Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
13. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2021/598
KARAR NO : 2023/276
KARAR TARİHİ: 16/02/2023
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İZMİR 4. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 16/01/2020
NUMARASI : 2015/1103- 2020/34
DAVANIN KONUSU : Tazminat
DAVA TARİHİ : 09/09/2015
DAİRE KARAR TARİHİ : 16/02/2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 16/02/2023
İzmir 4. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin 16/01/2020 tarih ve 2015/1103 Esas, 2020/34 Karar sayılı kararının, istinaf başvurusu yoluyla incelenmesinin davacı tarafından istenilmesi üzerine, Dairemize gönderilen dosya incelendi, dosya içeriğine göre incelemenin duruşmasız olarak yapılması uygun görülmekle, gereği konuşulup düşünüldü.
İSTEM;
Davacı, işletmekte olduğu … Oto Kiralamanın araçlarından olan … plakalı araçta 12.10.2014 tarihinde meydana gelen arıza nedeniyle rektifiye imkanı olmadığından davalı … Otomotive sipariş verilen 1 adet sıfır motorun Kasım ayı sonunda servisine teslim edildiğini,12.12.2014 tarihinde motor takılma işleminin tamamlanmasına rağmen motora ilişkin gümrük evrakları ile faturanın, aracın vizesinin son günü olan 17.04.2015 tarihine kadar ibraz edilmediğini, bu nedenle ruhsat ve vize işlemlerinin yapılamadığını, uzun uğraşlar sonunda gümrük evrakları ile faturanın geldiğini ancak bu sefer motorun gümrük makbuzuyla, gümrük ithal belge, tarih ve sayı numaralarının birbiri ile örtüşmediği gerekçesiyle yeni ruhsat verilmediğini, motoru satın aldığı … otomotive başvurduğunda hatanın … Otomotiv’den kaynaklandığı belgelerin onlar tarafından kendilerine ulaştırılmadığını bildirdiklerini, 16 haziranda belgelerin teslim edildiğini Bornova İlçe Emniyet Müd.Trafik Tescil Büro Amirliğince, ithalatcı … A.Ş. tarafından gönderilen belgelerin eksik ve hatalı olmasını gerekçe göstererek yasal işlemlerin yerine getirilmediğini, aracın önceden yapılan rezervasyonlar nedeniyle müşterilerin mağdur edilmemesi için trafiğe çıkartıldığını, ancak 25.04.2015 tarihinde müşteri …’ın, 13.05.2015 tarihinde Selçuk’da polisler tarafından durdurularak KTK 34 maddesi gereği ceza kesilerek aracın kurtarıcı ile çekildiğini, aracın yaklaşık 4 aydan fazla sürede kiraya verilemediğini, rezarvasyonların iptal edildiğini, büyük kazanç kaybı olduğunu, araçların kurtarıcı parası ve kiracıların taksi parasını ödemek ve kira bedellerini iade etmek zorunda kaldığını, yaşanan iş yoğunluğu nedeniyle müşteri memnuniyetsizliği ve itibar kaybı nedeniyle iş yoğunluğunun azaldığını, davalılara 26.06.2015 tarihinde ihtarname gönderilmesine rağmen mağduriyetin giderilmediğini belirterek, aracın vizesinin yapılamaması nedeniyle trafiğe çıkamamasından ötürü günlük 350 TL kira kaybı, kazanç kaybı ve kesilen trafik cezası, kurtarıcı ücretleri işyeri itibar kaybının fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam 20.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davacı 21.03.2016 tarihli dilekçesi ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 20.000,00TL’lik talebinin 554,00TL’sinin araca, davalılar tarafından gerekli evrakların verilmemesi nedeniyle vizesi yapılamayan aracın trafikten men edilmesi nedeniyle ödenen 2 trafik cezası tutarı, 177,00TL’sinin aracın trafikten men edilirken kurtarıcı ile çekilmesiyle nedeniyle kendisinden talep edilen oto çekici ve otopark bedeli, geri kalan 19.299,00TL ise günlüğü yaklaşık 350,00TL’ye kira verilen aracın yaklaşık 4 ay boyunca kiraya verilememesi nedeniyle oluşan kazanç kaybı ile rezervasyonların iptal edilmesi nedeniyle müşteri ve itibar kaybı nedeniyle oluşan zararlarına ilişkin olduğunu beyan etmiştir.
CEVAP:
Davalı … Şti, davacı yanın açtığı davanın husumet yönünden reddinin gerektiğini, aracın gümrük belgelerinin temini ve yurtiçine getirilmesinden ithalatçı … A.Ş.’nin sorumlu olduğunu, davacının aracına motoru takanın ve teslim edenin … Otomotiv olduğunu, davacının aracını yapana ve motoru satın aldığı kişi yada firmaya davayı açması gerektiğini, vize işlemleri yaptırılmadan aracın kiraya verilerek trafiğe çıkarılmasının kötü niyetli davacının kendi kusuru olduğunu, fenni muayenesi olmayan araçların trafikte yakalanması halinde ilk seferde eksikliklerinin giderilmesi için 7 günlük süre verildiğini, eksiklikler giderilmeden aracın trafiğe çıkarılması halinde aracın parka çekileceğinin sabit olduğunu, sorumluluğun başka kişilere yükletilmesinin hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, araç adına kesilen faturaların vergi dairesinden istenilmesi halinde kaç paradan kiraya verildiğinin ortaya çıkacağını, ayrıca gerçek bedelinin diğer rent a car işletmelerinden sorulması gerektiğini, aracının rent a car kaskosunun yapılıp yapılmadığının sorulmasının gerektiğini, rent kasko olması halinde ile arızaya neden olan müşteriden yatma bedeli adı altında kira bedelinin alınıp alınmadığının ayrıca sigortadan aracın motor alımı-tamiri için bedeli alınıp alınmadığı hususlarının belirlenmesinin zorunlu olduğunu, evrakların birbirini tutmadığı belirtilmiş ise de … Otomotivin 19.11.2014 tarihli parça faturası motor değişim belgesi ve evrakları ile değişimin sabit olduğunu belirterek, davanın husumet yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı …; motorun sipariş edildiği …Şti. tarafından davacıya teslim edildiğini, arkadaşı olan davacının faturayı aracı vize yaptırmak istediği zaman almak istediğini söylemesi üzerine talep ettiği zaman faturanın düzenlenerek teslim edildiğini, gümrük belgesinin temininde veya gecikmeli temininde herhangi bir kusuru olmadığını, sorumluluğun ithalatçı veya yetkili bayide olduğunu, davaya konu aracın davacının özel aracı olduğunu, kiralamada kullanılan araç olmadığını, günlük 350 TL kira bedelinin çok fahiş olduğunu, ceza kesilmesi ve trafikten men edilmesinin davacının kusurundan kaynaklandığını, davacının kendisinin sebep olduğu zarar nedeniyle dava açmasının yasal dayanağı olmadığını belirterek, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI ÖZETİ:
Mahkemece, ithalatçı firma olan dava dışı … A.Ş.’den motoru satın aldıktan sonra davalılardan … A.Ş.’ye motoru satmış olan dava dışı … A.Ş.’nin düzenlemiş olduğu faturada eksik ve/veya hatalı bilgilerin yer almış olması ya da motorun ithalatçısı olan … A.Ş. tarafından …A.Ş.’ye fatura edilen bilgilerde eksik ya da yanlışlar olmasından dolayı motora vize alınamadığı ancak bu durumun meydana gelmesinden motorun sonraki alıcıları olan davalıların kusurunun olmadığı gibi davalıların kusurlarının olduğunun davacı tarafça ispatlanamadığı bu nedenle davalılara yöneltilen davanın haksız olduğu anlaşıldığından reddine karar verilmiştir.
İSTİNAF TALEBİNDE BULUNAN: Davacı istinaf talebinde bulunmuştur.
BİLDİRİLEN İSTİNAF SEBEPLERİ:
Davacı istinaf dilekçesinde; İlk derece mahkemesince verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu,
İlk derece mahkemesi kararında bilirkişilerce hazırlanan ek ve kök raporların esas alındığını, ancak hem bilirkişilerin raporlarını hazırlarken hem de mahkemenin hüküm kurarken dosyadaki diğer beyanları ve delillerini değerlendirmediğini ve itirazlarını da dikkate almadığını, dava dışı … A.Ş. ‘nin düzenlemiş olduğu faturada eksik ve/veya hatalı bilgilerin yer almış olması ya da motorun ithalatçısı olan … A.Ş.tarafından …. A.Ş.’ye fatura edilen bilgilerde eksik ya da yanlışlar olmasından dolayı motora vize alınamamış olabileceğini, ancak bu durumun meydana gelmesinden motorun sonraki alıcıları olan davalıların kusurunun olmadığının bildirildiğini ve mahkeme tarafından bu kabulle rapora dayalı verilen kararın hatalı olduğunu,
Mahkeme dosyasındaki fatura ve gümrük evrakları ile davalılardan … Oto ve … Şti. arasındaki, eksik olan evrakların gönderilmesi için yapılan mail yazışmaları incelenmeden, sebep sonuç ilişkisi kurulmadan, sadece Emniyet Müdürlüğünce verilen cevabi yazı değerlendirilerek rapor hazırlandığını,
Emniyet Genel Müdürlüğünün cevabi yazısında ‘İthalatçı firmadan topluca komple motor ve motor bloku alan firmaların 3. Şahıslara satışlarda firmanın ticari unvanına havi maliye bakanlığınca geçerli kullanılmış fatura kullanılacağı ve faturada malın satılacağı özel ve tüzel kişinin, adresi yazıldıktan sonra malın cinsi, türü, adedi, parça seri numarası veya kabartma numarası ile tutarı yazılacak. Faturanın alt kısmına önceki ithalatçı firmanın ticari unvanı, fatura tarih sayısı ve giriş gümrük müdürlüğünün adıyla gümrük beyannamesi ve gümrük makbuzunu tarih ve sayısı yazılarak şerh düşülmüş olacak” şeklindeki cevabına karşın bilirkişi raporunda sanki tüm evraklar eksikmiş gibi düşünülerek yanlış kanaate varıldığını, dosyadaki evrak ve mail yazışmalarının incelenmediğini,
Dava dışı … Otomotiv’in motorları dava dışı … Oto’ya satarken faturaları, motor numaralarını, gümrük beyanname ile gümrük makbuzlarını tarih ve sayılarını ayrıntılı olarak yazarak 19.11.2014 tarihinde gönderdiğini, … Otonun da evrakları … Oto’ya verdiğini, ayrıca … Oto ve … Oto arasında yapılan mail yazışmaları da eksik olan evrakların ve en son olarak gümrük makbuzunun, … oto tarafından, gecikmeli olarak, önce mail yoluyla sonra da asıllarının posta yoluyla gönderildiğini, eksik kalan gümrük makbuzunun … oto tarafından, 16.06.2016 tarihinde ve müvekkil …’ya imza karşılığı teslim edildiğini,
Yargılamaya konu motorun, … Oto tarafından 10.11.2014 tarihli gümrük beyannamesi ile … Almanya’dan ithal edildiği, ithal edilen bu motorun … Oto tarafından 19.11.2014 tarihli üst yazı ve fatura ile … otoya satıldığı ve … Otonun da 19.11.2014 tarihli tek motor faturası olarak 14.636.48 TL olarak … otoya sattığı kesilen faturalardan açıkça anlaşıldığını,
… Otonun evrakları kaybetmesi veya karıştırması nedeniyle ithal edilmeyen henüz … Oto ve … Otonun elinde var olmayan bir motoru 11.10.2014 yani eski tarihli olarak, … Otoya satmış olduğu eski bir faturayı kullanarak hem tüm sorunlara neden olduğunu, asıl kesmesi gereken faturayı kesmemiş ve faturada gözüktüğü gibi motor numarasını yazmadığını, gümrük beyanname ile makbuzunu aylarca vermeyen … Oto’nun asıl kusurlu olduğunu, geçmiş tarihteki bir motor faturası ile yaklaşık 1,5 ay sonra alacağı motorun faturasının, gümrük beyanname ve gümrük makbuzlarının birbirini tutmayacağının açık olduğunu,
Eski faturayı kullanarak faturaya motor numaralarını yazmayan ve gümrük belgeleri ile gümrük makbuzunu aylarca vermeyen … oto ile bu durumu zamanında takip etmeyen … otonun zarara neden olduğunu,
Davalılar ile dava dışı … A.Ş. İle … A.Ş.’den davaya konu satış işlemine ait fatura ve diğer belgelerin gönderilmesi istenmiş ve ilgili şirketlerce belgeler gönderilmesine rağmen net bir kanaat belirtilmeyip farklı olasılıklar sunulması bilirkişi raporunun eksik incelemeye dayalı olduğunu,
Davalılardan…Oto’nun gerekli belgelerin …. Şti. tarafından teslim edilmediğini, bu belgeler teslim edilmeden kendisinin de fatura veremeyeceğini belirterek fatura ve belgeleri vermediğini,
Davalı …. Şti. ise belgeleri zamanında diğer davalı … Oto’ya gönderdiklerini beyan ettiğini, … A.Ş. tarafından fatura ve belgelerin kendisine gönderilmediği veyahut hatalı ya da eksik gönderildiği beyanında bulunmadığını, dava dışı … Oto tarafından bu belge ve faturaların davalı … Oto’ya eksiksiz olarak ve zamanında gönderildiğinin davalı … Oto tarafından kabul edildiği anlamına geldiğini, bilirkişilerin bu beyanları hiç dikkate almayan ve bu beyanlara tamamen aykırı hazırladıkları rapora itibar ederek diğer beyan ve delilleri dikkate almadan verilen kararın yanlış olduğunu,
Zarara sebep olan sorun salt faturadaki bilgilerin eksik ya da hatalı olmasından kaynaklı olmadığını, vize işlemlerinin yapılabilmesi için gerekli olan faturanın aylarca davalı … Oto tarafından müvekkile verilmemesi nedeniyle zarar oluştuğunu, davalıların birbirlerini suçladığını, aylarca fatura verilmemesinin ya da eksik veya hatalı verilmesinin sorumlusunun kim olduğunun önemi bulunmadığını, … Oto’dan satın aldığı ürünün faturasını talep ettiğini, ancak davalı tarafından çeşitli gerekçelerle aylarca oyalandığını, uzun zaman sonra faturayı alabildiğini, büyük zarara uğradığını, daha sonra eksik ya da hatalı fatura ve belgeler nedeniyle aracına vize alamaması ile zararının daha da büyüdüğünü,
Eksik ve hatalı değerlendirme ile düzenlenen bilirkişi raporuna itibar edilemeyeceğini belirterek, kararın kaldırılmasına ve davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.
GEREKÇE:
Dava, hukuki ayıplı araç motorundan kaynaklanan zararın ithalatçı firma ve satıcılardan tazmini istemine ilişkindir.
Taraflar arasındaki uyuşmazlık, davacı tarafından satın alınan hukuki ayıplı araç motoru nedeniyle davacının zararı olup olmadığı, zarardan davalıların sorumlu olup olmadığı, zararın niteliğinin ve miktarının tespitinden kaynaklanmaktadır.
İstinaf kanun yolu başvurusuna konu edilen ilk derece mahkemesi kararı hakkında 6100 sayılı HMK’nın 355. maddesindeki düzenleme gereğince istinaf dilekçesinde belirtilen nedenler ve kamu düzenine aykırılık olup olmadığı hususlarıyla sınırlı olarak inceleme yapılmıştır.
Hukuk sistemimizde sözleşme kiminle yapılmış ise sözleşmenin yerine getirilmesi de ancak o kişiden istenebileceğinden tüketici, TKHK 11. m. ve TBK 227. m. gereğince satıcıya yönelmek zorundadır.
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 219. maddesi uyarınca; satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcının bu ayıpların varlığını bilmemesi sorumluluğa engel değildir.
Aynı Kanun’un 227. maddesine göre; satıcının satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcı, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:
1. Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme.
2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinde indirim isteme.
3. Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme.
4. İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir benzeri ile değiştirilmesini isteme.
Somut olayda, mahkemece, ithalatçı firma olan dava dışı … Otomotiv A.Ş.’den motoru satın aldıktan sonra davalılardan … Otomotiv A.Ş.’ye motoru satmış olan dava dışı … A.Ş.’nin düzenlemiş olduğu faturada eksik ve/veya hatalı bilgilerin yer almış olması ya da motorun ithalatçısı olan … A.Ş. tarafından … A.Ş.’ye fatura edilen bilgilerde eksik ya da yanlışlar olmasından dolayı motora vize alınamadığı ancak bu durumun meydana gelmesinden motorun sonraki alıcıları olan davalıların kusurunun olmadığı gibi davalıların kusurlarının olduğunun davacı tarafça ispatlanamadığı bu nedenle davalılara yöneltilen davanın haksız olduğu anlaşıldığından reddine karar verilmesi yerinde değildir. Davacı hukuki ayıp nedeniyle oluşan zararı satıcılardan isteyebilecektir.
Davacı dava dilekçesi ile aracın vizesinin yapılamaması nedeniyle trafiğe çıkamamasından ötürü günlük 350 TL kira kaybı, kazanç kaybı ve kesilen trafik cezası, kurtarıcı ücretleri işyeri itibar kaybının fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla şimdilik toplam 20.000,00 TL’nin faizi ile birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiş, 21.03.2016 tarihli dilekçesi ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere 20.000,00TL’lik talebinin 554,00TL’sinin araca, davalılar tarafından gerekli evrakların verilmemesi nedeniyle vizesi yapılamayan aracın trafikten men edilmesi nedeniyle ödenen 2 trafik cezası tutarı, 177,00TL’sinin aracın trafikten men edilirken kurtarıcı ile çekilmesiyle nedeniyle kendisinden talep edilen oto çekici ve otopark bedeli, geri kalan 19.299,00TL ise günlüğü yaklaşık 350,00TL’ye kira verilen aracın yaklaşık 4 ay boyunca kiraya verilememesi nedeniyle oluşan kazanç kaybı ile rezervasyonların iptal edilmesi nedeniyle müşteri ve itibar kaybı nedeniyle oluşan zararlarına ilişkin olduğunu beyan etmiştir.
Mahkemece yapılan yargılama sonucunda haklılık durumunun tespitine göre gerekirse Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi gereğince HMK 31/1. maddesi gereğince: “Hâkim, uyuşmazlığın aydınlatılmasının zorunlu kıldığı durumlarda, maddi veya hukuki açıdan belirsiz yahut çelişkili gördüğü hususlar hakkında, taraflara açıklama yaptırabilir; soru sorabilir; delil gösterilmesini isteyebilir.” düzenlemesi mevcuttur. HMK 119/ğ maddesinde de dava dilekçesinde talep sonucunun açık bir şekilde yazılması gerektiğine değinilmiştir. Söz konusu düzenlemelere göre, hakim tarafından öncelikle davacının talep sonucu açıklattırılmalıdır.
Davacı tarafından maddi zarar için fazlaya ilişkin dava açılabilirse de itibar kaybı olarak talep edilen manevi tazminat istemleri için fazlaya ilişkin dava açmak mümkün olmadığından, mahkemece HMK 31. madde kapsamında belirli hale getirilmesi ile talepler bakımından değerlendirme yapılması gerekir.
HMK’nun 266.maddesi gereğince; mahkeme, çözümü hukuk dışında özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir.
Mahkemece karara esas alınan bilirkişi raporu karar vermeye yeterli değildir. Bu bakımından Otomotiv, Gümrük Uzmanı ve hesap bilirkişisinden oluşturulacak heyetten, dava konusu motorun hukuki ayıplı olup olmadığı, var ise zarar olup olmadığı ve zararının niteliği ve miktarı konusunda rapor alınması ile sonucuna göre değerlendirme yapılması gerekir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, ilk derece mahkemesi kararının usul ve yasaya uygun olmadığı, davacının istinaf başvuru nedenlerinin yerinde olduğu anlaşılmakla, HMK’nın 353/(1)-a-(6) maddesi uyarınca kararın kaldırılmasına ve dosyanın yeniden yargılama yapılmak üzere mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlerle;
1-Davacının istinaf başvurusunun KABULÜ ile, esasa ilişkin diğer yönler incelenmeksizin, HMK’nın 353/(1)-a-(6) maddesi gereğince İzmir 4.Asliye Ticaret Mahkemesinin 16/01/2020 tarih, 2015/1103 Esas, 2020/34 Karar sayılı kararının KALDIRILMASINA,
-Davanın yeniden görülmesi için dosyanın İzmir 4.Asliye Ticaret Mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
2-Davacı tarafça yatırılan istinaf karar harcının istek halinde davacıya geri verilmesine,
3-Davacı tarafından yapılan istinaf yargılama giderinin ilk derece mahkemesi tarafından kurulacak esasa ilişkin hükümde dikkate alınmasına,
İlişkin, dosya üzerinde yapılan inceleme sonunda kesin olmak üzere 16/02/2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi.