Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
22. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO : 2021/1031
KARAR NO : 2021/1415
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2020/717
KARAR NO : 2021/488
DAVA TARİHİ : 15.07.2016
KARAR TARİHİ : 03.06.2021
DAVANIN KONUSU: Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan İtirazın İptali
KARAR TARİHİ: 08.11.2021
KARAR YAZIM TARİHİ: 10.11.2021
İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 03.06.2021 tarih ve 2020/717 Esas, 2021/488 Karar sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, raportör üye tarafından düzenlenen rapor dinlenip ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA:
Davacı vekili, yüklenici müvekkili ile iş sahibi davalı şirket arasında 28.12.2011 tarihinde düzenlenen mal alım-satım sözleşmesi gereğince müvekkilinin … Hastanesi Kojenerasyon Sistemi ile ilgili beklemeden kaynaklanan aksaklıkların giderilmesi için yatak değişimi ve bakım işlerini gerçekleştirildiğini, davalı şirket yetkilisinin de imzasını taşıyan servis formları bulunmasına rağmen işe ilişkin olup, takibe konulan 22.03.2016 tarihli 23.636.58 Euro tutarındaki iki adet faturaya dayalı icra takibine davalı tarafça haksız olarak itiraz edildiğini ileri sürerek, itirazın iptali ile %20 oranında icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesi isteğinde bulunmuştur.
CEVAP :
Davalı vekili, müvekkilinin dava dışı kurum ile yapılan eser sözleşmesinin yüklenicisi olduğunu, … Hastanesi’nin kendi elektriğini üretmesi amacıyla davacıdan enerji üreten bir makine satın aldıklarını, bu makinanın son derece komplike bir alet olup çalıştırılmasının belli koşullara ve elektrik kurumuna bağlı olduğunu, davacı şirketin makineyi yerine monte etmesine rağmen çalışır duruma getirmediğini, davacının makinanın çalıştırılması için defalarca hastaneye davet edildiğini, zira ehil olmayan kişiler tarafından çalıştırılmasının mümkün olmadığını, ihtara rağmen makinayı çalıştırmadığı için satıcının temerrüdüne düştüğünü, makinanın hassas bir alet olması ve çalışmadan beklediği zaman içerisinde de bakıma ihtiyacı oluşunda kendi sorumluluğunu yadsıyarak, makinanın çalışması için gerekli işlemlerin masrafını davalı şirkete fatura ettiğini, şirketler arasında böyle bir anlaşma bulunmadığını, servis formlarının imzalanmasının borcun kanıtı olmadığını, sadece çalışır vaziyette teslimi için yapılan servisi gösterdiğini, bu nedenle faturanın noter aracılığı ile iade edildiğini belirterek, davanın reddini istemiştir.
Davacı vekili cevaba cevap dilekçesi ile, Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2013/17 Değişik iş sayılı dosyası ile yapılan tespit ve bilirkişi raporu ile müvekkili şirket tarafından jeneratör ve bağlı parçaların eksiksiz olarak teslim edildiğinin saptandığını, raporda sözleşme ile üstlenilen iş ve projenin tamamlanmış olduğunun, 849 kw ve 386 kw güç değerlerinde iki adet gaz motorunun kurulu ve çalışmaya hazır durumda olduğunu, yine motorların şebeke ile senkronizasyonunun sağlandığının belirtildiğini, bu durumun hastanenin yapım işini davalı şirkete ihale eden … Başkanlığı’nın hak edişlere ilişkin yazı ve raporları ile de teyit edildiğini, davalının buna rağmen fatura bedellerini ödemeyerek teminat mektuplarının paraya çevrilmesi yoluyla şirketin alacağının tahsilini önlemek için İzmir 14. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2013/207 Esas sayılı dosyası ile dava açtığını, bu dosyaya sunulan … yazılarına göre (13.09.2013 tarih) 3 nolu hak ediş raporunun 14.08.2013 tarihinde idare tarafından onaylandığı ve 24.07.2013 tarihli hak ediş raporunda “Jeneratör ve Jeneratör sisteminin” imalat yüzdesinin % 100 olduğunun belirtildiğini, 29.05.2012 tarihinde geçici kabulün onaylandığını, bunlara göre yüklenici firmanın yükümlülüklerini yerine getirmediğinden söz edilemeyeceğini, servis formlarının imzalanmasının makinenin çalışır vaziyette teslimine delil teşkil etmediği iddiasının kabul edilemeyeceğini, müvekkili şirket dışında birçok taşeron şirketin çalışması nedeniyle müvekkili şirketten kaynaklanmayan nedenlerle jeneratörün çalıştırılamadığını, alınması gereken önlemlerin 24.02.2014 tarihli ihtarname ile davalı şirkete, 18.03.2014 tarihli ihtarname ile de …’ye bildirildiğini, jeneratörlerin zarar görebileceği uyarısında bulunulduğunu, motorların konserve edilerek dış etkilerden korunması hususunun açıkça bildirildiğini, 24.06.2014 tarihli ihtarname ile de davalı tarafa jeneratörlerle birlikte teslim edilen kullanma-bakım kılavuzlarında belirtilen koruma, bakım gibi teknik sorumlulukları yerine getirmemeleri halinde arıza ve hasarların meydana gelebileceğini, uyarıya rağmen önlem alınmadığının tekrar ihtar edildiğini, hasarların oluşmasına ve servis ihtiyacının doğmasına davalının sebebiyet verdiğini, müvekkilinin sadece jeneratörlerin temini işlerini üstlendiğini, sözleşmesinin 3. maddesine mekanik bağlantıların yapılarak sistemin devreye alınması işlerinin satıcı tarafından yapılacağı, elektrik kısmında ise 400 V alternatör çıkışından sonraki kısmın alıcı tarafından sisteme entegre edileceğinin düzenlendiğini, jeneratörlerin uzun süre çalıştırılmamasının davalı yanın yükümlendiği işleri yerine getirmemesinden kaynaklandığını, 3095 sayılı yasanın 4/a. maddesi gereğince yabancı para alacaklarına kamu bankalarınca 1 yıllık vadeli USD ve Euro mevduatına uygulanan en yüksek faiz oranının uygulandığını belirterek, davalının savunmalarının yerinde olmadığını belirtmiştir.
Davalı ikinci cevap dilekçesi ile, davacının sistemi çalışır vaziyette teslim yükümlülüğü bulunduğunu belirtmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda; 20.02.2018 tarih, 2016/947 Esas, 2018/212 Karar sayılı karar ile davanın reddine karar verilmiş, davacı vekilinin istinafı üzerine Dairemizin 12.10.2020 tarih, 2020/84 Esas, 2020/133 Karar sayılı kararı ile; eksik incelemeye dayalı olduğu gerekçesi ile HMK’nın 353/1-a-6. maddesi gereğince kararın kaldırılmasına karar verilmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda;
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, “…Mahkememizce BAM Kararı gereği aldırılan rapora göre, ” Davacı … firması ile Davalı … firması arasındaki yapılan sözleşmeye göre sistemin Devreye Alınması ve ilk çalıştırmadan sonra 2 (iki) yıl süre ile ünite her türlü işçilik, montaj ve malzeme hatalarından doğabilecek arızalara karşı … firmasının garantisi altındadır. Trijenerasyon sistemi 08.05.2015 tarihinde … tarafından kabulü yapılarak işletmeye alınmış sistemdeki arıza 2016 yılında oluşmuş ve giderilmiştir. Dolayısıyla oluşan arızanın sorumluluğunun … firmasında olduğu,
Devreye Alınma ; Tesisin elektrik, mekanik, inşaat, scada, otomasyon, izleme ve haberleşme sisteminin kurulumu ve tesisin çalışır duruma getirilmesidir. Sistemin devreye alınması … firmasının sorumluluğu altındadır. Hastane yönetiminin yazdığı yazılar incelendiğinde ;sistem devreye alındıktan sonra da sistemde teknik aksaklıklar olduğu ve verimli çalışmadığı anlaşılmaktadır.
Makinaların montajı ve ilk devreye alımından sonra makinanın özelliklerine göre makine imalatçı firmanın talimatları doğrultusunda işinin ehli ustalar ile bu tür büyük kapsamlı makinaların 1(Bir) ay da bir kere 10 dakika yağlama, 1 tur manuel çevirme, ¼ tur ilerleme, 180 derece vb gibi fonksiyonlar ile mudahale etmek gereklidir. İmalatçı, tedarikçi firmaların belirlediği işin ehli kişilerce yatakların hasarsız çalışma şartlarını sağlamak ve süreklileştirmek için bakımın, yağlamanın ve hasar analizlerinin yapılması zorunludur. Motorun uzun zamanlı beklemekten kaynaklı “Ana yataklardaki aşırı pas nedeniyle YATAK DEĞİŞİM işlemi gerçekleştirilmiştir.
Arıza oluşmaması için makinanın bakımının yapılması, belli periyotlarla çalıştırılması sorumluluğunun … firmasında olduğu ,
Makinalarda oluşan arızaların … firmasının sözleşme ile belirtilen edimlerini tam olarak yerine getirmemesinden kaynaklandığı teknik olarak belirtilmiştir.
BAM öncesi alınan teknik raporun da benzer mahiyette olduğu, raporlar arasında bir çelişki bulunmadığı anlaşılmıştır.
Dolayısı ile sözleşmeye göre davacının kendi üzerine düşen vazifeleri yerine getirmediği BAM öncesi ve sonrası alınan teknik raporlarda ayrıntılı olarak belirtildiğinden…” şeklindeki gerekçe ile davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin ticari defterlerinin incelenmediğini, mahkemece verilen kararın eksik incelemeye dayalı olduğunu, tarafların tacir ve bu durumda ticari defterlerin kesin delil niteliğinde bulunması nedeniyle müvekkiline ait defterler incelenmeksizin verilen kararın HMK’nın 222 ve devamı maddelerine aykırı olduğunu, istinaf incelemesinden sonra alınan bilirkişi raporununda da ilk rapora benzer tespitler yapılmış olup, fahiş hatalar içerdiğini, 26.04.2021 tarihli bilirkişi raporunun istinaf kararında incelenmesi gerektiği belirtilen hususlarda değerlendirme bulunmadığını, garanti süresi üzerinden değerlendirme yapılarak makinenin kullanım ve işletim sorumluluğunun müvekkiline yükletildiğini, arıza ve geçici kabul tarihlerinin yanlış belirlenmesi sonucu fahiş hatalar yapıldığını, davalının kusurunun bulunup bulunmadığının irdelenmediğini, … Hastanesi’nde kurulumu, montajı yapılan ve çalışır hale getirilerek davalıya teslim edilen makinenin işletim sorumluluğunun davacıya yükletilmesinin kabul edilebilir olmadığını, müvekkilinin kendi uhdesinde olmayan, satış sözleşmesi gereğince teslimi yapılan makinenin çalıştırılmasından da sorumlu tutulmasının hukuki bir yanı bulunmadığını, bilirkişi raporu ile garanti süresi boyunca bir malın çalıştırılmasından ve kullanılmasından kaynaklanan her türlü sorumluluğun alıcıya değil satıcıya yüklendiğini, bu tespitlerin taraflar arasındaki sözleşme hükümlerine de aykırı olduğunu, bilirkişi raporunda Turgutlu Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2013/17 Değ.İş sayılı dosyasına sunulan bilirkişi raporu, İzmir 14. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2013/207 Esas sayılı dosyasına … tarafından sunulan müzekkere cevapları ve ekindeki hakediş raporlarının incelenmediğini, 24.07.2013 tarihli hakediş raporunda “Jeneratör ve Jeneratör Sistemi”nin imalat yüzdesinin %100 tamamlandığının belirtildiğini, geçici kabulün 29.05.2012 tarihinde onaylandığını, bilirkişi raporunda ise “İşveren …, sistemin 29.05.2015 tarihinde geçici kabulünü yapmıştır” denmekte olup bu tespitin kabul edilemeyeceğini, kesin kabulün 05.08.2015 tarihinde yapıldığını, arıza tarihinin Nisan 2015 olduğunu, arızanın geçici kabulün yapıldığı Mayıs 2012 ile kesin kabul tarihi arasındaki süreçte hiç çalıştırılmaması ve koruma önlemlerinin de alınmaması nedeniyle meydana geldiğini, bilirkişi raporunda müvekkili şirketin, 24.02.2014, 18.03.2014 ve 24.06.2014 tarihli ihtarlarında gerek davalı …’a gerekse … ve Hastane Yönetimine, satın alınan gaz motorlu jeneratör setlerinin çalıştırılmaması nedeniyle arıza oluşmaması için konserve edilerek dış etkenlerden korunmasının sağlanması gerektiği, aksi takdirde müvekkili şirketin sorumluluk kabul etmediği, jeneratörlerin kullanım ve bakım kılavuzlarında belirtilen koruma ve bakım gibi teknik işlemlerin yapılmaması nedeniyle kullanım esnasında arıza meydana gelebileceği, gerekli tedbirlerin alınması gerektiğinin açıkça bildirildiği halde bu hususun değerlendirilmediğini, sorumluluğun müvekkili şirkete yüklenmesinin fahiş hata olduğunu, müvekkili şirket ile yapılan sözleşmeye istinaden müvekkili şirketin makinanın montaj, kurulum ve çalışır vaziyette teslim yükümlülüğünü yerine getirdiğini ve işlerin … tarafından geçici kabulünün de 29.05.2012 de yapıldığını, bu aşamadan sonra dosyaya sunulan ihtarlar ile de sabit olduğu üzere, müvekkili şirket tarafından defalarca davalı yana ve hastane yönetimine ihtar gönderilerek makinanın uzun süre çalıştırılmaksızın bekletilmesi nedeniyle hasar ortaya çıkabileceği, kullanım kılavuzlarına ve imalatçı talimatlarına uygun şekilde konserve edilmesi gerektiği, uygun şartlarda stoklanması ve bekletilmesi gerektiği, aksi takdirde satıcı olarak teslim edilen makinada oluşacak hasarlardan sorumlu tutulamayacağı, hastane nezdindeki makinanın stok ve bekleme şartlarının uygun olmaması ve hala çalıştırılmaması, kullanılmaması nedeniyle ortaya çıkacak hasar ve zararların garanti kapsamında da değerlendirilemeyeceği ihtar edilmiş olmasına, satıcı müvekkili şirket tarafından teslimin sözleşmeye uygun şekilde gerçekleştirilen makinanın kullanım ve işletim sorumluluğuna ilişkin davalı ve hastane yönetiminin kendi yükümlülüklerini yerine getirmediğini, makinanın uygun stok ve bekleme koşullarında bekletilmediğini, bunun sorumluluğunun müvekkili şirkete yüklenmeye çalışılmasının fahiş bir hata olmakla bilirkişi raporunun hükme esas alınmasının hukuken mümkün olmadığını, davalı taraf ile müvekkili şirket arasında akdedilen 28.12.2011 tarihli Sözleşmenin 3.maddesinde açıkça; “… mekanik bağlantıların yapılarak sistemin devreye alınması işleri Satıcı tarafından yapılacaktır, elektrik kısmında ise 400V alternatör çıkışından sonraki kısım Alıcı tarafından sisteme entegre edilecektir. Detaylı açıklama EK-1 Sorumluluklar Listesi’nde belirtilmiştir.” denmekte olup somut olayda müvekkili şirketin, davalı ile yapmış olduğu sözleşme ve ekinde belirtilen sorumlulukların tamamını yerine getirdiğini, bu hususun …’ nin 29.05.2012 tarihinde onayladığı Geçici Kabul Tutanağı ile de sabit olduğunu, dava konusu faturaya konu işlemlerin tamamen davalı yanın, kullanıcı ve işletenin kusuru nedeniyle yapılmak zorunda kalındığını, bu nedenle bilirkişi raporunda makinanın işletim ve kullanım sorumluluğunun, satıcı müvekkili şirkete yüklenmesinin açıkça hukuka ve hakkaniyete aykırılık teşkil ettiğini belirterek, ilk derece mahkemesi kararın kaldırılmasına karar verilmesi isteğinde bulunmuştur.
Davalı vekili istinafa cevap dilekçesinde özetle; davacının sözleşme ile kendisine yüklenen sorumlulukları yerine getirmediğini, alınan her iki raporda da; … firması ile … firması arasında 28.12.2011 tarihinde imzalanan mal alım satım sözleşmesinin 3.maddesine göre sistemin devreye alınması işinin satıcı tarafından yapılması gerektiği, … A.Ş. tarafından düzenlenen form incelendiğinde ise arızanın sıcak su beslemedeki yetersizlikten kaynaklandığı ve 2017 yılında hala devam ettiği atık su sisteminden gelen suyun sözleşmenin 3.maddesinde belirtildiği gibi 90 °C olması gerekirken, 77-85 °C arasında dalgalandığının belirtildiğini, mekanik kısımda 90 °C sıcak su üretecek şekilde bağlantı flanşlarına kadar mekanik bağlantılarının yapılması işinin satıcı …’nun sorumluluğunda olduğunu, sözleşmenin 6. Maddesine göre de; söz konusu ünite her türlü işçilik, montaj ve malzeme hatalarından doğabilecek arızalara karşı ilk çalıştırmadan sonra 2 (iki) yıl süre ile üretici firma …’nun standart garantisi altında olduğunu, trijenerasyon sisteminin 08.05.2015 tarihinde … tarafından kabulü yapılarak işletmeye alındığını, sistemdeki arızanın 2016 yılında giderildiğini, oluşan arızanın sorumluluğunun …’ da olduğunu, tesisin elektrik, mekanik, inşaat, scada, otomasyon, izleme ve haberleşme sisteminin kurulumu ve tesisin çalışır duruma getirilmesi olan devreye alma işinin, … firmasının sorumluluğu altında olduğunu, sisteme alındıktan sonra da teknik hataların bulunduğunun hastane ile yapılan yazışmalar ile sabit olduğunu, arıza oluşmaması için makinanın bakımının yapılması, belli periyotlarla çalıştırılması sorumluluğunun … firmasında olduğunu ve makinalarda oluşan arızaların … firmasının sözleşme ile belirtilen edimlerini tam olarak yerine getirmemesinden kaynaklandığını, tüm bu hususların hükme esas alınan bilirkişi raporu ile saptandığını, Teknik Şartnamede, trijenerasyon sisteminin kurulması, gerekli testlerinin yapılması (elektrik üretimi, suyun ısınma dereceleri, soğutma sistemi su derecesi dahil olmalıdır.), çalışır vaziyette ve anahtar teslimi bazında İdareye teslimi edilmesi, scada, otomasyon, izleme ve haberleşme sisteminin kurulumu, tesisin devreye alınmasından itibaren, ilk iki yıllık periyotta işletilmesi işleri ile sorumluluk listesinde; trijenerasyon sisteminin test ve devreye alınması, sistemin 2 yıl boyunca uzaktan takip edilerek arızalara müdahale edilmesi, ilk üç aylık periyotta günlük 16 saat tam zamanlı işletme ve eğitim sağlanması, sistemin 2 yıl boyunca tüm periyodik bakım onarım ve parça değişimlerinin yapılması, sistemin 2 yıl boyunca yağ değişiminin yapılması işlerinin davacıya ait olduğunun sabit olduğunu, makinelerin beklemesi sebebiyle oluştuğu iddia edilerek kesilen faturanın, …’nun sözleşmedeki kendi sorumluluklarını yerine getirmemesinden kaynaklandığını belirterek, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
GEREKÇE:
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek inceleme yapılmıştır.
Dava, eser sözleşmesinden kaynaklanan alacağın tahsili istemiyle yapılan icra takibine itirazın iptali isteğine ilişkindir.
Dairemizin 12.10.2020 tarihli kararında da belirtildiği üzere eser sözleşmeleri, niteliği gereği tam iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerden olup, sözleşme gereğince yüklenici bir eser meydana getirmeyi, iş sahibi de bunun karşılığında bir bedel ödemeyi taahhüt eder. Yasal düzenlemeler ve yerleşen yargı kararları ile de benimsendiği üzere; ayıp kavramı ile eksik iş kavramı birbirinden farklıdır. Ayıp; yasa ya da sözleşmede öngörülen unsurlardan birinin veya birkaçının eksikliği ya da olmaması gereken vasıfların olmasıdır. Eksik iş ise; sözleşme konusu işlerin yapılmaması yani hiç yapılmayan iştir.
Bu haliyle uyuşmazlığın, sözleşmenin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan, 818 sayılı BK’nın 355 ve devamı maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesi hükümleri gereğince çözümlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık, davacı yüklenicinin sözleşmeden kaynaklanan edimlerinin kapsamı ve bu edimlerin gereği gibi yerine getirilip getirilmediğinin belirlenerek, takibe konu faturalarda belirtilen arızanın giderilmesinin, davacının sorumluluğunda olup olmadığının saptanmasına ilişkindir.
Mahkemece de hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporu ile; “…1- Devreye Alınma ; Tesisin elektrik, mekanik, inşaat, scada, otomasyon, izleme ve haberleşme sisteminin kurulumu ve tesisin çalışır duruma getirilmesidir.
2- 1,2 MVA kapasiteli Trijenerasyon sisteminin 08.05.2015 tarihinde … tarafından kabulü yapılarak işletmeye alınmıştır.
3- İşveren …, sistemin 29.05.2015 tarihinde geçici kabulünü yapmıştır. ( … dosya eki yazışmalarda “anılan işe ait 20Ek-3 nolu hakediş raporu 14.08.2013 tarihinde idaremiz tarafından onaylanmış olup, yazımız ekinde gönderilmektedir” ifadesine ek 13.09.2013tarihli 10014 sayılı ve 10.10.2013 tarihli 10927 sayılı yazıları imalat tespit yazısıdır. Geçici kabul tutanağı, teknik olarak işin tam anlamıyla standartlara ve şartnamelere uygun yapıldığının ortaya çıkması, tesisin tüm birimleri ile faal çalışır durumunu ifade eden tutanaktır.
4- Dava konusu 524 101 570 nolu motorun uzun zamanlı beklemekten kaynaklı “Ana yataklardaki aşırı pas nedeniyle YATAK DEĞİŞİM işlemi gerçekleştirilmiş, giderilmesi için servis işleri için 22.MART.2016 Tarihinde kdv dahil 23.636.00 (yirmiüçbinaltıyüzotuzaltı)€ talep edilmiştir. Sözleşmenin 3. Maddesine göre davalı (…) tarafça yapılması gereken işler ve süreci ile makinalarda meydana gelen arızaların oluşması, ortaya çıkan durumda davacının (… ve SATICI) kusuru bulunması,
incelendiğinde; Makinaların montajı ve ilk devreye alımından sonra makinanın özelliklerine göre makine imalatcı firmanın talimatları doğrultusunda işinin ehli ustalar ile bu tür büyük kapsamlı makinaların 1(Bir) ay da bir kere 10 dakika yağlama, 1 tur manuel çevirme, ¼ tur ilerleme, 180 derece vb gibi fonksiyonlar ile mudahale etmek gereklidir. Çünkü, MAKİNADA YATAK; Dönel ve doğrusal hareket altında kuvvet ve hareket ileten mil, aks ve tabla gibi elemanların eksenel ve radyal yöndeki kuvvetleri taşıyan ve destekleyen makine elemanlarına denir. Döner ve doğrusal hareketlerini bir yerden başka bir yere nakletmek amacıyla millerin üzerine dişli çark, zincir, kayış-kasnak ve kavramalar gibi makine elemanları bağlanır. Yataklar; millerin bu görevini yapabilmesi için desteklik yapar. Ve millerin hareketini kolaylaştırır. Destekleme elemanlarının temel amacı hareket halindeki elemanları desteklemektir. Mil ile yatak arasında yağ filmi oluşturmak gerekir, Eğer bu yağ filmi cevre etkenlerden hasar gördüğünde metalin metale temasının önlenilemeyeceği sürtünmeyi ve aşınmayı ortadan kaldırmak mümkün olmayacaktır. Bu kadar büyük makinaların hiç bakım yapılmadan bekletilmesi çok sakıncalıdır mutlaka stok ve bekleme şartlarını yerine getirmek gerekir. Yaz ve kış sıcaklık farkları ortamın sıcaklık değişimi kullanılan yağ ve yağlayıcı sistemler de etkileyicidir. Dikkatli davranılmaz ise ana mil bile hasar görebilir. İmalatçı, tedarikçi firmaların belirlediği işin ehli kişilerce yatakların hasarsız çalışma şartlarını sağlamak ve süreklileştirmek için bakımın, yağlamanın ve hasar analizlerinin yapılması zorunludur.
5- … firması ile … firması arasında 28/12/2011 tarihinde imzalanan mal alım satım sözleşmesi 3.maddesine göre; Sistemin devreye alınması işinin SATICI tarafından yapılması gerektiği sözleşmenin 3.maddesinde belirtilmiştir. … A.Ş. Firması tarafından düzenlenen form incelendiğinde arızanın sıcak su beslemedeki yetersizlikten kaynaklandığı ve 2017 yılında hala devam ettiği atık su sisteminden gelen suyun sözleşmenin 3.maddesinde belirtildiği gibi 90 °C olması gerekirken, 77-85 °C arasında dalgalandığı belirtilmiştir. Mekanik kısımda 90 °C sıcak su üretecek şekilde bağlantı flanşlarına kadar mekanik bağlantılarının yapılması SATICI(…)’nın sorumluluğundadır.
6- … firması ile … firması arasında 28/12/2011 tarihinde imzalanan mal alım satım sözleşmesi 6.maddesine göre; Söz konusu ünite her türlü işçilik, montaj ve malzeme hatalarından doğabilecek arızalara karşı ilk çalıştırmadan sonra 2 (iki) yıl süre ile üretici firma … ve SATICI’nın standart garantisi altındadır.
6-) SONUÇ VE KANAAT :
Davacı … firması ile Davalı … firması arasındaki yapılan sözleşmeye göre sistemin Devreye Alınması ve ilk çalıştırmadan sonra 2 (iki) yıl süre ile ünite her türlü işçilik, montaj ve malzeme hatalarından doğabilecek arızalara karşı … firmasının garantisi altındadır. Trijenerasyon sistemi 08.05.2015 tarihinde … tarafından kabulü yapılarak işletmeye alınmış sistemdeki arıza 2016 yılında oluşmuş ve giderilmiştir. Dolayısıyla oluşan arızanın sorumluluğunun … firmasında olduğu,
Devreye Alınma ; Tesisin elektrik, mekanik, inşaat, scada, otomasyon, izleme ve haberleşme sisteminin kurulumu ve tesisin çalışır duruma getirilmesidir. Sistemin devreye alınması … firmasının sorumluluğu altındadır. Hastane yönetiminin yazdığı yazılar incelendiğinde ; sistem devreye alındıktan sonra da sistemde teknik aksaklıklar olduğu ve verimli çalışmadığı anlaşılmaktadır.
Makinaların montajı ve ilk devreye alımından sonra makinanın özelliklerine göre makine imalatcı firmanın talimatları doğrultusunda işinin ehli ustalar ile bu tür büyük kapsamlı makinaların 1(Bir) ay da bir kere 10 dakika yağlama, 1 tur manuel çevirme, ¼ tur ilerleme, 180 derece vb gibi fonksiyonlar ile mudahale etmek gereklidir. İmalatçı, tedarikçi firmaların belirlediği işin ehli kişilerce yatakların hasarsız çalışma şartlarını sağlamak ve süreklileştirmek için bakımın, yağlamanın ve hasar analizlerinin yapılması zorunludur. Motorun uzun zamanlı beklemekten kaynaklı “Ana yataklardaki aşırı pas nedeniyle YATAK DEĞİŞİM işlemi gerçekleştirilmiştir.
Arıza oluşmaması için makinanın bakımının yapılması, belli periyotlarla çalıştırılması sorumluluğunun … firmasında olduğu,
Makinalarda oluşan arızaların … firmasının sözleşme ile belirtilen edimlerini tam olarak yerine getirmemesinden kaynaklandığı,..” tespitleri yapılmıştır.
Her ne kadar davacı vekili, müvekkilinin sözleşmeye konu makinayı çalıştırılmaya hazır halde teslim ederek edimlerini yerine getirdiğini, geçici kabul tarihinin 29.05.2012 olduğunu, kesin kabulün 05.08.2015 tarihinde yapıldığını, arızanın ise Nisan 2015 tarihinde meydana gelmesi nedeniyle sözleşmede belirtilen 2 yıllık garanti süresinin dolduğunu, arızanın da geçici kabul tarihi ile kesin kabul tarihi arasındaki bekleme süresinde hiç çalıştırılmaması, bakımlarının yapılmaması ve gönderilen ihtarnamelere rağmen gerekli koruma önlemelerinin davalı tarafından alınmamış olmasından kaynaklandığını belirtmiş ise de; sözleşmenin 3. maddesi; “… Jeneratör gruplarının ve diğer ekipmanlarının … …’da bulunan şantiyeye teslimatı, yerlerine indirilmesi, montajlarının tamamlanması, kullanılacak olan atık ısı eşanjörleri ve atık ısı kazanları ile mekanik boru bağlantılarının yapılarak, elektrik kısmında alternatör çıkışında 400V gerilim üretecek şekilde, ana pano ve içindeki transfer, giriş ve çıkış şalterleri ile bağlantı ve kumanda panosu ekipmanları, transfer panosu, sistem ile paralel çalışma için gerekli senkronizasyon kontrol panosu, ekipmanları ve bağlantıları dahil tüm elektrik sistemi ile sistemin ilgili proje ve şartnameler doğrultusunda temin ve tesis edilecek olan, uzaktan kontrol ve izleme yapılmasına yönelik otomasyon ve scada sistemi işleri, mekanik kısımda da 90 °C sıcak su üretecek şekilde bağlantı flanşlarına kadar mekanik bağlantılarının yapılarak sistemin devreye alınması işleri SATICI (…) tarafından yapılacaktır. SATICI(…)’nın flanş bağlantılarından sonra sistem ile entegrasyonu ALICI(…) tarafından sağlanacaktır. Elektrik kısmında ise 400V alternatör çıkışından sonraki kısım ALICI (…) tarafından sisteme entegre edilecektir…” şeklinde olup bu işlemlere ilişkin detaylar ise sözleşme eki sorumluluklar listesinde belirtilmiştir.
Taraflarca itiraz edilmeyen 11.06.2013 tarihli tutanak ile, hastanede kurulan Kojenerasyon tesisinde iki adet gaz motorundan; 3367 seri numaralı 849 kW gaz motorunun şebeke ile senkronizasyonunun başarı ile gerçekleştirildiği, orta gerilim tarafında yaklaşık 6A şebekeye basıldığı, 3147 seri numaralı 386 kW gaz motorunun şebeke ile senkronizasyonunun gerilim sorunundan dolayı gerçekleştirilemediği, yine Hastane ile yapılan yazışma içeriklerine göre, Trijenerasyon sisteminde verimlilik sorununun ilk devreye alınmadan itibaren devam ettiği, soğutmada yetersizlik görüldüğü, sıcak su üretiminin istenilen 90 derece düzeyine ulaşmadığı, 77-85 derecelerde kaldığı bu nedenle sistemin çalışır durumda teslim edildiğinin kabulüne olanak bulunmadığı, garanti süresinin ilk çalıştırma tarihinden başlamak üzere 2 yıl olduğu, buradaki ilk çalıştırmanın sözleşme ve eklerine uygun olarak gerçekleştirilen ilk çalıştırma olarak kabulü gerektiği, tüm bu saptamalara göre Nisan 2015 tarihinde düzenlenen servis formlarına göre gerçekleştirilen işlemlerin 2 yıllık garanti süresi içerisinde ve sorumluluklar listesinde belirtilen yükümlülükleri içerdiği sabit olmakla mahkemece verilen kararda dairemizce de bir isabetsizlik görülmemiştir.
Bu durumda, istinaf kanun yoluna başvuranın dilekçesinde yer verdiği itirazların açıklanan gerekçe ışığında yerinde olmamasına, kararda kamu düzenine ilişkin bir aykırılık bulunmamasına, kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olmasına göre, duruşma açılmasına gerek görülmeyerek Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1. maddesi gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş olması nedeniyle, alınması gerekli 59,30 TL istinaf karar ve ilam harcı, peşin alınan harç ile karşılandığından, yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş olması nedeniyle, davacı tarafından yatırılan 162,10 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile, istinaf kanun yolu giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK’nın 359/(4). maddesi gereğince, temyizi kabil olmayan kararın ilk derece mahkemesi tarafından resen tebliğe çıkarılmasına,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, HMK’nın 362/1-a maddesi uyarınca miktar itibariyle kesin olmak üzere 08.11.2021 tarihinde oy birliği ile karar verildi.