Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: … Esas – …
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : …
KARAR NO : …

BAŞKAN : …
ÜYE : …
ÜYE : …
KATİP : …

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : HASIMSIZ

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : …
KARAR TARİHİ : …
KARAR YAZIM TARİHİ : 31/01/2023
Mahkememizde görülmekte olan kıymetli evrak iptali (çek iptali (hasımsız)) davasının yapılan yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Dava dilekçesinde özetle; davacı firmanın yurt içi ve yurt dışı taşımacılık işi yaptığını, bu amaçla müşterilerinden almış olduğu ve davacı firmanın yetkilisi tarafından cirolanan; Türkiye … Bankası … /İstanbul Şubesi’ne ait … keşide tarihli, … seri nolu, 9.600,00 Euro bedelli, keşide yeri İstanbul, keşidecisi … Kağıt Ambalaj ve Lojistik Ltd. Şti ve hamili … Lojistik Uluslararası Taşımacılık Tarım Ve Hayvancılık Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. olan çek ile Türkiye … Bankası …/İstanbul Şubesi’ne ait … seri nolu ve 20.000,00 Euro bedelli, keşide yeri İstanbul, keşidecisi…Lojistik Servisleri A.Ş. ve hamili … Lojistik Uluslararası Taşımacılık Tarım ve Hayvancılık Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti olan çekleri davacı firmanın muhasebe elamanı olan … tarafından çalındığını, davacının işyerin de meydana gelen hırsızlık dolayısıyla … Polis Merkezi tarafından tutulan tutanağı dilekçe ekinde sunduklarını belirterek ilgili çeklerle ilgili ihtiyati tedbir kararı verilerek, davacının hamili olduğu çeklerin dava sonuna  kadar ödenmemesi için Türkiye … bankası ve … … Bankası müzekkere yazılmasını ve her iki çekinde iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, TTK’nun 757. 764/1. ve 818/1-s. maddeleri uyarınca açılan kıymetli evrak iptali davasıdır.
Çekin zayi olması, çekin kullanılamaz hale gelmesi veya çek sahibinin iradesi dışında elden çıkması anlamına gelmektedir. Örneğin, çekin kaybolması, çekin çalınması, gasp edilmesi, çekin yanması, çekin yırtılması, içeriğinin okunamayacak derecede zarar görmesi, sel ve deprem gibi doğal afetler sonucunda çekin yok olması gibi durumlarda çek zayi olmuş demektir.

TTK’nun 818/1-s maddesi hükmü atfı ile çek iptali hakkında poliçeye uygulanan 757 ilâ 763. maddelerle 764. maddenin birinci fıkrası hükmü uygulanır. TTK’nun 651. maddesi kıymetli evrakın zayi halinde iptalini düzenlemektedir. 6102 sayılı TTK’nun 651 ve TTK’nın 818/s bendi yollaması ile aynı Kanunun 757 ve devamı maddelerine göre açılacak kıymetli evrakın zayi nedeniyle iptali istemine ilişkin davalarda, dava açma yetkisinin hamile aittir. TTK’nun 759/1. maddesinin açık hükmü uyarınca, iptal davası ancak çeki eline geçiren kişinin bilinmemesi halinde açılabilir. Bu nedenle, dava hasımsız olarak açılmalıdır. Buna göre; iradesi dışında çek elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden muhatabın çeki ödemekten menedilmesini isteyebilir, mahkeme ödemeyi sebep kararında muhataba, vadenin gelmesi üzerine çek bedelini tevdi etmeye izin verir ve tevdi yerini gösterir, çeki eline geçiren kişi bilindiği takdirde mahkeme, dilekçe sahibine iade davası açması için uygun bir süre verir, dilekçe sahibi verilen süre içinde davayı açmazsa mahkeme, muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır, çeki eline geçiren kişi bilinmiyorsa çekin iptaline karar verilmesi istenebilir, iptal isteminde bulunan kişi, çek elinde iken zıyaa uğradığını inandırıcı bir şekilde gösteren delilleri mahkemeye sağlamak ve senedin bir suretini ibraz etmek veya senedin esas içeriği hakkında bilgi vermekle yükümlüdür, mahkeme dilekçe sahibinin, çek elinde iken zıyaa uğradığına dair verdiği açıklamaları inandırıcı bulursa, verilecek ilanla, çeki eline geçireni, çeki belirli bir süre içinde getirmeye davet ve aksi takdirde çekin iptaline karar vereceğini ihtar eder, çeki getirme süresi en az üç ay ve en çok bir yıldır, vadesi gelmiş çeklerde zamanaşımı, üç ayın geçmesinden önce gerçekleşirse, mahkeme üç aylık süre ile bağlı değildir, süre, vadesi gelen çekler hakkında birinci ilan gününden, vadesi gelmeyen çekler hakkında vadenin gelmesinden itibaren işler, çekin getirilmesine ilişkin ilan, 35 inci maddede yazılı gazete ile üç defa yapılır, özellik gösteren olaylarda mahkeme, uygun göreceği daha başka ilan önlemlerine de başvurabilir, elden çıkan çek mahkemeye sunulursa, mahkeme, iade (istirdat) davası açması için dilekçe sahibine uygun bir süre verir, dilekçe sahibi bu süre içinde dava açmazsa, mahkeme çeki sunmuş olana geri verir ve muhatap hakkındaki ödeme yasağını kaldırır, elden çıkan çek, verilen süre içinde mahkemeye sunulmazsa, iptaline karar verilir.
Çek iptali davası çekişmesiz yargı işi olup sadece hamil tarafından çekin kimde olduğu bilinmediği taktirde açılmalıdır. Çeki eline geçiren hamilin bilinmesi, açık kimlik ve adres bilgilerinin bilinmesini ve bu kişiye başvurulmasının hukuken mümkün olmasını ifade eder. Çekin kimin elinde olduğu biliniyorsa çek iade (istirdat) davası açılmalıdır. Ayrıca çeki eline geçirenin bilinmesi halinde çek hamili tarafından hasımsız çek iptali davası açılamamakla beraber duruma göre çek hamili tarafından menfi tespit veya senedin iadesi (istirdat) davası açılması mümkün olabilir.
TTK’nun 792. maddesine göre elden çıkan çek hakkında “Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” hükmü mevcuttur.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında eldeki dava değerlendirildiğinde, dava dilekçesinde dava konusu çeklerin davacı şirketin muhasebe elemanı olan … tarafından çalındığı bildirilmektedir. Bu hırsızlık nedeniyle davacı şirket yetkilisi …’nın … Polis Merkezi’nde verdiği … tarihli ifade tutanağı dava dilekçesine eklenmiştir. İncelendiğinde dava konusu çeklerin davacı şirketin muhasebe elemanı olan … tarafından çalındığına yönelik beyanlarda bulunduğu görülmektedir. Dava dilekçesinde ve dilekçeye ekli ifade tutanağında belirtildiği üzere, dava konusu edilen çeklerin kimin elinde olduğunun bilinmemesi bu davanın hasımsız açılmasına ilişkin bir koşul olup, çeklerin kimin elinde olduğu biliniyorsa, bu durumda TTK’nun 792. maddesine göre hasımlı olarak istirdat davacı açılması gerekir.
Dosya kapsamına göre dava konusu çeklerin davacı şirketin muhasebe elemanı olan … tarafından çalındığı bilinmekle hasımsız çek iptali davası açmakta davacının hukuki yararı bulunmamaktadır. HMK’nun 114. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendine göre, hukuki dava şartıdır. Aynı Kanunun 115/1. maddesi gereği mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. HMK’nun 138. maddesine göre, mahkeme dava şartları ve ilk itirazlar hakkında dosya üzerinden karar verebilir.
Yapılan tüm bu açıklamalar çerçevesinde somut talep değerlendirildiğinde; zayi nedeniyle iptali talep edilen çeklerin davacı şirketin muhasebe elemanı olan … tarafından çalındığı, bu nedenle çeklerin kimin elinde bulunduğunun bilindiği, bu nedenle çeki elinde bulunduran kişiye karşı istirdat davası veya menfi tespit davası açılarak uyuşmazlığın çözümlenmesi gerekirken hasımsız çek iptali davası açmakta davacının hukuki yararının bulunmadığı görüş ve kanaatine varılmakla, davanın hukuki yarara ilişkin dava şartı noksanlığından dolayı HMK’nun 114/1-h ve 115/2. maddeleri uyarınca usulden reddine ve davacının ödeme yasağı konulması şeklindeki ihtiyati tedbir talebinin reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davanın hukuki yarara ilişkin dava şartı noksanlığından dolayı HMK’nun 114/1-h ve 115/2. maddeleri uyarınca USULDEN REDDİNE,
2-Davacının ödeme yasağı konulması şeklindeki ihtiyati tedbir talebinin reddine,
3-Harç peşin alındığından ve yeterli olduğundan yeniden alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
5-HMK 120 ve 333. maddeleri gereğince davacı tarafından yatırılan gider avansının kalan kısmının kararın kesinleşmesi halinde davacı tarafça numarası bildirilen veya bildirilecek hesaba, hesap numarası bildirilmediği takdirde adresine ödemeli olarak re’sen gönderilmesine,
6-Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 203. maddesi uyarınca dosyanın tarih ve işlem sırasına düzenlenip dizi listesine bağlanmasına, Yazı İşleri Müdürü tarafından kontrolü yapıldıktan sonra istinaf incelemesine gönderilmesine veya arşive kaldırılmasına,
Dair, davacının yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık yasal süre içerisinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda oy birliği ile karar verildi. …

Başkan …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Üye …
E-imzalıdır
Katip …
E-imzalıdır

Bu belge 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.