Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C. KAYSERİ 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No:
T.C.
KAYSERİ TÜRK MİLLETİ ADINA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO :
KARAR NO :
HAKİM :
KATİP :
DAVACI : …
VEKİLİ :
DAVALI : … –
DAVA : İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ :
Mahkememizde görülmekte olan İstirdat (Ticari Satımdan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davacı Banka müşterileri tarafından tahsil olunmak üzere davacı Bankaya teslim edilmiş bir kısım çek ve senedin, … kargo firması tarafından taşıma işi esnasında kaybedilmiş olduğunu, dava konusu çekin; Keşidecisi … Gıda Enerji Kimya Tarım Sanayi Ve Ticaret Anonim Şirketi, lehdarı … Gıda Enerji San. ve Tic. A.Ş. olan, son yetkili hamil … Gıda Enerji San. ve Tic. A.Ş. tarafından davacı bankaya tahsile verilen 10.02.2023 tanzim tarihli 250.180,31 TL bedelli düzenleme yeri Konya olan söz konusu çekin taşınması işini gerçekleştiren … kargo tarafından taşıma işi esnasında kaybedilmiş ve akabinde davacı Bankaca 06.01.2023 tarihli tutanak tutulmuş olduğunu, 02.01.2023 tarihinde mezkur çekin Banka nezdinde iken taşıma esnasında kaybolduğuna ve bütün aramalara rağmen bulunamadığına dair 06.01.2023 tarihli tutanak örneğinin dosyaya sunulduğunu, çekin iptali amacıyla Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi … Esas sayılı dosyası nezdinde çek iptal davası açıldığını, çekin irade dışı elden çıkması nedeniyle kötü niyetli kişilerin çek bedelini tahsil etmelerinin önüne geçmek amacıyla da ödemeden men kararı alınmış olduğunu, mezkur çekin de aralarında bulunduğu çek ve senetlerin … kargo tarafından taşındığı esnada çalınmış olmaları sebebiyle yapmış oldukları suç duyurusu tahtında Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığının … Soruşturma no’su ile soruşturma başlatıldığını, mezkur soruşturma kapsamında söz konusu çeklerin ibrazı halinde çekleri ibraz eden şüpheli şahıslar ile ilgili kolluk kuvvetlerine bildirimde bulunulması ve çek asıllarının Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesi yönünde karar verilmiş olduğunu, davaya konu çekin davalı … Tarafından … Bankasından karşılığının sorgulandığı/ibraz olunduğu çek bankasının beyanı ile tespit edilmiş olup, mezkur çeki haksız bir şekilde elinde bulunduran davalıya karşı dava açılması gerektiğini, davalıdan bir önceki ciranta olan … tarafından da 2 adet çek ibraz edilmiş, icra takibi başlatılmış, bu çeklere karşı da istirdat davaları açılmış olduğunu, Davalıya çeki ciro etmiş görünen …, Keşidecisi … İnşaat Mühendislik Gıda Ürünleri T.ve S.ltd., lehdarı … Gıda Tem. Ve İhtiyaç Maddeleri Araç Kiralama Medikal İnş. Bilgisayar Tar. San. Ve Tic. Ltd. Şti. olan, son yetkili hamil … Gıda Tem. Ve İhtiyaç Maddeleri Araç Kiralama Medikal İnş. Bilgisayar Tar. San. Ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Bankamıza tahsile verilen 26.01.2023 tanzim tarihli 480.005,00 TL bedelli çeki İstanbul 13. İcra Dairesi … sayılı icra dosyası ile, Keşidecisi … İnşaat Turizm Limited Şirketi, lehdarı … Reklamcılık İnş. Müh. Ve Dan. Tic. Ltd. Şti. olan, son yetkili hamil … Teknik Yapı Ürn. PVC Metal San. Ve Tic. A.Ş. tarafından Bankamıza tahsile verilen 31.01.2023 tanzim tarihli 230.000,00 TL bedelli çeki İstanbul 13. İcra Dairesi … sayılı icra dosyası ile takibe konu etmiş olduğunu, söz konusu çeklere karşı tarafımızca Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi … ve … Esas sayılı dosyalar ile istirdat davası açılmış, keşideci firmalar tarafından da menfi tespit davaları açılarak tedbir kararı alınmış olduğunu, tarafları birbirinden bağımsız olan, aralarında herhangi bir ticari bağ olmayan şirket ve şahısların çekleri hayatın olağan akışına aykırı şekilde aynı kişiler elinde toplanmış olduğunu, Çek üzerindeki taraflar ile hiçbir ticari bağı olmayan … ve davalıya çeklerin usulüne uygun ciro silsilesi yolu ile gelmediğinin aşikar olduğunu, davalının, detayları belirtilen çekin yetkili hamili olmayıp; işbu çeki ne suretle ele geçirdiği taraflarınca bilinmediğini, ayrıca, birden farklı ilde farklı kişiler tarafından düzenlenmiş, lehdarları farklı olan, farklı kişilere ciro edilmiş, davalı Banka’nın farklı müşterileri tarafından tahsil için davalı Banka’ya teslim edilmiş olan ve davaya konu olmayan başkaca İcra Takiplerine konu edilmiş senetlerin yetkili hamilinin benzer kişiler olması hayatın olağan akışına hiçbir şekilde uygun olmadığı açık olduğunu, birbirleriyle yegane ortak noktası davacı Banka’ya tahsil için verilmiş ve … kargo tarafından taşıma esnasında kaybedilmiş olması olan ve bunun haricinde birbirleriyle hiçbir bağlantısı bulunmayan bahse konu kambiyo senetlerinin benzer kişiler elinde toplanmasının mümkün olmadığı genel hayat tecrübesiyle sabit olup, bu anlamda davalının kötüniyetli olduğuna şüphe bulunmadığını, söz konusu kambiyo senetlerinin … kargo firması tarafından kaybedilmesinden önceki yetkili hamilin davalı değil, davacı Banka müşterisi olduğunu, davacı Banka’nın müşterisinden sonraki cirantalar, çekin … kargo firması tarafından kaybedilmesini müteakiben kötüniyetli kişilerce ele geçirilmesinden sonra çeki ciro etmiş olduklarını, bu anlamda davacı Banka müşterisinin tahsil maksadıyla davacı Banka lehine yapmış olduğu cirodan sonraki tüm cirolar haksız ve hukuka aykırı olup, ciro zinciri kopmuş olduğunu, kopuk bir ciro silsilesine haiz olan senetleri halihazırda elinde bulundurmakta olan davalının mezkur çekin yetkili hamili olduğundan bahsedilemeyeceğini, dilekçede ekte belgesini sundukları haber incelendiğinde, davalının; çalıntı olan, soruşturmaya ve davaya konu çeki kötüniyetli olarak elde ederek bankaya ibraz etmiş olabileceği ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu, davalının davaya konu çeki yukarıda belirttikleri operasyona konu suç çetesi nezdinde ele geçirmiş olması kuvvetle muhtemel olduğunu, davacı Banka’ya müşterilerce tahsile verilmiş ve … kargoda taşıma esnasında kaybolan birçok çeki tahsile koyan … isimli şahıs olup, bu kimsenin kargoda taşıma esnasında çek çalmaktan dolayı tutuklanmış olduğu haberi ve bu kişi hakkında çek çalma(hırsızlık) suçundan başlatılmış olan Denizli Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … nolu, Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı’nın … no’lu ve İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığılığı’nın …, … ve …nolu soruşturma dosyaları olduğu da gözetildiğinde aynı suretle kargodayken çalınan davaya konu çekin de söz konusu suça konu olduğu ve dolayısıyla davalının davaya konu çekin yetkili hamili olmadığı hususunu ortaya koymakta olduğunu, davacı Banka müşterisinin bu şekilde telafisi mümkün olmayan zararlara uğrayacağı izahtan vareste olup, bu nedenle HMK md. 389’daki ihtiyati tedbirin şartlarının işbu somut olay özelinde gerçekleşmiş olduğunu belirterek, fazlaya dair her türlü hak, alacak, dava ve talep hakları saklı kalmak kaydıyla, Dava konusu çekin; İcra Takibine konu edilmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, huzurdaki dava açılmadan evvel davalı tarafça icra takibi başlatılmışsa söz konusu icra takibinin durdurulması ve varsa yapılmış olan hacizlerin kaldırılması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, yukarıdaki talebin kabul görmemesi halinde icra dosyasına yapılmış/yapılacak olan ödemelerin Mahkemece nihai karar verilinceye kadar davalıya ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, huzurdaki davanın kabulü ile takibe konu edilen çekin iadesine ve istirdatına karar verilmesini, davaya konu çekin icra takibine konu edilmemesi veyahut huzurdaki dava açılmadan evvel davalı tarafça icra takibi başlatılmışsa söz konusu icra takibinin durdurulması ve varsa yapılmış olan hacizlerin kaldırılması yönündeki ihtiyati tedbir taleplerinin kabul edilmemesi halinde fazlaya ilişkin her türlü talep hakkı saklı olmak kaydıyla; icra dosyasına haciz tehdidi nedeniyle ödenmek zorunda kalınabilecek tutarların tüm fer’ileriyle birlikte ödeme gününden başlayacak ticari faiziyle birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; HMK’nın 124.maddesinde, bir davada taraf değişikliğinin ancak karşı tarafın açık rızasıyla mümkün olabileceğinin belirtilmiş olduğunu, maddenin devamında, maddi bir hatadan kaynaklanan taraf değişikliği talebinin, karşı tarafın rızası aranmaksızın hâkim tarafından kabul edilebileceği belirtilmiş ise de; somut olayda maddi bir hata bulunmadığını, zira maddi hatadan anlaşılması gereken, açık yazı ve hesap hataları olduğunu, somut olayda böyle bir hata bulunmadığından HMK 124/1 gereğince iradi taraf değişikliği mümkün olmadığını, zaten davacının, çek iptal davasının görüldüğü Kayseri 2.Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dosyasından kendisine davalı …’e karşı istirdat davası açmak üzere süre verilmeden yani çekin kimin elinde olduğunu bilmeden dava açması açıkça kusurlu bir davranış olduğunu, söz konusu yanılgı, davacının kendi kusurundan kaynaklandığından, davanın usulden reddine karar verilmesi gerekirken davalının taraf olarak eklenmesi usul ve yasaya açıkça aykırı olduğunu, davacının, dava konusu çekin rızası dışında elinden çıktığını iddia ederek TTK 792 uyarınca çekin istirdatını talep etmiş olduğunu, çek istirdat davalarında yetkili mahkemelerin genel yetki kuralı uyarınca davalının dava açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemeleri olduğunu, davalının yerleşim yeri İstanbul olduğundan yetkili mahkemelerin de İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğunu, bu nedenle mahkemenin yetkisine itirazla yetkisizlik kararı verilmesini talep ettiklerini, TTK’nun 792.maddesi, çek eline geçmiş bulunan yeni hamilin, çeki iktisapta kötüniyetli veya ağır kusurlu olması halinde çeki geri vermekle yükümlü olduğunu hükme bağlamış olduğunu, Kötüniyetin ve ağır kusurun bulunması gereken zaman ise çekin bankaya ibraz anı değil, çekin iktisap anı olduğunu, Davacı, bu maddeye göre davalının kötüniyetli olduğunu yani iktisap anında çekin çalıntı olduğunu bile bile bu çeki iktisap ettiğini somut delillerle ispat etmesi gerektiğini, Yargıtay ve BAM kararları da aynı doğrultuda olup; Yargıtay 11. HD’nin 2015/15297 E, 2017/2392 K sayılı ilamının, İstanbul BAM 12.HD’nin 2018/2374 E, 2020/466 K sayılı ilamının dikkate alınması gerektiğini, davacının, davalının kötüniyetli olduğuna dair somut hiçbir delil sunmamış olduğundan olayda TTK 792 şartları oluşmadığını, bu nedenle davanın reddine karar verilmesini talep ettiklerini, davacı, dilekçesinde bir haber paylaşarak davalının çeki kötüniyetle iktisap ettiğini iddia etmiş ise de ; ilgilin haberin davalı ile olan ilgisinin anlaşılamadığını, haberin Denizli’de gerçekleşen bir olaya ilişkin olduğunu, haberde adı geçen kişilerin ise Volkan Yontar ile … olduğunu, davalının söz konusu olayla hiçbir ilgisi bulunmayıp mahkemede davalının kötüniyetli olduğu yönünde bir izlenim uyandırmak amacıyla davalı ile ilgili olmayan haberlerin paylaşılmasının kötüniyetli bir davranış olduğunu, davacının, dava konusu çekin iptali için Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … E sayılı dosyasıyla çek iptal davası açtığını belirtmiş ise de; TTK 790. maddesinde, meşru hamilin teselsül eden cirolardan anlaşılacağı belirtilmiş olduğunu, dava konusu çekin ciro silsilesinde bir kopukluk bulunmadığına göre davalının yetkili ve meşru hamil olduğunu, çekin ciro yoluyla geçmesi nedeniyle davalının çekin çalıntı olup olmadığı hususunda bir bilgisi olmadığını, davalının, çekte ödeme yasağı bulunduğunu bankaya ibrazdan sonra öğrenmiş olduğunu, bu nedenle iyiniyetli olduğunu, zaten çek üzerinde ödeme yasağı bulunması davalıyı kötüniyetli hale getirmediği gibi çekin icra takibine konulmasına engel de olmadığını, bu kapsamda Yargıtay 12. H.D.2012/24600 E, 2013/312 K sayılı ilamının dikkate alınması gerektiğini, tüm bunlar dışında; davacı bir tacir olduğundan basiretli hareket etme yükümlülüğü bulunmakta olduğunu, bir banka olması sebebiyle de bu yükümlülük ağırlaştırılmış özen yükümlülüğü olduğunu, Çek ve benzeri kıymetli evrakların kargo yoluyla taşınması mevzuat gereği yasak olduğunu, Kargo poşetlerinin her yerinde, matbu bir şekilde çek vb kıymetli evrakların kargo yoluyla taşınmasının yasak olduğu, bunun sonuçlarından da göndericinin sorumlu olduğu açık bir şekilde yazılı olduğunu, bunu bilmeyen veya bilip de önemsemeyen davacının, bu kusurunu davalıya yüklemesinin beklenemeyeceğini, çekin cüzi bir sigorta bedeli ödeyerek güvenceli gönderilme imkanı varken mevzuat gereği yasaklanan bir yolun tercih edilmesi davacı bankanın tamamen kendi kusurundan kaynaklanmakta olduğunu, Mevzuata aykırı hareket eden davacı bankanın, özen yükümlülüğüne açıkça aykırı hareket ettiğinden bunun sonuçlarına davalının değil, kendisinin katlanması gerekeceğini, Yargıtay 11. HD’nin 2020/5738 E, 2020/4350 K sayılı ilamının bu kapsamda dikkate alınması gerektiğini, ağırlaştırılmış özen yükümlülüğüne aykırı hareket eden bankanın açıkça kusurlu olup davanın bu yönüyle de reddine karar verilmesi gerektiğini belirterek, davanın reddine, davacının %20’den az olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
YARGILAMA VE GEREKÇE:
Dava, TTK’nın 792. maddesi uyarınca açılan çekin istirdadı istemine ilişkindir.
Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin … Esas, …, … sayılı dosyasına ait tüm evrakların dosya arasına alınmış olduğu anlaşılmıştır.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na, Denizli Cumhuriyet Başsavcılığı’na, Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı’na, Kayseri Cumhuriyet Başsavcılığı’na müzekkereler yazılmıştır.
Davacı vekilinin 21/03/2023 tarihli dilekçesi ile davaya konu çekin … tarafından bankaya ibraz edildiği ancak dava açıldıktan sonra davaya konu çek … tarafından icra takibine konu edildiğinden HMK 124 md. uyarınca taraf değişikliği yapılarak …’in davalı olarak düzeltilmesini talep ettiği görülmüştür.
Davacı vekili tarafında dava açıldıktan sonra henüz öninceleme aşaması yapılmadan dava konusu çekin davalının elinde olduğu belirtilerek HMK madde 124 kapsamında taraf değişikliği talebinde bulunulduğu ve Mahkememizce çekin istirdatı davasının çeki elinde bulunduran kişiye karşı açılmasının gerekli olması ve usul ekonomisi nedeniyle davacı vekilinin taraf değişikliği talebinin yerinde görüldüğü anlaşılmıştır.
Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi’nin 2023/384 E, 2023/565 K sayılı kararında “…Mahkemece, dosya kapsamından dava konusu yapılan çekler nedeniyle taraflar arasında kambiyo ilişkisi bulunmadığı anlaşıldığı, gerek HMK’da gerekse TTK’da çek istirdadı davalarında yetkili mahkemeye ilişkin özel bir düzenleme yer almadığını, bu durumda açılan davanın HMK’nın 6. maddesi uyarınca genel yetkili mahkeme olan, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesinde görüleceği, davalı vekilince süresinde ve usulüne uygun biçimde yetki itirazında bulunulması, davalı şirketin merkezinin “Şişli/İstanbul” olması karşısında mahkemece yetkisizlik kararı verilmiştir. (ESASTAN REDDİNE)” (benzer karar Yargıtay 11. HD’nin 2016/9864 E. 2016/7479 K. Sayılı ve 2015/5017 E. 2015/12023 K. sayılı kararı) denildiği görülmüş olmakla iş bu çek istirdatı davasında da davalının süresi içinde yetki itirazında bulunduğu ve bu şekilde talebin yerinde olması nedeni ile davalının yerleşim yeri olan İstanbul/ Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesi’ne Mahkememizce yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği anlaşılmış ve böylece mahkememizin yetkisizliğine, İstanbul/Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili mahkeme olduğuna karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ile;
1-Davanın yetki yönünden reddine, Mahkememizin yetkisizliğine, yetkili mahkemenin İstanbul/Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesi olduğunun tespitine,
2-6100 sayılı HMK nun 20. Maddesi uyarınca karar kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşirse kararın kesinleştiği tarihten, kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde Mahkememize başvurularak dava dosyasının görevli ve yetkili Mahkemeye gönderilmesinin talep edilmesi halinde dosyanın yetkili İstanbul/Bakırköy Asliye Ticaret Mahkemesine gönderilmesine,
3-6100 Sayılı HMK nun 331/2 maddesi uyarınca yargılama giderlerinin görevli ve yetkili Mahkemece gözetilmesine,
4- Dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesinin belirtilen süre içerisinde talep edilmemesi halinde HMK’nın 20. Maddesi uyarınca davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesine,
Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı vekilinin yokluğunda kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı.22/11/2023
Katip
(e imzalıdır)
Hakim
(e imzalıdır)