hali hazırda tamamlanmış olduğunu, ancak bu işin büyük kısmının davalı tarafından değil, Türkmenistan’da yerel ekip oluşturularak üçüncü kişilere tamamlattırıldığını iddia etmekle davacı tarafın ispat külfetini üzerine aldığını,
Yerel Mahkeme kararında hatalı değerlendirme ile davacı tarafından dayanılan whatsapp yazışmalarında sözleşme konusu işin tamamının davalı tarafından yapılmadığının davalı tarafından kabul edildiği, davalı çalışanlarının güvenlik nedeniyle iskeleye çıkmadığının belirtildiği gerekçesi ile işin tamamının davalı tarafından yapılmadığı sonucunun çıkarılmasının hukuka aykırı olduğunu, bahsi geçen whatsapp kayıtlarında davalı işin tamamlamadığına ilişkin hiçbir ikrarın bulunmadığını, davalı tüm olumsuzluklara rağmen dava konusu işi tamamlayıp davacıya teslim etttiğini, bu hususun yukarıda detaylı olarak açıklandığı üzere taraflarınca ispat edildiğini, kaldı ki whatssapp kayıtlarında geçen davalının ‘ben çıkartmazdım elamanları gittiğimiz gibi geri dönerdik dediğiniz doğru, ama siz gece gündüz zorlamadınız mı adamlar iş yapamasa da orda dursunlar diye’ şeklinde beyanından da anlaşılacağı üzere davacı tarafça davalının çalışanlarının çalışma haricinde güvenlik sağlanana kadar şantiyede hazır bekletildiğinin açık olduğunu, güvenli pozisyon oluşturulduktan sonra da davalı ve ekibinin işi tamamlayıp teslim ettiğini, bir an için davalı ve ekibinin iş yapmadığı ancak whatsapp kayıtlarında da hazır bekletildiği hususları birlikte değerlendirildiğinde davacı tarafın sorumluluğu olduğunun açık olduğunu,Taraflar arasında düzenlenen sözleşmede de açıkça belirtildiği üzere: ‘işveren çalışma sahasında, iş programına uygun çalışma düzenini sağlamalı, üçüncü şahıslardan (diğer taşeron firmalar, idare, kontrol mekanizması vs.) doğabilecek aksaklıklarda çalışılmayan her gün için işçi yevmiyeleri ve benzeri giderler işveren tarafından karşılanır’ hükmü mevcut olup işveren davacı tarafın davacı şirket olduğu ve işçilerin ücretinden sorumlu olduğunun açıkça taahhüt altına alındığını,Ayrıca yerel mahkeme kararının 5. sayfasında hukuka aykırı olarak davacı tarafça sunulan hiçbir delil bulunmamakta iken tamamen davacı iddiası doğrultusunda müvekkilin 470 metrekare iş yaptığının kabulü ile farazi olarak hesaplama yapılmasının kabul edilebilir olmadığını beyanla Yerel Mahkeme kararının kaldırılmasını davanını reddini, davacının kötünyiet tazminatına mahkum edilmesini talep etmiştir.Davacı vekili, istinafa cevap dilekçesi ile birlikte davalının İİK 72/5 maddesi uyarınca davalının kötüniyet tazminatnıa mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
İSTİNAF NEDENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:HMK’nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde; Dava eser sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir. Taraflar arasında Türkmenistan’da 46.728,00-USD bedel üzerinden konferans salonu akustik tavan yapımı için sözleşme kurulmuştur. Davacı işveren yüklenici davalı taşeron yüklenicidir.
Davacı, icra takibi kesinleşen davalının alacaklı olmadığına dair menfi tespit talep etmektedir. Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … Esas sayılı dosyasında davalı alacaklı … tarafından davacı borçlu … aleyhine 35.028,00 USD (302.214,58 TL) üzerinden 01/05/2021 tarihli sözleşmeden kaynaklanan alacak talebiyle icra takibi başlatılmıştır. Davacı borçlu, davalı alacaklının işi yapmadığını, bu nedenle alacaklı olmadığını beyanla menfi tespit talep etmektedir. Mahkemece davalının işi eksik bıraktığının, davacının işi başkalarına yaptırdığının ve davacının borçlu olmadığının tespitine karar verilmiştir. TBK’nun 470 ve devamı maddeleri gereği kural olarak eser sözleşmelerinde yüklenicinin edimi yapacağı işi sözleşme hükümlerine uygun bir şekilde iş sahibine teslim etmek, iş sahibinin edimi de yapılan iş bedelini yükleniciye ödemektir. İşin teslimi yükleniciye ait olup işin teslim edildiğine ilişkin ispat yükleniciye, iş bedelinin ödendiğine dair ispat da iş sahibine aittir. Fakat iş tamamlanıp teslim edilmiş ise ve iş sahibi, işin yüklenici tarafından tamamlamadığını, yüklenicinin işi sözleşmeye uygun teslim etmediğini, işin başka yüklenicilerle karşılandığını ve bitirildiğini iddia ederse bu sefer işin sözleşme tarafı olan yüklenici tarafından değil de başka kişilere tamamlattırıldığına ilişkin ispat külfeti iş sahibine aittir. Davacı iş sahibi davalı yüklenicinin iş terk ettiğine veya eksik bıraktığına dair yaptırdığı delil tespiti veya işin eksik bırakıldığına, bu nedenle işin başkasına yaptırılacağına dair çekilmiş bir ihtarı bulunmamaktadır. Vatsap yazışmalarında işin eksik bırakıldığına ilişkin somut bir kabul ya da bilgi ortaya çıkmadığı gibi, tanıklar ile de işin eksik bırakıldığının kanıtlanması mümkün değildir. Mahkemece ön inceleme duruşması ile tarafların ticari kayıtlarını sunmalarına karar verilmiş ancak bu yönde bir inceleme yapılmamıştır. Teslime ilişkin uyuşmazlık halinde ispat yükü alacaklıda olduğundan tarafların ticari defter ve kayıtları da incelenmek suretiyle, davalı tarafından düzenlenen faturaların davacı defterlerinde kayıtlı olup olmadığının belirlenmesi, ticari defterlerde dava konusu uyuşmazlığa ilişin kayıtların incelenmesi, yukarıda belirtilen kural kapsamında inceleme yapılması, ayrıca davalı borçlu icra takibine itiraz etmiş olup Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/825 sayılı dosyasında görülen itirazın iptali davasının da eldeki dava ile birleştirilerek delillerin değerlendirilmesi ile sonucuna göre bir karar verilmesi gerekmektedir.Açıklanan nedenlerle eksik inceleme ve araştırma ile delillerin yanlış değerlendirilmesine dayalı olarak karar verilmesi usul ve kanuna aykırı olup 6100 Sayılı HMK’nın 353/1-a.6. maddesi gereğince hükmün kaldırılmasına dair aşağıdaki şekilde karar vermek gerekmiştir.
H Ü K Ü M:Yukarıda açıklanan nedenlerle,
1-Davalı vekilinin istinaf başvurusunun KABULÜNE,
2-Kayseri 1.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25/10/2022 gün ve 2021/629 Esas-2022/816 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-Dosyanın yeniden yargılama yapılarak karar verilmek üzere kararı veren İlk Derece Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4-İstinaf kanun yoluna başvuran tarafından yatırılan 269,85-TL istinaf karar harcının talep halinde yatırana iadesine,
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6-İstinaf kanun yoluna başvuranın yaptığı istinaf giderlerinin kararın niteliği gereği İlk Derece Mahkemesinde yeniden yapılacak yargılamada dikkate alınmasına,
7-Kararın taraflara Mahkemesince tebliğine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK’nun 353/1-a.6. maddesi uyarınca kesin olmak üzere oybirliği ile karar verildi. 09/11/2023