Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C. KAYSERİ 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Karar
T.C.
KAYSERİ
1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : ***
KARAR NO : ***

HAKİM : … …
KATİP : … …

DAVACI :… – TC no: …
VEKİLİ :Av. … –

DAVALI :…
VEKİLİ : Av. … –
Av. … –

DAVA : Alacak
DAVA TARİHİ : ***
KARAR TARİHİ : ***
KARAR YAZIM TARİHİ : ***
Mahkememize açılan Alacak davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının mülkiyeti ve her türlü işletme hakkı kendisine ait olan 38 …- 38 … plakalı özel halk otobüsü ile Kayseri sınırları içerisinde yolcu taşımacılığı yaptığını, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Toplu Taşıma Yönetmeliği’nde Kayseri Büyükşehir Belediyesince davalı şirkete devredilen yetki ile aynı yönetmeliğin 33. maddede öngörülen hak ediş türlerinin terkibinden müteşekkil bir taşıma sözleşmesi yapılmak üzere davacıyı ve diğer Özel Halk Otobüsü işletmecilerini temsilen kendisine o dönem noterden vekaletname çıkarılmak suretiyle hususi olarak yetkilendirilmiş vekil sıfatıyla Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası Başkanı ile davalı Kayseri Ulaşım A.Ş. arasında … tarihli yolcu taşımacılığı hizmet sözleşmesi adı altında bir taşıma sözleşmesinin akdedildiğini, mezkur sözleşme ile Kayseri sınırları içerisinde toplu taşıma yapacak olan özel halk otobüsü sahiplerinin hak ve borçlarının neler olduğu ile hak edişlerinin nasıl hesaplanıp ne şekilde ödeneceğinin ayrıntılı biçimde düzenlendiğini, akabinde yapılan bir çok ek sözleşmeler ile asıl sözleşmede öngörülen hesaba esas birim bedellerin sözleşmeye göre yeniden değerlemeleri ve benzeri düzenlemeleri yapıldığını, davacının önceki başkan olan dava dışı ***’a vekalet verdiğini ve taşıma sözleşmesi ve eklerini kabul ettiğini, ancak ilerleşen dönemde Kayseri otobüsçüler esnaf odası başkanı değiştiğini ve yeni başkan Hayrullah Şahin’e vekaletname verilmediğini, yeni oda başkanı kendisine vekaletname olmadığını bildiğini, davalı Kayseri Ulaşım’ın da basiretli bir tacir gibi bu hususu araştırmalı, oda başkanının kimlerin vekili olarak hareket ettiğini tespit etmesi ve yapılan sözleşmenin vekil edenlerin vekaletname verme iradesine uygun olup olmayacağını göz önüne alması gerekirken, tamamen davalı şirketin menfaatine uygun kişilerin sözleşme serbestisini ihlal eden ve davalı şirketin tabi olduğu özel hukuk hükümlerine hiçe sayıp bir kamu tüzel kişiliği gibi davacının bağlamadığı halde bağlıyor gibi uymaya icbar ettiği *** tarihli ek sözleşmeyi oda başkanı ile akdettiğini ve bu hukuksuz sözleşme ile davacının ciddi zararlara uğramasına sebep olduğunu, ek sözleşmenin 4. maddesi ile hak ediş ödemelerinde taahhütlü km bedellerinin hesabı ve ödenmesine ilişkin tüm hükümler askıya alındığını, 2. maddesinde ise ödemeye esas 11 kalem alacak türü belirsiz bir zamana kadar ortadan kaldırılıp yalnızca yakıt bedeli, diğer gider bedeli ve ek kilometre bedeli adı altında 3 kalem üzerinden ödeme yapılmasının kararlaştırıldığını, yapılan ek sözleşmenin ilk olarak davacı yönünden bağlayıcı olmadığını, davacının covid salgını döneminde şehirler arası seyahat yasaklarına rağmen mezkur kooperatifin hak edişinde hiçbir kesintiye gidilmediğini, ek sözleşme yapma ihtiyacı dahi duyulmadığını, mezkur dönemde davacının … tarihli sözleşme ve eklerine göre ödenmesi gereken tam yolculuk bedeli, diğer yolculuk bedeli, aktarma yolculuk bedeli, sabit gelir bedeli, kayıp kilometre bedeli, performans bedeli, taahhütlü kilometre bedeli alacaklarının ödenmediğini beyan etmiş, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, tam yolculuk bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin, diğer yolculuk bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin, aktarma yolculuk bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin, sabit gelir bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin, kayıp kilometre bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin, performans bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL’nin ve taahhütlü kilometre bedeli karşılığı şimdilik 50,00 TL olmak üzere toplam 350,00 TL’nin sözleşme gereği belirlenen vade tarihinden itibaren işleyecek ticari temerrüt faiziyle tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep etmiştir
CEVAP :Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının dava dilekçesinde bahsetmiş olduğu hususların hukuki hiçbir dayanağının bulunmadığını ve tüm taleplere ilişkin olarak zamanaşımı def’inde bulunduklarını, davacının ileri sürdüğü şekilde *** tarihinde davalı şirket tarafından imzalanmış hiçbir ek protokol bulunmadığını, davalı ile Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası arasında imzalanan Yolcu Taşıma Hizmeti Sözleşmesi’nin *** tarihinde imzalanan ek protokolünde hükme alınan maddelerinin içerikleri incelendiğinde davalı ile tüzelkişiliği bulunan Oda arasında imzalanan sözleşmenin ve ek sözleşmelerin bu davanın davacısı da dahil olmak üzere taraflar açısından bağlayıcı olabilmesi için odaya üyelik bağı olan veya vekalet yöntemi ile bağ kuran ifadesinde görüleceği üzere özel halk otobüsü işletmecileri için sözleşmelerdeki haklardan çıkarım sağlayabilmesi açısından vekalet zorunluluğunun getirilmediğini, davalı şirketin bu sözleşmelerin akdedilmesinde muhatabının tüzel kişiliği bulunan oda olması sebebiyle davacı yanın vekaletnamesi veya üyeliğinin olup olmamasının davalı şirketin oda ile sözleşme ve ek sözleşmeler yapmasını engellemediğini, davacının tüm bu süreçte lehine olan birçok ek sözleşme ve düzenlemeden faydalandığını ve kendisine çok ciddi kazanımlar elde ettiğini, davalı firmanın tüm bu sözleşmeleri ve ek sözleşmeleri davacı ile değil oda ile akdettiğini, oda başkanının değişmesinin odanın tüzelkişiliğini ortadan kaldırmayacağı gibi davacı firmanın muhatabı odanın başkanının kim olursa olsun Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası olduğunu, davacının oda başkanının değiştiği ve bu sebeple vekaletlerinin hükümsüz kaldığına veya yeni oda başkanına vekalet vermedikleri için odaya verdikleri ilk vekaletin hükümsüz kaldığına ilişkin iddiaların hukukilikten uzak olduğunu, bu hususun oda ile davacının iç ilişkisi olduğunu, bir usulsüzlük iddiası varsa davacının bunu davalı firmaya değil odaya dava açarak odaya yöneltmesi gerektiğini, bugüne kadar davacı tarafça odayı vekaletten azlettiğine yahut odaya üyelik bağıyla bağlı olmadığına veya üyelikten ayrıldığına ilişkin olarak davalı firmaya hiçbir bildirimde bulunmadığını, davacının iddia ettiği diğer yolculuk bedeli adındaki bedelin davalı şirket ile Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası arasında imzalanan Yolcu Taşıma Hizmeti Sözleşmesi maddelerinde yer alan hak ediş bedeli olduğunu, davacının iddia ettiği gibi hiçbir şekilde herhangi bir kanun veya mevzuat çerçevesinde ödenmesi gereken bir bedel olmadığını, tamamen ilgili sözleşmede tanımlanan hak ediş metodunda yer alan bu diğer yolculuk bedelinin pandemi dönemi ek sözleşmesinde hak ediş metodunun değişmesi kaynaklı hesaplanmadığını ve taşımacıların temsilcisi olan oda ile uzlaşılan yöntemlerle hak ediş uygulandığını, yolcu sayısına bağlı bir ödeme yönteminin otobüs işletmecilerinin sabit ve değişken giderlerini ödeyebilmesini olanaksız hale getirdiğini, bu sebeple sözleşmesel olarak taşımacıların temsilcisi olan oda ile yolcu gelirine değil tamamen sabit gelir ve kilometre başı yakıt giderlerine odaklı bir ek sözleşme üzerinde uzanıldığını ve bu göre hesaplama yapıldığını, bu durumun da özel halk otobüsü işletmecilerinin lehine olduğu için yapılmış bir düzenleme olduğunu beyan etmiş, ileride davacının iddialarına karşı beyan ve delil bildirme hakkı saklı kalmak kaydıyla yapılacak inceleme ile sair bilcümle hakların mahfuziyeti kaydıyla haksız davanın reddine karar verilmesini, yargılama giderleri, vekalet ücreti ve tüm masrafların karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLER:
Kayseri Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne müzekkere yazılarak 38 …, 38 … plaka sayılı araçların bu güne kadarki tüm kayıtları celp edilmiş, 38 … plakalı aracın … ve … adlarına, 38 … plakalı aracın … ve … adlarına kayıtlı olduğu bildirilmiş, tescil kayıtları gönderilmiştir.
Kayseri Ulaşım A.Ş’ye müzekkere yazılarak … tarihli Yolcu Taşımacılığı Hizmet sözleşmesi ve eklerinin, 38 … ve 38 … plakalı araçların davalı şirket nezdinde tutulan Özel Halk Otobüslerine ve kendi işlettikleri otobüslere ait otobüs işletmesi kayıtlarının ve çalışma çizelgeleri celp edilmiştir.
Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası’na müzekkere yazılarak davalı şirket kayıtları ile Oda ve davalı şirketin elindeki tüm sözleşme suretleri celp edilmiştir.
Tüm deliller toplandıktan sonra bilirkişi incelemesi yaptırılmış, mali müşavir bilirkişi Prof. Dr. *** ve Ticaret Hukuku’nda nitelikli hesap uzmanı *** tarihli raporunda özetle;
1-Davalı Kayseri Ulaşım A.Ş. ile dava dişi Kayseri Otobüscüler Esnafı Odası arasında *** tarihli Yolcu Taşımacılığı Hizmet Sözleşmesi akdedilmiş olduğunu, akabinde *** tarihlerinde ek sözleşmeler akdedilmiş olduğuna, davacı tarafından, oda yönetiminin vekaletsiz iş görerek davalı şirket ile *** tarihinde ek sözleşme yapmış olduğundan bahisle, *** tarihli sözleşmenin tarafını bağlayıcı nitelikte olmadığını iddia ederek, 2020 Mart ayından itibaren Tam Yolculuk Bedeli, Diğer Yolculuk Bedeli, Aktarma Yalculuk Bedeli, Sabit Gelir Bedeli, Kayıp Kilometre Bedeli, Performans Bedeli Karşılığı ve Taahhütlü Kilometre Bedeli alacaklarının tahsilini talep etmiş olduğunu,
2-Davalı firma ve dava dışı Oda arasında, pandemi dönemi içerisinde akdedilmiş olan ek sözleşmelerde, otobüs işletmecilerine yapılacak olan ödemelere esaş hesaplamıa yönteminde değişiklikler yapılmış olduğunu (ana sözleşmede 9 kriter dikkate alınırken, ek sözleşmelerde 3 kriterin hesaplamada dikkate alındığı görülmüştür),
3-Davacı tarafın, itiraz ettiği sözleşme ve ek sözleşmelerle bağlı olacağına, kaldı ki itiraz edilen sözleşmeler kapsamınıda hak edişler almış olduğunu(Uygulamada, davacı otobüs işletmecisinin, davalı şirket adına fatura tanzim etmekte olduğu, davalı şirket farafından dava dışı Oda’ya ödeme yapıldığı, ilgili ödemelerin Oda tarafından otobüs işletmecilerine aktarılmakta olduğu anlaşılmıştır), davacının serbest iradesi ile bu sözleşmeler kapsamına çıkarak otobüs işletmeciliğini yapmasının mümkün olduğunu,
4-Davalı firma ve dava dışı Oda arasında akdedilen sözleşme ve ek sözleşmeler kapsamında, davacı tarafından faturalar tanzim edilerek tahsilat yapılmış olduğunu, tahsil edilen bedellerde herhangi bir ihtirazi kaydın bulunmadığını,
5-Davacının ticari defterlerinde davalıya düzenlenen faturalardan kaynaklanan bakiye alacak gözükmekle birlikte davalının ticari defterlerinde davacıya herhangi bir borç gözükmediğine, bu hususun iş bu davaya konu edilmemiş olduğunu, iş bu davaya konu edilen alacak kalemleri yönünden ise sözleşme hükümleri kapsamında değerlendirme ve hesaplama yapılmasına yer olmadığı yönünde görüş ve kanaatlerini bildirmişlerdir. Bilirkişi raporu taraflara tebliğ edilmiş, davacı vekilinin bilirkişi raporuna karşı itiraz dilekçesi sunduğu görülmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ, YARGILAMA VE GEREKÇE:
Dava, alacak davasıdır. Uyuşmazlık, taşıma sözleşmesinden kaynaklandığı için mahkememizin görevli olduğu anlaşılmıştır.
Davacı vekili dava dilekçesinde 38 … ve 38 … plakalı olmak üzere iki arcı araç için alacak talebinde bulunmuştur. Söz konusu araçların trafik tescil kaydı celp edildiğinde 38 … plakalı araca davacı … ile dava dışı ***’nin birlikte malik oldukları, yani taraflar arasında adi ortaklık olduğu, 38 … plakalı araca ise davacı … ile dava dışı ***’nin birlikte malik oldukları, yani taraflar arasında adi ortaklık olduğu görülmüştür.
Adi ortaklıkta, adi ortaklığın ayrı bir tüzel kişiliğinin olmaması nedeni ile ya adi ortakların birlikte hareket etmesi ya da tek başına hareket eden adi ortağın, adi ortaklığı temsile yetkili olduğuna dair belge sunulması gerekir. Bu husus, adi ortaklığın, taraf ehliyeti ile ilgili bir husustur. Taraf ehliyeti, bir davada taraf olabilme yeteneğini ifade eder. Taraf ehliyeti, medeni (maddi) hukuktaki medeni haklardan yararlanma ehliyetinin usul hukukunda büründüğü şekil olarak anlaşılmalıdır Buna göre medeni haklardan yararlanma ehliyeti bulunan her gerçek ya da tüzel kişi davada taraf ehliyetine sahip kabul edilmelidir. Mülga 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun 520 (6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 620) ve devamı maddelerinde düzenlenen adi ortaklığın taraf ehliyeti yoktur. Bu nedenle, adi ortaklığa ilişkin davalarda, adi ortaklığı oluşturan kişilerin taraf olarak hep birlikte hareket etmeleri gerekir. Adi ortaklık tarafından açılacak davaların iştirak halinde mülkiyet hükümleri gereği bütün ortaklar tarafından birlikte açılması gerekir (bu yönde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi Başkanlığı’nın 2019/4435 E. 2021/2637 K. Sayılı kararı). Taraf ehliyeti, 6100 HMK’nın 114/1-d maddesi gereğince dava şartlarından olup, taraflarca ileri sürülmese dahi, mahkemece resen nazara alınabilecektir.
Somut olayda dava konusu edilen her iki araçta davacı, dava dışı üçüncü kişiler ile birlikte adi ortaklık ilişkisi içinde olup, diğer adi ortaklar tarafından davacı ile birlikte dava açılmadığı ancak dava açmasalar bile adi ortaklığı temsil hususunda davacıya sonradan icazet-yetki vermelerinin mümkün olması (bu yönde Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27.Hukuk Dairesi Başkanlığı’nın 2019/892 Esas 2021/648 Karar sayılı kararı), bu hususun sonradan tamamlanabilir bir dava şartı olması nedeni ile mahkememizce 09/11/2021 tarihli celsenin (1) numaralı ara kararı ile davacı vekiline adi ortaklar … ve …’nin davaya muvafakatlarını sunması yahut davacının her iki adi ortaklığı tek başına temsile yetkili olduğuna dair temsil belgesini sunması için duruşma itibaren 4 hafta kesin süre veriliş, aksi taktirde davanın HMK’nun 114/1-d ve 115/2 maddeleri uyarınca usulden red edileceğinin ihtar edilmiştir. 38 … Plakalı aracın adi ortağı …, 10/11/2021 tarihinde kimlik tespiti yapılarak sunduğu dilekçesinde …’nin tek başına adi ortaklığı temsile yetkili olduğuna dair muvafakatini dosyaya sunmuştur. Ancak 38 … plakalı aracın diğer maliki … süresi içinde muvafakat sunmamıştır. Her ne kadar davacı vekili kesin süre içinde ilgili kişinin yurt dışında olduğunu ileri sürerek sürenin uzatılmasını talep etmiş ise de davacı tarafın süre sona erdikten sonraki ilk duruşma olan *** ve takip eden *** tarihli celselerde dahi söz konusu eksikliği tamamlamadığı görülmüş, 12/04/2022 tarihli celsede söz konusu 38 … plakalı araç yönünden davanın tefrik edilerek mahkememizin ayrı ve yeni bir esasına kaydı yapılmasına iş bu davaya yalnız 38 … plakalı araç malikleri … ve … arasındaki adi ortaklık yönünden devam edilmesine karar verilmiştir. (Tefrik edilen dosya Mahkememizin *** Esas sayılı sırasına kayıt edilmiştir).
Dosyada mevcut olan Kayseri Otobüscüler Esnafı Odası’nın *** tarihli cevabi yazısı ekinde yer alan *** tarihli Yolcu Taşımacılığı Hizmet Sözleşmesi ve Ek Sözleşme suretlerinin incelenmesi neticesinde; sözleşme taraflarından şirketin Kayseri Ulaşım Turizm İnş. Taah. Proje Müş. Telek. San. ve Tic. A.Ş., işleticinin Kayseri Otobüscüler Esnafı Odası olduğu belirtilmiş olup,
Sözleşme Tipi başlıklı 2. maddesinde “Kilometre, Yolcu ve Parformans tabanlı sözleşme:
Kilometre ve Taşınan yolcu sayısı ve hizmet kalitesi performans esaslı sözleşme tipidir” düzenlemesinin mevcut olduğu,
Sözleşme İçeriğinde “Taşımacı”nın “Vergi Usul Kanunu ve diğer Kanunlardaki vergisi mükellefiyetlerini yerine getirecek Oda’ya bağlı olarak çalışan özel veya tüzel nitelikte özel halk otobüsü sahibi/sahipleri” olarak tanımlanmış olduğu,
Sözleşmenin Amacı ve Kapsamı başlıklı 4. maddesinde “Amaç:KEBB Meclisinin *** tarih ve *** sayılı meclis kararına istinaden Şirket ile KBB tarafından *** tarihinde imzalanan protokol kapsamında kent içinde toplu taşıma kaynaklı sorunların ve trafik yoğunluğunun en aza indirgenebilmesi, etkin, verimli, konforlu, güvenilir, erişilebilir ve sürdürülebilir bir toplu taşıma sisteminin kurulması, toplu taşıma hizmetlerinin koordineli ve bütünleşik bir yapı içinde planlanarak geliştirilmesi, taşımacılar açısından yolculuk arz ve taleplerinden dolayı gelir kaygısı olmaksızın belirlenen sefer planı ve güzergahlarda çalıştırılarak vatandaşımıza daha kaliteli, erişilebilir, verimli toplu taşıma hizmetinin sunulmasıdır. Kapsam: Kayseri İli sınırları içerisinde KBB’den imtiyaz hakkı elde etmiş olan taşımacıların imtiyaz süreleri içerisinde, toplu taşımacılık yönetmeliği ve şirketin KBB ile imzaladığı protokol çerçevesinde şirketin belirleyeceği çalışma ve ödeme şartlarında, UKOME tarafından onaylı güzergahlarda toplu taşıma hizmeti verilmesidir” düzenlemesinin mevcut olduğu,
Sözleşmenin Mevcut Durum başlıklı 5. maddesinde “..toplu taşıma sistemini daha cazip hale getirmek, kent merkezindeki trafik yoğunluğunu azaltmak, daha hızlı ve konforlu erişimi sağlama üzere Özel Halk Otobüsü Taşımacılarını Temsilen Oda ile kilometre, yolcu sayısı ve performansa, dayalı sözleşme yapma durumu zorunlu olmuştur. Toplu taşıma işinin özelliği, taşımacıların Kayseri Büyükşehir Belediyesinden almış oldukları imtiyazların devam ediyor olması nedeniyle (İl sınırları içinde toplu taşıma hizmeti verilmesi için taşımacıların yetkilisi durumunda olan Oda ile sözleşme yapılmıştır” düzenlemesi mevcuttur.
Sözleşmenin Şirket, Oda ve Taşımacı İlişkisi başlıklı 8.1. maddesinde “Oda kendisine bağlı olan özel taşımacıları temsil eden tüzel kişiliktir”
8.2. maddesinde “Bu sözleşme, Şirket ile Oda arasında imzalanmış Olup, Oda’ya üyelik bağı ile bağlı, bu sözleşmeye yazılı taahhütname ile taraf olan, ekli listedeki tüm işleticiler için bağlayıcıdır İşleticiler arasında ortaklık olması durumunda her ortağın taahhüt vermesi gerekir.”
8.3. maddesinde “Şirket, iş bu sözleşme kapsamında ve süresince yapılacak olan görüşmelerde alınacak olan kararlarda muhatap olarak Oda’yı kabul eder. Oda ile birlikte alınacak olan tüm kararlar taahhüt veren tüm taşımacılar için bağlayıcı olacaktır”,
Sözleşmenin Genel Şartlar başlıklı 9.5. maddesinde “Sözleşme tarihinde Oda ile Şirket sahada yapmış oldukları hat metraj çalışmasını içeren Ek.6 Hat Bilgileri Listesini imza ederek kayıt altına alacaklardır. Ödemeye esas kilometreler bu listeye göre olacaktır. Sözleşme imza sürecinden sonra hatlarda oluşacak değişiklikler aylık olarak sözleşmeye ek olarak düzenlenip taraflarca imzalanacaktır…” düzenlemesi mevcut olup,
9.9. maddesinde “Taşımacı, kanunun indirimli veya ücretsiz yolculuk hakkı vermiş oldukları şahısları indirimli veya ücretsiz olarak taşır ve taşımaktan imtina edemez.”
9.12. maddesinde “Aile Sosyal Politikalar Bakanlığı tarafından ödenecek katkı payları taşımacıya âit olacaktır”
Sözleşmenin Çalışma Programı başlıklı 12.1. maddesinde “Araçların çalışacağı hatlar ve çalışma programları şirket tarafından belirlenecektir. Aylık çalışma çizelgeleri Oda’ya ve taşımacılara verilecektir. Gerekli olduğu durumlarda çalışma programı şirket tarafından değiştirilebilir. Taşımacılar bu programa her şart altında uymakla mükelleftir…”
12.2. maddesinde “Taşımacı, Şirket’in vereceği hareket programına göre çalışacaktır…”
Sözleşmenin Ödemeye Esas Bedeller başlıklı 14. maddesinde “Model:Karma Model, Performans bedeli, dinamik km geliri, sabit gelir bedeli, yolculuk bedeli, ek hat bedeli ve taahhütlü ile buna bağlı kayıp km bedeli gibi bileşenlerden oluşan karma model tipidir…
Araç Özelinde Şahsi Hak Ediş Sınıfı: Birim km yakıt bedeli, sabit gelir bedeli, fazla km bedeli, kayıp km bedeli, performans bedelinden oluşan 5 ödeme esaslı bedel bu kapsamda değerlendirilir. Araç özelinde şahsi hak ediş sınıfından araçlara ait yukarıda belirtilen 5 ödeme esaslı bedel araç özelinde hesaplanır ve aşağıda belirtilen esaslara göre araç bazlı hak edişlerin ödemeleri yapılır.
Havuz Hak Ediş Sınıfı; Tam yolculuk bedeli, diğer yolculuk bedeli, aktarma yolculuk bedeli ve ek hat bedelinden oluşan 4 ödeme esaslı bedel bu kapsamda değerlendirilir. Havuz hak ediş sınıflarında araç ve kişilerden bağımsız olarak toplam filo nezdinde hesaplamalar yapılır ve bir dağılım anahtarı vasıtasıyla araca veya kişiye indirgenir…” düzenlemesi mevcut olup,
Sözleşmenin Hizmet Bedeli başlıklı 15. maddesinde “Tam Yolculuk bedeli: Tam Yolculuk bedeli yolcudan tam ücret kapsamında toplanan taşıma ücretlerini kapsar. Mevcut hali e abonman tam, tam kontaksız, tam manyetik, öğretmen bilet tipleri bu kapsamda değerlendirilir…Tam yolculuk bileti başlangıçta 0.30TL/Yolcu’dur. Tam yolculuk bedeli havuz geliri sınırlı olarak değerlendirilir.
Diğer Yolculuk Bedeli: Tam yolculuk bedeline konu olmayan harici toplanan taşıma ücretlerinin tamamı bu kapsamda değerlendirilir. Mevcut hali ile abonman öğrenci, öğrenci, kamu personeli, 65 yaş, şehit ailesi, gazi kartı, emniyet hizmetleri, Ptt mensubu, Tüik personel kartı, basın mensubu, engelli, refakatçi, 65 yaş üstü, devlet sporcusu, gazi kartı, Tff kartı bilet tipleri bu kapsamda değerlendirilir…Diğer yolculuk bedeli başlangıçta 0,20TL/Yolcu’dur. Diğer yolculuk bedeli havuz geliri sınıfı olarak değerlendirilir.
Aktarma Yolculuk Bedeli: Yolcunun tek bir araçla gideceği yere gidememesi durumunda, ücret politikası gereği belli saat aralığında, yolcuya İlk biniş tutarından daha az ödeme koşulu ile yolculuk hizmeti sunulmasına aktarma denir. Uygulanan ücret politikası gereği indirimli olarak alınan 2. yolculuk ücretine ise aktarma ücreti denir. Eğer alınan diğer yolculuk ücretleri ayrı yolcunun ödediği 1. yolculuk ücretinin X30’undan daha az ise bedel aktarma yolculuk bedeli kapsamına girer…Aktarma yolculuk bedeli başlangıçta 0,10TL/Yolcu’dur. Aktarma yolculuk bedeli havuz geliri sınıfı olarak değerlendirilir.
Yolculuk bedelleri toplamı-Tam yolculuk bedeli x Tam yolculuk sayısı * Diğer yolculuk bedeli x Diğer yolculuk sayısı * Aktarma yolculuk bedeli x Aktarma yolculuk sayısı * Ek hat bedeli İşletici yolculuk bedelleri hak edişiz Yolculuk bedelleri toplamı / Filo ticari km x Taşımacı ticari km Yolculuk bedelleri KBB’nin temassız tam kart ücretine yapacağı zam oranına göre aynı oranda arttırılır. Eğer yıl boyunca zam yapılmamış ise takip eden ilk yılın Ocak ayında Tüfe/2 oranında yolculuk bedellerinde artış yapılır.
Birim Km Yakıt Bedeli: Birim km yakıt bedeli 30.06.2017 tarihine kadarki hesaplamalarda 1,30TLikm Kav hariç olarak alınacaktır. Bu tarihten sonra Tüik’den alınan resmi yazıya istinaden motorin litre fiyatının Kdv’siz matrahının 0,35 ile çarpılması sonucu bulunur. İlgili bedel 3 aylık süreçlerde oluşan artış veya azalışa bakılmaksızın güncellenir. Birim km yakıt bedeli= motorin güncel fiyat(kdv hariç) x 0,35
Taahhütlü Km: Şirketin minimum gelir esasına dayalı kurguladığı sistemdir. İşletici yıllar bazında taahhüt edilen km’den daha az km yapması durumunda bile taahhüt edilen km bedelinin tamamını alır. Sözleşme başlangıç tarihi itibari sebebiyle(11.05.2017) ilk mahsuplaşma döneminde tablodan farklı olup 13.300km’dir
Sefer Hazırlık Km’si: Araçların sefer başlangıç noktalarına erişimi, yakıt alimi, sefer sonu park noktasına hareket, arıza, bakım gibi sefer dışı aksiyonları alması için yaptığı hareketlerin tümüdür. Taahhüt edilen km’lere 9510’luk sefer hazırlık kilometresi ilave edilir.
Sabit Gelir Bedeli: İşleticinin km geliri dışında işleticinin yıllık artışa maruz kalan sabit giderleri adına belirlenen km esaslı ödeme tipidir. 30.06.2017 tarihine kadarki hesaplamalarda sabit gelir bedeli 1,215TL/km olarak alınacaktır. Temmuz 2017 ayında güncellenecek alan birim km yakıt bedeli ile birlikte bu bedelde güncellenecektir. Hesaplanan sabit gelir bedeli başlangıç bedeli olarak kabul edilecektir. Sabit gelir bedeli her yılın Ocak ayında bir önceki yılın Üfe*Tüfe/2 oranında güncellenerek takip eden ilk hak edişe yansıtılacaktır.
2018 yılında yapılacak olan artış 2017 çalışma ayı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
Fazla Km Bedeli; Şirket taahhüt ettiği km’den daha fazla km yaptırdığı durumlarda fazla km bedeli ödemesi yapar. Birim fazla km bedeli, birim km yakıt bedeli ile birim sabit gelir bedelinin 9660’ının toplamı kadardır. Fazla km’ye şirket, sefer hazırlık km eklemesi yapmaz. Her yılın Ocak ayında bir önceki yılın Üfe*Tüfe/2 oranında güncellenerek takip edan ilk hak edişe yansıtılacaktır. 2018 yılında yapılacak olan artış 2017 çalışma ayı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
Kayıp Km Bedeli: Şirket yıllara bağlı olarak düzenlenmiş olduğu taahhütlü kilometrelerde yapılan eksiltmelere karşın taşımacılara kayıp kilometre bedeli öder. Kayıp kilometre birim bedeli sözleşme başlangıç değeri 0,26TL/km’dir. Sefer hazırlık kilometresi için işleticilere herhangi bir kayın km bedel ödemesi yapılmaz. Kayıp kilometre bedeli her yılın Ocak ayında bir önceki yılın Üfe*Tüfe/2 oranında güncellenerek takip edan ilk hak edişe yansıtılacaktır. 2018 yılında yapılacak olan artış 2017 çalışma ayı dikkate alınarak hesaplanacaktır.
Ek Hat Bedeli: Ek hat bedeli, yolcu potansiyeli düşük hatlarda taşımacının mağduriyetini azaltmak adına şirket tarafından o hat kilometresi için taşımacılara ödenen ilave kilometre tabanlı bedeldir. 27 yolcu/sefer kapasitesinden az olan belli hatlarda her sefer için yolcu kaybı ödemesi yapılır. Ek hat bedeli=(27 yolcu/sefer —Belirlenmiş hatlar sefer/yolcu) x (Br. yolculuk bedelleri ortalaması) x (Belirlenmiş hatlar safer sayısı). Ek hat bedeli her hak ediş döneminde yolculuk bedelleri toplamına eklenir…” düzenlemesi mevcut olup,
Sözleşme Kapsamına Girme, Çıkarılma ve Ayrılma başlıklı 20. maddesinde ‘İlk kesin hak ediş tarihine kadar bu sözleşme kapsamında çalışmak için oda yönetimine vekalet veren tüm taşımacılar vekalet verdiği tarihi takip eden ilk on günlük kesin olmayan hak ediş döneminde bu sözleşme kapsamına girebilir ve şirket yönetimi altında taşımacılık yapabilirler. Birinci hak edişten sonraki dönemde bu uygulama bir daha yapılmayacaktır. Ancak ilk kesin hak ediş tarihine kadar bu sözleşme için hiçbir. şekilde Oda yönetimine vekalet vermeyen taşımacılar bu sözleşme kapsamındaki gelir modellerinden faydalanamaz, yalnızca bu sürede taşıdıkları yolcu gelirlerini alabilirler…Bu sözleşme kapsamında çalışan taşımacılar kendi – istekleri doğrultusunda, Oda yönetim kurulunun onayıyla sözleşme kapsamından çıkabilirler…” düzenlemesi mevcut olup,
Sözleşmenin Süresi başlıklı 29. maddesinde “Sözleşmenin süresi imza tarihinden itibaren Şirketin KBB’nden almış olduğu yetki süresi olan ***’ya kadardır. Sözleşme iki aşamadan oluşmaktadır.
Birinci aşama mevcut durumun iyileştirilmesi ve kurumsallığa hazırlık aşamasıdır. Sonrasında Madde 22’de belirtilen kurumsal yapı, Oda ve bağlı taşımacılar tarafından oluşturulduğunda taraflarca bu sözleşme 01.01.2020 tarihinde kurumsallaşma ye diğer eksik görülen konularda tarafların mutabakatı ile yeniden gözden geçirilerek iyileştirme ve eksiklikler yeniden düzenlenerek ek sözleşme yapılacaktır…* düzenlemesi mevcut olup,
Sözleşmenin Değişiklik başlıklı 36. maddesinde “Taraflar istedikleri takdirde bu sözleşme kapsamında kalmak koşulu ile bu sözleşme hükümlerinde değişiklik ve  veya oK sözleşme yapabilirler” düzenlemesi mevcut olup,
İş bu sözleşmenin 10.05.2017 tarihine taraflarca imzalanmış olduğu görülmüştür.
Sözleşmenin eki olarak, ÖHO Taşımacı Araç ListesilEk-3), Taşımacıların Özel Halk Otobüsçüleri Esnaf Odasına sözleşme ile ilgili verdikleri vekaletler ve listesi(Ek-4) gösterilmiş ise de, sözleşmeye ek olan bu belgelerin dosya kapsamında bulunmadığı görülmüştür .Taraf beyanlarına bakıldığında, davacı tarafın Oda’ya kayıtlı ve üye olduğu veya sözleşmenin 20. maddesi gereğince Oda Yönetimine vekalet veren taşımacı niteliğinde olduğu, bu doğrultuda davacının ana sözleşeme ve ek sözleşmeler kapsamında hak ediş sahibi olduğu anlaşılmıştır.
Yukarıda incelemesi yapıları ana sözleşme sonrasında, taraflar arasında (Oda ve Şirket arasında) *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, 28.08.2020 tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme, *** tarihinde ek sözleşme akdedilmiş olduğu görülmüştür. Davacı tarafın iş bu davyaya konu ettiği ve kendisi yönünden bağlayıcı olmadığını iddia ettiği *** tarihli Ek Sözleşme suretine bakıldığında (Davacı taraf vekili, 07.01.2020 tarihli ek sözleşme Ne müvekkilinin haklarının elden alındığı iddiasında bulunarak, 2020 Mart ayından itibaren dava tarihine kadar hak edilen ancak ödenmeyen bedellerin tahsilini iş bu davaya konu etmiştir); Covid- 19 salgını nedeniyle uygulanan kısıtlamalar kapsamında taşıma kapasitesinin sınırlandırılması, taşınan yolcu sayılarında azalma, toplu taşıma hasılatlarında azalma vb. olaylar meydana geldiği, bunun mücbir sebep olarak kabul edildiği, bu nedenle ***tarihinde imzalanan Yolcu Taşımacılığı Hizmeti Sözleşmesi ve ***tarihine kadar yapılmış ek sözleşmelerin değişen şartlara göre yeniden uygulanması gerektiği belirtilerek, ana sözleşmenin eki niteliğinde *** tarihinde tarafların bir araya gelerek ek sözleşme imzalanmış olduğunun belirtildiği ve iş bu ek sözleşmede ana sözleşme ve ek sözleşmelerin 14. ve 15. maddelerine eklemeler yapılarak ödemeye esas bedellerde değişikler yapılmış olduğu görülmüştür. Ayrıca ek sözleşme ile mücbir sebep ortadan kalkıncaya kadar ana sözleşme ve ek sözleşmelerdeki 16. madde içeriğindeki bir kısım hükümler ile 19. madde içeriğindeki bir kısım hükümler ve 27. madde hükümlerinin yürürlüğünün durdurulmasına karar verilmiş olduğu, bu ek sözleşmenin *** tarihinde yürürlüğe gireceği ve *** tarihine kadar yürürlükte kalacağının belirtildiği görülmüştür (Sözleşme içeriğine, kapsamına ve belirtilen tarihlere bakıldığında, ek sözleşme tarihinde maddi hata bulunabileceği kanaatine varılmıştır).
Yukarıda incelemesi yapılan *** tarihli ek sözleşme haricinde de taraflar arasında (Oda va Şirket arasında) *** tarihlerinde de, Covyid-19 kapsamında mücbir sebep nedeniyle ek sözleşmeler yapılmış olduğu ve bu ek sözleşmelerde de ödemeye esas hesaplamalara ilişkin düzenlemelerin yer aldığı görülmüştür.
Dosyada mevcut olan Kayseri İl Emniyet Müdürlüğü’nün *** tarihli cevabi yazısı ve ekinde yer alan belgelerin incelenmesi neticesinde 38 … plakalı 2013 model Tezeller marka otobüsün … ve … adlarına kayıtlı olduğunun belirtildiği görülmüş olup, yazı ekinde araç tescil bilgilerinin gönderilmiş olduğu görülmüştür.
Dosyada mevcut olan Kayseri Ulaşım A.Ş.’nin *** tarihli cevabi yazısı ve ekinde yer alan belgelere bakıldığında; davacı ve ortaklarına ait olan her iki otobüse ait çalışma çizelgelerinin gönderilmiş olduğu, her iki aracın çalışmalara ilişkin kayıtların *** tarihleri arasındaki dönmelere ait olduğu görülmüştür.
Somut olaya bakıldığında, Kayseri Büyükşehir Belediyesi Meclisi’nin *** tarih ve ***sayılı meclis kararına istinaden davalı Şirket ile dava dışı KBB arasında 28.12.2015 tarihinde imzalarının protokol kapsamında kent İçi toplu taşıma hizmeti yönünden yetkinin davalı şirkete verilmiş olduğu, davalı şirket ile dava dışı Kayseri Otobüsçüler Esnaf Odası arasında *** tarihli Yolcu Taşımacılığı Hizmet Sözleşmesi akdedilmiş olduğu, bu sözleşmenin akabinde değişen Şartlar doğrultusunda muhtelif tarihlerde ek sözleşmeler yapıldığı, ek sözleşmeler ile ödemeye esas hesaplama yöntemlerinde değişiklikler meydana geldiği görülmüştür.
Ana sözleşmeye bakıldığında, Oda’nın üyeleri veya vekalet varan taşımacılar adına davalı Şirket ile sözleşme ve ek sözleşmeler akdetmiş olduğu, Oda’nın burada taşımacıların (otobüs işletmecilerinin) temsilcisi olduğu, Oda’nın Şirket ile yapmış olduğu sözleşme ve ek sözleşmelerin taşımacıları da bağlayıcı nitelikte olduğu anlaşılmakla, bu doğrultuda davacı tarafını *** tarihti ek sözleşme ile bir kısım hakların elinden alındığından bahisle ödenmeyen alacak talebinde bulunmasının mümkün olmayacağı dosya kapsamından anlaşılmıştır. Davacı taraf, ilk sözleşme sırasında, Oda yönetimine vekalet vermiş olduğunu, daha sonrasında Oda yönetiminin değiştiğini ve yeni yönetime vekalet vermemiş olduğunu, Oda yönetiminin vekaletsiz iş görerek davalı Şirket İle ek sözleşme yapmış olduğunu, *** tarihli sözleşmenin tarafını bağlayıcı nitelikte olmadığını beyan etmiş ise de Oda ve Şirket arasında akdedilmiş olan ana sözleşmenin 20. maddesine bakıldığında, vekalet şartının sadece ilk hak ediş öncesine kadar verilmesi halinde taşımacıların bu sözleşme kapsamında çalışmasının mümkün olacağının belirtildiği ve birinci hak edişten sonraki dönemde bu uygulamanın bir daha yapılmayacağının belirtildiği, yani vekalet şartının bir kereye mahsus arandığı, hatta ana sözleşmenin 8.2.maddesinde Oda üyesi olanların vekalet verme zorunluluğunun da bulunmadığı dosya kapsamından anlaşılmıştır.
Mahkememizce tarafların ticari defter ve kayıtlarında yapılan incelemeler neticesinde, davacının, bağlı olmadığını iddia ettiği sözleşme kapsamında fatura tanzim ederek 2020 Mart ayı ve sonrasında hak edişlerini davalı şirketten tahsil etmiş olduğu, tahsil edilen bedeller yönünden herhangi bir ihtirazı kaydın bulunmadığı, davacının davalıdan herhangi bir alacağının olmadığı tespit edilmiştir. (Uygulamada, davacı otobüs işletmecisinin, davalı şirket adına fatura tanzim etmekte olduğu, davalı şirket tarafından dava dışı Oda’ya ödeme yapıldığı, ilgili ödemelerin Oda tarafından otobüs işletmecilerine aktarılmakta olduğu anlaşılmıştır).
Yapılan tüm açıklamalar, taraflar arasındaki sözleşmeler bir bütün halinde değerlendirildiğinde, Borçlar Hukuku’nun en temel ilkelerinden olan ahde vefa ilkesi uyarınca davacının itiraz ettiği sözleşme ve ek sözleşmelerle bağlı olduğu, kaldı ki itiraz edilen sözleşmeler kapsamında davacının fatura düzenleyip hak edişler aldığı, söz konusu hak edişlere karşı herhangi bir ihtirazi kayıt ileri sürmediği, davacının serbest iradesi ile bu sözleşmeler kapsamına çıkarak otobüs işletmeciliğini yapmasının mümkün olmasına rağmen bu yolu seçmediği, tarafların karşılıklı ticari defter ve kayıtlarında davacının davalıdan alacağının görünmediği anlaşılmakla sübut bulmayan davanın reddine karar verilmiş ve mahkememizce aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenler ile;
1-Davanın reddine,
2-Alınması gerekli 80,70 TL harçtan davacı tarafça peşin yatırılan 59,30 TL’nin mahsubu ile bakiye 21,40 TL harcın davacıdan alınarak Hazineye gelir kaydına,
3-6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu 18/A-13. maddesi uyarınca ve Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği Tarife hükümleri uyarınca Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen 1.320,00 TL arabuluculuk ücretinin (yargılama giderinin) davacıdan alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama harç ve giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5-Davalı tarafça yatırılan herhangi bir harç ve yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta bir karar verilmesine yer olmadığına,
6-Davalı kendisini bir vekil ile temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT uyarınca 350,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine,
7-Taraflarca yatırılan gider avansından kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve istek halinde ilgili tarafa iadesine,
Dair, davacı vekili ile davalı vekilinin yüzüne karşı, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde Kayseri Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf yasa yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 12/04/2022

Katip … Hakim …
e-imzalıdır e-imzalıdır

Bu belge 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanununa göre güvenli elektronik imza ile imzalanmıştır.