Görüntülediğiniz mahkeme kararı kesinleşmiş bir karardır.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
14. HUKUK DAİRESİ
ESAS NO : 2023/2144
KARAR NO : 2023/1971
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 1. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
ESAS NO : 2023/87 D.İş
KARAR NO : 2023/90
TALEP TARİHİ : 04.05.2023
KARAR TARİHİ : 25.10.2023
TALEP : İhtiyati Tedbir
KARAR TARİHİ : 29.12.2023
KARARIN YAZ. TARİH: 29.12.2023
İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25.10.2023 tarih ve 2023/87 D.İş Esas, 2023/90 Karar sayılı ek kararının, istinaf başvurusu yoluyla incelenmesinin karşı taraf … A.S vekili tarafından istenilmesi üzerine, dairemize gönderilen dosya incelendi, dosya içeriğine göre incelemenin duruşmasız olarak yapılması uygun görülmekle, gereği konuşulup düşünüldü.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İhtiyati tedbir talep eden vekili sunmuş olduğu dilekçesi ile özetle; … A.Ş.’ne ait, “…”nin inşası için hakkında ihtiyati tedbir istenen … A.Ş. ile … A.Ş. arasında sözleşme imzalandığı, Çek Cumhuriyeti’nde kurulu ve faaliyet gösteren …, işin yapımına ilişkin müvekkili …. Şti. ile ayrı bir sözleşme imzaladığı, bu sözleşme kapsamında … A.Ş. şirketine işin tamamlanması ve teslimi amacıyla teminat mektupları verildiği, taraflar arasındaki sözleşmede yer alan borç ve yükümlülüklerin ifa edilmemesi yahut akde aykırı şekilde ifa edilmesi rizikosuna karşı, lehtar müvekkil şirket muhatap ise karşı taraf, (iş sahibi şirket) olmak üzere … Bankası A.Ş, T.C. … Bankası A.Ş ve … Bankası A.Ş. tarafından “garanti sözleşmesi” niteliğinde olan … Bankası-1821GG228103 ve 1821GG337234 mektup numaralı 4.579,50 € ve 318.989,96 € değerinde iki adet avans 1821GG228111 ve 1821GG337226 mektup numaralı 655.775,00 € ve 1.250.000,00 € değerinde iki adet kesin aynı zamanda 30.06.2017 vadeli, … Bankası-2267KRTM14000187 mektup numaralı 318.989,95 € değerinde avans, 2267KRTM14000190 mektup numaralı 1.250.000,00 € değerinde kesin 30.06.2017 vade tarihli, … Bankası Türk A.Ş.- 5963914624120250 mektup numaralı 4.579,50 € değerinde avans, 5963914624120251 mektup numaralı 655.775,00 € değerinde 30.06.2017 vade tarihli teminat mektupları düzenlendiği, işin bitimine yakın …’nin mali sıkıntılar yaşadığı, müvekkiline ödemelerde aksamalar oluşmaya başladığı, bu dönemde müvekkili şirketlere yer teslimlerinde gecikmeler yaşandığı, gecikmenin müsebbibi ve kusurlu tarafı müvekkilinin olmaması ve ileride yaşanacak hukuki ihtilaflarda sorumluluktan kurtulmak adına yer teslimi geciken alanlar üzerinde Mihalıççık Sulh Hukuk Mahkemesinin 2015/5 D.İş sayılı dosyası ile durum tespit ettirildiği, 2016 yılında Naksan grubunun FETÖ bağlantısı nedeniyle Termik Santralin de maliki olan …. şirketine el konulduğu, bağlı grup olan inşaatın sahibi …’nın … ’ye devredildiği, bu esnada, … yükümlülüklerini aksatmamak adına ve sözleşmesel sorumluluk yaşamamak, yabancılık unsuru da bulunan süreçte inşaata devam ettiği ve santral inşaatının %98 seviyesinde tamamlandığı, …’nin, …’ya işin tamamlandığına ilişkin geçici kabul belgesi verdiği, bu esnada termik santralin idaresi … denetiminde ve atanan kayyumda olduğu, …’nun gerek cari alacağı, gerek %3 seviyesinde kabulü yapılmayan işlerin bedeli ve gerekse fazla imalat bedelleri ödenmeyince …, sözleşme gereğince …’den iyi niyet görüşme talep ettiği, bu görüşmeler Çek Cumhuriyeti’nde, … şirket merkezinde yapıldığı, ancak görüşmelerden sonuç alınamadığı, kısa süre sonra ise …, Ostrava Asliye Ticaret Mahkemesi’nden “İflas Erteleme” talebinde bulunduğu, yapılan toplantılara … temsilcilerinin katıldığı, ancak beş yüzü aşkın alacaklılar listesi karşısında ödemelerini alamadığı, daha sonra …’nin iflası Ostrava Mahkemesinin “ref.no. KSOS 37 INS 10134/2016” kararı ile açıklandığı ve şirkete kayyum atandığı, davalı … A.S. iflas kararı ve apostile edilmiş tercümesinin sunulduğu, sözleşme kapsamında verilen kesin teminat mektupları hiçbir gerekçe gösterilmeden Çek Cumhuriyetinde iflas eden … şirketine Ostrava Mahkemesinin “ref.no. KSOS 37 INS 10134/2016” kararı ile atanan Çek vatandaşı kayyum tarafından paraya çevrilmeye çalışıldığından, işin yapıldığı Mihalıççık Asliye Hukuk Mahkemesi’nden 2017/9 Değişik İş sayılı dosyasından teminat mektuplarının paraya çevrilmesinin durdurulmasına ilişkin ihtiyati tedbir kararı alındığı, daha sonra Mihalıççık Asliye Hukuk Mahkemesi’nin 2017/43 Esas sayılı dosyası ile teminat mektuplarının iptali için dava açıldığı ve iki dosyanın birleştirildiği, …, davanın Mihalıççık’ta açılamayacağını, öncelikle sözleşmede yer alan tahkim şartının varlığı sebebiyle bu yola başvurulması gerektiği konusunda itiraz ettiği, yerel mahkeme tarafından tahkim şartı nedeniyle davanın usulden reddedildiği, karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulduğu, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nin 2021/644 Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan yargılamada, istinaf mahkemesi tarafından tahkim şartı nedeniyle istinaf başvurularının reddedildiği ve karara karşı bu kez temyiz kanun yoluna başvurulduğu, Yargıtay 6. Hukuk Dairesi’nin yargılaması sonucunda, 2022/926 Esas – 2022/2672 Karar sayılı ilamıyla, temyiz itirazlarının reddiyle hükmün onanmasına karar verildiği, bu kez teminat mektupları korumasız kalmış ve iş bu ihtiyati tedbir talebini açma gereğinin hasıl olduğundan bahisle öncelikle müvekkili şirket adına sözleşme gereğince Avusturya Viyana Tahkim Kuruluna başvuru yapılacağı için HMK 389 ve devamı maddeleri uyarınca, toplam 8 adet ve güncel rakamlarıyla 4.458.688,91 EURO bedelli, … Bankası-1821GG228103 ve 1821GG337234 mektup numaralı 4.579,50 € ve 318.989,96 € değerinde iki adet avans 1821GG228111 ve 1821GG337226 mektup numaralı 655.775,00 € ve 1.250.000,00 € değerinde iki adet kesin, … Bankası 2267KRTM14000187 mektup numaralı 318.989,95 € değerinde avans, 2267KRTM14000190 mektup numaralı 1.250.000,00 € değerinde kesin, … Bankası Türk A.Ş. 5963914624120250 mektup numaralı 4.579,50 € değerinde avans, 5963914624120251 mektup numaralı 655.775,00 € değerinde teminat mektuplarının ödenmesinin teminatsız olarak ihtiyati tedbir yoluyla engellenmesine, mahkeme aksi kanaatte ise uygun bir teminat ile ihtiyati tedbir verilmesini talep etmiştir.
İlk derece mahkemesi 2023/87 D.İş Esas sayılı dosyasından verilen 08.05.2023 tarihli ara kararında özetle; “…Yukarıda yapılan açıklamalar ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirildiğinde, Taraflar arasında 01/06/2012 tarihli Eskişehir ilinde …nin inşasına ilişkin eser sözleşmesi imzalandığı, sözleşmenin Avusturya/Viyana Hukuku’na tabi olup uyuşmazlık halinde tahkime başvurulacağının öngörüldüğü, sözleşme kapsamında aleyhinde tedbir talep olunana toplam bedeli 4.458.688,91 Euro olan 8 adet teminat mektubunun verildiği, taraflar arasında “yabancı hakem anlaşması” bulunduğu, sözleşmede tahkim yerinin Türkiye olarak belirlenmediği ve bu eser sözleşmesine istinaden verilen teminat mektuplarının tahkime başvuru yapılmadan önce paraya çevrilmesinin önlenmesi konusunda tedbir talep edildiği, her ne kadar sözleşmede Avusturya/Viyana Hukuku’nun geçerliliği kabul edilmiş ise de, Milletlerarası Tahkim Kanununun 1. ve 6. maddeleri dikkate alındığında, mahkememizce ihtiyati tedbir talebinin değerlendirilmesi ve talep hakkında karar verilmesinin yasal düzenlemeye uygun olduğu, 4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 6. maddesinde taraflardan birinin, tahkim yargılamasından önce veya tahkim yargılaması sırasında mahkemeden ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz istemesi ve mahkemenin böyle bir tedbire veya hacze karar vermesinin tahkim anlaşmasına aykırılık teşkil etmeyeceği düzenlemesine yer verildiği, mahkememizce tedbir kararının değerlendirilmesinin ardından, taraflar arasındaki sözleşme ile belirlendiği şekilde Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Uluslararası Tahkim Mahkemesinde (International Court Of Arbitration) tarafların tahkim yargılamasına başvurabileceği, tüm dosya kapsamına göre ihtiyati tedbir talep edenin aleyhinde tedbir talep olunan ile yapmış olduğu geçici kabule göre sözleşmeye konu işin %95’ini 30/12/2015 tarihi itibariyle tamamladığı, işin geçici kabulünün yapıldığı, ihtiyati tedbir talep edenin cari hesap alacağı bulunduğu, bu alacaklar ile sözleşme kapsamı dışındaki ilave işlere ilişkin alacakların aleyhinde ihtiyati tedbir talep edilen işverenin kabulünde olduğu, ancak aleyhinde ihtiyati tedbir talep olunan şirketin nakit akışı sorunu yaşadığı, bu nedenle iflas başvurusunda bulunduğu, tedbir talep eden yüklenicinin işin büyük bölümünü tamamladığı ve yaklaşık olarak teminat mektuplarının teminat fonksiyonunun sona erdiği/sözleşmenin ifasının kendisinden kaynaklanmayan nedenlerle imkansızlaştığı konusunda delil sunduğu, bu aşamada teminat mektuplarının nakde dönüştürülmesinin ihtiyati tedbir talebinde bulunan yüklenicinin ticari işletme faaliyetinin durmasına ve ileride telafisi imkansız ağır ekonomik kayıplarına sebep olabileceği dikkate alınarak ihtiyati tedbir isteminin kabulüne, ” dair karar verilmiştir.
İlk derece mahkemesi tarafından verilen ihtiyati tedbir kararına aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesi tarafından duruşma günü belirlenerek ihtiyati tedbire yönelik itirazın değerlendirildiği ve 19.10.2023 tarihli ek karar ile özetle; “tüm dosya kapsamı belgelerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde taraflar arasındaki sözleşmede tahkim yerinin Türkiye dışında olması nedeniyle 4686 Sayılı Yasa’nın 2. maddesi gereğince taraflar arasındaki uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşıdığı anlaşılmıştır. 4686 Sayılı Yasa’nın “Amaç ve Kapsam” başlığını taşıyan 1. maddesinde her ne kadar bu kanun yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya bu kanun hükümlerinin taraflar ya da hakem veya hakem kurulunca seçildiği uyuşmazlıklar hakkında uygulanacağı belirtilmiş ise de, aynı maddenin 3.fıkrasında bu kanunun 5 ve 6.maddeleri hükümlerinin tahkim yerinin Türkiye dışında belirlendiği durumlarda da uygulanacağının hüküm altına alındığı görülmüştür. MTK’nın 6.maddesine göre de taraflardan birinin tahkim yargılamasından önce mahkemeden ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz istemesinin ve bu kapsamda mahkemenin böyle bir tedbir kararı vermesinin tahkim anlaşmasına aykırılık teşkil etmeyeceği düzenlenmiştir. 4686 Sayılı MTK’nın 3.maddesinde ise bu kanunda mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde davalının yerleşim yeri veya olağan oturma yeri veya iş yerinin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi, davalının Türkiye’de yerleşim yeri, olağan oturma yeri veya iş yeri yoksa İstanbul Asliye Hukuk Mahkemesi görevli ve yetkilidir. Bu kapsamda talep edilen ihtiyati tedbir istemi açısından MTK’nın 6. ve 3.maddesi hükümlerinin birlikte değerlendirilmesi gerekmektedir. Zira MTK’nın 6.maddesinde taraflardan birinin tahkim yargılamasından önce veya tahkim yargılaması sırasında mahkemeden ihtiyati tedbir talep etmesinin tahkim anlaşmasına aykırılık teşkil etmeyeceğinin düzenlendiği, iş bu madde içeriğinde geçen mahkemenin hangi mahkemeler olduğu hususunun ise aynı yasının 3. maddesinde sınırlı olarak gösterildiği görülmüştür. Yine iş bu madde içeriğinde geçen ve mahkemeden talep edilebilecek ihtiyati tedbirin MTK’nın 3.maddesi içeriğinde belirtilen” mahkeme tarafından tarafından yapılacağı belirtilen işlerden” olarak kabul edilmesinin gerektiği sonucuna varılmaktadır. Bu şekilde MTK’nın 6. ve 3.maddelerinin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, MTK’nın 3.maddesi gereğince iş bu ihtiyati tedbir isteminin değerlendirilmesi ile ilgili olarak da madde metninde görevli ve yetkili mahkeme olarak sınırlı bir şekilde sayılan davalının ve bu kapsamda aleyhine ihtiyati tedbir talep edilenen yerleşim yeri, olağan oturma yeri yada işyerinin bulunduğu yer mahkememiz yargı alanı içerisinde bulunmadığından iş bu ihtiyati tedbir istemini değerlendirme husunda aynı madde içeriğinde yetkili ve görevli olarak gösterilen İstanbul Asliye Hukuk Mahkemeleri olup işin ticari nitelikte bulunması nedeni ile aynı yasaya 28/02/2018 tarih ve 7101 sayılı yasanın 54.maddesi ile eklenen Ek -1 maddesi gereğince görevli ve yetkili mahkemelerin İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri olduğu anlaşılmakla, ihtiyati tedbire itirazın kabulü ile mahkememizin 08/05/2023 tarihli ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına” karar verildiği görülmüştür.
İSTİNAF SEBEPLERİ:
Aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekili tarafından verilen 14.11.2023 tarihli istinaf kanun yoluna başvuru dilekçesi ile özetle; ihtiyati tedbir kararına karşı yaptıkları itiraz üzerine Mahkemenin 19.10.2023 tarihinde duruşmalı olarak itirazı değerlendirdiğini ve ihtiyati tedbirin kaldırılmasına karar verildiğini, akabinde 31.10.2023 tarihinde tebliğ edilen gerekçeli kararda ise ihtiyati tedbir kararının yetkisizlik nedeniyle kaldırıldığının anlaşıldığını, ilk derece mahkemesinin ihtiyati tedbirin kaldırılmasına karar vermiş olması nedeni ile kararın müvekkili şirket lehine olduğunu ve istinaf edilemeyeceği düşünülecekse de ilk derece mahkemesi tarafından yetki meselesinden önce gözetilmesi gereken aşağıda açıklayacakları nedenle itirazlarının kabulüne karar verilmesi gerekirken bu hususun gözetilmemesi nedeniyle alınan karara karşı istinaf kanun yoluna başvurmak zorunda kaldıklarını, somut uyuşmazlıkta taraflar ya da hakem heyeti milletler arası tahkim kanunu hükümlerini seçmediğini, karşı tarafın da kabul ettiğini, taraflar arasındaki 80712P0001 numaralı sözleşmenin (Sözleşme Koşulları’nın) “Tahkim Koşulu” başlıklı 20.3.’ncü maddesi gereğince bu Sözleşme’den kaynaklanan veya Sözleşme’nin ihlali, feshi veya geçersizliği ile ilgili tüm ihtilaflar, Viyana’daki Avusturya Federal Ekonomi Odası Uluslararası Tahkim ve Uzlaştırma Merkezi’nin Tahkim ve Uzlaştırma Kuralları (Viyana Kuralları) uyarınca çözüleceğini, taraflar uyuşmazlığın çözümü için 4686 Sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nu (MTK) seçmediklerini, MTK’nın 1. Maddesinin 2. Fıkrası gereğince bu Kanun, yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği veya bu Kanun hükümlerinin taraflar ya da hakem veya hakem kurulunca seçildiği uyuşmazlıklar hakkında uygulandığını, tahkim yerinin Türkiye olmadığını ve MTK’nın taraflarca veya hakem kurulunca seçilmemiş olması durumunda ihtiyati tedbire ilişkin 6’ncı madde doğrudan uygulama alanı bulmayacağını, 6’ncı maddenin uygulanabilmesi için, MTK’nın seçilmiş olması gerektiğini, istinaf istemlerinin kabulü ile birlikte ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak dilekçelerinde ayrıntılı olarak belirttikleri nedenlerle 08.05.2023 tarihli ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasını, kaldırma kararının icrası için ilgili bankalara ve ihtiyati tedbir kararının infazının emredildiği diğer yerlere müzekkere yazılmasını, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin haksız tedbir isteminde bulunan karşı yana yükletilmesine karar verilmesini talep ederek istinaf kanun yoluna başvuru yapılmıştır.
DELİLLER, DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen karar hakkında; HMK.nın 355. maddesindeki düzenleme uyarınca, istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine ilişkin aykırılık bulunup bulunmadığı yönü gözetilerek yapılan inceleme sonucunda,
Talep eden … Ltd vekilinin ihtiyati tedbir kararı verilmesi talebi üzerine ilk derece mahkemesi tarafından 08.05.2023 tarihli karar ile talebin kabulüne karar verildiği, ihtiyati tedbir kararına aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekili tarafından itiraz edilmesi üzerine ilk derece mahkemesi tarafından duruşma günü belirlenerek ihtiyati tedbire yönelik itirazın değerlendirildiği ve 19.10.2023 tarihli ek karar ile ihtiyati tedbir kararının kaldırıldığı, bu karara yönelik aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekili tarafından “4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu’nun 6.maddesinin uygulanma imkanı bulunmadığından ilk derece mahkemesinin tedbirin yetki sebebiyle kaldırılmasına ilişkin gerekçesinin doğru olmadığından bahisle istinaf yoluna başvurulduğu anlaşılmıştır.
Somut olayda, 4686 Sayılı Yasa’nın 2. maddesi gereğince taraflar arasındaki uyuşmazlığın yabancılık unsuru taşımasına, 4686 Sayılı Yasa’nın 3. fıkrasında bu kanunun 5 ve 6.maddeleri hükümlerinin tahkim yerinin Türkiye dışında belirlendiği durumlarda da uygulanacağının hüküm altına alınmasına, sözkonusu yasanın 6.maddesine göre de taraflardan birinin tahkim yargılamasından önce mahkemeden ihtiyati tedbir veya ihtiyati haciz istemesinin ve bu kapsamda mahkemenin böyle bir tedbir kararı vermesinin tahkim anlaşmasına aykırılık teşkil etmeyeceğinin düzenlenmesine, 4686 Sayılı yasanın 3.maddesine göre bu kanunda mahkeme tarafından yapılacağı belirtilen işlerde davalının yerleşim yeri veya olağan oturma yeri veya iş yerinin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi, davalının Türkiye’de yerleşim yeri, olağan oturma yeri veya iş yeri yoksa İstanbul Asliye Hukuk Mahkemesi görevli ve yetkili olduğunun düzenlenmesine göre mahkemeden talep edilebilecek ihtiyati tedbirin bu kapsamda aleyhine ihtiyati tedbir talep edilenin yerleşim yeri, olağan oturma yeri yada işyerinin bulunduğu yerin İzmir mahkemeleri yargı alanı içerisinde bulunmamasına göre işin ticari nitelikte bulunması nedeni ile aynı yasaya 28/02/2018 tarih ve 7101 sayılı yasanın 54.maddesi ile eklenen Ek -1 maddesi gereğince görevli ve yetkili mahkemelerin İstanbul Asliye Ticaret Mahkemeleri olması nedeniyle mahkemece verilen kararda usule ve yasaya aykırı bir yön bulunmadığından aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekilinin istinaf istemi yerinde görülmemiştir.
Dosya kapsamı, mahkeme gerekçesi ve yapılan değerlendirmeye göre; mahkemece verilen karar usul ve yasaya uygun olup, aleyhine tedbir kararı verilen … A.S. vekilinin istinaf kanun yoluna başvurusunun HMK’nın 353/(1)-b-1. maddesi gereğince esastan reddine karar verilmesi gerekmiş olup, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-İzmir 1. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 25.10.2023 tarih ve 2023/87 D.İş Esas, 2023/90 Karar sayılı ek kararı usul ve esas yönünden hukuka uygun bulunduğundan, karşı taraf … A.S. vekilinin bu karara karşı yapmış olduğu istinaf kanun yoluna başvurusunun, 6100 sayılı HMK’nın 353/(1)-b-1. maddesi gereğince ESASTAN REDDİNE,
2-Karşı taraf … A.S. vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verildiğinden, alınması gereken 444,60 TL ihtiyati tedbire ilişkin istinaf karar harcından peşin alınan 269,85 TL harç bedelinin mahsubu ile kalan 174,75 karşı taraf …. A.S.’den alınarak Hazine’ye gelir kaydına,
3-Karşı taraf … A.S. vekili tarafından yatırılan 738,00 TL istinaf kanun yoluna başvurma harcı ile yapılan istinaf kanun yolu giderlerinin kendi üzerinde bırakılmasına,
4-Kararın, ilk derece mahkemesince taraflara tebliğine,
Dair, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda, 6100 sayılı HMK’nın 394/(5) ve 362/(1)-f maddeleri uyarınca kesin olmak üzere 29.12.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.