Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
KAYSERİ
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
4. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO: 2023/1114
KARAR NO: 2023/1479
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN DOSYANIN
MAHKEMESİ: Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi
NUMARAS: 2021/776 Esas-2023/395 Karar
KARAR TARİHİ: 04/05/2023
DAVANIN KONUSU: Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ: 13/12/2023
KARAR YAZMATARİHİ: 14/12/2023
Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen hükmün davacı vekili tarafından İstinaf yoluyla incelenmesi istenilmekle 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353. maddesi uyarınca dosya incelendi:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ :Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde özetle; davacı ile davalı şirket arasında 07/11/2019 tarihinde sözleşme yapıldığını, makine üretimi konusunda anlaştıklarını, ana sözleşmede ödeme planı yapıldığını, ödemelerin yapıldığını, davacının yapılan makineden verim alamadığını, sürekli arıza verdiğini, garanti kapsamında olmasına rağmen kesin bir çözüm bulunamadığını, arıza kaydı oluşturulduktan aylar sonra davalı tarafça servis hizmeti sunulduğunu, arızanın giderildiği söylense de çok kısa zaman sonra yine benzer problemler oluştuğunu, davacının makineyi kullanamaması nedeniyle menfi ve müspet zararlarının oluştuğunu, müşterilerine ürünleri teslim edemediğini, makineden kaynaklı işleri fason olarak başka alt işletene devrettiğini, davalıya Kayseri 7. Noterliği … yevmiye nolu ihtarnamesinin düzenlendiğini, davalıdan ayıpsızı ile değiştirilmesi veya ayıplı malın iadesi ile bedelin geri verilmesinin talep edildiğini, arabuluculuk görüşmelerinde anlaşma sağlanamadığını, bu nedenlerle ayıplı malın iadesini ve ödenen bedelin geri verilmesini, aksi kanaatte olunması halinde makinenin ayıpsız benzeri ile değiştirilmesi, aksi halde ayıp oranında indirime gidilmesini, davacının maddi ve manevi zararlarının tazminini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalıya yükletilmesini talep ve dava etmiştir.Davalı vekili tarafından sunulan cevap dilekçesinde özetle; davacı ile davalı firma arasında 1 adet makine imalatına teslim şartlarına ve garanti şart ve süresine ilişkin sözleşme kurulduğunu, sözleşmeye binaen yüklenilen sorumluluğun davalı tarafça zamanında yerine getirildiğini, davacının öne sürdüğü iddiaların gerçeklikle ilgisi olmadığını, davalıya gönderilen ihtarnameye karşı Kayseri 3. Noterliğinin … tarih … yevmiye nolu ihtarname ile cevap verildiğini, davacıya gerekli eğitim ve desteği vermek amacıyla defalarca gidildiğini, destek ve eğitimin yerine getirildiğini, ancak davacı tarafça ilgili makineyi kullanılabilecek yetkinlik ve donanımda bir makine operatörü istihdam etmediğini, davalı firma tarafından davacı firma yetkilileri, yetki ve sorumluluk belgesi olan CNC makine operatörü ihtihdam etmeleri konusunda uyarıldıklarını, aksi halde verimli şekilde makinenin kullanılamayacağının izah edildiğini, ilgili makinenin tesliminde, geçen süre içerisinde verimli şekilde çalışmasını engelleyecek herhangi bir teknik donanım eksikliği ve arızasının bulunmadığını, bu nedenlerle meydana gelecek aksaklıkların kötü niyetli olarak davalı firmaya yansıtılmaya çalışıldığını, makinenin teknik donanım ve çalışabilirliğinden herhangi bir sorun bulunmadığını, tamamen operatör eksikliğinden makineyi davacı firmanın verimli kullanamadığını, bu nedenlerle davanın reddini, yargılama gideri ile vekalet ücretinin davacıya yükletilmesinin talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ :İlk Derece Mahkemesi tarafından; davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEP VE GEREKÇESİ :Davacı vekili tarafından verilen istinaf dilekçesinde özetle; Malın ayıplı olup olmadığına mahkemece dosya kapsamındaki delillerle karar verilmesi gerekirken, yalnızca; davalının kalite kontrol yapıldığına ilişkin beyanı esas alınarak davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olduğunu, davalının kalite kontrolü yaptığı iddiası malı ayıplı olmaktan çıkarmayacağını, 04.09.2023 tarihli bilirkişi raporunda makinenin ayıplı olduğu tespit edildiğini, ayıplı maldan kaynaklı zararlarımızın tazmini amacıyla açtıkları davanın reddi usul ve yasaya aykırı olduğunu, ayrıca bildirdikleri tanıkların mahkemece dinlenmediğini, usul ve yasaya aykırı olarak verilen kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
DELİLLER :Dosyada mevcut bilgi ve belgeler.
İSTİNAF NEDENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE :HMK’nun 355. maddesi uyarınca istinaf dilekçesinde belirtilen sebepler ve kamu düzeni ile sınırlı olarak yapılan istinaf incelemesinde;Taraflar arasındaki uyuşmazlık eser sözleşmesinden kaynaklanmakta olup uyuşmazlık eserin ayıplı imal edilip edilmediği ayıplı imal edilmiş ise iadesi ve ödenen bedelin geri verilmesi, ayıpsız misli ile değiştirilmesi ya da bedelde indirim gerekip gerekmediği ve miktarı konularında toplanmaktadır.Taraflar arasın düzenlenen 07.11.2019 tarihli “Makine İmalat ve Hizmet Sözleşmesi” ne göre; adet kutu profil delme, kesme, somun takma, somun kaynaklama ve bükme otomasyon tezgahanın imalatı konusunda KDV dahil 177.000.-TL bedel mukabilinde anlaşıldığı, peşinatın havale edilmesi akabinde 45 iş günü içerisinde alıcı tarafından satıcıya verilen şahit numunelerinin herbirinin imalatları teker teker satıcının imalathanesinde denedikten ve kalite kontrolleri, uygunluğu kontrol edilip mutabık kalındıktan sonra satıcının atölyesinde kabulü yapılıp alıcının temin edeceği araçla alıcının fabrikasına sevk edileceği ve kurulumun gerçekleştirileceği, satıcının alıcıya makinenin kullanımı ve ayarları hakkında üç gün eğitim vereceği, makinenin ihtiyacı olan kaynak makinesi ve kalıpların alıcı tarafından temin edileceği, söz konusu makinenin kullanıcı hataları hariç bir yıl elektrik, bir yıl mekanik olmak üzere satıcının garantisi altında olduğu belirtilmiştir. Sözleşmeye göre davacı iş sahibi davalı ise yüklenicidir.Davacı İş sahibi tarafından davalı yükleniciye keşide edilen ve 04.09.2021 tarihinde tebliğ edilen Kayseri 7. Noterliğinin … tarih, … yevmiyeli ihtarnamesi ile; makinenin hatalı çalıştığı, defalarca iletişime geçildiği, hatanın kalıcı olarak giderilmediği, bedelin iadesi gerektiği ihata edilmiş, davalı yüklenici tarafından gönderilen cevabi ihtarname ile de; makinenin ayıplı olduğunun kabul edilmediği, 20 defa servis hizmeti sunulduğu, yapılan masrafların ödenmesi ihtar edilmiştir.6098 sayılı TBK 470 ve devamı maddelerine göre yüklenici imâl ettiği şeyi özenle ve sözleşmedeki amacına uygun ifa etmekle yükümlüdür.Ayıp, eserde olması gereken lüzumlu vasıfların veya sözleşmede kararlaştırılan vasıfların eksikliğini ifade etmektedir. İlk bakışta görülebilen veya basit muayene ile anlaşılabilen neviden olan ayıplar açık ayıp; ilk bakışta görünemeyen veya basit muayene ile hemen anlaşılamayan, sonradan kullanılmakla ortaya çıkan ayıplar ise gizli ayıp olarak nitelendirilmektedir. Ayıplı iş yukarıda belirtildiği gibi vasıf noksanlığını ifade ettiği halde, noksan iş yapılmayan işi ifade eder. TBK’nın 474-477. maddeleri ayıplı işler hakkında uygulanır. Eksik işler bu maddelerin kapsamında olmadığından bu hükümler eksik işlere uygulanamaz. 6098 sayılı TBK 475. maddesinde eserin ayıplı olması halinde iş sahibinin kullanabileceği seçimlik haklar sayılmıştır. Bunlar 475/1. maddesi hükmünce eserin iş sahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme, 475/2. maddesine göre eseri alıkoyup bedelden indirim isteme, aynı maddenin 3. bendi gereğince aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere eserin ücretsiz onarılmasını isteme haklarıdır. Yine aynı maddede iş sahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkının saklı olduğu belirtilmiştir. (Yargıtay (kapatılan) 15. Hukuk Dairesi, 2020/347 Esas, 2020/2307 Karar) Eser sözleşmesinin eksik veya ayıplı ifa edilip edilmediği, eksik iş ve ayıplardan dolayı talep haklarının ne olduğu ve hangi koşullarla istenebileceği yönünden, sözü edilen eksik ve kusurların eksik iş, açık ayıp ve gizli ayıp olup olmadığının saptanması gerekir. (Yargıtay (kapatılan) 15. Hukuk Dairesi, 2019/2005 E, 2019/3700 Karar)6098 sayılı TBK’nın 474. maddesi hükümlerine göre iş sahibi açık ayıplarda eserin tesliminden sonra, işlerin olağan akışına göre imkân bulur bulmaz (makul süre içerisinde) eseri muayene ve açık ayıpları ihbar etmek zorunda olduğu, BK 362 son ve TBK’nın 472/son maddesi hükümleri gereğince ayıbın gizli olup sonradan ortaya çıkması halinde gecikmeksizin (derhal) ayıbı yükleniciye bildirmek zorunda olduğu, aksi halde eseri olduğu gibi kabul etmiş sayılacağı hükümleri getirilmiştir. Bu hükümler gereğince gerek açık gerek gizli ayıplarda iş sahibinin ihbar zorunluluğu bulunmakta ise de yüklenici eserdeki işçilik, malzeme ve yapımla ilgili açık ve gizli ayıplardan dolayı sorumluluğu garanti ettiği süre için önceden kabul ettiğinden yüklenici lehine olan iş sahibinin ihbar zorunluluğunu aramaktan vazgeçtiği ve garanti süresi içinde ortaya çıkan bu ayıpları ücretsiz olarak gidermeyi sözleşme tarihinde peşinen kabul ve taahhüt ettiği kabul edilmektedir. İş sahibi ihbar zorunluluğu olmaksızın garanti süresi içinde ortaya çıkan açık ve gizli ayıplarla ilgili zamanaşımı süresi içinde seçimlik haklarını kullanarak yükleniciden ayıpların giderilmesini talep edebileceği gibi, aleyhine dava açabilecek ve iş bedelini ayıp giderim bedeli miktarınca ödemekten kaçınabilecektir.Yine aynı Yasa’nın 478.maddesinde ise, yüklenici ayıplı bir eseri meydana getirmişse, bu sebeple açılacak davalar, teslim tarihinden başlayarak taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde iki yılın, taşınmaz yapılarda ise beş yılın ve yüklenicinin ağır kusuru varsa, ayıplı eserin niteliğine bakılmaksızın yirmi yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar düzenlemesi mevcuttur. Eserdeki ayıplar yönünden ayıp giderim bedelinin, ayıbın ortaya çıktığı tarihe ayıpların giderilmesi için gereken makul süre eklenmek suretiyle bulunacak tarihe göre belirlenmesi gerekir. Ayıbın ortaya çıktığı tarih ile davanın açıldığı tarih arasında uzun süre var ise davanın geç açılmasında davalı yüklenicinin bir kusuru bulunmadığından 6098 sayılı TBK’nın 114/II. maddesi yollamasıyla 52. maddeleri gereğince artan zarardan davalı sorumlu tutulamaz. Ayıbın ortaya çıktığı tarih ile dava tarihi arasındaki maliyet farkına (artan zarara) iş sahibi katlanmak durumundadır. İş sahibinin seçimlik hakkını düzenleyen 6098 sayılı TBK’nın 475/1. maddesinde eser kabule icbar edilemeyecek şekilde ayıplı olur ise sözleşmeden dönme ve bedel iadesi, 2. fıkrada ise eseri alıkoyup ayıp oranında bedelde indirim isteme hakkı mevcut olup, son fıkrasında aşırı zarar doğuracaksa iş sahibinin sözleşmeden dönme hakkını kullanamayacağına dair düzenlemeler mevcuttur. TBK 475/1. madde uyarınca eserin kabule icbar edilemeyecek şekilde ayıplı olup olmadığı hususunda değerlendirilme yapılmalı, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa dönme hakkını kullanamayacağı nazara alınmalı ve bu halde TBK 475/2. maddesi uyarınca ayıp oranında bedelden indirim konusunda inceleme yapılmalıdır. Gerek Dairemiz gerekse Yargıtay’ın kökleşmiş içtihatlarına göre bedel indiriminde ise “nisbi metod” uygulanmalıdır. Nisbi metod; kararlaştırılan ücret ile eserin ayıplı değerinin çarpılması sonucu elde edilecek bedelin, eserin ayıpsız değerine oranlanması suretiyle indirilecek bedelin belirlenmesidir.Ayrıca, ayıpların giderim bedeli mahalli piyasa rayicine göre, mahalli piyasa fiyatlarına KDV ve yüklenici karı dahil olduğundan piyasa rayicine göre belirlenecek miktara KDV ve yüklenici karı eklenmeksizin ayıp giderim bedeli belirlenmelidir. (Yargıtay 15. Hukuk Dairesi, 2018/2563 Esas, 2018)Hâkim, uyuşmazlık konusu hakkında bizzat duyu organları yardımıyla bulunduğu yerde veya mahkemede inceleme yaparak bilgi sahibi olmak amacıyla keşif yapılmasına karar verebilir. Hâkim gerektiğinde bilirkişi yardımına başvurur (HMK 288/1). Keşif kararı, mahkemece, taraflardan birinin talebi üzerine veya resen alınır (HMK 288/2). Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir (HMK 266/1). Kanunda belirtilen haller dışında, deliller davaya bakan mahkeme huzurunda, mümkün olduğunca birlikte ve aynı duruşmada incelenir. Bu kural doğrudanlık ilkesinin bir sonucudur. Hakimin doğrudan inceleme yaptırma yetkisi bulunmadığı gibi hakimlik yetkisinin bilirkişilere devri de mümkün bulunmamaktadır. Dosya üzerinden yapılan incelemede mahkemece, teknik bilirkişilere yerinde inceleme yetkisi verildiği bu durumda yukarıda belirtilen kanun maddelerine aykırı olarak alınan ilk raporun hakim gözetimi olmadan bilirkişilerce yerinde inceleme yapılarak alındığı, davacı tanıklarının dinlenmediği, makinedeki ayıbın açık veya gizli ayıp olup olmadığı, ihbarın süresinde yapılıp yapılmadığı değerlendirilmeden eksik inceleme ve hatalı değerlendirme ile karar verilmesi doğru olmamıştır.Mahkemece yapılması gereken iş, yukarıda açıklanan genel kural ve ilkelere göre yeniden oluşturulacak konusunda uzman bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde yeniden keşif de yapılarak, eserin ayıplı olup olmadığı, ayıplı ise açık ayıp mı gizli ayıp mı olduğu, sözleşmede ki garanti süresi gözönüne alınarak ayıp ihbarının süresinde yapılıp yapılmadığı değerlendirilerek davacı talepleri konusunda gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp taraf tanıkları dinlendikten sonra sonucuna uygun bir karar verilmelidir.
Yukarıda açıklanan nedenle davacı vekilinin istinaf başvurularının belirtilen yönlerden 6100 Sayılı HMK’nun 353/1-a.6. maddesi gereğince kabulü ile mahkeme hükmünün kaldırılması ve yukarıda tespit edilen hususlar doğrultusunda yeniden yargılama yapılması için dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Yukarıda açıklanan gerekçeler ile,
1-Davacı vekilinin İstinaf başvurusunun KABULÜNE, Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesinin 2021/776 Esas, 2023/395 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,
2-Dosyanın yeniden yargılama yapılması için kararı veren İlk Derece Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3-Kaldırma kararının niteliğine göre davacı vekilinin sair istinaf başvurularının şu aşamada incelenmesine yer olmadığına,
4-İstinaf başvurma harcı dışında istinaf peşin karar harcı olarak alınan harcın isteği halinde yatıran tarafa İADESİNE,
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6-İstinaf yargılama giderlerinin İlk Derece Mahkemesince yeniden verilecek kararda dikkate alınmasına,
7-Kararın temyizi kabil olmaması nedeni ile HMK’nin 359/III. maddesi uyarınca kararın taraflara ilk derece mahkemesince tebliğine,
HMK’nin 353. maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi.13/12/2023