Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2022/64
KARAR NO : 2022/145
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KARŞIYAKA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 07/12/2021
NUMARASI : 2021/743 Esas – 2021/688 Karar
DAVA : Zayi Nedeniyle Çek İptali
DAVALI : HASIMSIZ
BAM KARAR TARİHİ : 27/01/2022
KARARIN YAZIM TARİHİ : 27/01/2022
İstinaf incelemesi için dairemize gönderilen Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 07/12/2021 tarihli 2021/743 Esas-2021/688 Karar sayılı dosyasının incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
DAVA :
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin keşideci olduğu, … … Şubesi’nin … ve … seri numaralı, 25.000,00 TL bedelli 2 adet çekini, … Şirketi’ne göndermek amaçlı … gönderi kodu ile … Kargo isimli kargo firmasına verdiğini, kargo firması tarafından çekin … şirketine tesliminin sağlanmadığı veya taraflarına geri iade edilmediğini müvekkili tarafından yeniden çek düzenlenerek verildiğini ileri sürerek çekler üzerine ödeme yasağı konularak çeklerin iptaline karar verilmesini çekin iptaline karar verilmesini istemiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI :
İlk derece mahkemesince; “…davacının çek hesap sahibi olması nedeniyle -çekin hukuki niteliği ve ekonomik fonksiyonu da göz önüne alındığında- iptal davası açma hakkı bulunmadığı, tüm dosya kapsamı ile anlaşılmakla bu açıklamalar ışığında davanın reddine…” şeklinde hüküm kurulmuştur.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; müvekkilinin, … … Şubesi’nin … ve … seri numaralı, 25.000,00 TL bedelli 2 adet çeki, … Şirketi’ne göndermek amaçlı … gönderi kodu ile … Kargo isimli kargo firmasına verdiğini, kargo firmasının ilgili çekleri … şirketine teslim edemediğini, taraflarına iade edileceği yönünde bilgi vermelerine rağmen iade işlemi gerçekleşmediğini, son olarak kargo firması yetkilileri tarafından ilgili çeklerin kaybolduğunun taraflarına bildirildiğini, muhatap olarak dava dilekçelerinde belirttikleri şirkete, bu çeklerin ulaşmaması sebebiyle tekrardan çek düzenlenip verildiğini, muhatap şirketin de bu durumu belirttikleri gibi olduğunu tescilleyen şekilde taraflarına yazılı beyan verdiklerini ve ilgili evrağın mahkemeye sunulmasına rağmen davalarının reddedildiğini, çekin üçüncü şahısların eline geçmesinin müvekkil açısından telafisi imkânsız zararlar doğurabileceğinden, tedbir talepli çekin iptali istenmiş olsa da Karşıyaka Ticaret Mahkemesince çek iptalinin keşideci- borçlu açamayacağı gerekçesiyle davalarının reddine karar verildiğini, ancak ilgili çeklerin, muhatap olarak belirttikleri … Şirketi’nin eline hiçbir zaman geçmediğini, bu sebeple çeklerin iptalinin talebini çekin üzerinde ismi yazılı olan … Şirketinden beklenilmesinin hukuken doğru olmadığını beyanla, kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; TTK’nun 818/1-s bendi yollaması ile aynı kanunun 757 vd. maddelerinde öngörülen zayi nedeniyle çekin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece; davanın reddine karar verilmiş olup, hüküm davacı vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebebleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
İlk derece mahkemesince tensiben karar verilmiş ise de, davanın hasımsız olduğu ve taraf teşkilinin gerekmediği, davacının dava açmakta hukuki yararının bulunmadığı ve keşideci sıfatıyla dava açtığının sabit bulunduğu, HMK.nun 138. maddesi uyarınca dava şartları hakkında dosya üzerinden karar verilebileceği anlaşılmakla Anayasanın 141/son ve HMK.nun 30. maddelerinde düzenlenen usul ekonomisi ilkesi gereği dosya üzerinden karar verilmiş olmasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
Çek iptali davaları, özelliği itibari ile hasımsız açılan davalardandır.
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali istemi hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde davacının çek iptali davası açmasında hukuki yararı bulunmadığı dolayısıyla keşidecinin bu davayı açma hakkının bulunmadığı anlaşılmıştır. ( benzer nitelikte Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 19/04/2018 tarihli 2016/10022 – 2018/2952 sayılı ilamı ).
Tüm bu açıklamalara, dosya kapsamına, kararın dayandığı delillerle, yasaya uygun gerektirici nedenlere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve ileri sürülen istinaf sebepleri dikkate alındığında mahkemenin vakıa ve hukuki değerlendirmesinde usul ve esas yönünden yasaya aykırılık bulunmamasına, HMK.nun 355. maddesi uyarınca kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmaması nazara alınarak davacı vekilinin istinaf sebebleri yerinde görülmediğinden istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurmak gerekmiştir.
H Ü K Ü M: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 07/12/2021 tarihli ve 2021/743 Esas – 2021/688 Karar sayılı kararına karşı davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK 353/1-b-1 maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-Harçlar Kanunu gereğince alınması gereken 80,70- TL istinaf karar harcından, peşin alınan 59,30- TL harcın mahsubu ile bakiye 21,40 TL istinaf karar harcının davacıdan alınarak hazineye gelir kaydına, harç tahsili ve harç tahsil müzekkeresi yazılması işlemlerinin HMK’nun 302/5 maddesi uyarınca ilk derece mahkemesi tarafından yerine getirilmesine ,
3-İstinaf eden tarafından istinaf kanun yoluna başvuru için yapılan masrafların kendi üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf eden tarafından yatırılan istinaf avansından kullanılmayan kısmının HMK’nın 333. maddesi uyarınca; karar kesinleştikten sonra ilk derece mahkemesince istinaf edene iadesine,
5-İstinaf incelemesi duruşmalı yapılmadığından vekalet ücreti takdirine yer olmadığına,
6-Kararın 6100 sayılı HMK.”nun 359-(3) maddesi uyarınca ilk derece mahkemesince taraflara TEBLİĞİNE,
7-Dosyanın mahkemesine gönderilmesine,
Dair; dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda HMK 362/1-ç maddesi gereğince kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 27/01/2022