Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
17. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2023/1079
KARAR NO : 2023/1080
KARAR TARİHİ : 07/06/2023
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : MANİSA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 19/04/2023
NUMARASI : 2023/123 D.iş 2023/130 Karar
TALEP : İhtiyati Tedbir
BAM KARAR TARİHİ : 07/06/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 07/06/2023
İhtiyati tedbir talep eden vekili tarafından yukarıda belirtilen karara karşı istinaf yasa yoluna başvurulması üzerine, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 352. maddesi uyarınca yapılan ön inceleme sonucu eksiklik bulunmadığı anlaşılmakla; inceleme aşamasına geçildi. İncelemenin dosya üzerinde yapılmasına karar verildikten sonra dosya incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
TALEP: İhtiyati haciz isteyen alacaklı vekili dilekçesinde; müvekkili şirketin, seramik üretimi ve ticaretiyle iştigal etmekte olup ürettiği seramikleri genellikle grup şirketlerinden biri olan … San. ve Tic. AŞ’ye ihraç kayıtlı olarak satmakta ve dolaylı olarak ihraç ettiklerini, davalı ise (Salihli’de) ahşap palet ürettiklerini, bu paletler paketli ürünlerin taşınmasında ve istiflenmesinde kullanıldığını, taraflar arasında palet alım-satımıyla ilgili olarak 2015 yılından itibaren ticari ilişki olup, müvekkili şirket davalıdan takozlu ahşap palet satın almakta ve gerek ihraç kayıtlı satışlarında gerekse iç satışlarında bu paletleri kullandıklarını, bilindiği gibi ahşap palet üretimi “Ahşap Ambalaj Malzemelerinin Isıl İşleme Tabi Tutulması ve İşaretlenmesine Dair Yönetmelik” kapsamında belirli standartlara tabi olduğunu, amaç, zararlı organizmaların yurtiçinde yahut yurtdışında bir yerden bir yere taşınmasını ve yayılmasını önlemek olduğunu, bu standartlar esas itibariyle Birleşmiş Milletler Uluslararası Bitki Koruma Konvansiyonu (IPPC) tarafından belirlenmiş olup Türkiye gibi Amerika da bu Konvansiyonun bir üyesidir. Isıl işlem; ahşap ambalaj malzemelerinin belirtilen Yönetmelik uyarınca çekirdek sıcaklığı en az 56 santigrat derece olacak şekilde en az 30 dakika süre ile ısıtılmasını ifade eder. Bu işleme tabi tutulan bir ahşap malzemede zararlı organizma kalamaz ve üreyemeyeceğini, ne var ki, müvekkilin ihraç kaydıyla grup şirketi olan … San. ve Tic. AŞ’ye sattığı ticari emtianın ihracatında kullanılan ve davalının ürettiği ahşap paletlerde Amerikan Gümrüğünce yapılan incelemede Cerambycidae familyasına ait böcek, bit ve haşere çıkmış; ticari mallarımız Amerikan Gümrüğü tarafından reddedilerek mahrece (Türkiye’ye) iade edildiğini, 2022 yılının son aylarından işbu talep tarihine kadar toplam 53 konteynır (1403 palet dolusu yük) geri gelmiş olup, halen 28 konteynır (596 palet dolusu yük) yolda olduğunu, söz konusu 81 konteynır hacmindeki ihracatın akim kalması, ihracata konu ticari emtianın Amerikan Gümrüğü tarafından ülkeye alınmaması ve mahrece iade işlemine tabi tutulması, bu nedenle ihraç konusu ticari emtianın geri gelmesi, Türkiye’de zirai karantina kapsamında paletlerin emtiadan ayrılarak imha işlemine tabi tutulması ve bütün bu süreç dolayısıyla eşyanın gidiş-dönüş navlun, demoraj, liman ardiye, depolama, limanda palet aktarımı (işçilik), konteynır ardiyesi, sigorta, liman masrafları, limanlardan fabrikalara iç nakliye, limana yeni palet sevki iç nakliyesi, gümrük müşavirlik ücreti, idari para cezaları ve sair çeşitli kalemlerden oluşan ve halen oluşmaya devam eden giderlerimiz dolayısıyla an itibariyle yaklaşık 250.414,71 USD ve 2.209.900,00.-TL. Zararları oluştuğunu, tüm konteynırlar geldiğinde bu zararın yaklaşık 780.000 USD ve 5.500.000,00.-TL.’ye ulaşacağı anlaşıldığını, müvekkili şirket, paletlerdeki açıklanan ayıp nedeniyle TBK m.227-228 kapsamında sözleşmeden dönme hakkını kullandığını, bu durumda taraflar arasındaki sözleşme sonlanmış olduğundan müvekkilin karşı tarafa daha önce ileri tarihli olarak gelecekte alacağı paletlere mukabil verdiği aşağıda belirtilen çek sözleşmenin sonlanmış olmasından dolayı karşılıksız kalmış olup bu çekin iadesi gerektiğini, huzurdaki talebimizin esas konusu bu olduğunu, gerçekten de müvekkili ile davalı arasındaki cari ilişkide müvekkil genellikle teslim almadığı paletlere karşılık önden ileri tarihli çekler vermekte olduğu için daima mal alacaklısı durumunda kaldığını, nitekim işbu talep tarihi itibariyle müvekkilin söz konusu ileri tarihli çeklerden dolayı davalıdan 500.000,00.-TL.’lik mal alma hakkı bulunduğunu, ancak yukarıda açıklanan ayıplı palet olayından dolayı müvekkil sözleşmeden döndüğünden bundan böyle davalının mal vermesi söz konusu olamayacağı için uhdesinde bulundurduğu iş bankasına ait keşidecisi …, 27/04/2023 vade tarihli 3291918 seri nolu 500.000,00 TL bedelli çekin bedelsiz kalmış olup derhal iade edilmesi gerektiğini, her ne kadar çekten dolayı borçlu olmadıklarının tespiti davası açılacak ise de bilindiği gibi menfi tespit davası açılabilmesi için arabuluculuk koşulu bulunduğundan ve bu süreç zaman aldığından, somut olayda ise çekin vadesi son derece yakın olduğundan (27 Nisan 2023) mahkememizden menfi tespit davası açmadan önce çekin ibrazı halinde çek bedelinin muhatap banka tarafından ödenmemesi ve çekin icra takibine konulmasının önlenmesi için ihtiyati tedbir talep etme zarureti hasıl olduğunu, bu nedenlerle açacak oldukları menfi tespit davası dosyasına eklenmek üzere işbu ihtiyati tedbir taleplerinin kabulüne; dava konusu çekin ibrazı halinde çek bedelinin muhatap banka tarafından ödenmemesi ve çekin icra takibine konulmasının önlenmesi için öncelikle teminatsız olarak, olmadığı takdirde ise uygun bir teminat mukabilinde ihtiyati tedbir kararı verilmesine; ödemenin durdurulduğunun muhatap bankaya (… Bankası A.Ş. …/… Şubesi) müzekkere ile bildirilmesine, yargılama giderleri ile ücreti vekaletin karşı tarafa yüklenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
MAHKEMECE:
“Somut olayda, dosyadaki bilgi ve belgelere göre, uyuşmazlık konusunun karşı tarafça üretilen ihtiyati tedbir talep edene satılan paletlerin ayıplı olup olmaması ve bu nedenle ihtiyati tedbir talep edenin maddi zarara uğramadığı, uğramış ise zarar miktarının belirlenmesine yönelik olduğu, talep konusu olan … Bankası …/ … şubesine ait, 3291918 seri nolu ve 27/04/2023 vade tarihli çekin, uyuşmazlık konusu nedeniyle karşı tarafa verildiğine dair yeterli delil bulunmadığı, talep konusu çek bedelinin muhatap banka tarafından ödenmemesi ve çekin icra takibine konulmasının önlenmesinin yargılamayı gerektirdiği, mevcut delil durumuna göre tedbir hususunda yaklaşık ispat koşullarının gerçekleşmediği … ” gerekçesi ile, davacının ihtiyati tedbir talebinin reddine, şeklinde karar verilmiştir.
İSTİNAF BAŞVURU SEBEPLERİ:
İhtiyati tedbir talep eden vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemenin uyuşmazlık konusunun tespit ve tayininde hata yaptığını, uyuşmazlık konusunun; paletlerde ortaya çıkan ayıptan dolayı müvekkilinin sözleşmeden dönme hakkı olup olmadığını, müvekkilinin somut olayda ayıptan dolayı sözleşmeden dönmekte haklı ise gelecekte teslim alacağı paletlere mukabil ileri tarihli olarak önceden verdiği çeklerin bedelsiz kalıp kalmadığını, söz konusu çeklerden dolayı borçlu olup olmadığına ilişkin olduğunun görüleceğini, müvekkili ile davalı arasındaki cari ilişkide müvekkilinin genellikle teslim almadığı paletlere karşılık önden ileri tarihli çekler vermekte olduğu için daima mal alacaklısı durumunda kaldığını, nitekim talep tarihi itibariyle müvekkilinin söz konusu ileri tarihli çeklerden dolayı davalıdan mal alma hakkının bulunduğunu, ancak yukarıda açıklanan olaydan dolayı müvekkilinin sözleşmeden döndüğünden bundan böyle davalının mal vermesi söz konusu olamayacağı için karşı tarafın uhdesinde bulunan çekin bedelsiz kalmış olup menfi tespit davası açılacak ise de öncelikle çekin ödenmesinin ve icraya konulmasının tedbiren durdurulmasını talep ettiklerini belirterek, kararın kaldırılmasına, talepleri gibi açılacak olan menfi tespit davası dosyasına eklenmek üzere İhtiyati tedbir talebinin kabulüne; dilekçeye konu çekin ibrazı halinde çek bedelinin muhatap banka tarafından ödenmemesi ve çekin icra takibine konulmasının önlenmesi için öncelikle teminatsız olarak, olmadığı takdirde ise uygun bir teminat mukabilinde ihtiyati tedbir kararı verilmesine; ödemenin durdurulduğunun muhatap bankaya (… Bankası A.Ş. …/… Şubesi) müzekkere ile bildirilmesine karar verilmesini istinaf başvuru sebebi olarak ileri sürmüştür.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
Talep, ihtiyati tedbir istemine ilişkindir.
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; 6100 sayılı HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.
İhtiyati tedbir isteyen tarafça, ticari emtianın ihracatında kullanılan ve davalının ürettiği ahşap paletlerde ayıp çıktığını, bu nedenle sözleşmeden dönüldüğünü, ileri tarihli verilen çekin bedelsiz kaldığını ileri sürerek muhatap banka tarafından ödenmemesi ve çekin icra takibine konulmaması yönünde ihtiyati tedbire hükmedilmesi talep edilmiştir. Mahkemece talebin reddine karar verilmiştir.
İhtiyati tedbir şartları değerlendirildiğinde; geçici hukuki koruma tedbirlerinden olan ihtiyati tedbir, nitelikçe bir geçici hukuki koruma tedbiridir.(HMK m. 406)
Geçici hukuki koruma tedbirlerinin amacı, yargı organları önünde hak arayan kişilerin nihai olarak elde etmeyi umdukları haklarına erişimi kolaylaştırmaktır. Bu amacın gerçekleşmesi için, elde edilmesi umulan hakların ya da onların konularının ortadan kalkması, yok olması, değiştirilmesi gibi olasılıkların bertaraf edilmesi gerekir. Elde edilmesi umulan hakka kavuşulmasını kolaylaştırıcı tedbirler hak arama özgürlüğünü, adil yargılama hakkını ve hukuk devleti ilkesini de yakından ilgilendirir.(TC Anayasası m.36, HMK m.33) ihtiyati tedbir istekleri değerlendirilirken geçici hukuki koruma tedbirlerinin açıklanan bu amacının gözden uzak tutulmaması gerekir.
6100 sayılı HMK’nun 389/1. Maddesinde; ” mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında ihtiyati tedbir kararı verilebilir.” şeklinde,
HMK’nın 390/3. maddesinde; “tedbir talep eden taraf, dilekçesinde dayandığı ihtiyati tedbir sebebini ve türünü açıkça belirtmek ve davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmek zorundadır. ” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
İhtiyati tedbir isteminin dayanağı, karşı tarafça satılan paletlerin ayıplı olduğundan sözleşmenin feshi nedeni ile bedelsiz kaldığı iddiası olup, tedbir talep edenin davanın esası yönünden kendisinin haklılığını yaklaşık olarak ispat etmesi gerektiği, çekin sözleşme kapsamında verildiği ve bedelsiz kaldığının ancak yargılama sonucu anlaşılabilecek nitelikte olduğundan ve bu aşamada yaklaşık ispat sağlandığını kabule değer delil bulunmadığından, ihtiyati tedbir isteminin reddedilmiş olması yerinde görülmüştür.
Dosyadaki belgelere, kararın dayandığı delillerle, usul ve yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle uyuşmazlığın yargılama gerektirmesine, ihtiyati tedbir koşullarının oluşmamasına, kararda kamu düzenine ilişkin bir aykırılık bulunmamasına göre, kanunun olaya uygulanmasında hata edilmediği, ihtilafın doğru olarak tanımlandığı, inceleme konusu kararın usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, ihtiyati tedbir talep eden vekilinin yerinde bulunmayan istinaf kanun yolu başvurusunun HMK’nın 353/(1)-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Manisa Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 19/04/2023 tarih ve 2023/123 D.iş 2023/130 Karar sayılı ihtiyati tedbir talebinin reddine ilişkin olarak verilen karar, usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan ihtiyati tedbir talep eden vekilinin istinaf kanun yolu başvurusunun HMK’nın 353/(1)-b-1. maddesi uyarınca ESASTAN REDDİNE,
2-İstinaf başvurusu sırasında alınması gereken 179,90.TL maktu karar ve ilam harcı peşin olarak alındığından başkaca harç alınmasına mahal olmadığına,
3-İstinaf kanun yolu başvurusunda bulunan ihtiyati tedbir talep eden tarafından yapılan yargılama giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-İstinaf incelemesi duruşmasız yapıldığından istinaf kanun yoluna başvuran ihtiyati tedbir talep eden aleyhine vekalet ücretine hükmedilmesine yer olmadığına,
5-Kararın tebliği ve gider avansı iadesine ilişkin işlemlerin yerel mahkemece yerine getirilmesine,
Dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda HMK’nın 362/(1)-f maddesi gereğince kesin olmak üzere 07/06/2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.