Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KAYSERİ 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
T.C.
KAYSERİ TÜRK MİLLETİ ADINA
2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO :
KARAR NO :

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI :… (T.C. …)- …
VEKİLİ : Av. … –
DAVALI :… – … …
VEKİLİ : Av. … –
DAVA : Menfi Tespit (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 15/12/2022
KARAR TARİHİ : 25/10/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 27/10/2023
Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kooperatif Aidat Borcundan Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Kooperatif Yönetim Kurulunca davacının davalıya 30.000,00 TL Üyelik Borcu bulunduğu tespiti yapılmış ve bu hususun davacıya bir yazı/ihtarname ile tebliğ edilmiş olduğunu, söz konusu yazıya süresi içerisinde davacı tarafından borcunun bulunmadığı ve bu ihtarnameyi kabul etmediği hususu gerekçeli bir şekilde açıklanarak itiraz edilmiş olduğunu, davalı tarafından gönderilen işbu ihtarname hukuki dayanaktan yoksun olup davacının davalı kooperatife herhangi bir borcu bulunmadığını, davacının Kooperatifin üyesi iken, Kooperatifin 15.05.2011 tarihli Genel Kurul Toplantısında üyelerin tamamının bakiye borçlarının hesaplandığı, üyelere bildirilmiş olduğu, mevzuat gereğince de borcunu ödeyen üyelere tapusu verilip hesapları kontrol edilerek ibralaşılacağı kararı alınmış olduğunu, bu karar üzerine davacının bakiye borcu hesaplanmış ve davacı tarafından 2011 haziran ayında Seri D 3219499 numaralı 35.204,00 TL bedelli olarak ödenmiş olup kooperatif ile ibra sözleşmesi imzalanmış olduğunu, Mahkemece incelenecek hususlardan da anlaşılacağı üzere, davacı gerekli borcunu ödemiş ve tapusunu devralmış olduğunu, bu sebep davacı ile davacı kooperatif arasında herhangi bir hukuki, organik ya da fiili bağlantı kalmadığını, nitekim davacı ile kooperatif arasındaki ilişki, davacının taşınmazına ilişkin borcu ana sözleşme, genel kurul kararı ve yönetim kurulu talebi üzerine peşinen ödemesi, buna ilişkin faturanın verilmesi, ortaklık ile bir ilişiğinin kalmadığı kararının alınması nedenleriyle son bulmuş olduğunu, davalı tarafın Kooperatifin yüklendiği konutların tamamını aynı anda teslimi mümkün olmadığından konutlar tamamlandıkça üyelere etap etap teslim sağlandığı açıkça anlaşılmakta olduğunu, bu kapsamda davalı Kooperatif, üye kayıtlarını, muhasebe kayıtlarını ve mali kalemleri etap etap düzenlemiş olup bu husus üyelik kayıt senetleriyle sabit olduğunu, yukarıda izah edildiği gibi, davacı ile kooperatif arasındaki ilişkinin davacının taşınmazının kendi etabında payına düşen borcu peşinen ödemesi, taşınmazın tapusunu alması ve borcuna istinaden ödemiş olduğu meblağa ilişkin faturanın bulunması, aralarında imzalanan ibra sözleşmesi bulunması ve Kooperatif Yönetim Kurulu tarafından üyeliklerinin sonlandırılması hususları neticesinde ortadan kalkmış olduğunu, somut olaydaki duruma ilişkin, 15.06.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7410 sayılı Kanununun 2. maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanununa geçici 11. madde eklenmiş olduğunu, bu maddenin dikkate alınması gerektiğini, söz konusu yasal düzenlemede kooperatifin Kayseri ilinde olması, inşaatların etaplar halinde yapılarak teslim edilmesi, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş olması, Tapu devrinin yapılmış olması şartları somut olayda gerçekleşmiş olduğundan davaya konu icra takibine dayanak borç hükümsüz olduğunu, son olarak, benzer konu hakkında başkaca bir Kooperatif tarafından başka bir müvekkili aleyhine Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin … esas numaralı dosyası ile açılan itirazın iptali davası … karar, 19.10.2022 tarihli karar ile lehimize sonuçlanmış olduğunu, açıklamış olduğu bu sebeplerle 7410 sayılı kanunun 2. Maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’a eklenen geçici 11. Maddesi şartları davacı açısından da oluşmuş olup davacının davalı kooperatife herhangi bir borcunun olmadığının davacıya yazı ile borçlandırılmasının hükümsüzlüğünün tespitine yönelik işbu davayı açmak zarureti hasıl olmuş olduğunu belirterek, davacının davalı kooperatife herhangi bir borcunun olmadığının ve davacıya yapılan ihtarnameye konu borçlandırmanın hükümsüzlüğünün Tespitine karar verilmesinin talep edildiği görülmüştür.
CEVAP: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle;Arabuluculuk görüşmesi yapılmaksızın açılan iş bu davanın yasaya aykırı olduğunu, davacının dava açabilmesi için öncelikle arabuluculuk son tutanağının sunulması dava şartı olduğundan davacı tarafından açılan davanın dava şartı yokluğu nedeniyle reddine karar verilmesini talep ettiklerini, davacı tarafından 15.05.2022 tarihli genel kurulun 9.maddesi gereğince borçlu olmadığının tespitine karar verilmesi talep edilmiş olduğunu, davacının açmış olduğu iş bu davada hukuki yararı bulunmadığını, davacı davasını kooperatifler kanuna eklenen geçici 11. madde düzenlmesine dayandırmış olup, dava konusu genel kurul kararı 15.05.2022 de alınmış olmakla davaya dayanak yapılan yasa değişikliği ise 15.06.2022 tarihinde yürürlüğe girmiş olduğunu, her ne kadar davalı kooperatif tarafından 15.05.2022 tarihli genel kurulda üyelerden ödeme alınmasına karar verilmiş ise de bugüne değin ne davacıya ne de diğer kooperatif üyelerine genel kurul kararı gereğince ödeme yapılması için herhangi bir dava veya icra takibi yapılmadığını, kooperatifler kanunun geçici 11.maddesi ile madde de sayılan şartların gerçekleşmesi durumunda kooperatifçe yapılan borçlandırmaların hükümsüz olduğu emredici bir şekilde düzenlenmiş olduğunu, eğer madde de belirtilen şartların davalı kooperatif yönünden uygulanması imkanının yasal olarak varlığı mahkemece kabul edilirse emredici bir şekilde yapılan düzenleme gereğince davalı kooperatif zaten hiç bir şartta inşaat finansmanı adı altında davacıdan bir talepte bulunamayacağını, dolayısıyla yasanın emredici bir hükmünün mahkeme kararı ile tescil ettirilmeye çalışılmasında hiç bir hukuki yarar bulunmamakta olduğunu, davacı tarafından 15.05.2022 tarihli genel kurulda alınan 30.000,00 tl’ lik alacak dolayısı ile borçlu olunmadığının tespitine yönelik dava açılmış ise de, söz konusu genel kurul kararı incelendiğinde bu bedelin 2022 temmuz ayından başlamak üzere 12 eşit taksitte alınmasına karar verilmiş olduğunu, genel kurul kararı çerçevesinde dava tarihi itibari ile henüz 5 taksit karşılığı olan 12.500,00 tl muaccel halde olup muaccel halde bulunmayan 17.500,00 tl için dava açılmasında davacının dava tarihi itibari ile hukuki yararı bulunmamadığını, hukuki yarar şartının kendiliğinden oluşması veya mahkemenin vereceği süre ile davacı tarafından tamamlanması hmk gereği mümkün olmayıp henüz vadesi gelmeyen alacaklar için açılan davanın zamansız dava olması nedeniyle reddine karar verilmesini talep ettiklerini, zira menfi tespit davalarında davacının alacak veya borç durumu dava tarihine göre belirlenmekte olduğunu, Yargıtay İçtihatı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun 18.02.2022 tarih ve 2019/5 esas, 2022/1 karar sayılı ilamı ile de muaccel olmayan (müeccel) alacak için açılmış bir davada mahkemece ifa zamanının henüz gelmediği gerekçesi ile davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği hususu açıklıkla belirtilmiş olduğunu, davalı kooperatifin unvanından anlaşılacağı üzere davalı kooperatif toplu konut kooperatifi olup konut imalatlarını etap etap yapmadığını, kooperatife kayıtlı üyelerden bir bütün halinde aidat alacakları tahsil edilerek toplanan aidatlar, kooperatif uhdesinde yapılmakta olan inşaatlara, herhangi bir bölge ada/parsel veya üyelik ayrımı yapılmaksızın kullanılmakta olduğunu, davalı kooperatifte kayıtlı olan üyeler de yine inşaat ayrımı veya imalat ayrımı yapılmaksızın toplu bir şekilde kayıtlı bulunmakta olduğunu, davalı kooperatifte ferdileşme işlemlerine esas kura çekim işlemleri de herhangi bir bölge, numaralandırma, isimlendirme veya inşaat ayrımı yapılmaksızın gerçekleştirilmiş olduğunu, kura çekimine kooperatife kayıtlı olan üyeler herhangi bir ayrım yapılmaksızın icabet edebilmiş olduklarını, yine davalı kooperatifin ana sözleşmesinde konutların etaplar halinde yapılarak ortaklara dağıltılması yönünde herhangi bir ana sözleşme değişikliği dahi söz konusu olmadığını, diğer taraftan kooperatif genel kurul kararı ile davalı kooperatif uhdesinde bulunan inşaatların etaplar halinde yapılıp teslim edileceğine dair alınmış bir genel kurul kararı da bulunmadığını, Kooperatif ana sözleşmesinin 61. ve 62. Maddesi gereğince çıkartılmış kesin maliyet hesabı bulunmamakta olup davacının ödemesi gerek Yargıtay kararları gerekse Bölge Adliye Mahkemesi kararları çerçevesinde geçici maliyet hesabı kabul edilmiş olduğunu, dolayısı ile davacı tarafından kendisine tahakkuk ettirilen bedelin ödenmesi şartı gerçekleşmediğini, dolayısıyla davacı tarafından her ne kadar 1103 sayılı Kooperatifler Kanunun Geçici 11. Maddesi gereğince dava açıldığı belirtilmiş ise de geçici 11.madde de sayılan şartları sağlamayan davacının açtığı davanın bu yönü ile reddi gerektiğini, zira kanun maddesin de sayılan şartların birlikte sağlanması halinde davanın açılabileceğini açıklıkla belirtilmiş olduğunu, 7410 sayılı Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca Kooperatifler Kanuna eklenen geçici 11.madde somut davaya uygulanma ihtimali olan bir madde ise de söz konusu düzenleme açıkça Anayasaya aykırılık teşkil etmekte olduğunu, bu kanun çerçevesinde Her ne kadar Kayseri ilinden bahsedilip genel bir düzenleme gibi bir görüntü verilmeye çalışılsa da kişi veya zümreye özgü kanun çıkartılmış olduğunu, zira Kayseri ilindeki kooperatifler belirlenebilir durumda olup bu belirleme kanunun şahsa yönelik olduğunu göstermekte olduğunu, zümre veya kişi için kanun çıkartılması Anayasada yer bulan Kanunlar önünde eşitlik ilkesini tam anlamı ile ihlal etmiş olduğunu, ayrıca bu kanun maddesi kooperatifler kanunu ve kooperatifler ana sözleşmesine aykırı şekilde düzenlendiğini, bu düzenlemenin uygulanması durumunda kooperatif üyeleri eşit duruma gelmeyecek olduğunu, sadece Kayseri İlinde kooperatifler ile ilgili çıkartılan kanunun bölgesel kanun görümünde olsa da münhasıran kooperatif ve kooperatif üyelerini kapsayıcı mahiyette düzenlendiğinde esasen kişiye özgü kanun mahiyetinde bir durum oluşturduğunu, bu hususun açıkça anayasaya aykırı olduğunu, yine kanunlaştırılan geçici 11.maddede kooperatifçe tahakkuk ettirilen borcun ödenmesi ibaresi yer almış ise de gelişen ekonomik süreçler çerçevesinde kooperatifçe çıkartılan borçların piyasa gerçeklerinden uzaklaşması pratik olarak günümüzde yaşandığından bu düzenleme ile çıkartılan borcu ödeyen kooperatif üyelerinden kalan imalatı tamamlayacak oranda bir bedel tahsil edilmemesi durumunda kalan üyelerin bu parayı tamamlaması gibi bir sonuç doğacağı için kanun ile anayasaya aykırı olarak tam bir eşitsizlik durumu yaratılmış olduğunu, Yargıtay 6.Hukuk Dairesi’nin 2021/6310 Esas, 2022/185 Karar sayılı ilamının bu kapsamda dikkate alınması gerektiğini, yine kooperatif ana sözleşmesinin 61. Ve 62.maddesinin mutlak butlan ile batıl olduğu Yargıtay tarafından kabul edilmiş, bu göre mutlak butlan ile batıl olduğu ortada olan ana sözleşme hükmüne göre kooperatifçe çıkarılan hesabın ne kooperatif tüzel kişisinin ne de henüz evi teslim edilmemiş olan üyeleri bağlamayacağı sabit iken geçici 11.madde de kooperatifçe çıkarılan borçtan bahsedilip bu bedelin ödenmesi ile borçtan kurtulabileceğine dair öngörülen şart yasa yapma sistematiğine aykırı olduğunu, Geçici 11.madde ile kesinleşmiş mahkeme kararlarına dahi müdahalede bulunarak kanunların geriye yürümezliği ilkesi ihlal edildiğini, zira yasa metninde kesinleşen mahkeme ilamları karşısında borçlu olunmadığının tespitine dair dava yetkisi oluşturulmuş olduğunu, HMK da yargılamanın yenilenmesi kurumu sıkı şekil şartları ile düzenlenmiş olup bu kanuni düzenleme ile kanunlar arasında çelişki yaratılmış, sadece Kayseri bölgesindeki kooperatifler için kooperatif üyelerine yeni bir kanuni düzenleme yapılması ile yargılama yenilenmesi davası ile alınabilecek sonucu kanuni bir düzenleme ile alınması ihtimali oluşturulmuş olduğunu, Bu ise Anayasanın 2.maddesinde yer alan hukuk devleti ilkesinin ihlalini doğurmuş olduğunu, kesinleşmiş mahkeme kararları ile alacak elde eden kooperatiflerin bu paraları iade edilmesi konusuna yol açacak şekilde yapılan düzenleme yine hukuk devletinde olması gereken hukuki güvenlik ilkesine aykırı olduğunu, Mahkemece aksi kanaat oluşsa dahi meskur davanın açılmasında davalı kooperatifin kusuru olmayıp devletin kusuru ile iş bu dava ikame edildiğinden davalı kooperatifin talep edilen masraf ve vekalet ücreti taleplerinden ve kötüniyet tazminatından herhangi bir sorumluluğu olmadığını belirterek, Davanın reddine karar verilmesini, 7410 sayılı Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun uyarınca Kooperatifler Kanuna eklenen geçici 11.maddesinin Anayasaya aykırı olması nedeniyle iş bu maddenin iptali için Anayasa Mahkemesi’ne başvurulmasına karar verilmesinin talep edildiği görülmüştür.
YARGILAMA VE GEREKÇE
Dava, Davacının 7410 sayılı Çevre Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 2. Maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na eklenen geçici 11. Maddesi gereğince davalı kooperatife borcu olup olmadığı hususlarına ilişkindir.
S.S. … Konut Yapı Kooperatifi’ne, Kayseri Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne, Kayseri 2. Asliye Ticaret Mahkemesine yazılan müzekkerelere cevap verildiği ilgili evrakların dosya arasına alınmış olduğu görülmüştür.
Anayasa Mahkemesi 16/02/2023 tarih 2022/126 esas 2023/29 karar sayılı ilamında; “24/4/1969 tarihli ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na 10/6/2022 tarihli ve 7410 sayılı Kanun’un 2. maddesiyle eklenen geçici 11. maddenin birinci fikrasının Anayasa’ya aykırı olduğuna ve iptaline, kalan kısmının 30/3/2011 tarihli ve 6216 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usûlleri Hakkında Kanun’un 43. maddesinin (4) numaralı fıkrası gereğince oy birliği ile iptaline” karar vermiştir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 4. Maddesinde; “Kanunun takdir yetkisi tanıdığı veya durumun gereklerini ya da haklı sebepleri göz önünde tutmayı emrettiği konularda hâkim, hukuka ve hakkaniyete göre karar verir.”
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 331.maddesinde;” Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkimin, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir eder.”
6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 30.maddesinde;” Hâkim, yargılamanın makul süre içinde ve düzenli bir biçimde yürütülmesini ve gereksiz gider yapılmamasını sağlamakla yükümlüdür.” denilmektedir.
Dava açıldıktan sonra ortaya çıkan bir olay nedeniyle artık dava konusu edilen talep hakkında olumlu ya da olumsuz bir karar verilmesine gerek ya da neden kalmıyorsa, burada davanın konusuz kalmasından söz edilebilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda mahkemenin yargılamaya devam etmesine gerek yoktur. Bu durumda mahkemenin bir tespit hükmü niteliğinde olmak üzere esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar vermesi gerekir. Dava konusu hakkın davacıya ödenmesi, verilmesi ya da müdahalenin kaldırılması, davacı ve davalı sıfatının birleşmesi, yeni çıkan bir kanun ya da Anayasa Mahkemesi kararı ile ya da kişiye sıkı sıkıya bağlı ve mirasçılara geçmeyen bir hakka ilişkin davalarda taraflardan birinin ölümü gibi nedenlerle dava konusuz kalabilir. (Hukuk Genel Kurulunun 2013/10-1860 Esas, 2015/1451 Karar ve 27.05.2015 tarihli kararı)
Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi’nin 2023/981 E, 2023/987 K sayılı ilamında “… davacının işbu menfi tespit davasının dayanağı olan 7410 sayılı Çevre Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair kanunun 2. Maddesi ile1163 sayılı Kooperatifler Kanuna eklenen geçici 11. Maddesinin Anayasa Mahkemesinin 16/02/2023 tarih ve 2022/126 Esas 2023/29 Karar sayılı ilamı ile ve işbu davanın açılmasından sonra, dava devam ederken iptali nedeni ile ve tarafların haklılık durumu gözetilerek davanın konusuz kaldığından esası hakkında karar verilmesine yer olmadığına, taraf vekilleri lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına ilişkin kararda yazılı açıklamalara, yasal sebep ve gerekçelere binaen istinaf edilen kararda usul, yasa ve dosya kapsamı yönlerinden bir aykırılık bulunmadığı, bu nedenlerle davacının istinaf sebeplerinin yerinde olmadığı, kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından davacının istinaf başvurusunun HMK nun 353/1-b.1 maddesi uyarınca esastan reddine dair aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.” denildiği görülmüş olmakla ilgili ilam ve yukardaki yasal düzenlemelerde dikkate alınarak takdiren taraflar lehine vekalet ücretine hükmedilmemiş ve davacı tarafça yapılan yargılama giderleri üzerinde bırakılmıştır.
Mahkememizce yapılan yargılama sonucunda, davacı tarafça dava dilekçesinde açıkça sadece 7410 sayılı Çevre Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına dair kanunun 2. Maddesi ile 1163 sayılı Kooperatifler Kanuna eklenen geçici 11. Madde gereğince davacının davalıya borçlu olmadığının tespiti talep edilmiş olup aynı zamanda genel hükümlere dayanıldığına dair dava dilekçesinde ayrı bir ifadenin olmaması nedeni ile geçici madde 11 yönünden inceleme yapılması gerektiği değerlendirilmiş, yargılama devam ederken davanın dayanağı olan söz konusu maddenin Anayasa Mahkemesinin 16/02/2023 tarih ve 2022/126 Esas 2023/29 Karar sayılı ilamı ile iptaline karar verilmiş olması ile yukarda açıklandığı üzere davanın konusuz kaldığı görülmüş, bu durumda esas hakkında karar verilemeyecek olması nedeni ile dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ile;
1-Dava konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına,
2-Alınması gereken 269,85 TL harcın dava başında davacı tarafından yatırılan 512,33 TL harcından mahsubu ile arta kalan 242,48 TL’nin davacıya iadesine,
3-HMK’nun 331/3. maddesi gereğince davacı tarafın yaptığı yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-6100 sayılı HMK 120 ve 333. maddeleri gereğince davacı tarafından yatırılan gider avansının kalan kısmının kararın kesinleşmesi halinde tarafça numarası bildirilen veya bildirilecek hesaba, hesap numarası bildirilmediği takdirde adreslerine ödemeli olarak re’sen gönderilmesine,
5-TMK’nun 4. maddesi uyarınca hakkaniyet gereğince tarafların lehine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
Dair, davacı ve davalı vekillerinin yüzüne karşı, kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi İstinaf Kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup anlatıldı.25/10/2023

Katip …
¸e-imzalıdır

Hakim …
¸e-imzalıdır