Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.

T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ

DOSYA NO : 2023/1571
KARAR NO : 2023/1395

T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I

İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KARŞIYAKA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 23/06/2023 (Dava) – 03/07/2023 (Karar )
NUMARASI : 2023/407 Esas – 2023/467 Karar
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
BAM KARAR TARİHİ : 27/09/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 27/09/2023
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 03/07/2023 tarihli 2023/407 Esas ve 2023/467 Karar sayılı dosyasının incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; … … Şubesi’nin 04/10/2023 tarih 0001115 Seri Nolu ve 60.588,79 TL bedelli çekin tarafınca müşterisi olan … Sanayi ve Ticaret A.Ş’ye kargo aracılığıyla gönderdiğini, kargonun teslim edildiğini, çekin teslim edildikten sonra kaybolduğunun anlaşıldığını, müvekkili alacağını tahsil edemediği gibi müracaat riski nedeniylede mağdur duruma düşebileceğini, bildirmekle … … Şubesi’nin 04/10/2023 tarih 0001115 Seri Nolu ve 60.588,79 TL bedelli çek hakkında ödeme yasağı konulmasına yönelik tedbir kararının verilmesini ve çekin zayi nedeniyle iptal edilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİNİN KARARI:
İlk derece mahkemesince; “…Davanın REDDİNE…” şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ :
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; müvekkili Atatürk Organize Sanayi Bölgesi’nde kurulu bir şirket olup ticari hayatın gereği olarak nakdi ödeme yöntemlerinin yanında çek ve sair ödeme araçlarını da kullanmakta ve kabul etmekte olduğunu, son olarak, … Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından keşide edilen … A.Ş. … Şubesi’ne ait, keşidecisi … Sanayi ve Ticaret A.Ş., lehtarı … San. ve Tic. A.Ş. olan, 0001115 Seri No’lu, 04.10.2023 tarihli ve 60.588,79-TL meblağlı çekin keşideci tarafından müvekkiline 307452260691 kargo takip numarası ile
gönderildiğini, … tarafından taşınan çekin, 16.06.2023 tarihinde saat 19:04’de müvekkili tarafından teslim alındığını, müvekkili şirket tarafından teslim alınan çekin, muhasebe işlemleri yürütülerek kayıtlara alınacak iken kaybolduğunu, şirket içinde yapılan tüm aramalarda çekin bulunamadığını, kargo şirketinin de teslime yönelik teyit alındığını, çekin teslim sonrasında, şirkette bulunan kağıt, kargo çöpü vb malzemeler arasına karışarak atıldığının düşünüldüğünü, çek teslim alındıktan sonra, muhasebe işlemleri yapılmak üzere teslim edilen kargoların tasnif işlemi esnasında şirket içerisinde kaybolduğunun anlaşılması ve şirket içerisinde yapılan aramalarda çekin bulunamaması üzerine, zayi nedeniyle iptal yoluna başvurulması gerektiğini, yapılan başvuru neticesinde Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2023/407 E. ve 2023/467 K. Sayılı kararında -teslim alınmasından sonra kargoların tasnifi esnasında kaybolması sonucunda zayi olan çek için- “dava dışı keşideci tarafından davacıya gönderilmek üzere verildiği kargoda henüz davacıya ulaşmadan kaybolduğu anlaşılmıştır”- şeklinde dayanağı belli olmayan, hangi araştırma sonucunda ulaşıldığı anlaşılmayan bir gerekçe ile davanın reddedildiğini, Mahkemenin bu sonuca hangi suretle ulaştığı anlaşılmamakla birlikte davayı aydınlatma görevi bulunan mahkemenin, tahmin üzerinden verdiği karar neticesinde müvekkilinin mağdur edildiğini, dava dilekçesinde de açıkça çekin teslim alındığı, bu hususun kargo firmasından da teyit edildiği ifade edilmişken, mahkemece, hangi araştırma neticesinde çekin müvekkiline teslim edilmeden kaybolduğu sonucuna ulaştığını anlamanın mümkün olmadığını, zayi olan çekin görüntüsü ve bilgileri mahkemeye sunulmakla, çek iptali davasının kabulü için gerekli ispat yükünün yerine getirildiğini, yetkili hamili olduğumuz çekin vadesi gelmeden ve müvekkilinin mağduriyetine sebebiyet verilmeden iptali gerektiğinden, yerel mahkemenin mesnetsiz ve dayanaksız kararının bir an önce kaldırılması gerektiğini belirterek davanın reddi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep ve istinaf etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali (çek iptali) davasıdır.
Mahkemece; davacının hamil olmadığı çek yönünden iptal davası açamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olup, karar davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
6100 Sayılı TTK’nın 651/2. maddesinde kıymetli evrakın zayi olduğu hallerde senet üzerinde hak sahibi olan kişinin senedin iptaline karar verilmesini isteyebileceği açıkça düzenlenmiştir. Kanun düzenlemeye göre eldeki davayı açabilmek için senet üzerinde hak sahibi olmak yeterli görülmüştür.
Somut olayda; davacı/lehdar ticari ilişki nedeniyle dava dışı keşideci tarafından keşide edilen çekin kargo yolu ile kendisine gönderildiğini, çekin muhasebe işlemleri yürütülerek kayıtlara alınacak iken zayi olduğu ileri sürülerek iptalini istemiştir. Çek suretlerinin tetkikinde davacı şirket adına düzenlendiği görülmektedir. Mahkemece,davacının hamil olmadığı çek yönünden iptal davası açamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Yukarıda açıklanan yasal düzenlemeye göre eldeki davanın açılabilmesi için kıymetli evraklar teslim şartı açıkça aranmayıp, senet üzerinde hak sahibi olan kişilerin iptal isteyebilecekleri düzenlenmiş olup, mahkeme gerekçesi usul ve yasal düzenlemeye göre yerinde görülmemiştir. (Aynı yönde Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’ nin 12/04/2017 tarihli ve 2015/14563 esas – 2017/2102 karar sayılı ilamı). Kaldı ki; davacı vekili dava dilekçesinde çekin kargo şirketi tarafından teslim edildiğini açıkça beyan etmiş olup, mahkemenin teslim edilmeyen çek gerekçesiyle çek iptali davası açılamayacağı yönündeki gerekçesi dosya kapsamı ile de bağdaşmamaktadır.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin yerleşmiş içtihatlarında belirtildiği üzere hasımsız olarak açılan ve kesin hüküm niteliği de taşımayacak olan bu türden davalarda davacının aktif husumet ehliyetinin bulunduğu konusunda mahkemeye olumlu bir kanaat verecek kadar delil sunulması yeterlidir. Aksinin kabulü ile davacının daha fazla ispata zorlanması, zayi nedeniyle kıymetli evrak iptali hükümlerinin uygulanmasını imkansız hale getirecektir. Dava sırasında yapılacak olan ilanlar sonucunda, hak sahipleri varsa ortaya çıkabilecek, kendilerine karşı istirdat davası açılabilecek ya da hak sahipleri tarafından hasımlı olarak açılacak bir dava ile çek iptali kararının iptali talep edilebilecektir. Dolayısıyla mahkemeyi tereddüde sevk eden ve davanın reddine neden olan tüm hususlar, esasen anılan davalarda tartışılacaktır.
Dava dışı keşideci tarafından keşide edilmiş ve kargo yoluyla davacıya gönderilen çekler bakımından davacı şirketin hamil sıfatıyla aktif husumet ehliyeti bulunmakla mahkemece davanın esasıyla ilgili diğer deliller irdelenerek, yasada öngörülen ilanlar yapılıp ortaya çıkacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Bu durumda; davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan kabulüne, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-a-6 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, dosyanın davanın yeniden görülmesi için ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacı vekilinin istinaf itirazlarının KABULÜ ile, Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 03/07/2023 tarihli 2023/407 Esas ve 2023/467 Karar sayılı kararının HMK 353/1-a-6. maddesi gereğince KALDIRILMASINA,
2-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın ilk derece mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
3-İSTİNAF AŞAMASINDA; davacı tarafından yatırılan 179,90-TL istinaf karar harcının talep halinde davacıya iadesine,
4-İstinaf aşamasında davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin ilk derece mahkemesince yeniden verilecek nihai kararda ele alınmasına,
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
6-Kararın taraflara tebliği, harç ve gider avansı iade işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine,
Dair; dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde HMK’nın 362/1-g maddesi gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 27/09/2023