Görüntülediğiniz mahkeme kararı henüz kesinleşmemiştir. Yararlı olması amacıyla eklenmiştir.
T.C.
İZMİR
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ
11. HUKUK DAİRESİ
DOSYA NO : 2022/1962
KARAR NO : 2023/341
T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A
B Ö L G E A D L İ Y E M A H K E M E S İ K A R A R I
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : KARŞIYAKA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TARİHİ : 09.09.2022
NUMARASI : 2020/577 E. – 2022/561 K.
DAVANIN KONUSU : Zayi Belgesi Verilmesi
KARAR TARİHİ : 02.03.2023
KARAR YAZIM TARİHİ : 02.03.2023
Taraflar arasındaki davadan dolayı Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesince verilen 09.09.2022 gün ve 2020/577 E. – 2022/561 K sayılı hükmün istinaf yoluyla Dairemizce incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve istinaf dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için üye … tarafından düzenlenen rapor dinlenip ve yine dosya içerisindeki dilekçe, layihalar, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendi.
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA :Davacı vekili, müvekkilinin ticari defterlerinin serbest muhasebeci mali müşavir … tarafından tutulduğunu, 01/01/2011 ve 31/12/2018 dönemine ilişkin tüm defter ve mal alış belgeleri ile SGK işyeri dosyalarının, kayıt işlemleri ile bazı yasal işlemlerin yerine getirilmesi amacıyla adı geçen mali müşavire tevdi edildiğini, mali müşavirin ofisinde saklandığını, müvekkilinin mali müşaviri …’un …. Mahallesi …/… Sok. No:… B Blok K:… D:… …/ … adresinde bulunan bürosunun 30 Ekim 2020 tarihinde gerçekleşen İzmir depreminde ağır hasar aldığını, sonraki dönemlerde yıkım ekipleri tarafından binadan herhangi bir eşyanın alınmasına izin verilmeksizin binanın yıkımının gerçekleştirildiğini, dava konusu ticari defterler dahil muhasebe bürosunda yer alan tüm evrak ve tüm belgelerin zayi olduğunu ileri sürerek müvekkili … Şti’ne ait 2011- 2012- 2013- 2014- 2015- 2016- 2017- 2018 yılları için tutulan yevmiye defteri, defter-i kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul karar ve müzakere defteri, alış belgeleri, satış belgeleri, SGK kayıt ve dosyaları, tahsilat ve tediye belgeleri ile diğer sair belgelerin zayi olduğunun tespitine karar verilerek, zayi belgesinin verilmesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : Mahkemece iddia, ve tüm dosya kapsamına göre, davacıya ait 2011- 2012- 2014- 2015- 2016- 2017- 2018 yıllarına ait yevmiye defterleri, envanter defterleri, defteri kebir, 2013 yılı genel kurul karar ve müzakere defteri , … matbaasına bastırılan A-238501-24850 (200 cilt )10.000 adet satış faturası A serisi başlangıç ve bitiş numaralı 278001-2888000 olan sevk irsaliyesinin göçük altında kalarak zayi olduğunun tespitine, … Şti’ne bastırılan A-215301-215378 seri numaralı arasında yer alan faturaların göçük altında kalarak zayi olduğunun tespitine, istekçinin fazlaya ilişkin istemlerin başka kurumlardan temin edilmesi imkanı bulunduğundan, hukuki yarar yokluğu nedeniyle reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
İSTİNAF NEDENLERİ :Davacı vekili, tanık olarak dinlenilmesini talep ettikleri mali müşavirin (…) mükellefi olan birçok kişi veya şirket hakkında bütün talep konuları yönünden zayi belgesi verilirken mahkemece kısmen kabul kararı verilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, dava konusu alış belgeleri yönünden verilen kararın müvekkilini indirim konusu yapmış olduğu KDV’liler yönünden korumasız bıraktığını, davanın kabul edilmeyen faturalar yönünden müvekkil tarafından düzenlenen faturalar ile birlikte muhasebeleştirildiğini, alış faturaları olmadan muhasebe işlemleri yapılmasının ve beyanname verilmesinin mümkün olmadığını, alış faturalarının basım bilgilerinin müvekkili tarafından bilinemeyeceğini, bu konudaki ispat edici belgenin vergi dairesi kayıtları olup, dosyaya sunulduğunu, bu hususta mali müşavir …’un tanık olarak dinlenmesi taleplerinin kabul edilmediğini, talep konusu dönemlere ilişkin BA formlarının vergi dairesinden talep edilmediğini, BA belgelerinde müvekkilin hangi mükelleften hangi tarihte ve hangi tutarda mal alımı yaptığının açıkça ortaya koyulduğunu, bu nedenle başka yerden temin edilebileceği gerekçesiyle verilen red kararının yerinde olmadığını, tahsilat ve tediye belgelerinin müvekkilinin yapmış ve almış olduğu ödemeleri ve teslimleri gösterdiğini, bu belgelerin banka kayıtları ile birlikte defterlere işlendiğini, ancak zayi olmasına rağmen hakkında zayi kararı verilmemesinin davacıyı ileride açılması muhtemel alacak davalarında ve kamu incelemelerinde zor duruma düşüreceğini, bu nedenlerle 2011-2018 dönemleri alış gider faturaları da dahil olmak üzere davacıya ait 2011-2018 yılları için tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri, yönetim kurulu karar defteri, genel kurul karar ve müzakere defteri, alış satış belgeleri (faturaları), SGK dosyaları (bildirimler ve bordrolar dahi), tahsilat ve tediye belgeleri, resmi kurumlardan gelen yazılar ve bunlara ilişkin müvekkil şirketin cevabi yazılarının 30.10.2020 depremi nedeniyle zayi olduğunun tespitine karar verilmesi gerektiğini istinaf nedenleri olarak ileri sürmekle kararın kısmen redde ilişkin hüküm fıkrasının kaldırılmasını istemiştir.
GEREKÇE : Dava, zayi belgesi istemine ilişkin olup mahkemece davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Dairemizce HMK’nın 355. maddesi uyarınca istinaf nedenleriyle ve resen kamu düzenine ilişkin sebeplerle sınırlı olarak istinaf incelemesi yapılmıştır.
Türk Ticaret Kanunu’nun 82/1-5 maddesinde her tacirin ticari defterlerini, envanterleri, açılış bilançolarını, ara bilançolarını, finansal tablolarını, yıllık faaliyet raporlarını, topluluk finansal tablolarını ve yıllık faaliyet raporlarını ve bu belgelerin anlaşılabilirliğini kolaylaştıracak çalışma talimatları ile diğer organizasyon belgelerinin on yıl süreyle saklanacağı düzenlenmiş olup, aynı kanunun 82/7 maddesinde “Bir tacirin saklamakla yükümlü olduğu defterler ve belgeler; yangın, su baskını veya yer sarsıntısı gibi bir afet veya hırsızlık sebebiyle ve kanuni saklama süresi içinde zıyaa uğrarsa tacir zıyaı öğrendiği tarihten itibaren onbeş gün içinde ticari işletmesinin bulunduğu yer yetkili mahkemesinden kendisine bir belge verilmesini isteyebilir. Bu dava hasımsız açılır. Mahkeme gerekli gördüğü delillerin toplanmasını da emredebilir.” şeklinde düzenleme bulunmaktadır.
Açıklanan yasal düzenlemeler ışığında, davacı şirketin ticari defter ve belgelerini 10 yıl süreyle saklama yükümlülüğünün bulunduğu, bu nedenle davacının kayıp olduğunu iddia ettiği dava konusu ticari defterler yönünden hukuki yararının bulunduğu, ilk derece mahkemesince davacının bildirmiş olduğu tanık … (mali müşavir) ‘un dinlenilmeksizin, bu bağlamda davacı tarafın dilekçesinde bildirmiş olduğu deliller toplanmaksızın davanın kısmen kabul, kısmen reddine karar verilmesi yerinde değildir. Öte yandan davacı vekilinin dava dilekçesinde 2011-2018 yıllarına ilişkin yönetim kurulu karar defteri yönünden de istemde bulunmasına karşın İDM’ce bu hususta olumlu veya olumsuz karar verilmemiş olması isabetli olmamıştır.
Bu nedenlerle davacının gösterdiği tanık …’un dinlenilmesi, taraf delillerinin toplanılması suretiyle Mahkemece gerek görüldüğü takdirde itirazlar noktasında bilirkişiden ek rapor aldırılmasından sonra esasa girilip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, davanın kısmen kabulüne karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Bu durumda, ilk derece mahkemesince davanın esasıyla ilgili olarak gösterilen deliller toplanıp değerlendirilmeden karar verildiğinden, istinaf istemine konu karara yönelik denetim yapılması mümkün değildir. O halde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-a-6 maddesi uyarınca istinaf başvurusunun esasa ilişkin hususlar incelenmeksizin kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesi gerekmiştir.
HÜKÜM :Yukarıda açıklanan nedenenlerle;
1-Davacı vekilinin istinaf başvurusunun HMK’nın 353/1-a-6 maddesi uyarınca ESASA İLİŞKİN SEBEPLER İNCELENMEKSİZİN KABULÜNE,
2-Karşıyaka Asliye Ticaret Mahkemesinin 09.09.2022 tarih 2020/577 E. – 2022/561 K. sayılı kararının KALDIRILMASINA,
3-Dairemizin kararına uygun şekilde yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın mahal mahkemesine GÖNDERİLMESİNE,
4-İstinaf yoluna başvuran tarafından yatırılan istinaf karar harcının istek halinde kendisine iadesine,
Dosya üzerinden yapılan inceleme neticesinde, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 353/1-a-6 maddesi gereğince kesin olmak üzere 02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.