Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
20. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2022/1529
KARAR NO : 2022/1617
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : MANİSA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 23/02/2022 (Dava) – 22/06/2022 (Karar)
NUMARASI : 2022/229 Esas – 2022/1140 Karar
DAVA : Zayi Belgesi Verilmesi
BAM KARAR TARİHİ : 26/10/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 26/10/2022
İstinaf incelemesi için Dairemize gönderilen Manisa Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 22/06/2022 tarih ve 2022/229 Esas – 2022/1140 Karar sayılı dosyasının incelemesi tamamlanmış olmakla HMK’nın 353. ve 356. maddeleri gereğince; dosya içeriğine ve kararın niteliğine göre sonuca etkili olmadığından duruşma yapılmasına gerek görülmeden dosya üzerinden yapılan inceleme sonucunda;
GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ:
DAVA:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketlerin Turgutlu ilçesinde faaliyetini sürdürdüklerini, muhasebe işlerini …’nın yürüttüğünü, bilanço esasına göre davacıların e-defterlerini dijital ortamda muhasebecileri tarafından saklandığını, muhasebecinin 10/01/2022 günü bilgisayarının bozulduğunu, içinde bulunan belgelere ulaşılamadığını fark etmesi üzerine yardım istedikleri, bilgisayar uzmanı …’ın yaptığı inceleme sonucunda arızanın harddiskten kaynaklandığının anlaşıldığını, harddiskin değiştirilmesine rağmen eski hardiskte mevcut bilgilerin kurtarılamadığını ileri sürerek dilekçesinde belirttiği belgelerin ve dilekçesinde belirttiği e defter kayıtlarının zayi olduğuna karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI:
İlk derece mahkemesince; “…Davacı şirketlerin e defter kayıtlarının kaybolduğu iddiası ile zayi belgesi verilmesi için bu davanın açıldığı, TTK.’nın 82/7 maddesi gereğince bu tip belgelerin yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle kaybolması halinde zayi belgesi istenebileceği, dava dilekçesinde bu yönde bir iddianın bulunmadığı, TTK gereğince tacirin basiretli bir iş adamı gibi davranmasının gerektiği, kendi işlerinde gereken titizliği ve özeni göstermesinin zorunlu olduğu, ticari defterlerin tutulması ve saklanmasında da tacirden aynı özenin beklendiği, tacirin defterin zayi olmasında herhangi bir kusuru, ihmali ya da kasti davranışının bulunması halinde TTKnın 82/7. Maddesindeki şartların oluşmayacağı, dava dilekçesindeki anlatıma göre de e defter kayıtlarının harddiskin bozulması nedeniyle kaybolduğu, tacir olan davacıların harddiskteki bilgileri herhangi bir şekilde yedekleme ve tüm güvenlik önlemlerini alma imkanına sahip oldukları halde basiretli bir tacir gibi davranmayarak e defter kayıtlarının kaybolmasına neden oldukları, adı geçen madde gerekçe ve metnine göre de zayi belgesi verebilmek için ilgili kişinin elinde olmayan bir sebeple defterin kaybolmasının zorunlu olduğu…” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacılar vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; TTK 82/7 maddesine dayanarak tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgelerin, sadece yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle kaybolması halinde zayi belgesi istenebileceğini söylemekte ve sayılan sebeplerin olayda olmadığını belirttiğini, TTK maddesinde sayılan hallerin tahdidi olmadığını, dolayısıyla müvekkillerinin ticari defterlerinin muhasebecinin bilgisayarında kaybolmasının da zayi belgesi talep etmek için sebeplerden biri olduğunu, müvekkillerinin muhasebe işlerini şirketlerin kendi bünyesi dışında bir muhasebeci olan … yürüttüğünü, muhasebecinin görev alanının müvekkillerin fiziki olarak tutulması mümkün olmayan e-defterleri tutmak, saklamak ve devletle olan vergisel ilişkilerini düzenlemek olduğunu, muhasebecinin bahsi geçen e-defterleri hard disk te saklamakta ve bunlara zarar gelmesini önlemek amacıyla gerekli önlemleri aldığını ve müvekilleri gibi onlarca mükellefi olan …’un başına böyle bir olayın ilk defa geldiğini, dava dosyası içerisinde bulunan bilgisayar uzmanının tanıklığı ve tuttuğu raporda belirttiği gibi elektronik cihazların belli bir ömürleri olduğu diskin arızalanmasının normal olduğu, kullanıcıdan kaynaklı bir hata olmadığı, muhasebeci …’un bürosunda enerji kesintileri meydana geldiğinde kayıplar yaşanmaması için güç kaynağı bulunduğunu ve …’un bütün gerekli tedbirleri almış olduğunu açık olarak belirttiğini, muhasebeci … da beyanında enerji kesintileri meydana geldiğinde kayıplar yaşanmaması için güç kaynağı kullandığını bilgileri gönderdikten sonra da başka yere aktardığını belirttiğini, kendi hatası olmayan bu arızadan sonra … hemen bilgisayar uzmanını çağırmış bilgilerin kurtarılaması için fakat başaramadıklarını, buna rağmen belirlenecek bir uzmandan rapor almadan hüküm kurulmasının hukuk bir ihlal olduğunu belirterek istinaf taleplerinin kabulüne, Manisa Asliye Ticaret Mahkemesi kararının kaldırılarak talepleri gibi karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Dava; 6102 sayılı TTK’ nın 82/7 maddesi kapsamında zayi belgesi verilmesi talebine ilişkindir.
Mahkemece; davanın reddine karar verilmiş olup, hüküm davacılar vekili tarafından istinaf edilmiştir.
İstinaf incelemesi HMK.nun 355. maddesi uyarınca istinaf sebepleri ile sınırlı olarak ve kamu düzeni yönünden yapılmıştır.
TTK’nın 82/7. Maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir.” hükmü düzenlenmiştir.
Davanın açıldığı tarihte yürürlükte olan 19/10/2019 tarih 30923 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 3 Sıra No’lu Elektronik Defter Genel Tebliği (Sıra No: 1)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğle; elektronik ortamda tutulan defterlerin, vergi güvenliğini sağlamak ve virüs, siber saldırısı vb. diğer teknolojik ataklara karşı tedbir almak amacıyla ikincil kopyalarının gizliliği ve güvenliği sağlanmış şekilde Gelir İdaresi Başkanlığı sistemlerinde ya da Başkanlıktan izin alabilen güvenli saklamacı kuruluşlar bünyesinde 01/01/2020 tarihinden itibaren saklanması zorunluluğu getirilmiştir (Bkz. Tebliğ m.4.4.1-e).
Öte yandan, aynı tebliğin 7.1. Maddesininde, e-defter tutanların, Vergi Usul Kanununda belirtilen “Mücbir Sebep” halleri nedeniyle e-defter veya beratlarına ait kayıtlarının bozulması, silinmesi, zarar görmesi veya işlem görememesi ve e-Defter ve berat dosyalarının muhafaza edildiği e-Defter saklama hizmeti veren özel entegratör kuruluşlardan veya Başkanlıktan ikincil örneklerinin temin edilemediği hallerde, söz konusu durumların öğrenilmesinden itibaren tevsik edici bilgi ve belgeleri ile birlikte 15 gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yetkili mahkemeye başvurarak kendisine bir zayi belgesi verilmesini isteyebilecekleri; Mahkemeden zayi belgesinin temin edilmesini müteakip, zayi belgesi ile birlikte durumun Başkanlığa yazılı olarak bildirilmesi ve Başkanlık tarafından istenilen bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi halinde, mükelleflerin zayi olan e-defter kayıtlarının yeniden oluşturulması ve bunlara ait yeni oluşturulan e-defter ve berat dosyalarının e-defter uygulaması aracılığı ile Başkanlık sistemine yeniden yüklenmesi için Başkanlık tarafından yazılı izin verileceği düzenlenmiştir.
Anılan Tebliğin 4.4.1-e maddesinde 01/01/2020 tarihinden itibaren ikincil kopyaların Gelir İdaresi Başkanlığı ya da anlaşılmalı özel entegratör kuruluşlar nezdinde saklanmasına ilişkin yükümlülük öngörülmüş ise de e-Defter ve beratların teknik yeterliğe sahip ve Başkanlıktan bu hususta saklama izni verilen özel entegratörlerin bilgi işlem sistemlerinde muhafaza usulü ile muhafaza edilmesi sürecinde e-Defter uygulamasına dâhil olan mükellefler ve özel entegratörler tarafından uyulması gereken genel, gizlilik ve güvenliğe ilişkin usul ve esasların, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından hazırlanarak “…” adresinde yayımlanan “e-Defter Saklama Kılavuzu”nda açıklanacağı belirtilmiştir.
Bunun dışında Tebliğin 4.3.4 maddesinde defter ve berat dosyalarını oluşturma, NES veya Mali Mühürle imzalama/onaylama ve Başkanlık onaylı berat dosyalarını alma süreleri gösterilmiş, 2020 yılı Temmuz ayına ilişkin Ekim, Ağustos ayına ilişkin Kasım, Eylül ayına ilişkin Aralık ayına kadar imkan tanınmıştır. Bununla birlikte GİB tarafından yayımlanan 09/10/2020 tarihinde yayımlanan “E-Defter Saklama Kullanıcı Kılavuzu”nda Temmuz, Ağustos, Eylül 2020 defter ve beratlarının Maliye sistemine yüklenebilmesi için en son süre 15/03/2021 tarihi olarak belirlenmiştir. Fakat bahsi geçen Kılavuzda belirtilen süre azami süre niteliğinde olup davacının e-defter kayıtlarının ikincil kopyalarını uygun şekilde alıp saklamasına engel değildir. Somut olayda, e-defter kayıtlarının sadece tek bir bilgisayarda tutulduğu, e-defter kayıtlarının başka bir bilgisayarda veya harici bir depolama alanında yedeklenmediği, davacının basiretli tacirden beklenen özeni göstermediği, dolayısıyla zayi belgesi verilme koşullarının oluşmadığı anlaşıldığından mahkemece davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; zayi belgesi verilmesi koşulları mevcut olmadığından davanın reddine dair verilen karara yönelik olarak davacılar vekili tarafından ileri sürülen istinaf sebepleri yerinde görülmediğinden istinaf başvurusunun aşağıda yazılı şekilde esastan reddine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacılar vekilinin Manisa Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 2022/229 Esas – 2022/1140 Karar sayılı kararına yönelik istinaf itirazlarının HMK’nın 353/1-b.1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-İSTİNAF AŞAMASINDA; davacılar tarafından yatırılan harç yeterli olduğundan yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacılar tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-HMK’nın 333.maddesi uyarınca karar kesinleştiğinde varsa taraflarca yatırılan gider avansından kalan bakiyenin yerel mahkemece hesaplanarak ilgili olduğu tarafa iadesine
5-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
6-Kararın taraflara tebliği, kesinleştirme, harç ve gider avansı iade işlemlerinin ilk derece mahkemesince yerine getirilmesine,
Dair; dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK.’nın 362(1)-ç maddesi uyarınca kesin olmak üzere oy birliği ile karar verildi. 26/10/2022