Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
FİKRÎ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ

ESAS NO : 2019/61 Esas
KARAR NO : 2021/88

DAVA : Faydalı Modele Tecavüzün ve Haksız Rekabetin Önlenmesi, Tespiti, Durdurulması, Maddi-Manevi Tazminat
DAVA TARİHİ : 15/05/2019
KARAR TARİHİ : 09/06/2021

Davacı vekili tarafından 15/05/2019 tarihinde davalı aleyhine açılan dava, mahkememizin esas defterine kaydedilmiş olup, yapılan açık yargılaması sonunda
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 19/11/… tarihinde “…” adlı buluşunu T.C. Türk Petent ve Marka Kurumundan … adı altında … faydalı model numarasıyla tescil ettirerek ilgili yasalarla koruma kapsamına aldırdığını, ancak davalı …’un … Mah. … Cad. No:… …/İzmir adresindeki … adlı işletmede …ni izinsiz olarak kullanmak sureti ile faydalı model hakkına tecavüz ettiğinin öğrenildiğini, her ne kadar davalı … fiili işletmeci olarak gözükse de davaya konu işletmenin pos cihazının diğer davalı … adına olmasından dolayı gerçek işletme sahibinin … olduğunun anlaşıldığını belirterek; faydalı modele haksız rekabete tecavüzün tespitini, durdurulmasını, önlenmesini, tecavüz konusu ürünler hakkında tedbir kararı verilmesini, 10.000 TL maddi, 10.000 TL manevi tazminatın davalıdan alınarak davacıya verilmesini talep etmiştir.
SAVUNMA: Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davalının kullandığı makine ile davacının faydalı modeline haiz makine arasında esaslı farklılıklar bulunduğunu, en önemli farkın ise birisi açık pişirme sağlarken diğerinin kapalı pişirme yöntemine dayandığını, mevzuata göre “faydalı model” olarak kabul edilen bir ürünün korunabilmesi için yenilik ve sanayiye uygunluk şartlarını taşıması gerektiğini, davacı tarafın sahip olduğu faydalı modelin korunmaya değer bir yenilik unsuru taşımadığını, benzerlerinin gerek ülkemizde, gerekse dünyada davacının belgesinin tescilinden önce kamuoyuna tanıtıldığını ve ticari çevrelerce kullanılarak anonimleştiğini belirterek; haksız açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
BİLİRKİŞİ RAPORU:
Mahkememizce alınan 02/04/2020 tarihli bilirkişi kurulu raporunda; Davacı … adına kayıtlı bulunan …|… faydalı modelin davalı tarafından ihlal edilerek buluşunun kırmızı ve beyaz etlerin, özellikle piliç ve benzeri dönerek pişirilen ürünlerin yiyecek hizmeti sağlayan yerlerde, aynı anda birden çok pilici kömür ateşi ile pişiren bir piliç çevirme sistemine haiz iken davalılar … ve … tarafından buluşun pişirme bölümü, döndürme bölümü, kömür haznesi, yağ haznesi, pişirme ızgarası, döndürme motoru ve pişirme çarkını içeren kömür ateşi ile pişirilen ve aynı anda birden çok pilici pışirebilen …4… faydalı model belgesine sahip çevirme sisteminin ihlal edilip edilmediğinin tespiti amacıyla 14.12.2020 pazartesi günü mahkeme heyeti ile birlikte davacıların ticari faaliyetlerini sürdürdüğü “… mah. … Cad.No:… … /İZMİR adresindeki … adlı işletmede piliç makinasım izinsiz kullanmak suretiyle faydalı model hakkına tecavüz edildiği iddia edilen “…” ticari faaliyetin devam eden adresin yanında bulunan mekânda sökülmüş, ızgaraları yan tarafta istiflenmiş bir vaziyette olduğu görülerek fotoğraflandığı,
Davacıya ait …/… faydalı model ile davalının kullandığı modelin karşılaştırılması:
1-Davacının buluşunda pişirme çarkını çevirmek için elektrikle çalışan motonı kullanılırken davalının kullandığı ” … ” de aynı uygulamayı kullandığı görülmüştür.
2-Davacının buluşunda çark şeklinde dönerek pişirilecek olan ürünler her iki tarafında kömür haznesi konumlandığından bu sayede eşit ısı dağılımı sağlanarak tam pişen ürün elde edilmektedir. Davalı bu özelliği çokgen (altıgen) bir tambur üzerine ızgaraları konumlandırmak suretiyle sağladığı görülmüştür.
3-Davacının buluşunda kömür haznesi, yağ haznesi mevcuttur. Davalı bu sistemin benzerini kullandığı anlaşılmıştır.
4-Davacının buluşunda yağ haznesi pişirilen ürünün akan yağının dönüş sırasında etrafa dökülmesini engellemek için kömür haznesinin yan tarafına konuşlandırırken davalı taraf merkezde konumlandırmıştır.
5-Davacının buluşunda elektrikle çalışan döndürme bölümünde bulunan motor çarkı istenilen hızda dönmesini sağlarken davalı tarafın da benzerini kullandığı anlaşılmıştır.
6-Davacının buluşunda pişirilecek ürün pişirme ızgaralarının içine yerleştirilirken hem dönüş sırasında sabit kalması sağlanmakta hem de ateşe yakın dönüş oluşturularak pişmesi sağlanmakta iken davalı taraf ızgaraları dönen tambur çokgen (altıgen) bir tambur üzerinde yan tarafında konumlandırarak pişirme sağlanmaktadır.
7-Davacının buluşunda döndürme çarkı pişirme ızgaralar yataklık yapmakta ve döndürme motoruna bağlanarak ızgaranın dönüşünü sağlarken davalı taraf da bu yöntemi uyguladığı gözlenmiştir.
Bu itibarla davacı tarafın buluşu, kırmızı ve beyaz etlerin, özellikle piliç ve benzeri dönerek pişirilen ürünlerin yiyecek hizmeti sağlayan yerlerde, aynı anda birden çok pilici kömür ateşi ile pişiren bir piliç çevirme sistemi ile ilgili pişirme bölümü ve döndürme bölümü kömür haznesi yağ haznesi pişirme ızgarası döndürme motoru, pişirme çarkını ihtiva eden kömür ateşi ile pişirilen ve aynı anda birçok pilici pişirebilen bir çevirme sistemi olup davalı tarafın da benzer yöntemler uygulayarak davacı adına kayıtlı bulunan …|… faydalı modelin özelliğini kullanarak birçok pilici pişirebilen bir çevirme sistemini ile davacıya ait koruma altındaki faydalı modelin ihlal edildiği görüş ve kanaatinde olunduğu ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
Mahkememizce alınan 13/04/2021 tarihli bilirkişi kurulu ek raporunda: Mahkemece, tayin edilen inceleme görevimiz sınırları dahilinde, dava dosyasında mevcut tüm delil, bilgi ve belgeler üzerinde yapılan incelemeler ve değerlendirmeler sonucunda tüm yasal dayanakları ile açıklandığı üzere:
1-Tüm bu sebeplerle ilk raporumuzda da belirttiğimiz gibi davacı tarafın buluşu, kırmızı ve beyaz etlerin, özellikle piliç ve benzeri dönerek pişirilen ürünlerin yiyecek hizmeti sağlayan yerlerde, aynı anda birden çok pilici kömür ateşi ile pişiren bir piliç çevirme sistemi ile ilgili pişirme bölümü ve döndürme bölümü kömür haznesi yağ haznesi pişirme ızgarası döndürme motoru, pişirme çarkını ihtiva eden kömür ateşi ile pişirilen ve aynı anda birçok pilici pişirebilen bir çevirme sistemi olup davalı tarafın da benzer yöntemler uygulayarak davacı adına kayıtlı bulunan … faydalı modelin özelliğini kullanarak birçok pilici pişirebilen bir çevirme sistemini ile davacıya ait koruma altındaki faydalı modelin ihlal edildiği kanaati hâsıl olmuştur.
2-Davacı tarafın davaya uyarlanmasını talep ettiği. ‘” LİSANS ÖRNEKSEMESİ” yöntemine göre hazırlanacak bilirkişi raporuna esas alınmak üzere kendilerinden Lisans örneği talep edilmiş olup, davacı tarafın bu konuda herhangi bir bildiriminin olmadığı, ayrıca benzer sektörlerden de lisans örneği temin edilemediği,
Davalı tarafın, karşı tarafa ödeyebileceği örnek lisans bedeline ilişkin olarak, marka ve modelin işlerliğine, malın faydasına, maliyetine ve aynı zamanda tarafların esas alınabilecek pazarlık güçlerine bağlı olduğu,
Davacının talebi özerine SMK 151/2-c uyarınca ” lisans örneksemesi” yöntemiyle hesaplama yapıldığı, tarafların normalde lisans sözleşmesi yapması halinde davacı tarafın davaya uyarlanabilecek sürede 6.772,50 TL yoksun kalınan kazancı oluştuğu görüş ve kanaatine varıldığı ayrıntılı ve gerekçeli olarak belirtilmiştir.
TESPİT, DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE:
Faydalı model dünya çapında yeni olan ve sanayiye uygulanabilen buluşların sahiplerine koruma sağlayan bir sınai mülkiye hakkıdır. Teknoloji alanında belirli bir sorunun çözümüne ilişkin teknik özelliği olan fikir ürününe buluş denir. Tasarım; bir ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinde kaynaklanan, yenilik ve ayırt edicilik özelliğini içeren görünümdür.
Faydalı modele tecavüz halini oluşturan eylemler SMK’nın 141/1. Maddesinde
a) Patent veya faydalı model sahibinin izni olmaksızın buluş konusu ürünü kısmen veya tamamen üretme sonucu taklit etmek.
b) Kısmen veya tamamen taklit suretiyle meydana getirildiğini bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde tecavüz yoluyla üretilen buluş konusu ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
c) Patent sahibinin izni olmaksızın buluş konusu usulü kullanmak veya bu usulün izinsiz olarak kullanıldığını bildiği ya da bilmesi gerektiği hâlde buluş konusu usulle doğrudan doğruya elde edilen ürünleri satmak, dağıtmak veya başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak ya da bu amaçlar için ithal etmek, ticari amaçla elde bulundurmak, uygulamaya koymak suretiyle kullanmak veya bu ürünlerle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunmak.
ç) Patent veya faydalı model hakkını gasp etmek.
d) Patent veya faydalı model sahibi tarafından sözleşmeye dayalı lisans veya zorunlu lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek, şeklinde tanımlamıştır.
Faydalı modele tecavüz halinde hak sahipleri SMK’nın 149. Maddeki talepler ile 150 ve 151. Maddesinde düzenlenen maddi tazminat ve yoksun kalınan karı isteyebilecektir. Yine hak sahipleri 149/1-ç maddesi uyarınca manevi zararlarını talep edebilecektir.
Dosya kapsamında toplanan deliller ve bilirkişi raporu dikkate alındığında davalılara ait piliç çevirme ürününün davacının … nolu faydalı modelin istemlerini barındırdığı, faydalı modelin koruma kapsamında kaldığı ve tecavüz oluşturduğu anlaşılmıştır. Davalının tecavüzü sebebi ile SMK 151/2-c uyarınca 6.772,50 TL yoksun kalınan kazancının olduğu anlaşılmıştır. SMK’nın 149/1-ç maddesi uyarınca, sınai mülkiyet hakkı sahibi, tecavüzün tespit, önlenmesi ve maddi tazminat yanında manevi tazminat da talep edebilmektedir. TBK’nın 58. Maddesi göz önüne alınarak; somut olayın koşulları ve sonuçları dikkate alınarak 3.500,00-TL manevi tazminat talebinin kabulü uygun görülerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:Yukarıda Açıklandığı Üzere;
Davacının, davasının KISMEN KABULÜ ile,
Davalılara ait piliç çevirme makinesinin, davacının … nolu faydalı modeline tecavüz ve haksız rekabet oluşturduğunun TESPİTİNE, DURDURULMASINA, ÖNLENMESİNE VE KALDIRILMASINA,
Davalılara ait tecavüz oluşturan ürünler ile bunların üretiminde kullanılan cihaz, makine gibi araçlara tecavüze konu ürün dışında ürünlerin üretimini engellemeyecek şekilde EL KONULMASINA, masraflar davalılara ait olmak üzere el konulan ürün, cihaz gibi makinelerin değiştirilmesine, değiştirilmesi mümkün değil ise İMHASINA,
Davacının, faydalı modeline tecavüz oluşturan davalılara ait basılı evrak ve tanıtım araçlarına EL KONULMASINA,
Masraflar davalılara ait olmak üzere el konulan basılı evrak ve tanıtım araçlarının DEĞİŞTİRİLMESİNE veya SİLİNMESİNE, değiştirilmesi veya silinmesi mümkün değil ise İMHASINA,
6.772,50-TL maddi tazminat ile 3.500,00-TL manevi tazminatın davalılardan alınarak davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin istemin REDDİNE,
Hükmün kesinleşmesi ile masrafları davalılara ait olmak üzere hüküm özetinin ulusal çapta yayın yapan gazetede ilanına, davacıya kesinleşmeden itibaren 3 ay içerisinde başvurması gerektiğinin ihtarına, başvurmaz ise ilan hakkının düşeceğine,
Alınması gereken 701,71 TL karar harcının davacı tarafından peşin olarak yatırılan 395,95 TL harçtan mahsubu ile eksik 305,76 TL harcın davalıdan alınarak Hazine’ye irat kaydına, davacı tarafından peşin olarak yatırılan 395,95 TL harcın da davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, faydalı modele tecavüz davası kabul edilmekle, AAÜT.’ ne göre belirlenen 5.900 TL vekalet ücretinin davalıdan alınarak, davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, manevi tazminat kısmen kabul edilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 3.500 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak, davacı tarafa ödenmesine,
Davacı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, maddi tazminat kısmen kabul edilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 5.900 TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak, davacı tarafa ödenmesine,
Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, manevi tazminat davası kısmen reddedilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 3.500 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak, davalı tarafa ödenmesine,
Davalı kendini vekil ile temsil ettirdiğinden, maddi tazminat davası kısmen reddedilmekle, AAÜT.’ne göre belirlenen 3.227,50 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak, davalı tarafa ödenmesine,
Davada red/ kabul oranı takdiren %40’a- %60 olduğundan yargılama giderlerinin yanlar arasında bu orana göre pay edilmesine,
Davacı tarafından yapılan toplam 6,40 TL vekâlet harcı, 44,40 TL başvurma harcı, 73,10 TL tedbir talebi harcı, 1 müzekkere gideri 6,50 TL, 19 tebligat gideri 160,40 TL, 1.485 TL talimat gideri, 384,90 TL keşif harcı, 150 TL keşif araç ücreti, 1.500 TL bilirkişi ücreti olmak üzere toplam 3.810,70 TL yargılama giderinin %60’ı olan 2.286,42 TL’nin davalıdan alınarak davacı tarafa ödenmesine, kalan kısmın davacı üzerinde bırakılmasına,
Davalı tarafından yapılan 6,40 TL vekâlet harcının %40’ı olan 2,56 TL’nin davacıdan alınarak davalıya ödenmesine, kalan kısmın davalı üzerinde bırakılmasına,
Kalan ve kullanılmayan gider avanslarının karar kesinleştiğinde talep beklenmeksizin ilgili yanlara iadesine,
Gerekçeli hükmün, tebliğinden itibaren 2 hafta içinde, İstinaf Kanun yolunun İzmir Bölge Adliye Mahkemelerinin 11. ve 20. Hukuk İstinaf Daireleri nezdinde açık olduğuna dair verilen karar yanların huzurunda usulen okunup anlatıldı. 09/06/2021

Katip …
e-imzalıdır

Hakim …
e-imzalıdır