Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2023/461
KARAR NO : 2023/408

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 2. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 20/05/2022 (Dava) – 06/12/2022 (Karar)
NUMARASI : 2022/430 Esas – 2022/841 Karar
DAVALI : HASIMSIZ
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
BAM KARAR TARİHİ : 15/03/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 15/03/2023
İstinaf incelemesi için Dairemize gönderilen İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 06/12/2022 tarih ve 2022/430 Esas – 2022/841 Karar sayılı dosyasının incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirkete ait ticari defter ve kayıtların tutulduğu … Mah. … Sokak No:… D:… …. İzmir adresindeki SMMM …. isimli …. vergi kimlik numaralu muhasebe ofisinin 30.10.2020 tarihinde İzmir’de yaşanan deprem felaketi nedeniyle ağır hasar gördüğünü ofisin bulunduğu binanın ivedi yıkılacak yapılar kapsamına alındığını, eşyalı yıkım kararı alındığını, bu nedenle bina sakinlerinin içeri girişine izin verilmediğini, herhangi bir belgeye erişim sağlanamadığını, binanın 10.11.2020 tarihinde yıkıldığını, deprem ve yıkım nedeniyle müvekkili şirkete ait 2015-2016-2017-2018 yıllarına ilişkin tüm alım satım faturaları ve gider belgeleri ile bu yıllara ilişkin tüm ticari defterlerin (yevmiye, kebir ve envanter defterleri) zayi olduğunu ileri sürerek, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla, müvekkili şirkete ait 2015-2016-2017-2018 yıllarına ilişkin tüm alım satım faturaları ve gider belgeleri ile bu yıllara ilişkin tüm ticari defterlere (yevmiye, kebir ve envanter defterleri) ilişkin zayi belgesi verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece; yapılan yargılama, toplanan deliller ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde; “…davacının ticari defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yapılmasına dair kayıtların getirtildiği, yine fatura ve sevk irsaliyelerinin basımına ilişkin kayıtların da getirtildiği, diğer defter ve belgelerin kanunen tutulması zorunlu defter ve kayıtlardan olduğu, ayrıca yine bu defter ve kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlayacak fatura ve sevk irsaliyesi gibi belgeler hakkında da zayi belgesi verilebileceği…” gerekçesi ile davanın KISMEN KABULÜNE, “…davacı vekili tarafından ticari defter ve kayıtların yanında sair belgeler hakkında zayi belgesi verilmesi talep edilmiş ise de bunların nitelikleri itibariyle belirlenebilir olmadıkları, zayi belgesi verilecek belgenin seri ve sıra no gibi hususlarının ayırt edici olarak belirli olması gerektiği, reddine karar verilen belgeler yönünden belgelerin yeterince somutlaştırılamadığı…” gerekçesi ile davanın KISMEN REDDİNE karar verilmiştir.
DAİREMİZİN 20/04/2022 TARİHLİ KARARI:
Dairemizce; “…Mahkemece, …. Matbaa’ya …-… Ticaret adına fatura basımına ilişkin bilgi ve belgelerin bir suretinin gönderilmesi istenilmiş, … Matbaa tarafından 10.03.2021 tarihli verilen cevapta … firmasına üretilen faturalara ait Gelir İdaresi Başkanlığına yapılan bildirimde A192001-197000 seri ve sıra no ile 5000 adet fatura basıldığı belirtilmesine rağmen aynı yazı ekinde söz konusu faturalara ait gönderilen örnek faturanın ise A 197007 seri ve sıra nolu olduğu anlaşılmıştır. Yani söz konusu örnek fatura sıra nosu olan 197007, basılan son fatura sıra nosu olan 197000’den fazla olduğundan bu durumda basılmış olan başkaca faturalar olduğu ihtimalinin bulunduğu anlaşılmakla, mahkemece bu husustaki belirsizlik giderilmeden yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru olmamıştır…” gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan kabulüne; kararın açıklanan gerekçeler doğrultusunda kaldırılmasına, davanın yeniden görülmesi için 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353-(1)-a)-6) maddesi gereğince; dosyanın mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN 06/12/2022 TARİHLİ KARARI :
İlk derece mahkemesince; “…davacı TTK’nun 82. maddesi gereğince ticari defter ve belgelerini zayi olduğu gerekçesi ile zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. TTK’nun 82/7. maddesi gereğince, bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defter ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içerisinde ziyaa uğrarsa tacir ziyaı öğrendiği tarihten itibaren 15 gün içerisinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Madde içeriğinden de anlaşıldığı üzere zayi belgesi isteyebilmek için ticari detfer ve belgelerin bir afet neticesinde ziyaa uğraması veya hırsızlıkla zayi olması gerekmektedir. Yine ziyaa uğradığı tarihten itibaren 15 gün içerisinde talebin mahkemeye ulaştırılması gerekmektedir. Somut olayda davacı 30/10/2020 günü İzmir ilinde meydana gelen deprem sonrası ticari defter ve diğer sair belgelerinin bulunduğu muhasebecisine ait işyerinin acil yıkım kararı ile yıkıldığını, defterlerin ve diğer belgelerin alınmasının mümkün olmadığını, ticari defter ve kayıtların binanın yıkılmasıyla zayi olduğunu ileri sürerek ticari defter ve kayıtlarının, faturaların, gider belgelerinin zayi olduğuna dair zayi belgesi verilmesini talep etmiştir. Dosya kapsamının incelenmesinden davacıya ait 2015-2016-2017 ve 2018 yılları aralığında kullanılan ticari defterlerin İzmir 35.Noterliği’nde açılış ve kapanış onaylarının yaptırıldığı, seri ve sıra noları gösterilen fatura ve sevk irsaliyelerinin … Matbaa Tarafından basıldığına dair kayıtların sunulduğu, dosyaya getirtilen bilgi ve belgelerinden faaliyet gösterdiği binanın deprem nedeniyle yıkıldığı anlaşılan muhasebeci … davacının muhasebe işlemlerini gerçekleştirdiğinin anlaşıldığı görülmüştür. 6102 sayılı TTK’nın 64. maddesinde, her tacirin ticari defterleri tutmakla yükümlü olduğu, 82/1 maddesinde, Ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerini, Alınan ticari mektupları, Gönderilen ticari mektupların suretlerini, 64 üncü maddenin birinci fıkrasına göre yapılan kayıtların dayandığı belgeleri, sınıflandırılmış bir şekilde saklamakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir. Dosya kapsamında davacının ticari defterlerinin açılış ve kapanış onaylarının yapılmasına dair kayıtların getirtildiği, yine fatura ve sevk irsaliyelerinin basımına ilişkin kayıtların da getirtildiği, diğer defter ve belgelerin kanunen tutulması zorunlu defter ve kayıtlardan olduğu, ayrıca yine bu defter ve kayıtların düzenli olarak tutulmasını sağlayacak fatura ve sevk irsaliyesi gibi belgeler hakkında da zayi belgesi verilebileceği değerlendirildiğinden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Mahkememizce davacı vekiline, zayi belgesi verilmesini talep ettiği tüm belge ve kayıtları somutlaştırması hususunda süre verilmiş, davacı vekilinin 27/09/2022 tarihli dilekçesinde tüm alım-satım faturalarının, gider belgelerinin ve ticari defterlerin zayi olduğunu, bunlarla ilgili zayi belgesi verilmesini talep ettiği bildirdiği görülmüştür. Zayi belgesi ancak kanunen tutulması zorunlu defter ve belgeler hakkında verilebilmektedir. Davacı vekili tarafından ticari defter ve kayıtların yanında alış ve satış faturaları ve sair belgeler hakkında zayi belgesi verilmesi talep edilmiş ise de bunların nitelikleri itibariyle yalnızca davacının düzenlediği satış faturaları yönünden belirlenebilir oldukları, davacının alış faturaları ve giderleri yönünden faturaların seri numarası ve benzeri ayırt edici özelliklerinin belirli olmadığı, bu haliyle soyut bir ifade ile “satış faturaları” veya “gider belgeleri” gibi genel nitelikli kapsayıcı şekilde zayi belgesi verilemeyeceği değerlendirildiğinden ticari defterler ve satış faturaları dışında kalan belgeler yönünden…” gerekçesiyle 1-Davanın KISMEN KABUL KISMEN REDDİ İLE ; davacının 2015-2016-2017-2018 yıllarına ait Yevmiye Defteri, Defteri Kebir ve Envanter Defterlerinin; -Davacının seri ve sıra noları A-192001-197000 başlangıç ve bitiş noları dahil bu aralıkta yer alan tüm irsaliyeli faturalarının, 30/10/2020 tarihinde İzmir ilinde meydana gelen deprem dolayısıyla ağır hasar gören binanın kontrollü olarak yıkılması sırasında enkaz altında kalarak zayi olduğunun tespitine, -Diğer belgeler yönünden taleplerin reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; yerel mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu, müvekkili şirkete ait ticari defter ve kayıtların tutulduğu … Mah. … Sokak No:… D:… …. İzmir adresindeki SMMM … isimli … vergi kimlik numaralı muhasebe ofisi 30.10.2020 tarihinde İzmir’de yaşanan deprem felaketi nedeniyle yıkıldığını, bu kapsamda müvekkili şirkete ait 2015-2016-2017-2018 yıllarına ilişkin tüm alım satım faturaları ve gider belgeleri ile bu yıllara ilişkin tüm ticari defterlerin (yevmiye, kebir ve envanter defterleri) zayi olduğunu, zayi olan fatura ve gider belgelerinin işlendiği ticari defterlerin de zayi olduğunu müvekkili tarafından bu belgelere erişilebilmesi ya da bunlara ilişkin bir bilgi verilebilmesinin mümkün olmadığını, yerel mahkemenin “davacının alış faturaları ve giderleri yönünden faturaların seri numarası ve benzeri ayırt edici özelliklerinin belirli olmadığı, bu haliyle soyut bir ifade ile “satış faturaları” veya “gider belgeleri” gibi genel nitelikli kapsayıcı şekilde zayi belgesi verilemeyeceği” yönündeki gerekçesi somut olayın özellikleri ile bağdaşmadığını belirterek, yerel mahkeme kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava, 6102 sayılı TTK’ nın 82/7 maddesi uyarınca zayi belgesi verilmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın kısmen kabulüne karar verilmiş olup, hüküm davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmadığı, davacının zayi belgesi verilmesini istediği diğer belgelerin ayırt edici özelliklerinin belirli olmadığı, bu haliyle soyut bir ifade ile “satış faturaları” veya “gider belgeleri” gibi genel nitelikli kapsayıcı şekilde zayi belgesi verilemeyeceği anlaşılmakla, davacı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b-1 maddesi gereğince esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı vekilinin İzmir 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/430 Esas – 2022/841 Karar sayılı kararına yönelik istinaf itirazlarının HMK’nın 353/1-b.1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-İSTİNAF AŞAMASINDA; harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK’nın 333.maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde varsa taraflarca yatırılan gider avansından kalan bakiyenin yerel mahkemece hesaplanarak ilgili olduğu tarafa iadesine
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
6-Kararın taraflara tebliği, kesinleştirme, harç ve gider avansı iade işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine,
Dair; dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde HMK’nın 362/1-ç maddesi gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 15/03/2023