Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.

T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
22. HUKUK DAİRESİ

ESAS NO : 2020/2116
KARAR NO : 2023/182

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
İ S T İ N A F K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2019/178
KARAR NO : 2020/57
DAVA TARİHİ : 04.12.2015
KARAR TARİHİ : 24.01.2020
DAVANIN KONUSU : Alacak (Eser Sözleşmesinden Kaynaklanan)
KARAR TARİHİ : 27.01.2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 27.01.2023

İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesinin 24.01.2020 tarih 2019/178 E – 2020/57 K sayılı kararın Dairemizce incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, raportör üye tarafından düzenlenen rapor dinlenip ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA:
Davacı vekili, müvekkilinin 1999 – 2015 yılları arasında kesintisiz olarak İzmir ilinde … Genel Müdürlüğü tarafından ihale edilen “elektronik ücret toplama, araç takip ve yolcu bilgilendirme” konularında hizmet verdiğini, bu bağlamda 2013/151268 ihale numaralı açık ihale usulü ile ihalesi yapılan “Elektronik Ücret Toplama Sistemi İletişim Hizmet Alımı” ihalesinin de müvekkili şirket uhdesinde kaldığını, 07.01.2014 tarihinde müvekkili şirket ile davalı arasında 01.04.2014 – 31.03.2015 tarihleri arasındaki dönem için sözleşme imzalandığını, sözleşme gereği sorunsuz bir şekilde hizmet verilmekte iken davalı idare tarafından çıkılan 2014/169463 ihale numaralı ihalenin hukuka aykırı bir şekilde … A.Ş. üzerinde bırakıldığını, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 03.07.2015 tarihli 2015/1035 sayılı yürütmenin durdurulması kararında … A.Ş’nin ihale sürecinde değerlendirme dışı bırakılması gerekirken ihaleye dahil edilmesinin hukuka aykırı olduğuna karar verildiğini, müvekkili şirketin KİK’e yaptığı itiraz nedeniyle ihalenin kesinleşmediğini, bu nedenle davalının yeni yüklenici ile sözleşme imzalayamadığını, bu durum nedeniyle idare tarafından üç defa kısa süreli hizmet ihalesine çıkıldığını, müvekkili şirket dahil her üç ihaleye de teklif veren olmadığını, bunun akabinde davalı tarafından açılan 2015/35653 ihale numaralı “Elektronik Ücret Toplama Sistemi İletişim Hizmeti Alımı” işine ilişkin dördüncü ihaleye davalı idarenin ricası üzerine müvekkili şirket tarafından teklif verildiğini, ihalenin müvekkili şirket üzerinde kaldığını, bunun üzerine taraflar arasında 01.04.2015 – 31.05.2015 arası iki aylık dönem için sözleşme imzalandığını, müvekkilinin bu sürede de hizmeti kesintisiz ve sorunsuz bir biçimde vermeye devam ettiğini, bu dönemde KİK’in itirazen yapılan şikayet başvurusunun reddine karar verdiğini, KİK’in bu kararı üzerine davalı idarenin tavır değiştirdiğini, müvekkili tarafından verilen hizmet devam ederken 10.04.2015 tarihli yazıyla müvekkili tarafından geliştirilen tüm yazılım kaynak kodlarının, güvenlik kodlarının ve haberleşme kodlarının, kart/bilet iç yapısı organizasyonunun, sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin en son versiyonlarının, veri tabanı dokümantasyonu ve şifrelerinin, tüm sistem unsurlarıyla ilgili tüm şifrelerin ve standartların 14.04.2015 günü saat 14.00’e kadar kendisine teslimini istediğini, müvekkili tarafından gönderilen cevabi yazıda aralarındaki sözleşme nedeniyle 21.05.2015 tarihine kadar hizmet devam edeceğinden yazıda istenilen hususların 31.05.2015 tarihinde yapılacağının bildirildiğini, ne var ki davalı tarafından 14.04.2015 tarihli yazı ile sözleşme gereği müvekkiline 10 gün cezalı süre verildiğini, … Büyükşehir Belediyesinin 04.05.2015 günlü kararıyla 2015/35653 sayılı ihalenin devamı için teknik şartname ve sözleşme gereği müvekkili şirketin uhdesinde kalması gereken bilgilerin süresinden önce idareye teslim edilmemesi nedeniyle 2013/151268 ihale numaralı “Elektronik Ücret Toplama Sistemi İletişim Hizmeti Alımı” ihalesine ait sözleşmenin 30.04.2015 tarihi mesai bitimi itibarıyla feshedilmesine, müvekkili şirketin 870.647,09 TL tutarındaki kesin teminatının irat kaydedilmesine, idarenin uğrayacağı zararların şirketten tahsiline, şirket hakkında ihalelere katılmakta yasaklanması için İçişleri Bakanlığına bildirimde bulunulmasına karar verildiğini, teminatlarının haksız bir şekilde irat kaydedildiğini, davalının bununla kalmayarak 2015/35653 ihale kayıt numaralı sözleşme gereğince ödemesi gereken hakedişleri de ödemediğini, davalının tamamen kötüniyetli bir şekilde dava konusu işlemi gerçekleştirdiğini, İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi nezdinde yapılan tespit dosyasına sunulan bilirkişi raporu uyarınca hizmet verilmekteyken talep edilen şifrelerin verilmesinin sistem güvenliği bakımından risk oluşturduğunun belirtildiğini ileri sürerek, 870.647,09 TL’nin teminatın irat kaydedildiği tarihten itibaren ticari işlerde uygulanan avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi isteğinde bulunmuştur.
CEVAP :
Davalı vekili, 2014/151268 ihale kayıt numaralı “Elektronik Ücret Toplama Sistemi İşletim Hizmeti Alımı” ihalesi yapılarak ihaleyi kazanan davacı şirket ile 07.01.2014 tarihinde sözleşme imzalandığını, ihalenin 01.04.2014 – 31.03.2015 tarihleri arasını kapsadığını, 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihale sözleşmesinin eki ve ayrılmaz parçası olan teknik şartnamenin ilgili maddeleri uyarınca yüklenicinin sözleşme süresi bitiminde sistemin devamlılığını sağlayacak tüm yazılım kaynak kodlarını, güvenlik kodlarını, haberleşme kodlarını, kart/bilet iç yapısının organizasyonunu ve sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin en son versiyonlarını idare teslim etmesinin bir zorunluluk olduğunu, sözleşmenin bitiminde bu bilgi ve belgelerin idareye teslim edilmemesi üzerine bu bilgi ve belgelerin talep edildiğini, ancak şirket tarafından söz konusu bilgilerin 2015/35653 ihale numaralı ihale sözleşmesinin sonunda verileceğinin belirtildiğini, yüklenicinin teknik şartnamede belirtilen şartları yerine getirmemesi nedeniyle idare tarafından 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihaleye ait sözleşmenin feshine, kesin teminatın nakde çevrilip irat kaydına karar verildiğini, davacı tarafından yasaklılık kararının yürütmenin durdurulması ve iptali istemiyle Ankara 17. İdare Mahkemesinin 2015/2008 esas sayılı dosyası ile açılan davada 17.11.2015 tarihli karar ile yürütmenin durdurulması talebinin reddine karar verildiğini, davacının idare tarafından talep edilen bilgilerin verilmesi halinde bu durumun sistemin güvenliğini tehlikeye sokacağını iddia etse de bu iddia, 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihale sözleşmesinin hükümlerine aykırı olduğu gibi 2012/140396 ihale kayıt numaralı ihalede bu ihaleden sonra gelen ve bu ihalenin devamı niteliğinde bulunan uyuşmazlık konusu 2013/151268 sayılı ihaleyi kendisi kazanmasına rağmen teknik şartname gereği teslim etmesi gereken kaynak kodlarını, güvenlik ve haberleşme kodlarını, sistemin devamlılığını sağlayacak belge ve bilgileri idareye teslim ettiği dikkate alındığında hukuki mesnetten yoksun olduğunu, 4735 sayılı kanunun 20. maddesi gereğince teminatın irat kaydedildiğini, sözleşmenin iş bitirme tarihinin 31.03.2015 olduğunu, teknik şartnamenin 7.4.9 maddesi gereğince yüklenici tarafından idare adına geliştirilen tüm yazılımların lisans kullanım hakkının süresiz ve bedelsiz idareye verileceğinin kararlaştırıldığını, davacı tarafından belirtilen belge ve bilgilerin sözleşme bitiminde teslim edilmemesi üzerine idarenin 10.04.2015, 14.04.2015, 24.04.2015 ve 29.04.2015 tarihli yazıları ile ihalenin kesin kabul işlemlerinin yapılabilmesi için gereken bilgi ve belgelerin talep edildiğini, ancak şirket tarafından söz konusu bilgilerin 2015/35653 ihale numaralı ihale sözleşmesinin sonunda verileceğinin belirtilerek bu taleplerinin reddedildiğini, davacının tek bir ihale olduğunu iddia ettiği 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihale ile 2015/35653 ihale kayıt numaralı ihalenin birbirinden hukuken ve fiilen tamamen bağımsız ve ayrı ihaleler olduğunu, idarenin kendisine ait bulunan sistemin güvenliğini tehlikeye düşürecek bir davranışta bulunmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ:
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre, davanın konusu sözleşmenin taraflar arasındaki 2013/151268 ihale kayıt numaralı sözleşme olduğu, davacının görevinin 31.05.2015 tarihinin bitimine kadar dava konusu sistemin tam, doğru ve güvenli bir şekilde çalışmasını sağlamak olduğu, bu sözleşmenin eki niteliğindeki teknik şartnamenin 7.4.7, 7.4.9, 7.4.12, 7.4.13 ve 13.5 maddeleri gereğince davacı şirketin sözleşme süresi bitiminde sistemin devamlılığını sağlayacak tüm yazılım kaynak kodlarını, güvenlik kodlarını, haberleşme kodlarını, kart/bilet iç yapısının organizasyonu ve sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin en son versiyonlarını davalı idareye teslim etme zorunluluğu bulunduğu, tüm bu düzenlenmelerin konmasındaki amacın, sistem güvenliğini üçüncü kişilere karşı korumak olduğu, davacının yükümlülüğünün de sistemin güvenliğini üçüncü kişilere karşı korumak olduğu, dolayısıyla güvenlik gerekçesiyle sistemin, sahibi olan davalı idareye teslim edilmesinden kaçınılmış olmasının açık bir şekilde sözleşmenin ihlali olarak nitelendirildiği, bu yönüyle dahi davacının sistem güvenliğini gerekçe göstererek belge ve dokümanları davalı idareye teslim etmemesinin olağan bulunmadığı, davacının, davalı idareye ait belge ve dokümanları davalıya iade etmesi yönündeki yükümlülüğüne ve zorunluluğa gerek sözleşmede ve eki teknik şartnamede gerekse Ankara 17. İdare Mahkemesinin 2015/2008 esas ve 2016/2606 karar sayılı kararında işaret edilmiş olması karşısında davalı idarenin sözleşmeyi fesihte ve davacının teminatını gelir kaydetmekte haklı olduğu gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF NEDENLERİ:
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; asıl tartışılması ve çözüme kavuşturulması gerekenin sistem ve bileşenlerinin devredilip devredilmemesi değil ne zaman devredilmesi gerektiği olduğunu, devrin yapılması gereken tarihin sistemin işleyiş şekli gereği işletim süresi sonu olan 31.05.2015 olduğunu, davalı idare ile 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihaleye ilişkin yapılan sözleşme 31.03.2015 tarihinde sona erecekken yeni işletmecinin ihalesinin kesinleşmemesi ve idarenin ricası üzerine 2015/35653 ihale kayıt numaralı sözleşmenin idare ile imzalandığını, aslında 01.04.2015 – 31.05.2015 tarihleri arasında da sistemin işletmesi için taraflar arasında imzalanan sözleşmenin önceki sözleşmenin kesinleşmeyen ihale nedeniyle devamı olduğunu, bu nedenle müvekkilinin teslim yükümlülüğünün doğmadığını, gerekçeli kararda yer dahi verilmeyen aynı şartnamenin 7.4.11 maddesinin ve hatalı yorumlanan 13.5 maddesinin teslim zamanını açıkça işletim süresi sonu olarak belirttiğini, devredilmesi talep edilen sistem ve bileşenlerinin devrinin müvekkilinin sözleşme ile üstlendiği hükümlere aykırılık teşkil ettiğini, idare tarafından verilerin istenilmesindeki asıl amacın sistemin işletilmesi müvekkilinin sorumluluğundayken kapatılarak yeni ihale alıcısı üçüncü kişi … firmasının 31.05.2015 tarihinden önce sistemini kurması olduğunu, bu planlamanın müvekkilinin işletme süresi içinde yapıldığını, mahkemenin başka hatalı değerlendirmesinin ise sisteme yönelik saldırı ve sistemin çalışmama durumunun sistemin müvekkili şirket sorumluluğunda iken gerçekleştiğine yönelik çelişkili tespitler olduğunu, asıl müdahalenin 30 – 31 Mayıs 2015 tarihlerinde idare ve üçüncü kişi … tarafından yapıldığı ve müvekkilinin 01.06.2015 tarihinden itibaren sisteme müdahalesinin bulunmadığının İzmir 25. Asliye Ceza Mahkemesinin 2019/432 esas sayılı dosyasının 21.02.2020 tarihli celsesinde dinlenen tanıklarca tespit ve ispat olunduğunu, sisteme ilişkin veri ve şifrelerin işletim süresi öncesinde ve yoğun ısrar ile baskı neticesinde davalı idareye teslimi akabinde idarenin … ile sisteme müdahale ettiğini, dolayısıyla müvekkilinin işletim süresi sonunda teslimi gerçekleştirme isteğine dayanak güvenlik endişesinin ne kadar haklı olduğunun ortaya çıktığını istinaf nedenleri olarak ileri sürerek, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi isteğinde bulunmuştur.
Davalı vekili istinafa cevap dilekçesinde özetle; aşamalardaki beyanları tekrarla ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek, davacı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmesi isteğinde bulunmuştur.
GEREKÇE:
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek inceleme yapılmıştır.
Dava, davalı idare tarafından irat kaydedilen teminatın iadesi isteğine ilişkindir. Davacı yüklenici, davalı idare ise iş sahibidir.
Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş; karara karşı davacı vekili tarafından yukarıda belirtilen gerekçe ile istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
Somut olayda; davacı … A.Ş. ile iş sahibi davalı … arasında 1999 – 2015 yılları arasında kesintisiz “Elektronik Ücret Toplama, Araç Takip ve Yolcu Bilgilendirme” konularında sözleşme ilişkisi kurulmuştur.
Taraflar arasında uyuşmazlık konusu olan 2013/151268 ihale kayıt numarası ile ihale edilerek 01.04.2014 – 31.03.2015 tarihleri arası döneme ilişkin 07.01.2014 tarihli sözleşme, davalı idare tarafından 30.04.2015 tarihi itibarıyla feshedilmiş ve dava konusu 870.647,09 TL kesin teminatın irat kaydedilmesine karar verilmiştir.
2013/151268 ihale kayıt numarası ihale edilen işin süresinin dolması üzerine 2015/35653 ihale kayıt numarası ile ihale edilen diğer sözleşme ile aynı işin davacı tarafından 01.04.2015 – 31.05.2015 tarihleri arasında yerine getirilmesi kararlaştırılmıştır.
Davalı idare tarafından 2013/151268 ihale kayıt numaralı ihaleye dayalı sözleşmenin sona ermesi üzerine davacı şirketten yazılım kaynak kodları, güvenlik kodları ve haberleşme kodları, kart/bilet iç yapısı organizasyonu, sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin en son versiyonları, veri tabanı dokümantasyonu ve şifreleri, tüm sistem unsurlarıyla ilgili tüm şifrelerin ve standartların teslimi istenilmiş; süresinde teslim edilmediği gerekçesi ile 2013/151268 ihale kayıt numarası ile ihale edilen 01.04.2014 – 31.03.2015 tarihleri arası döneme ilişkin 07.01.2014 tarihli sözleşme feshedilmiştir.
Taraflar arasında imzalanan 07.01.2014 tarihli sözleşmenin “Kesin Teminat ve Ek Kesin Teminatın Geri Verilmesi” başlıklı 11.4.1 maddesi gereğince taahhüdün sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi, yüklenicinin bu işten dolayı idareye karşı herhangi bir borcunun olmadığının tespitinden sonra SGK’dan alınan ilişiksiz belgesinin idareye verilmesinin ardından kesin teminat ve varsa ek teminatların tamamının yükleniciye iade edileceği kararlaştırılmıştır.
Taraflar arasında tüm yazılım kaynak kodları, güvenlik kodları, haberleşme kodları, kart/bilet iç yapısının organizasonu ve sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin iade edilmesi gerektiğine yönelik bir uyuşmazlık bulunmamaktadır. Uyuşmazlık, iadesi istenilen sistem ve bileşenlerinin devredilmesi gereken zamana yöneliktir. Davacı, 2015/35653 ihale kayıt numarası ile ihale edilen 01.04.2015 – 31.05.2015 tarihleri arası dönemi kapsayan sözleşmenin, teminatın irat kaydedildiği 07.01.2014 tarihli ve 01.04.2014 – 31.03.2015 tarihleri arasını kapsayan sözleşmenin devamı niteliğinde olduğunu belirterek, iade ile yükümlü olması gereken tarihin 2015/35653 ihale kayıt numarası ile ihale edilen 01.04.2015 – 31.05.2015 tarihleri arası dönemi kapsayan sözleşmenin bitiminde olması gerektiğini savunmaktadır.
Taraflar arasında imzalanan 07.01.2014 tarihli sözleşmenin eki niteliğindeki teknik şartnamenin 7.4.10 maddesinde “…sözleşme süresi bitiminde sistemin devamlılığını sağlayacak tüm yazılım kaynak kodları, güvenlik kodları, haberleşme kodları, kart/bilet iç yapısının organizasonu ve sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin en son versiyonlarının idareye teslim edileceği”, 7.4.12 maddesinde “…yüklenicinin veri tabanı dokümantasyonu ve şifrelerini işletim hizmeti sonunda idareye teslim edeceği”, yine aynı şartnamenin 13.5 maddesinde de “…yüklenicinin işletim hizmetinin sonunda tüm sistem unsurlarıyla ilgili şifreler, güvenlik kodları, standartlar vb teknik bilgileri de içerecek şekilde sistemin devrini yapacağı, sistemin sorunsuz ve güvenli şekilde işletiminin devredilmesini sağlayacağı” kararlaştırılmıştır.
Taraflar arasındaki sözleşmenin 26.1 maddesi gereğince yüklenicinin taahhüdünü ihale dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi … hallerinde ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların gelir kaydedileceği kararlaştırılmıştır.
Yukarıda belirtilen yasal düzenlemeler ile birlikte taraflar arasında imzalanan 07.01.2014 tarihli sözleşme ve eki teknik şartname ile kararlaştırıldığı üzere teslimi gereken tüm yazılım kaynak kodları, güvenlik kodları, haberleşme kodları, kart/bilet iç yapısının organizasonu ve sistem bileşenlerine ait SAM modüllerinin süresinde tesliminin gerçekleşmediği, 2013/151268 kayıt numaralı ihale ile imzalanan dava konusu sözleşmenin ve 2015/35653 kayıt numaralı ihale ile imzalanan sözleşmenin birbirlerinden bağımsız iki ayrı ihale olduğu, her iki ihalenin farklı ihale usulleri ile yapıldığı, ihale süresinin, bedellerinin farklı olduğu, şartname ve sözleşme uyarınca istenilen bilgi ve belgelerin 2013/151268 kayıt numaralı ihale ile imzalanan sözleşmenin bitiminde tesliminin zorunlu olduğu dikkate alındığında mahkemece davanın reddine karar verilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Bu durumda, istinaf kanun yoluna başvuranın dilekçesinde yer verdiği itirazların açıklanan gerekçe ışığında yerinde olmamasına, kararda kamu düzenine ilişkin bir aykırılık bulunmamasına, kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olmasına göre, duruşma açılmasına gerek görülmeyerek Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi gereğince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM : Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Davacı yönünden istinaf karar harcı olan 179,90 TL’nin peşin alınan 54,40 TL’den mahsubu ile kalan 125,50 TL’nin davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına,
3-İstinaf başvurusu nedeni ile davacı tarafından yapılan 148,60 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK’nın 359/4. maddesi gereğince, temyizi kabil olan kararın dairemiz yazı işleri müdürlüğü tarafından resen tebliğe çıkarılmasına,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, kararın tebliğinden itibaren iki hafta içinde Yargıtay ilgili Hukuk Dairesinde temyiz yolu açık olmak üzere 27.01.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.