Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : …/… Esas
KARAR NO : 2021/233

DAVA : Faydalı Model ve Tasarıma Tecavüzün Tespiti, Maddi ve Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 07/09/2020
KARAR TARİHİ : 03/11/2021

Birleşen…/… Esas -…/… Karar sayılı dosya bakımından;

DAVA : Faydalı Model ve Tasarımın Hükümsüzlüğü
DAVA TARİHİ : 23/11/2020
KARAR TARİHİ : 04/12/2020

Davacı vekili tarafından 07/09/2020 tarihinde davalı aleyhine açılan dava, mahkememizin esas defterine kaydedilmiş olup, yapılan açık yargılaması sonunda;
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkiline ait …/… tescil numaralı faydalı modelin Türk Patent ve Marka Kurumunda tescilli olduğunu, pvc pencere sistemleri başta olmak üzere ahşap, alüminyum, gibi her türlü kasa ve kanatların birbirine hareketli bağlantı ile bağlanmalarını ve açılıp kapanabilmelerini sağlayan birleştirme aparatında yenilik ile ilgili olduğunu, davalı tarafın satışını yaptığı ürünlerin müvekkilinin faydalı modeli ile iltibas içerisinde olduğunu, taklit ettiğini, haksız kazanç elde ettiğini, müvekkiline ait …/… tescil numaralı tasarımın sahibi olduğunu, davalı tarafın satışını yaptığı ürünlerin birebir aynı olduğunu, 5.000 TL maddi, 20.000 TL manevi tazminat ve tedbir talebiyle haksız rekabetin durdurulmasını, önlenmesini, hükmün ilanını talep ve dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, yetki itirazlarının olduğunu, zaman aşımı itirazlarının olduğunu, iki farklı tekniğin olduğunu davalırn ayrılmasını, faydalı model yönünden “…” olarak bilinen sistemin yeni olmadığını, davacı tarafın faydalı modelinin ürünün çift yuvalı ve kulaklı … olduğunu, müvekkilinin ürettiği pimlerin dıştan çakmalı olduğunu, tasarım tescillerinin ise yenilik özelliği taşımadığını 1935 yılında Almanya’da kurulan PVC Alüminyum aksesuarlarının öncülerinden olan … isimli şirkete ait olduğunu ve yıllardır kullanıldığını, teknik bir inceleme ile davacı ve müvekkilinin ürünlerinin teknik fonksiyonunun zorunlu kıldığı görünüm özellikleri dışında ortak bir özelliklerinin bulunmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Birleşen…/… Esas – …/… Karar sayılı dosya bakımından;
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı adına kayıtlı …/… numaralı faydalı modelin, 6769 sayılı SMK 10/01/2017 tarihinden önce yenilik araştırması bulunmayan dönemde alındığını, tasarım tescili sürecinin ise yönetmeliğin yürürlüğe girdiği 24/04/2017 tarihinden önce tarihinden önce yapıldığını, incelemesiz yöntemle yeni olmayan ürünü tescil ettirdiğini, dürüstlük kuralına aykırı olduğunu, …/… esas sayılı dosyası ile birleştirilmesini istediğini belirterek faydalı model ve tasarımın hükümsüzlüğünü dava etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin davaya konu olan …/… tescil numaralı faydalı model, başta PVC pencere sistemleri olmak üzere, ahşap, alüminyum, gibi her türlü kasa ve kanatların hareketli bağlantı ile bağlanmalarını ve açılıp kapanabilmelerini sağlayan bağlantı birleştirme aparatında yenilik ile ilgili olduğunu, SMK uyarınca faydalı model verilebilmesi için gerekli olan kriterlere haiz olduğunu, davacı tarafın iddiasını herhangi bir delile dayandırmadığını belirterek açılan davanın reddini istemiştir.
BİLİRKİŞİ RAPORU
27/08/2021 tarihli mali müşavir bilirkişiden alınan raporda özetle; SMK 151/2-b kapsamında ticari defterler üzerinde yapılan incelemede, Birim Kar X Ürün Adedi – Elde Edilen Kazanç 0,43 TL X 29.805 Adet — 12.816,15 TL elde edilen net kazancın hesaplandığını, 2017 ve 2018 yıllarında satışın olmadığını, 2019 ve 2020 yıllarında 27.730 adet ürün satılmış olmakla birlikte kalan stokların satış potansiyeli devam ettiğinden hesaplama toplam stok girişleri üzerinden yani 29.805 adete göre yapıldığını rapor etmiştir.
TESPİT, DELİL DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE
Asıl dava faydalı modele ve tasarıma tecavüzün önlenmesi ve tazminat birleşen dava faydalı model ve tasarımın hükümsüzlüğü dava edilmiştir.
Faydalı model dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sınai mülkiye hakkıdır. Teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin teknik özelliği olan fikir ürününe buluş denir. Tasarım; bir ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinde kaynaklanan, yenilik ve ayırt edicilik özelliğini içeren görünümdür.
Faydalı modele tecavüz halini oluşturan eylemler SMK’nın 141/1. Maddesinde
a) Patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek.
b) Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
c) Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünlerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
ç) Patent veya faydalı model hakkını gasp etmek.
d) Patent veya faydalı model sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek, şeklinde tanımlamıştır.
Tasarım bir ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerden kaynaklanan görünümüdür. Bir tasarım yeni ve ayırt ediciliğe sahip olması halinde 6769 sayılı yasa kapsamında korunmaktadır.
Bir tasarımın aynısı “tescilli tasarım” için başvuru veya rüçhan tarihinden önce “tescilsiz tasarım” için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorsa aynı kabul edilir.
Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim, “tescilli tasarım” için başvuru veya rüçhan tarihinden önce “tescilsiz tasarım” için tasarımın kamuya ilk sunulduğu tarihten önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın, ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.
Tasarıma tecavüz halini oluşturan eylemler SMK’nın 81/1 . Maddesinde
a) Tasarım sahibinin izni olmaksızın bu Kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak.
b) Tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek.
c) Tasarım hakkını gasp etmek, şeklinde tanımlanmıştır.
Faydalı Modele ve Tasarıma Tecavüz halinde hak sahipleri SMK’nın 149. Maddeki talepler ile 150 ve 151. Maddesinde düzenlenen maddi tazminat ve yoksun kalınan karı isteyebilecektir. Yine hak sahipleri 149/1-ç maddesi uyarınca manevi zararlarını talep edebilecektir.
Tasarımın hükümsüzlük halleri 6769 sayılı yasanın 77. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
a) 55 inci maddenin birinci ve ikinci fıkralarında yer alan tanımlara uygun olmadığı, 56 ncı ve 57 nci maddelerde belirtilen şartları taşımadığı, 58 inci maddenin dördüncü fıkrası ve 64 üncü maddenin altıncı fıkrasının (c) bendi kapsamında olduğu, başvurunun kötüniyetle yapıldığı ve bir fikri mülkiyet hakkının yetkisiz kullanımını içerdiği ispat edilmişse.
b) Hak sahipliğinin başka kişiye veya kişilere ait olduğu ispat edilmişse.
c) Sonradan kamuya açıklanan aynı veya benzer nitelikteki bir tasarımın başvuru tarihi, tescilli bir tasarımın başvuru tarihinden önce ise, mahkeme tarafında tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilir.
Faydalı modelin hükümsüzlüğü sebepleri SMK’nın 144. maddesinde;
a) Faydalı model konusu, 142 nci maddede belirtilen şartları taşımıyorsa.
b) Buluş 92 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca yeterince açıklanmamışsa.
c) Faydalı model konusu, başvurunun ilk hâlinin kapsamını aşıyorsa veya faydalı modelin, 91 inci maddeye göre yapılan bölünmüş bir başvuruya veya 110 uncu maddenin üçüncü fıkrasının (b) bendine göre yapılan bir başvuruya dayanması durumunda en önceki başvurunun ilk hâlinin kapsamını aşıyorsa.
ç) Faydalı model sahibinin, 109 uncu maddeye göre faydalı model isteme hakkına sahip olmadığı ispatlanmışsa, şeklinde sayılmıştır.
Faydalı modelden doğan haklara tecavüz eyleminin gerçekleşebilmesi için faydalı modelin ana isteminde bahsedilen tüm unsurların tamamının, tecavüz ettiği iddiasında bulunulan üründe bulunması şarttır. Ana istemdeki unsurların tamamı, ihlal konusu üründe yoksa bağlı istemlere de tecavüz yoktur.
Dosyada toplanan deliller ve bilirkişi raporları dikkate alındığında; davacı birleşen dosya davalısına ait faydalı modelde kulakla ve üzerindeki sabitleme delikleri sayesinde kasa ve kanatlara daha sağlam bağlantı yapılmakta ve kullanım sırasında …nin kayması önlenmektedir. Davalı birleşen dosya davacısına ait ürününde bu şekilde bir yapılanma olmadığı gibi bu sonucu sağlamaya yönelik bir başka yapılanmaya da yer verilmemiştir. Bu nedenle davalı birleşen dosya davacısına ait ürünü eşdeğer yol ile de dava konusu faydalı modelin kapsamında kalan bir ürün olmadığı, davalı birleşen dosya davacısına ait ürününün gerek aynen gerekse eşdeğer yol ile davacı birleşen dosya davalısına ait faydalı modelin kapsamında kalmadığı anlaşılmıştır.
Davacı birleşen dosya davalısına ait tasarım ile davalı birleşen dosya davacısına ürünün görünüm özelliklerinin (kolun form ve iniş eğimi, kutu ile birleşim yerindeki kol kalınlığı, kutu ormu vb) ayniyet derecesinde benzer olduğu görülmektedir. Tasarımcının seçenek özgürlüğü öz önünde bulundurulduğunda fark olarak tespit edilen kademeli kısım bilgilenmiş kullanıcı özüyle tasarıma ayırt edicilik kazandırmamaktadır. Bu nedenle davalı birleşen dosya davacısına ait ürünü davacıya ait tasarımın koruma kapsamında kaldığı anlaşılmıştır.
Davalı birleşen dosya davacısı iddiasını faydalı modelin tarifnamesinde … no.lu faydalı modelden bahsedildiği ve tek farkın kulaklardan kaynaklanıyor olduğudur. Bu tek fark yenilik için yeterlidir. Faydalı model ve bilirkişi raporunda örneği sunulan teknik çizim incelendiğinde 2006 tarihli faydalı modelde kulaklar (1.3) ve kulaklar (1.3) üzerinde kulak delikleri (1.3.1) unsurları yer almadığından dava konusu faydalı model ana istemindeki tüm özelliklerin 2006 tarihli faydalı modelde açıklanmadığı görülmektedir. Bu durumda dava konusu faydalı model ana istemi anılan belge karşısında yeni olacaktır. Ana istem yeni olduğu için bu isteme bağlı yazılmış bağımlı istemler de yeni olacağından dava konusu faydalı modelin tüm istemleri itibariyle … no.lu faydalı model karşısında yeni olacağı, faydalı modele ilişkin hükümsüzlük şartlarının mevcut olmadığı anlaşılmıştır.
Davalı birleşen dosya davacısının davacı birleşen dosya davalısına ait tasarımdan önce kamuya sunulmuş … adlı ürünün tasarımın yenilik özelliğini kırıdığını iddia etmiş ise de… görseli ve dava konusu tasarım kıyaslandığında, bilgilenmiş kullanıcı gözü ile yapılan ayırt edicilik değerlendirmesinde her iki modelin görünüm özellikleri ve genel izlenimleri arasında bariz derecede farklılıklar olduğu görülmektedir. Şöyle ki, açma kapama kavisli kolunun tescilli tasarımda daha bir bombeli yapıda iken… modelinde daha ince ve yassı olduğu, pencereye monte kısmı tescilli tasarım için daha oval hatlı ve alt kısımda boşluk göze çarparken… modelinde köşeli ve bu kısımda boşluk olmadığı görülmekte olup dolayısıyla çok bariz farklılık (işaretlemede gösterilen) dolayısı ile de genel izlenim itibariyle kıyaslanan modellerin bilgilenmiş kullanıcı gözü ile bariz şekilde farklı modeller olduğu davacı birleşen dosya davalısına ait tasarımların hükümsüzlük şartlarının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Davalı birleşen dosya davacısının tasarıma tecavüz oluşturan eylemleri nedeni ile davacı birleşen dosya davalısının SMK.m.151/2-b uyarınca 12.816,15 TL yoksun kalınan kazancının olduğu anlaşılmıştır. SMK’nın 149/1-ç maddesi uyarınca, sınai mülkiyet hakkı sahibi, tecavüzün tespit, önlenmesi ve maddi tazminat yanında manevi tazminat da talep edebilmektedir. TBK’nın 58. Maddesi göz önüne alınarak; somut olayın koşulları ve sonuçları dikkate alınarak 7.500 TL manevi tazminatın kabulü uygun görülerek yukarıda saydığımız gerekçelerle aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan gerekçe ile;
Asıl dava kapsamında davacı- birleşen dosya davalısının davasının kısmen kabulü ile,
Asıl davalı birleşen dosya davacısının eyleminin davacı birleşen dosya davalısına ait …/… nolu tasarıma tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun tespitine, tecavüz oluşturan ürünlere ve münhasıran bu ürünün üretiminde kullanılan kalıplar diğer ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde el konulmasına, şekillerinin değiştirilerek tecavüzün engellenmesi mümkün ise değiştirilmesine, aksi halde imhasına , teacvüze konu ürünleri içeren tabela,broşür ve her türlü evrak ve tanıtım araçlarına el konulmasına, tecavüzü konu ürünün silinmesi veya değiştirilmesi mümkün ise silinmesine veya değiştirilmesine aksi halde imhasına,
12.816,15 TL maddi tazminatın 7.500 TL manevi tazminatın dava tarihinden itibaren ticari faizi ile davalı- birleşen dosya davacısından alınarak davacı- birleşen dosya davalısına verilmesine,
Fazlaya ilişkin ve sair taleplerin reddine,
Hükmün kesinleşmesiyle masrafları davalı- birleşen dosya davacıya ait olmak üzere, hüküm özetinin ulusal çapta yayın yapan gazetede ilanına, davacı- birleşen dosya davalının kesinleşmeden itibaren 3 ay içerisinde başvurmasına, başvurmaz ise ilan hakkının düşeceğine,
Birleşen dava kapsamında birleşen dosya davacısının davasının reddine,
Ana dava bakımından;
Alınması gereken 1.387,80 TL karar harcının davacı tarafından peşin olarak yatırılan 560,44 TL harçtan mahsubu ile eksik 827,36 TL harcın davalıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına, davacı tarafından peşin olarak yatırılan 560,44 TL harcın da davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, maddi tazminat davası kabul edilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen miktar 5.900 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak, davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, tasarıma tecavüz ve haksız rekabet davası kabul edilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen miktar 5.900 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak, davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, manevi tazminat davası kısmen kabul edilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 5.900 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine,
Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, manevi tazminat davası kısmen reddedilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 5.900 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak, davalı tarafa ödenmesine,
Davada red/ kabul oranının takdiren %20- %80 olduğuna yargılama giderlerinin yanlar arasında bu orana göre pay edilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 1.585,80 TL yargılama giderinin %80 i olan 1.268 TL’nin davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine, kalan kısmın davacı taraf üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan toplam 1.457,80 TL yargılama giderinin %20 si olan 291,56 TL’nin davacıdan alınarak davalı tarafa ödenmesine, kalan kısmın davalı taraf üzerinde bırakılmasına,
Birleşen…/… Esas sayılı dosya bakımından;
Alınması gereken 59,30 TL karar harcının davacı tarafından peşin olarak yatırılan 54,40 TL harçtan mahsubu ile eksik 4,90 TL harcın davacıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına,
Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, AAÜT.’ne göre belirlenen 5.900 TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı tarafa ödenmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 67,70 TL yargılama giderinin kendi üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan 8,50 TL yargılama giderinin davacıdan alınarak, davalı tarafa ödenmesine,
Kalan ve kullanılmayan gider avanslarının karar kesinleştiğinde talep beklenmeksizin ilgili yanlara iadesine,
Gerekçeli hükmün, tebliğinden itibaren 2 hafta içinde, İstinaf Kanun yolunun İzmir Bölge Adliye Mahkemelerinin 11. Ve 20. Hukuk İstinaf Daireleri nezdinde açık olduğuna dair verilen karar, hazır bulunan tarafların huzurunda usulen okunup anlatıldı.03/11/2021

Katip …
(e-imzalıdır)

Hakim …
(e-imzalıdır)