Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: *** Esas – ***
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ***
KARAR NO : ***

HAKİM : ***
KATİP : ***

DAVACI : ***
VEKİLİ : Av.
DAVALI : ***
İFLAS İDARE
MEMURLARI : 1-***
2-***
3-***
VEKİLİ : Av. ***

DAVA : Sıra Cetveline İtiraz (İflas Tasfiyesinde Düzenlenen Sıra Cetveline Yönelik Kayıt Kabul Ve Terkin Talebi (İİK 235))
DAVA TARİHİ : ***
KARAR TARİHİ : ***
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : ***

Mahkememizde görülmekte olan sıra cetveline itiraz (iflas tasfiyesinde düzenlenen sıra cetveline yönelik kayıt kabul ve terkin talebi (İİK 235)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili ile müflis kooperatif arasında Kayseri 8. Noterliği’nde kat karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, müvekkile ait Kayseri İli, … Mahallesi, 3255 ada, 5 nolu parselde kain taşınmazın kat karşılığı inşaat yapımı için davalı kooperatife verileceğini, yine aynı maddenin devamında söz konusu arsanın karşılığı müvekkiline 3 adet daire verileceğinin düzenlendiğini, müflis kooperatif sözleşme gereğince devretmesi gerekli 3 adet daireden ikisini müvekkiline devrettiğini, müvekkilinin müflisten 1 adet daire alacaklı olduğgunu, müvekkilinin müflisten alacağını iflas masasına kaydettirmiş olmasına karşın, alacağı iflas daire memurluğunun hukuka aykırı kararı ile reddedildiğini, iflas masasınca alınan kararda inşaat sözleşmesine konu inşaatların tamamlanmadığı gibi bir çıkarım yapıldığının görüldüğünü, müvekkilinin hak etmiş olduğu daireye ilişkin talebinin aynen deruhte edilmesini ve sıra cetveline kaydının yapılmasını, olmadığı takdirde hak edilen dairenin değerinin tespiti ile söz konusu miktarın alacak olarak kaydedilerek sıra cetveline kaydının yapılmasını yargılama masrafları ve vekalet ücretinin de davalıya yükletilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
CEVAP : Davalı müflis iflas idaresi cevap dilekçesinde özetle; davacının, iflas masasına müflis şirketle aralarında akdedilmiş kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı alacak kayıt talebinde bulunduğunu, bu talebin iflas idaresi tarafından haklı olarak reddedildiğini, sadece aynen ifa talepli kayıt talebinin reddine karar veren iflas idaresinin herhangi bir kusuru bulunmadığını, iş bu sıra cetveline itiraz idaresinin yargılama giderlerinden sorumlu tutulması hakkaniyete aykırı olacağını, sözleşmenin konusu başlıklı maddede devredilecek daire sayısının sehven 3 (üç) olarak yazıldığını, sözleşmenin genel lafzı itibarı ile maddi hatanın ortada olduğunu, buna rağmen sözleşmenin tüm gereklerinin müflis kooperatifçe yerine getirilmiş olduğunu bilen davacının sözleşmedeki maddi bir hataya dayanarak üçüncü daireyi istemesinin hakkaniyete aykırı olduğunu, kötüniyet taşıdığını, sözleşmenin taraflarında müflis kooperatifin isminin geçtiğini ancak davacının işinin yer almadığını, bu nedenle kurulan bu sözleşmenin hukuken geçerli olmadığını, belirterek duruşmada ortaya çıkacak hususlarla öncelikle davacı tarafın taleplerinin ve davasının reddine karar verilmesini, yargılama gideri ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesini, mahkemeniz aksi kanaatte olur ise yargılama gideri ve vekalet ücretinden iflas masasının sorumlu tutulmasına karar verilmesini iflas idaresi adına talep ettiklerini belirtmişlerdir.
DELİLLER: Mahkememizce taraf teşkili sağlanmış davanın taraflarına delillerini ibraz etme olanağı tanınmış uyuşmazlığın çözümü için gereken bütün deliller toplanmıştır.
Davacı tarafça, Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … iflas sayılı iflas dosyasına, Genel İcra Dairesi’nin … İflas sayılı dosyası kapsamına, ticari defter ve kayıtlara, tapu kayıtlarına, Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarihli, … yevmiye sayılı düzenleme şeklinde gayrimenkul kat karşılığı inşaat sözleşmesine, 15/08/2022 tarihli sıra cetveline, yemin, tanık, keşif ve bilirkişi incelemesine delil olarak dayanılmıştır.
Davalı tarafça, Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … iflas dosyasına, Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarih … yevmiye numaralı sözleşmesine, ticari defter ve kayıtlara, tapu kayıtlarına, banka dekontlarına, kooperatif kayıtlarına, belediye kayıtlarına, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kayıtlarına, keşif ve bilirkişi incelemesine delil olarak dayanılmıştır.
Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … İflas sayılı dosyaya müzekkere yazılarak müflis S.S. … Yapı Kooperatifi’nin iflasına ilişkin mahkeme karar örneği, iflasın hangi tarihte ilan edildiği, davacının iflas masasına başvuru tarihi, başvurusuna ilişkin talep dilekçesi ve talebine dayanak yaptığı belge örnekleri, iflas idaresince bu taleple ilgili verilen karar örneği, sıra cetveli ilan edilmiş ise ilana ilişkin gazete fotokopisi, davacının iflas masasına başvurusu esnasında tebliğe elverişli adres gösterip göstermediği ve masraf avansı verip vermediği, sıra cetvelinin davacıya tebliğine ilişkin tebligat mazbatası örneğinin ve tebliğ parçasının, müflis şirketin defter ve kayıtlarının bilirkişi incelemesine hazır edileceği açık adresin, iflas idare memurlarının isim ve adresleri ile tek başına mı birlikte mi temsile yetkili oldukları hususunda gerekli bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenilmiştir. 21/09/2022 tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiştir.
Melikgazi Tapu Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak … Mahallesi, 5902 ada, 4 Parsel sayılı taşınmazın tedavülleriyle birlikte tapu kayıt örnekleri istenilmiştir. 23/09/2022 tarihli yazı ile tapu kayıtları gönderilmiştir.
Kayseri Valiliği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğüne müzekkere yazılarak müflis kooperatifin tadilatları ile birlikte tüm ana sözleşmesinin ve genel kurul kararlarının mahkememize gönderilmesi istenilmiştir. 23/11/2022 tarihli yazı ekinde CD formatında istenilen belgeler gönderilmiştir.
Melikgazi Tapu Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak … Mahallesi, 5902 ada, 4 parsel taşınmaz üzerine kat mülkiyeti kurulduğundan bu taşınmaz üzerindeki tüm bağımsız bölümlerin tapu kayıt örneklerinin gönderilmesi istenilmiştir. 23/11/2022 tarihli yazı ile bu müzekkeremize cevap verilmiş ve istenilen belgeler gönderilmiştir.
Müflis kooperatif ile davacı arasında Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarihli ve … yevmiye sayılı düzenleme şeklinde gayrimenkul kat karşılığı inşaat sözleşmesi ile sözleşme koşullarının ve tarafların edimlerinin belirtildiği görülmekle sözleşme konularında ayrıca tanık dinletilmesi talebinin HMK’nun 30. maddesi uyarınca reddine karar verilmiştir.
Tarafların iddia ve savunmalarının tespiti ve çözüme kavuşturulmasının yerinde inceleme yapılması gerekmekle mahallinde 24/03/2023 saat 10:00’dan itibaren keşif icrasına, refakate resen seçilecek bir gayrimenkul değerleme uzmanı-inşaat mühendisi bilirkişi, bir nitelikli hesap bilirkişisi, bir mali müşavir bilirkişi ve yer gösterici olarak bir fen bilirkişisi alınmasına, HMK’nun 273. maddesi gereğince iddia, savunma ve tüm dosya kapsamı incelenerek davacı ile müflis kooperatif arasında düzenlenen Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarih … yevmiye sayılı kat karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri uyarınca davacının müflis kooperatife karşı üstlendiği edimlerini yerine getirip getirmediği, müflis kooperatifin karşı edimlerini yerine getirip getirmediği, inşaatın tamamlanıp tamamlanmadığı, dava dilekçesinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği davacıya verilecek olan 3 adet daireden 2 tanesinin tapusunun verildiği, sadece 1 adet dairenin tapusunun verilmediği dikkate alınarak, kat karşılığı inşaat sözleşmesinde kararlaştırılan nitelik ve özellikler ile davacıya daha önce tapusu verilen dairelerin özellikleri dikkate alınarak ve davacının aynen ifa, olmadığı takdirde daire bedelinin sıra cetveline kayıt ve kabulüne yönelik terditli talebi ile İİK’nun 198. maddesi hükümleri çerçevesinde verilmediği iddia olunan dairenin kooperatif defter ve kayıtları incelenmek sureti ile verilip verilmediği veya davacının talebi ile bu dairenin 3. kişilere devredilip devredilmediği, bu edimin ayni veya nakdi başka herhangi bir şekilde müflis kooperatif tarafından davcıya karşı ifa edilip edilmediği, davacının 1 daire daha alma hakkı olup olmadığı, varsa bu dairenin iflasın açılma tarihi olan 10/01/2022 tarihi itibari ile piyasa rayiç değerinin kaç TL olduğu konularında tarafların iddia ve savunmaları da değerlendirilerek hususlarında hüküm vermeye ve denetime elverişli açıklamalı rapor tanzimi için bilirkişilere yetki ve görev verilmesine karar verilmiştir.
Mahkememizce görevlendirilen Mali Müşavir Bilirkişi ***, Nitelikli Hesap Bilirkişisi Sibel Servet Okandan, İnşaat Mühendisi bilirkişi Erol Bor ile Fen Memuru *** refakata alınarak mahallinde keşif yapılmış, keşfe katılan bilirkişilerden açıklamalı rapor düzenlenmesi istenilmiştir.
Harita Mühendisi bilirkişi …. tarafından düzenlenen 29/05/2023 tarihli raporda özetle; “Mahkemenizin … Mahallesi’nde 2022/820 Esas sayılı dosyasının zeminde yapılar keşfinde harita mühendisi olarak hazır bulunduğunu, yanında bulundurduğu kadastro pafta örneği yardımıyla dava konu olan taşınmaz sabit noktalardan ve belirgin yollardan zemine uyguladığını ve mahkeme heyeti ile birlikte gezilip görüldüğünü, dosya muhteviyatından ve zeminde yapılan inceleme neticesinde, haritada gösterilmiş olan dava konusu parselin sicil kaydı ve durumunun; davaya konu ana taşınmaz; Kayseri İli, … Mahallesi, 375 pafta, 5902 ada, .. parsel sayılı, …. m yüzölçümlü ve “İki Adet Onüç Katlı Karkas Apartman, Dükkan, Fırın ve Arsası” vasıflı taşınmaz olduğu, kat mülkiyetine geçilmiş olduğu, davaya konu taşınmaz ise; Kayseri İli, … Mahallesi, 375 pafta, … ada, 4 parsel üzerinde bulunan, .. Kat,.. nolu Mesken vasıflı taşınmaz olup, taşınmaz Mustafa Acar (1/2) ve Hazamiye Acar (1/2) adına kayatlı olduğu, keşfin doğru parselde icra edildiğini” belirtmiştir.
Mahkememizce Mali Müşavir Bilirkişi *** Nitelikli Hesap Bilirkişisi ***’dan oluşturulan bilirkişi kurulu tarafından düzenlenen 23/05/2023 tarihli raporda özetle; “tüm inceleme ve değerlendirmeler doğrultusunda davalı kooperatifin iflasına karar verildiği, bu nedenle de İİK’nun 198. maddesi gereğince davalı kooperatifin iflasıyla artık tapu iptali ve tescil isteminin İİK’nun 198. maddesi uyarınca para alacağına dönüştüğü, davaya konu daireye emsal teşkil eden dairenin 10/01/2022 itibariyle değeri; 580.875,00-TL olduğu tespit edildiği” belirtilmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, YARGILAMA VE GEREKÇE:Dava, öncelikle dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tescili, olmadığı takdirde dava konusu taşınmazın değeri karşılığındaki para alacağının iflas masasına kayıt ve kabulüne/sıra cetveline eklenmesine karar verilmesi istemlerine yönelik sıra cetveline itiraz davası niteliğindedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 4/1-a maddesine göre davaya bakmaya mahkememiz görevlidir.
6545 sayılı yasanın 45/3. maddesi uyarınca yargılama tek hakim tarafından yürütülmüş ve sonuçlandırılmıştır.
Mahkememizde açılan ve sonuçlanan davanın niteliği gereği 7251 sayılı kanunla değişik 6102 Türk Ticaret Kanunu’nun 4/2. maddesi uyarınca basit yargılama usulü uygulanmıştır.
Davacı ile müflis kooperatif arasında düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiği tarafların kabülündedir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geçerli olup olmadığı, bu sözleşmeye göre davacıya verilmesi kararlaştırılan daire sayısının kaç adet olduğu, davacının dairenin tapusunu olmadığı takdirde bedelini iflas masasından talep edip edemeyeceği konularında toplanmaktadır.
Öncelikle, konuyla ilgili yasal düzenlemelerin irdelenmesinde yarar vardır.
Sıra cetveline itiraz davalarında dava açma süresi, görev ve yetki 2004 sayılı İcra İflas Kanun’un 235. maddesinde düzenlenmiştir. İİK’nun 235. maddesinde; “Sıra cetveline itiraz edenler, cetvelin ilanından itibaren onbeş gün içinde iflasa karar verilen yerdeki ticaret mahkemesine dava açmaya mecburdurlar. 223’üncü maddenin üçüncü fıkrası hükmü mahfuzdur. Bu davaya bakan mahkeme, davacının isteği halinde ikinci alacaklılar toplantısına katılıp katılmaması ve ne nisbette katılması gerektiği konusunda 302’nci maddenin altıncı fıkrasına kıyasen onbeş gün zarfında karar verir.
İtiraz eden, talebinin haksız olarak ret veya tenzil edildiğini iddia ederse dava masaya karşı açılır. Muteriz başkasının kabul edilen alacağına veya ona verilen sıraya itiraz ediyorsa davasını o alacaklı aleyhine açar.
Bir alacağın terkini hakkında açılan dava kazanılırsa, bu alacağa tahsis edilen hisse dava masrafları da dahil olduğu halde sıraya bakılmaksızın alacağı nisbetinde itiraz edene verilir ve artanı da diğer alacaklılara sıra cetveline göre dağıtılır. Dava basit yargılama usulü ile görülür.
Ancak, itiraz alacağın esas veya miktarına taallük etmeyip yalnız sıraya dair ise şikayet yoluyla icra mahkemesine arz olunur.” hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre dava açma süresinin ilandan itibaren başlıyacağı belirtildikten sonra, ayrıca 2004 sayılı İcra İflas Kanun’un 223/3. maddesi hükmünün saklı olduğu belirtilmiştir. Saklı tutulan hükme göre, iflas masasına müracaat eden alacaklılar tebligatı kabule elverişli adres gösterir, yazı ve tebligat masrafları için avans yatırmışlarsa sıra cetveline itiraz davası açma süresi bu alacaklılar hakkında sıra cetvelinin kendilerine tebliğinden itibaren başlar. Davanın onbeş gün içinde açılması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücü süre olup mahkemece kendiliğinden dikkate alınır.
Hak düşürücü süre, dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında mahkemece re’sen gözetilmesi gerekmektedir. Nitekim Yargıtay 23. Hukuk Dairesi Başkanlığı’nın 2018/21 Esas ve 2018/92 Karar sayılı emsal nitelikteki kararı bu yöndedir.
Dava şartları, 6100 sayılı HMK’nun 115/1. maddesi gereğince hakim tarafından yargılamanın her aşamasında re’sen araştırılacağı gibi, taraflarca da her zaman dava şartı eksikliği ileri sürülebilir. Mahkeme, hem davanın açıldığı günde, hem de yargılamanın her aşamasında dava şartlarının tamam olup olmadığını kendiliğinden araştırıp, inceler ve bu konuda tarafların istem ve beyanları ile bağlı değildir. Dava şartları dava açılmasından, hükmün verilmesine kadar var olmalıdır. (HGK’nun 01/10/1997 tarih ve 1997/14-516 Esas, 1997/751 Karar sayılı kararı).

Burada yeri gelmişken iflastaki tasfiye usulünün irdelenmesi gerekmektedir. Tasfiyenin hangi şekilde yapılacağı iflas dairesi belirleyecektir. İcra ve İflas Kanunu’nun Ek: 9/11/1988-3494/43 maddesi ile değişik 208/3. maddesine göre iflas dairesi iflas kararının kendisine tebliğinden itibaren en geç iki ay içinde tasfiyenin adi veya basit şekilde yapılacağına karar vermek zorundadır. İflas dairesi, masa mallarının defteri tutulduktan sonra üç durumla karşılaşabilir. Eğer masaya ait hiçbir mal bulunamamışsa tasfiyenin tatiline karar verilecektir. Defteri tutulan malların bedeli adi tasfiye masraflarını karşılayamayacak durumdaysa basit tasfiye usulü uygulanacaktır. O halde basit tasfiye iki halde söz konusu olup; bu hallerden ilki masa mallarının adi tasfiye masraflarına yetmemesi, ikincisi ise adi tasfiyenin uzaması nedeniyle basit tasfiye usulünün uygulanmasıdır.
İflas dairesi tarafından, defteri tutulan mallar bedelinin adi tasfiye masraflarını karşılamayacağı anlaşılırsa iflas dairesi basit tasfiye usulünün uygulanmasına karar verir (İİK m.218/1). Adi tasfiye usulünde olduğu gibi bu halde de tasfiyenin basit tasfiye usulüyle yapılacağının ilan edilmesi gerekir. İflas dairesi, alacaklıları, yirmi günden az ve iki aydan çok olmamak üzere tayin edilecek müddet içinde alacaklarını ve iddialarını bildirmeğe ilanla davet eder (İİK m.218/2)Bu süre içinde alacaklılardan biri gerekli masrafları peşin vererek adi tasfiye usulünün uygulanmasını talep edebilir. (İİK m.218/2) Bu halde tasfiyeye adi tasfiye usulüne göre devam edilecektir. İflas dairesi, adi tasfiyeye ilişkin ilanı yaparak süreci başlatacaktır.
İİK’nun 223/6. maddesinde; “İflas idaresi iflas dairesinin murakabesi altındadır. Bu halde iflas dairesi aşağıdaki görevleri yerine getirir:
1. Alacaklılar toplantısının kararlarına, alacaklıların menfaatine uygun görmediği bütün tedbirlere ve idarece kabul edilen alacaklar ile istihkak iddialarının kabulüne dair olan kararlardan kanuna ve hadiseye uygun görmediklerine yedi gün içinde icra mahkemesine müracaatla itiraz etmek…” hükmüne yer verilmiştir. Bu hükme göre iflas dairesinin (müdürünün), alacaklılar toplantısı kararlarına, alacaklıların menfaatine uygun düşmeyen tedbirlere ve iflas idaresince kabul edilen alacaklar ile istihkak iddialarının kabulüne dair kararlardan kanuna ve hadiseye uygun görmediklerine karşı 7 gün içinde icra mahkemesine itiraz hakkı vardır (Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 19/12/1996 tarihli 8812 Esas – 11495 Karar sayılı emsal kararı). İflas dairesinin (müdürünün) bu yetkisi, alacaklıların sıra cetveline şikayet ve itiraz davası yoluna başvurma yetkisinden bağımsızdır. İflas dairesinin (müdürünün) şikayeti üzerine icra mahkemesinin verdiği karara, iflas idaresi uymak zorundadır (İİK’nun 227/2. maddesi). Yine icra mahkemesinin, iflas idaresi üzerinde denetim ve gözetim yetkisi mevcuttur (İİK’nun 223/1. maddesi). Bundan başka icra mahkemesi, süresi içinde sıra cetvelini düzenlemeyip iflas dairesine bırakmayan iflas idaresi üyelerinin görevlerine son verir (İİK’nun 232/c.3).
Yukarıda yapılan açıklamalar kapsamda; davalı iflas idaresinin sıra cetveli ile davacının sıra cetveline kayıt talebine ilişkin iflas idaresinin red kararı davacıya 31/08/2022 tarihinde tebliğ edilmiş, eldeki dava ise yasal 15 günlük hak düşürücü süre içinde 14/09/2022 tarihinde açılmıştır.
Dosya kapsamından, Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 10/01/2022 tarihli, … Karar sayılı ilamı ile Sınırlı Sorumlu Yıldırım Beyazıt Kent Toplu Konut Yapı Kooperatifi’nin iflasına, iflasın aynı tarih ve saat 11:57’de açılmasına karar verildiği, Kayseri Genel İcra Ve İflas Dairesi’nin … İflas sayılı dosyası ile iflas tasfiye işlemlerine başlanıldığı ve iflas idaresinin oluşturulduğu anlaşılmıştır.
Kural olarak sözleşmeler taraflardan birinin iflas etmesiyle son bulmazlar. Bu halde iflas etmemiş olan taraf sözleşmenin ifasını isteyebilir. Ancak sözleşmenin ifasını talep hakkı bir iflas alacağıdır. Davaya konu kat karşılığı inşaat sözleşmesi, iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerdendir. Bu bakımdan sözleşmenin alacaklısı olan taraf iflastan önce yapılan sözleşmedeki bütün borçlarını müflise karşı yerine getirmiş ise alacağı para borcundan başka bir şey olduğundan alacağını para alacağına çevirerek masaya yazdırabilir (İİK’nun m.198).
İflastan sonra masaya giren mal ve haklara ilişkin olarak müflis aleyhine bir dava açılamayacağından iflas masasından hak iddiasında olanlar, alacaklarını veya haklarını İİK’nun 219/2. maddesi gereğince masadan isteyebilirler.
İflas idaresinin istenen alacakları kabul etmemesi halinde İİK’nun 235. maddesinde açıklanan sıra cetveline itiraz (kayıt kabul) davasının açılması gerekir. İflastan sonra müflise karşı dava açılması halinde ise, bu davaya İİK’nun 235/II. maddesi gereğince sıra cetveline itiraz (kayıt kabul) davası olarak devam edilmesi gerekir.
İİK’nun 235/1. maddesinde “Sıra cetveline itiraz edenler, cetvelin ilanından itibaren onbeş gün içinde iflasa karar verilen yerdeki ticaret mahkemesine dava açmaya mecburdurlar.” hükmü gereğince bu davanın yetkili asliye ticaret mahkemesinde görülmesi gerekir. Buradaki mahkemenin yetkisi de kamu düzenine ilişkindir.
İcra ve İflas Kanunu’nun 232-235. maddeleri arasında düzenlenen sıra cetveli, iflas idaresinin alacakları ve istihkak iddialarını incelemesi üzerine vardığı sonuçları göstermektedir. Sıra cetveli ile masanın pasifi (müflisin borçları) tespit edilir. Sıra cetvelinde gösterilecek alacakların sırası da yasanın 206 ve 207. maddelerinde belirtilmiştir. Masaya yazdırılan veya kendiliğinden gözetilen her alacak (mülkiyet dışındaki) ve istihkak iddiasının iflas idaresince kabul edilen miktarı ve sırası sıra cetvelinde gösterilir. Bunun yanında iflas idaresinin reddettiği alacak ve istihkak iddiaları da sıra cetvelinde yer alır.
Diğer taraftan eser sözleşmesinin bir türü olan “kat karşılığı inşaat sözleşmesi” diğer bir ifadeyle “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi” ile ilgili açıklama yapılmasında da fayda vardır.
Kat karşılığı inşaat sözleşmesi; bir yönüyle arsa sahibinin koşullar gerçekleştiğinde sahibi olduğu taşınmazın mülkiyetinin bir kısmını yükleniciye devretmesini öngörürken, diğer yönüyle de, yüklenicinin yapacağı inşaat bakımından arsa sahibine karşı yükümlülüklerini gösteren, tapulu taşınmazın mülkiyetinin bir kısmının devrine ilişkin vaadi ve eser sözleşmesini içeren, iki tipli karma bir sözleşmedir. Eş söyleyişle yüklenici yönünden inşaat yapma yükümlülüğünü, arsa sahibi yönünden ise tapuda pay intikal ettirme yükümlülüğünü içeren kat karşılığı inşaat sözleşmesi, hem inşaat yapma hem de satış vaadi sözleşmesini bünyesinde birleştiren özel bir sözleşme türüdür.
Kat karşılığı inşaat sözleşmesinin konusu, arsa sahibinin maliki olduğu arsa üzerine yapılacak bina inşaatıdır. Yüklenici, finansmanını sağlayarak, lüzumunda sanat, beceri ve emek sarfıyla bir bina (inşaat) meydana getirmeyi üstlenirken, arsa sahibi de buna karşılık arsa payı devri suretiyle bir bedel ödemeyi borçlanmaktadır. Bu sözleşmede ücret (bedel) arsa sahibi tarafından ayın olarak ödenmektedir.
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun (TMK) “Hukuki işlem” başlıklı 706. maddesi, “Taşınmaz mülkiyetinin devrini amaçlayan sözleşmelerin geçerli olması, resmî şekilde düzenlenmiş bulunmalarına bağlıdır.” şeklindedir. Mülga 818 sayılı BK’nun 213. maddesinde de (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK) m. 237) “Akdin şekli” başlığı altında; taşınmaz satımının geçerli olması için getirilen resmî senede bağlanması şartı, taşınmaz satış vaadi sözleşmeleri için de öngörülmüştür. 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 26. maddesine göre taşınmaz satışları için tapu sicil müdürü veya tapu sicil görevlileri yetkili iken, 1512 sayılı Noterlik Kanunu’nun 60/3. ve 89. maddelerinde taşınmaz satış vaadi sözleşmelerinin noterlerce re’sen düzenleme şeklinde yapılacağı kuralı getirilmiştir.
Anılan düzenlemeler uyarınca tapulu taşınmazlarda mülkiyetin devrini öngören sözleşmelerin geçerli olmaları için resmî şekilde yapılmaları zorunlu olup; kat karşılığı inşaat sözleşmeleri, arsa sahibi yönünden taşınmaz mülkiyetinin ileride yükleniciye devrine ilişkin bir yükümlülüğü (mülkiyetin nakline yönelik vaadi) içerdiğinden, bu tür sözleşmelerin noterde re’sen düzenleme şeklinde yapılmaları geçerlilik koşuludur. Emredici kural gereği, resmî şekle uyulmadan yapılan sözleşmeler geçersizdir. Nitekim aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulu’nun 23/12/2021 tarihli ve 2018/(23)6-1057 E., 2021/1756 K.; 08/04/2021 tarihli ve 2017/(23)15-1612 E., 2021/441 K.; 24/06/2021 tarihli ve 2017/(23)15-2930 E., 2021/831 K. sayılı kararlarında da benimsenmiştir.
Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun 30/09/1988 tarihli ve 1987/2 Esas, 1988/2 Karar sayılı kararında belirtildiği gibi, bazı istisnaî hâllerin gerçekleşmesi durumunda, TMK’nun 2. maddesi gereğince zorunlu şekil koşuluna uygun biçimde yapılmayan kat karşılığı inşaat sözleşmesi de tarafları bağlayıcı nitelikte olabilmektedir. Öngörülen bu şekle uymaksızın imzalanan sözleşmelerin sonradan geçerlilik kazanması için ya tapuda pay devrinin yapılmış olması ya da ifanın tamamlanmış olması gerekir. Yine, şekil bakımından geçersiz olan bir kat karşılığı inşaat sözleşmesine göre yapılan karşılıklı ve kısmî ifada da tarafların yaptıkları sözleşme ile bağlı oldukları kabul edilmelidir.
Tüm bu bilgiler ışığında davacı arsa sahibi ile yüklenici müflis kooperatif arasında geçerlilik şekline uygun olarak düzenlenen Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarihli, … yevmiye sayılı düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi hükümlerinden bu sözleşmeyi imzalayanlar sorumlu olacaktır.
Öte yandan, kat karşılığı inşaat sözleşmesi sadece kişisel hak doğurur ve vaat alacaklısı sözleşmeden doğan bu kişisel hakkını ancak sözleşmenin tarafına karşı ileri sürebilir. Bu bağlamda, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 06/05/2009 tarihli, 2009/14-124 Esas ve 2009/158 Karar sayılı kararında da değinildiği üzere, müflis ile iflastan önce yapılan ve müflisin sözleşme borçlusu olduğu sözleşmenin masadan aynen ifasının istenebilmesi için sözleşme ile kazanılan şahsi hakkın 2644 sayılı Tapu Kanunu’nun 26. maddesinden yaralanılarak tapu siciline şerh verilmesi, başka bir deyişle kuvvetlendirilmiş kişisel hakkın bulunması gerekir. Bu nitelikteki sözleşmenin tapuya şerh olanağı bulunmadığında, başka bir anlatımla sözleşmeden doğan kişisel hak güçlendirilmediğinde, iflas masasından taşınmazın tescili istenemez. Ayın talebinin yerini kat karşılığı inşaat sözleşmesine konu taşınmazın iflas anında saptanacak değeri olan para alacağı alır ve dava da sıra cetveline kayıt kabul davası olarak değerlendirilir.
Somut uyuşmazlıkta, Kayseri 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 10/01/2022 tarihli, … Karar sayılı ilamı ile Sınırlı Sorumlu *** Kent Toplu Konut Yapı Kooperatifi’nin iflasına, iflasın aynı tarih ve saat 11:57’de açılmasına karar verildiği, Kayseri Genel İcra Ve İflas Dairesi’nin … İflas sayılı dosyası ile iflas işlemlerine devam edildiği, eldeki davanın iflas kararı verilmesinden sonra 14/09/2022 tarihinde açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacının Kayseri 8. Noterliği’nin 17/09/2004 tarihli, … yevmiye sayılı düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayandığı görülmektedir. Çekişme konusu taşınmazın tapu kaydında davacının dayandığı kat karşılığı inşaat sözleşmesine ilişkin bir kayıt bulunmadığından davacının isteminin sözleşmeden kaynaklanan kişisel hakka dayalı olduğu anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, davacı mülkiyet hakkından kaynaklanan bir istemde bulunamayacağından iflas masasından taşınmazın tescilini isteyemeyecek, ancak sözleşmeye konu taşınmazın iflas anında saptanacak değeri olan para alacağını talep edebilecektir. Bu durumda, davanın 14/09/2022 günü davalı müflis kooperatifin iflasından sonra açıldığından davaya İİK’nun 235/II. maddesi gereğince sıra cetveline itiraz (kayıt kabul) davası olarak devam edilmesi gerekir.
Öte yandan İİK’nun 198. maddesi, “Mevzuu para olmıyan alacak ona muadil bir kıymette para alacağına çevrilir. Şu kadar ki iflas idaresi taahhüdün aynen ifasına deruhte edebilir. Bu takdirde alacaklı talep ederse iflas idaresi teminat gösterir…Borçlar Kanunu’nun 290’ncı maddesi hükümleri mahfuzdur.” hükmünü içermektedir. Yukarıda açıklanan ilkeler doğrultusunda kat karşılığı inşaat sözleşmesinin akidi olan kooperatifin iflasıyla artık tapu iptali ve tescil isteminin İİK’nun 198. maddesi uyarınca para alacağına dönüştüğü, terditli kayıt kabul isteminde bulunabileceğinin gözetilmesi gerekir.
Yargılama sonunda dosya kapsamına göre; davacının İİK’nun 198. maddesi uyarınca tapu iptali ve tescil isteyemeyeceği, ancak davacının terditli taşınmazın bedelinin tahsili isteminin dava konusu taşınmazın iflasın açılma tarihi olan 10/01/2022 tarihindeki değerini talep etmekte haklı olduğu, mahkememizce yapılan keşif ve alınan bilirkişi raporunda kat karşılığı inşaat sözleşmesine konu daire bedelinin 580.875,00-TL olduğu tespit edildiğinden davacının daire bedeli olan 580.875,00-TL alacağını davalı iflas masasından talep etmekte haklı olduğu görüş ve kanaatine varılmış ve davacının tapu iptali ve tescil istemine ilişkin davasını reddine, davacının terditli ikinci talebi olanbedele ilişkin davasının kabulü ile iflas nedeni ile Tasfiye Halinde Sınırlı Sorumlu Yıldırım … Yapı Kooperatifi’nin Kayseri Genel İcra Dairesi’nin … İflas sayılı dosyası üzerinden oluşturulan iflas masasına davacının daire bedeli olan 580.875,00-TL alacağının kayıt ve kabulüne karar verilmiştir.
Yargıtay 23. Hukuk Dairesi’nin 16/01/2019 tarihli 2016/2864 Esas ve 2019/64 Karar sayılı emsal içtihatı dikkate alınarak sıra cetveline itiraz davaları maktu harç ve vekalete ücrete tabi olduğundan maktu harç ile maktu vekalet ücretine hükmedilmiştir.

HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının tapu iptali ve tesciline ilişkin talebinin REDDİNE,
2-Davacının ikinci terditli talebi olan bedele ilişkin davasının kabulü ile iflas nedeni ile Tasfiye Halinde Sınırlı Sorumlu Yıldırım … Yapı Kooperatifinin Kayseri Genel İcra Dairesinin … iflas sayılı dosyası üzerinden oluşturulan iflas masasına davacının daire bedeli olan 580.875,00-TL alacağının KAYIT VE KABULÜNE,
3-492 sayılı Harçlar Kanunu’na ekli (1) sayılı tarife gereğince alınması gereken 269,85-TL maktu karar ve ilam harcından davacı tarafça peşin yatırılan 80,70-TL’nın mahsubu ile bakiye 189,15-TL karar ilam harcının davalıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
4-Davacı tarafça yapılan başvurma harcı 80,70-TL, peşin harç 80,70-TL harcının davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından sarf edilen 67,00-TL e-tebligat gideri, 42,00-TL tebligat gideri, 4,00-TL KEP ücreti, 5,00-TL dosya masrafı ve 5.500,00-TL bilirkişi ücreti, 1.274,90-TL keşif harcı, 500,00-TL keşif aracı gideri olmak üzere toplam 7.392,90-TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya ödenmesine,
6-Davalı tarafından yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu konuda karar verilmesine yer olmadığına,
7-6100 sayılı HMK’nun 120 ve 333. maddeleri gereğince taraflarca yatırılan gider avansının kalan kısmının kararın kesinleşmesi halinde yatıran tarafça numarası bildirilen veya bildirilecek hesaba, hesap numarası bildirilmediği takdirde adreslerine ödemeli olarak re’sen gönderilmesine,
8-Davacı kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. uyarınca taktir edilen 17.900,00-TL maktu vekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9-Kararın mahiyeti gereği davalı lehine vekalet ücreti taktirine yer olmadığına,
10-Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin 203. maddesi uyarınca dosyanın tarih ve işlem sırasına düzenlenip dizi listesine bağlanmasına, Yazı İşleri Müdürü tarafından kontrolü yapıldıktan sonra istinaf incelemesine gönderilmesine veya mahkememiz arşivine kaldırılmasına,
Dair, davacı vekilinin ve davalı vekilinin yüzüne karşı gerekçeli kararın tebliğ tarihinden itibaren 10 gün içinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 13/11/2023

Katip ***
E-imzalıdır

Hakim***
E-imzalıdır