Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2023/846
KARAR NO : 2023/713
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KARŞIYAKA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 22/03/2023 (Dava) – 23/03/2023 (Karar)
NUMARASI : 2023/201 Esas – 2023/181 Karar
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
BAM KARAR TARİHİ : 27/04/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 27/04/2023
İstinaf incelemesi için Dairemize gönderilen Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 23/03/2023 tarihli ve 2023/201 Esas – 2023/181 Karar sayılı dosyasının incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
DAVA:
Talep eden/davacı vekili talep dilekçesi ile; keşidecisi … olan, … Bankası AŞ. … Şubesi … hesap nolu; a)4536333 çek nolu, 24/06/2023 keşide tarihli, 667.878,00 TL bedelli, b)4536334 çek nolu, 01/07/2023 keşide tarihli, 660.000,00 TL bedelli, c)4536335 çek nolu, 08/04/2023 keşide tarihli, 483.697,00 TL bedelli, d)4536336 çek nolu, 15/04/2023 keşide tarihli, 483.000,00 TL bedelli çeklerin müvekkili kargo aracılığıyla lehtarına ulaştırmak için … Kargoya teslim edildiğini, … gönderi numarası ve … fatura numarası ile … Kargo … Şubesi’nden … Şubesi’ne gönderilen kargonun lehtara ulaşmaması üzerine … Kargo ile görüşüldüğünü, … Kargonun paketi teslim edemediklerini, bu konuyla alakalı … Kargo … Müdürlüğünden yazılı cevap verildiğini, kargo şirketinin çeklerin olduğu paketi bulmalarını beklediklerini ancak bulunamadığını, lehtar … Şirketi tarafından müvekkiline 21/03/2023 tarihli çeklerin kendilerine ulaşmadığına dair yazı verildiğini, lehtara çekler teslim edilemediği için hamil olamadığını, bu sebepten dolayı işbu talebi müvekkilinin açtığını, bu çeklerin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi halinde müvekkilinin toplamda 2.300.000,00 TL zarara uğrayabileceğini bildirerek, sözü edilen çekler ile ilgili ödeme yasağı konulmasına ve çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
İlk derece mahkemesince; “…talep edenin hamil değil, çek hesap sahibi ve keşideci olması nedeniyle -çeklerin hukuki niteliği ve ekonomik fonksiyonu da göz önüne alındığında- iptal davası şartlarının oluşmadığı ve iptal davası açılamayacağı, buna bağlı olarak çeklere ödeme yasağı konulması talebinin de yerinde olmadığı…” gerekçesiyle çek iptali talebinin REDDİNE, çeklere ödeme yasağı konulması yönündeki talebin REDDİNE, karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; müvekkilinin eczacı olduğunu, müvekkilinin ecza depolarından eczanesinde satmak üzere satın aldığı ilaç, gıda takviyesi, dermo kozmetik ürünlerin bedelini tüm eczanelerin yaptığı gibi bazen nakit bazen de vadeli şekilde çekle ödediğini, müvekkilinin … Şti.den satın aldığı dermo kozmetik ürünlerin bedelleri için,… Bankası A.Ş. … Şubesindeki TR… IBAN numaralı hesabından lehdar …. Şti. Namına talebe konu dört adet çeki keşide ederek … Şti.ne teslim edilmek üzere … Kargonun … şubesine 15/03/2023 tarihinde … gönderi numarasıyla teslim ettiğini, gönderinin teslimi için gerekli makul süre geçmesine rağmen içerisinde davaya konu dört adet çekin olduğu gönderinin lehdar şirkete ulaşmadığı öğrenilince … Kargo yetkilileriyle yapılan görüşmeler sonunda gönderinin kaybolduğu … Kargo … Müdürlüğünden gönderilen yazı ile müvekkiline bildirildiğini, müvekkilinin bu durumu öğrenince lehdar şirket ile irtibat kurduğunu ve lehdar şirket fotokopileri kendilerine ulaştırılmış olan dava konusu çeklerin kendilerine ulaşmadığını 21/03/2023 tarihinde müvekkiline hitaben yazdıkları yazı ile bildirdiklerini, bu gelişmeler sonunda dava konusu toplam değeri 2.294.575.00 TL (ikimilyon iki yüz doksandörtbin beşyüz yetmiş beş TL) tutarındaki nama yazılmış dört adet çekin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi halinde müvekkilinin ticari geleceği tehlikeye gireceğinden derhal Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesine 22/03/2023 tarihinde ihtiyati tedbir talepli çek iptali davası açıldığını, bu davanın reddine karar verildiğini, kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu, dava dilekçesi ekinde sunulan somut deliller ile dava konusu çeklerin keşideci müvekkilinin hakimiyet alanından ve tasarrufundan çıktıktan sonra ve fakat henüz lehdara ulaşamadan kargoda kaybolmuş ya da çalınmış olduğundan çeklerin akıbetinin belli olmadığını, dava konusu çeklerin, lehdar …. Şti’ne ulaşmaması sebebiyle şirketin yasal “hamil” olamadığından işbu davayı açabilecek yasal konumda olmadığını, lehdar şirketin dava konusu edilen adına yazılmış çeklerin kendisine ulaşmadığını yazılı olarak belirttiğine göre müvekkilinin hamilliğinin devam ettiğini, bu çeklerin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi halinde bu kişiler hiç bir zaman yasal hamil konumunda olamayacaklarını, kendilerine yasaya uygun biçimde yapılmış bir teslim olmadığını, yerel mahkeme kararının açıkça usul ve yasaya aykırı olduğunu, davanın kabul edilmemesi halinde, müvekkilinin mevcut durum karşısında toplamda 2.294.575.00 TL (ikimilyon iki yüz doksandörtbin beşyüz yetmiş beş) TL tutarındaki işbu dört çek bedelini yersiz olarak ikinci kez ödemek durumunda kalabileceği gibi, malvarlığının haczedilebileceği/muhafaza altına alınabileceği, banka hesaplarına ve sair varlıklarına el konulabileceği ve bu suretle müvekkilinin telafisi imkansız zararlara uğrayacağını, böyle bir durumun müvekkilinin kredibilitesini zarara uğratacağından ticari ve ekonomik olarak mahfına sebep olabileceğini belirterek, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına, çeklerin bankadan tahsilini önlemek için TTK.’nun 651. maddesi uyarınca öncelikle teminatsız olarak, mahkemece aksi kanaat hasıl olması halinde de %5’i aşmayacak oranda teminat yatırılması karşılığı ihtiyati tedbir kararı verilmek suretiyle 4(dört) adet çek hakkında ödeme yasağı konulmasına, ayrıca anılan çeklerin ihtiyati hacze veya icra takibine konu edilmemesi yönünde de ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; TTK’nun 818/1-s bendi yollaması ile aynı kanunun 757 vd. maddelerinde öngörülen zayi nedeniyle çekin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın reddine karar verilmiş olup, hüküm talep eden vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebebleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
İlk derece mahkemesince tensiben karar verilmiş ise de, davanın hasımsız olduğu ve taraf teşkilinin gerekmediği, davacının dava açmakta hukuki yararının bulunmadığı ve keşideci sıfatıyla dava açtığının sabit bulunduğu, HMK.nun 138. maddesi uyarınca dava şartları hakkında dosya üzerinden karar verilebileceği anlaşılmakla Anayasanın 141/son ve HMK.nun 30. maddelerinde düzenlenen usul ekonomisi ilkesi gereği dosya üzerinden karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardandır.
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali istemi hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde davacının çek iptali davası açmasında hukuki yararı bulunmadığı dolayısıyla keşidecinin bu davayı açma hakkının bulunmadığı anlaşılmıştır. ( benzer nitelikte Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 19/04/2018 tarihli 2016/10022 – 2018/2952 sayılı ilamı ).
Tüm bu açıklamalara, dosya kapsamına, kararın dayandığı delillerle, yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmamasına, HMK.nun 355. maddesi uyarınca kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmaması nazara alınarak davacı vekilinin istinaf sebebleri yerinde görülmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2023/201 Esas – 2023/181 Karar sayılı kararına karşı, talep eden/davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 179,90 TL harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-İstinaf eden tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf eden tarafından yatırılan istinaf avansından kullanılmayan kısmının HMK’nın 333. maddesi uyarınca; karar kesinleştikten sonra ilk derece mahkemesince istinaf edene iadesine,
5-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6-Kararın 6100 sayılı HMK.”nun 359-(3) maddesi uyarınca ilk derece mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,
7-Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,
Dair; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK 362/1-ç maddesi gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 27/04/2023